‍ هجدهم خرداد زادروز سعید نفیسی

تسلّط تازیان بر ایران بلای ناگهانی بود و ایرانی هرگز نمی‌توانست به بردباری و خون‌سردی این آسیب روزگار را تاب آورد. به همین جهت از نخستین روزی که حکمرانان تازی بر ایران چیره شدند مردم دیار ما در پی چاره‌ها بودند که دست ایشان را از کشور ایران کوتاه کنند. در این هنگامۀ چاره‌جویی، پیشوایان ملّت ایران در آن زمان دو راه پیش گرفتند؛ یکی آن بود که در ارکان حکومت تازیان رخنه کنند و خلیفۀ تازی را وسیله‌ای سازند که پیرو آیین جهانبانی ایران گردد، یعنی در ظاهر نام حکمرانی بر خلیفۀ تازی باشد ولی در باطن آیین شهریاری ایران باستان را پیش بگیرد و همه‌جا فرمانروایان ایرانی‌نژاد بر قلمرو ایران حکمرانی کنند، دوم آن بود که در اندیشۀ تازیان رخنه کنند و افکار ایرانی کهن را جامۀ نو بپوشند و بر کرسی نشانند و نگذارند که آیین مذهبی تازیان بر ایران فرمانروایی کند. برای پیش بردن همین اندیشۀ بزرگ بود که مدّت سیصد سال جنبش عظیمی در سراسر ایران آشکار شد. این چاره‌جویان نیز به دو دسته قسمت شدند؛ گروهی می‌کوشیدند که دوباره دین باستانی ایران را در میان مردم ایران رواج دهند و بعضی اصلاحات در آن کنند که مردم روزگار به پذیرفتن آن نزدیک‌تر باشند و گروهی دیگر می‌کوشیدند در همان دینی که تازیان به ایران آورده بودند و مردم ایران خواهی نخواهی پذیرفته بودند اصلاح‌ها کنند و آن دین را به آیین باستانی ایران نزدیک کنند و اساس فکر دیرین ایرانی را به کلمات و الفاظ دیگر بیان کنند.
گروهی که خواستند از راه حکمرانی ایران را از چنگ بیگانه رهایی بخشند نیز بر دو تیره‌اند؛ نخست آن کسانی‌اند که خویش را پیرو فرمان خلیفۀ تازی کردند و در حکمرانی دستیار وی شدند تا کم‌کم اختیار را از دست وی بگیرند و نخست او را به تمدّن زمان ساسانی و آیین جهانبانی ایران باستان راهنمایی کنند و چون آن خلیفه از پدران خویش آیین جهانداری را نیاموخته و در قوم خود چیزی سراغ نداشت ناچار این تعلیم را پذیرفت و خلیفۀ تازی در بغداد به همان آیین جهانبانی اردشیر بابکان و خسرو انوشیروان پادشاهی می‌کرد.
گروه دوم کسانی بودند که موقع را مناسب آن دیدند که در اکناف ایران، ایرانیان خود فرمانروایی را به دست گیرند و بنابر همین اندیشه‌ها بود که یعقوب پسر لیث در سیستان به سال ۲۵۴ق و اسماعیل پسر احمد سامانی در ماوراءالنهر به سال ۲۷۹ق و مردآویز پسر زیار در گرگان در سال ۳۱۶ق و علی پسر بویۀ دیلمی در طبرستان و گیلان به سال ۳۲۰ق و اسفار پسر شیرویه در همان ناحیه در سال ۳۱۶ق و ماکان پسر کاکی دیلمی در گیلان به سال ۳۱۷ق هریک گوشه‌ای از ایران را به دست گرفتند و خلیفۀ بغداد ناچار شد که هریک از ایشان را در دیار خود به پادشاهی بشناسد و این مردان بزرگ هرکدام به نوبت خود جان‌فشانی‌ها کردند و گوشه‌ای از دیار خود را از قید تازیان رها ساختند.

