Finance & Economics

🖥 تناقض‌ها و دروغ‌های زهران ممدانی

◽️@utfinance◽️

#ممدانی
#زهران_ممدانی

👌33👎6👍5❤1

1.68K viewsedited 17:14

کارت سوخت؛ راهکار موقتی برای انحراف از راهکار اصولی

درباره مسأله بنزین؛
وقتی فناوری، جایگزینِ دروغینِ بازار می‌شود!

در سال‌های اخیر، خیالی فریبنده رواج یافته: اینکه می‌توان به جای مکانیسم بازار، از ابزارهایی چون کلان‌داده‌ها، سامانه‌های هوشمند یا هوش مصنوعی، استفاده و نظم اقتصادی را از بالا طراحی و کنترل کرد. این همان خیال قدیمی است: اقتصاد متمرکز (شما بخوانید: اقتصاد کمونیستی) که این‌بار با لباس فناوری برای تشدیدِ کنترل‌گری و آسیب به راهکارهای اصیل اقتصادی، بازگشته است.

فناوری به‌جای بازار؛ خطایی تکراری

در ظاهر، فناوری نوین وعده‌ی دقت، شفافیت و کارآمدی می‌دهد؛ اما در عمل، وقتی جایگزین بازار می‌شود همان کنترل دولتی قدیمی را بازتولید می‌کند. از سامانه‌ی هوشمند بنزین تا کارت انرژی دیجیتال و کیف پول یارانه‌ای، هدف ظاهری این طرح‌ها «اصلاح» است، اما نتیجه، تداوم همان ساختارِ معیوبِ دولتِ بنزین‌فروش است. این سامانه‌ها به‌جای آزادسازی، فقط ابزار جدیدی برای نظارت و کنترل‌هایی پرهزینه، به‌دست حکومت می‌دهند.

دولتِ بنزین‌فروش
و توهم کنترل از بالا

فناوری و داده ابزارند، نه نهاد تصمیم‌گیری. بازار، برخلاف دولت، بر اطلاعات پراکنده و تصمیماتِ میلیون‌ها فرد استوار است. هیچ الگوریتمی نمی‌تواند هماهنگی آزاد میان انسان‌هایی را بازتولید کند که از طریق قیمت و رقابت، دانشی می‌سازند که هیچ مرکز داده‌ای قادر به جمع‌آوری آن نیست.

وقتی سیاست‌گذار به‌جای آزادسازی بازار، به فناوری پناه می‌برد، در واقع می‌خواهد «عقل جمعی بازار» را با «عقل متمرکز ماشین» جایگزین کند. نتیجه، همان دولتِ بزرگ‌تر با ابزارهای دقیق‌تر برای مداخله است. مهم‌تر از تجربه‌ی دیگر کشورها در کنترل دیجیتالی مصرف، انرژی و قیمت‌ها تجربه کشور خودمان است که نشان داده فناوری، اگر به‌جای اینکه در خدمت آزادی و رقابت باشد در خدمت قدرت و حکومت باشد فقط کنترل را مدرن‌تر می‌کند نه زندگی را بهتر.

فناوری زمانی مفید است که در خدمت رقابت و آزادی باشد، نه در خدمت نظارت و انحصار. اگر بازار را از انسان‌ها بگیریم و به الگوریتم‌ها بسپاریم، نه فقط آزادی اقتصادی، بلکه خودِ عقلانیت انسانی را از میان می‌بریم.

به زبان ساده‌تر:
فناوری می‌تواند ابزار بازار باشد،
اما هرگز نمی‌تواند خودش بازار شود.

چرا ایران در کنار کوبا و ونزوئلا ایستاده است؟

اگر از ابتدا به‌جای انبوه راهکارهای غیراصولی مانند کارت سوخت، آدرس غلط داده نشده بود و به آدرس درست و راهکارهای اصولی توجه و آن‌ها را اجرا کرده بودیم، امروز مجبور نبودیم از فرسنگ‌ها دورتر برای پیاده‌سازیِ راهکارهای اصولی تلاش کنیم. متأسفانه ایران اکنون در کنار چند کشور با ساختارهای متمرکز و دولتی (کوبا، کره‌شمالی، ونزوئلا و الجزایر) قرار گرفته و جزو معدود کشورهایی است که مدیریت عرضه و قیمت سوخت را به‌صورت غیراصولی و دستوری انجام می‌دهد. این رشته خطاها و انحراف‌های مکرر بوده که ما را بارها به عقب رانده و مانع اجرای اصلاحات واقعی شده است.

راه‌حل‌های موقتی؛ تکرار همان خطای اول

گفته می‌شود در شرایط کنونی، باید به راه‌حل‌های موقتی بسنده کرد تا در آینده شرایط اجرای راه‌حل‌های اصولی فراهم شود. من با این نگاه موافق نیستم. در یادداشت قبلی با عنوان بنزین به عنوان یک گروگان سیاسی درباره‌ی این نکته نوشته بودم که راه‌حل اساسی، راهکاری سیاسی است. در یادداشت بعدی نیز، به این موضوع می‌پردازم که چرا «راه‌حل‌های موقت» نه گامی به‌سوی اصلاح، بلکه تداوم همان خطای اصلی است.

✍️ مرتضی کاظمی
🗓 ۱۷ آبان۱۴۰۴
🔗 مطالعه یادداشت‌های بیشتر در
🔗 https://www.tg-me.com/mortezakazemii

🔥7👍3❤2

1.31K views11:43