[مقالات سعید نفیسی (در زمینۀ زبان و ادب فارسی)، جلد ۴، به کوشش دکتر جواد بشری، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۳، ص ۲۱-۲۷]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ هجدهم خردادماه زادروز پیر لکوک، منتخب بیست و هشتمین جایزۀ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار

از آثار بی‌بدیل پیر لکوک کتابی است در زبان‌های فلات مرکزی ایران که هشت گویش را در کوهستان کرکس و حاشیۀ کویر در بر می‌گیرد (Recherches sur les dialectes kermains, 2002). مؤلف مواد گویشی این اثر بزرگ را از قهرود و ابیانه و ابوزیدآباد و طار (از توابع کاشان) و اردستان و نایین و انارک در حاشیۀ کویر و ورزنه در نزدیکی باتلاق گاوخونی در طی پژوهش‌های میدانی سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴ گرد آورد. استقلال روش لکوک در تدوین این کتاب قطور کاملاً آشکار است. دستور زبان تطبیقی سازمانی استوار و طرحی روشن دارد و بر بسیاری از ابهامات گویش‌های فلات مرکزی ایران پرتو می‌افکند. گرامر و واژه‌نامه منحصراً مستخرج از متون گفتاری است که همراه با ترجمۀ فرانسوی نیمی از حجم کتاب را در بر می‌گیرد. دستور زبان و متون با استناد متقابل در هم تنیده شده و این روش همراه با قالب‌بندی سازمند صفحات از ابتکارات مؤلف است. با داشتن این مزایا شایسته‌ است که این اثر ارجمند سرمشق گویش‌شناسی زبان‌های ایرانی قرار گیرد.

«ایران‌شناس نستوه»، دکتر حبیب برجیان

[دفترچۀ بیست و هشتمین جایزۀ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار، اهداشده به ایران‌‌شناس بلژیکی، پیر لکوک، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰، ص ۱۶]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ مجلس رونمایی از کتاب دیوان منوچهری دامغانی، به تصحیح و تحقیق راضیه آبادیان

دیوان منوچهری دامغانی از مهم‌ترین متون منظوم زبان فارسی است. تصحیح جدید از دیوان منوچهری، بر اساس شش دستنویس اصلی و شش دستنویس فرعی و با بهره بردن از ده‌ها جُنگ و جُنگ‌واره انجام گرفته است. در این تصحیح کوشش شده است صورت اصیل ابیات حفظ شود و صورت‌های امروزی و آسان‌شدهٔ‌ نسخ متأخّر کنار گذاشته شود.
مصحّح در مقدمهٔ مشبع اثر به شرح‌حال شاعر، معرّفی ممدوحان، شناساندن و دسته‌بندی نسخ، و تبار و خانواده و شجرهٔ این دستنویس‌ها، و نیز توضیحاتی دربارهٔ روش تصحیح پرداخته است. همچنین بخشی از مقدمه، به چاپ‌های پیشین از دیوان و نیز به بعضی تفاوت‌های شاخص در ضبط‌های کلمات در این چاپ و چاپ‌های پیشین اختصاص یافته است.
در تعلیقات، شرح دشواری‌های ابیات و توضیح دربارهٔ جای‌ها، کسان، ممدوحان و سال سرایش اشعار، تأثیر و تأثّرها، و پاره‌ای از نکات مربوط به تصحیح آمده است.
در پایان کتاب، پیش از بخش نمایه‌ها، فهرست اشعار و جای آنها در ۴۴ دستنویس از دیوان منوچهری در جدول مفصّلی آمده است.

سخنرانان:
دکتر تقی پورنامداریان
دکتر محمود عابدی
دکتر مریم حسینی
دکتر مسعود جعفری جزی
دکتر راضیه آبادیان

دبیر جلسه:
شهریار شاهین‌دژی

پنج‌شنبه، ۲۲ خرداد ۱۴۰۴
ساعت ۱۷

کانون زبان پارسی
باغ موقوفات دکتر محمود افشار

شرکت برای عموم آزاد است.

همزمان با این مراسم دیوان منوچهری دامغانی با ۳۰٪ تخفیف و دیگر کتاب‌های انتشارات دکتر محمود افشار با تخفیف ۱۵٪ به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر کرد:

تقریرات فروزانفر
دربارۀ تاریخ ادبیات ایران

بدیع‌‌الزمان فروزانفر در تدریس سبکی خاص داشت و این از یادداشت‌هایی که شاگردان از تقریرات وی فراهم آورده‌اند، پیداست. این کتاب جلدی دیگر از مجموعۀ تقریرات درس فروزانفر است در موضوع تاریخ ادبیات، که ضیاء‌الدین سجادی از اول آبان ۱۳۲۲ تا بیستم فروردین ۱۳۲۴ در دانشسرای عالی یادداشت‌ کرده است و در قیاس با دیگر تقریرات استاد در همین باب، مشتمل بر افزوده‌هایی است، از جمله فصل مربوط به تاریخ ادبی دورۀ سلجوقیان تا سقوط دولت خوارزمشاهی. گردآورنده با ذکر مآخذ و منابع سخنان استاد در پانوشت‌ها، استفاده از این تقریرات را برای خوانندگان آسان‌تر کرده است.

[تقریرات فروزانفر دربارۀ تاریخ ادبیات ایران، یادداشت‌برداری ضیاء‌الدین سجادی، به ‌کوشش عنایت‌الله مجیدی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۴]

علاقه‌مندان می‌توانند از بیستم خرداد تا سوم تیر، با مراجعه به نگارخانه و کتابفروشی افشار این کتاب را با ۳۰٪ تخفیف تهیه کنند.

نشانی:
خیابان ولی‌عصر، سه‌راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب، شمارۀ ۱۲
روزها و ساعات کاری: یکشنبه تا جمعه از دوازده ظهر تا هشت شب

تلفن مرکز پخش و فروش: ۲۲۷۱۳۹۳۶-۲۲۷۱۶۸۳۲

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ مجلس رونمایی از کتاب دیوان منوچهری دامغانی، به تصحیح و تحقیق دکتر راضیه آبادیان

دیوان منوچهری دامغانی از مهم‌ترین متون منظوم زبان فارسی است. تصحیح جدید از دیوان منوچهری، بر اساس شش دستنویس اصلی و شش دستنویس فرعی و با بهره بردن از ده‌ها جُنگ و جُنگ‌واره انجام گرفته است. در این تصحیح کوشش شده است صورت اصیل ابیات حفظ شود و صورت‌های امروزی و آسان‌شدهٔ‌ نسخ متأخّر کنار گذاشته شود.
مصحّح در مقدمهٔ مشبع اثر به شرح‌حال شاعر، معرّفی ممدوحان، شناساندن و دسته‌بندی نسخ، و تبار و خانواده و شجرهٔ این دستنویس‌ها، و نیز توضیحاتی دربارهٔ روش تصحیح پرداخته است. همچنین بخشی از مقدمه، به چاپ‌های پیشین از دیوان و نیز به بعضی تفاوت‌های شاخص در ضبط‌های کلمات در این چاپ و چاپ‌های پیشین اختصاص یافته است.
در تعلیقات، شرح دشواری‌های ابیات و توضیح دربارهٔ جای‌ها، کسان، ممدوحان و سال سرایش اشعار، تأثیر و تأثّرها، و پاره‌ای از نکات مربوط به تصحیح آمده است.
در پایان کتاب، پیش از بخش نمایه‌ها، فهرست اشعار و جای آنها در ۴۴ دستنویس از دیوان منوچهری در جدول مفصّلی آمده است.

سخنرانان:
دکتر تقی پورنامداریان
دکتر محمود عابدی
دکتر مریم حسینی
دکتر مسعود جعفری جزی
دکتر راضیه آبادیان

دبیر جلسه:
شهریار شاهین‌دژی

پنج‌شنبه، ۲۲ خرداد ۱۴۰۴
ساعت ۱۷

کانون زبان پارسی
باغ موقوفات دکتر محمود افشار

شرکت برای عموم آزاد است.

همزمان با این مراسم دیوان منوچهری دامغانی با ۳۰٪ تخفیف و دیگر کتاب‌های انتشارات دکتر محمود افشار با تخفیف ۱۵٪ به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ بیست و یکم خردادماه زادروز ادیب برومند

من ایرانی‌ام باشد ایران سرایم
به وصف سرایم، قصیدت سرایم

درخشنده‌فرهنگ ایران‌زمین را
ستایشگر قدر و فرّ و بهایم

به میراث پرارج دانشورانش
چنان بسته‌ام دل که از خود رهایم

هنرهای زیبای این سرزمین را
به جان دوستدارم، به چشم آشنایم

پرستم خدا را، ستایم وطن را
که یزدان‌پرستم که ایران‌ستایم

نیاکانم آزادگان‌اند و رادان
نشاید که دل بگسلم از نیایم

نهم ارج، تاریخ این بوم و بر را
که در وی نهان است راز بقایم

به ملیّت خویش وابسته‌ام من
ادیب برومند ملت‌گرایم

ادیب برومند

[افغان‌نامه، تألیف دکتر محمود افشار، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۰، ج ۳، ص ۲۷۲- ۲۷۳]

عبدالعلی ادیب برومند (۱۳۰۳-۱۳۹۵) شاعر میهنی‌سرای و عضو شورای مرکزی جبهۀ ملی ایران. ناله‌های وطن مجموعۀ مقالات و سروده‌های اوست که در نشریاتی چون اخگر، عرفان و نوبهار به چاپ رسیده و سرشار از احساسات میهن‌پرستانه و دلبستگی او به استقلال و آزادی ایران است. دو مجموعۀ شعری سرود رهایی و دردآشنا، به پیشگاه فردوسی و تصحیح بخش کاشان از کتاب خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (با همکاری محمدحسین نصیری کهنمویی) از دیگر آثار اوست.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ مجلس رونمایی از کتاب دیوان منوچهری دامغانی، به تصحیح و تحقیق دکتر راضیه آبادیان

دیوان منوچهری دامغانی از مهم‌ترین متون منظوم زبان فارسی است. تصحیح جدید از دیوان منوچهری، بر اساس شش دستنویس اصلی و شش دستنویس فرعی و با بهره بردن از ده‌ها جُنگ و جُنگ‌واره انجام گرفته است. در این تصحیح کوشش شده است صورت اصیل ابیات حفظ شود و صورت‌های امروزی و آسان‌شدهٔ‌ نسخ متأخّر کنار گذاشته شود.
مصحّح در مقدمهٔ مشبع اثر به شرح‌حال شاعر، معرّفی ممدوحان، شناساندن و دسته‌بندی نسخ، و تبار و خانواده و شجرهٔ این دستنویس‌ها، و نیز توضیحاتی دربارهٔ روش تصحیح پرداخته است. همچنین بخشی از مقدمه، به چاپ‌های پیشین از دیوان و نیز به بعضی تفاوت‌های شاخص در ضبط‌های کلمات در این چاپ و چاپ‌های پیشین اختصاص یافته است.
در تعلیقات، شرح دشواری‌های ابیات و توضیح دربارهٔ جای‌ها، کسان، ممدوحان و سال سرایش اشعار، تأثیر و تأثّرها، و پاره‌ای از نکات مربوط به تصحیح آمده است.
در پایان کتاب، پیش از بخش نمایه‌ها، فهرست اشعار و جای آنها در ۴۴ دستنویس از دیوان منوچهری در جدول مفصّلی آمده است.

سخنرانان:
دکتر تقی پورنامداریان
دکتر محمود عابدی
دکتر مریم حسینی
دکتر مسعود جعفری جزی
دکتر راضیه آبادیان

دبیر جلسه:
شهریار شاهین‌دژی

پنج‌شنبه، ۲۲ خرداد ۱۴۰۴
ساعت ۱۷

کانون زبان پارسی
باغ موقوفات دکتر محمود افشار

شرکت برای عموم آزاد است.

همزمان با این مراسم دیوان منوچهری دامغانی با ۳۰٪ تخفیف و دیگر کتاب‌های انتشارات دکتر محمود افشار با تخفیف ۱۵٪ به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

همهٔ جان و تنم
وطنم وطنم وطنم وطنم
همه با یک نام و نشان به تفاوتِ هر رنگ و زبان

ای سرزمین من

روزی اگر بناست که بر تن کفن کنم
من آن کفن به تن ز برای وطن کنم

سبز و سفید و سرخ نکوتر بود کفن
تا من برای خاطر میهن به تن کنم

ایران من، عزیز من ای سرزمین من
مرگ‌ است بی تو گر هوس زیستن کنم

آنجا که پای عشق وطن در میان بود
تاریخ گفته است چه باید که من کنم

دشمن اگر که پای بدین سرزمین نهد
کاری که کرد نادر لشکرشکن کنم

رویین‌تن‌ است دشمن اگر، من تهمتنم
کورَش به تیر غیرت دشمن‌فکن کنم

چون برق حق به خرمن باطل دراوفتم
یزدان‌صفت مبارزه با اهرمن کنم

بر بیستونم ار گذر افتد، حدیث عشق
شیرین حکایتی‌ست که با کوهکن کنم

کمال اجتماعی جندقی

به نقل از:
مجلۀ آینده، شماره‌های ۱۰-۱۲، دی و اسفند ۱۳۵۸، ص ۸۲۰.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

یوسف وطن

ای یوسف وطن که مبادا گزند تو
آزادگان دهر گرفتار بند تو

آنان که دل نداده به خوبان روزگار
خود خویشتن فکنده به زیر کمند تو

گر خصم دیوسیرت یک‌چند چیره شد
نشنیده داستان شه دیوبند تو

خواهم سرش به سنگ هلاکت هدف کنم
آن ناستوده‌ای که پسندد گزند تو

از هم گسست رشتۀ تاب و توان ما
بیشرم تا به چند کند چون و چند تو؟

باید چنان ز ریشه برآورد بیخ او
تا دیگر آرزو نکند ناپسند تو

دکتر محمود افشار

به نقل از:
[سفرنامه و دفتر اشعار، دکتر محمود افشار یزدی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۲، ص ۱۹۰]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

#سمت_ایرانیم
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

ایران ای سرای امید
بر بامت سپیده دمید
بنگر کزین ره پرخون
خورشیدی خجسته رسید
اگرچه دل‌ها پرخونست
شکوه شادی افزونست
سپیدۀ ما گلگونست، وای گلگونست
که دست دشمن در خونست
ای ایران غمت مرساد
جاویدان شکوه تو باد
راه ما، راه حق، راه بهروزیست
اتّحاد، اتّحاد، رمز پیروزیست
صلح و آزادی جاودانه بر همه جهان خوش باد
یادگار خون عاشقان، ای بهار
ای بهار تازه جاودان در این چمن شکفته باش

امیرهوشنگ ابتهاج (ه‌ ا. سایه) منتخب بیست‌ و‌ سومین جایزهٔ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ ایران شاید سخت‌جان‌ترین کشورهای دنیاست. دوره‌هایی بوده است که با نیمه‌جانی زندگی کرده، اما از نفس نیفتاده و چون بیمارانی که می‌خواهند نزدیکان خود را بیازمایند، درست در همان لحظه که همه از او امید برگرفته بودند، چشم گشوده است و زندگی را سرگرفته.
به‌رغم تلخ‌کامی‌ها ما حق داریم که به کشور خود بنازیم. کمر ما زیر بار تاریخ خم شده است، ولی همین تاریخ به ما نیرو می‌دهد و ما را بازمی‌دارد که از پای درافتیم. قوم ایرانی در سراسر تاریخ خود از اندیشیدن و چاره جستن بازنایستاده. دلیل زنده بودن ملّتی همین است. آن‌همه مردان غیرتمند، آن‌همه گوینده و نویسنده و حکیم و عارف، آن‌همه سرهای ناآرام پروردۀ این آب و خاک‌اند. به تولای نام اینان است که ما به ایرانی بودن افتخار می‌کنیم.
نباید بگذاریم که مشکل‌های گذرنده و نهیب‌های زمانه گذشته را از یاد ما ببرد. ما امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند آنیم که از شکوه و غنای گذشتۀ خود الهام بگیریم. خوشبختانه ضربه‌هایی که بر سر ایران فرود آمده است هرگز بدان گونه نبوده که او را از گذشتۀ خود جدا سازد. حملۀ تازیان شاهنشاهی ساسانی را از هم فروریخت. کاخ‌ها خراب شد و گنج‌ها بر باد رفت، اما روح ایرانی مسخّر نگردید. عرب و ترک و غز و مغول و تاتار چون میهمانانی بودند که چند صباحی بر سر سفرۀ ایران نشستند. اینان آمدند و رفتند بی آنکه بتوانند ایران را با خود ببرند. در همان زمان‌هایی که پیکر ایران لخته‌لخته شده بود و هر پارۀ آن در سلطۀ حاکم خودی یا بیگانه بود، روح او پهناور و تجزیه‌ناپذیر مانده بود. ایران واقعی تا بدانجا گسترده می‌شد که تمدّن و فرهنگ و زبان او در زیر نگین داشت. ایران همواره استوارتر و ریشه‌دارتر از آن بوده است که به نژاد یا مسلک سلطان یا خان یا فاتحی اعتنا کند. قلمرو ایران قلمرو فرهنگی بوده و تمدّن و زبان مرزهای او را مشخص می‌داشته است. تاریخ جاودان هر ملتی تاریخ تمدن و فکر اوست؛ مابقی وقایع گذرنده‌ای هستند که ارزش آنها سنجیده نمی‌شود مگر در کمکی که به بهبود زندگی و تأمین رفاه مردم زمان خود کرده‌اند. تاریخ واقعی تاریخ سیر بشریت به سوی ارتقاء است. ازاین‌رو ما چون به گذشتۀ خود نگاه می‌افکنیم چندان بدان کاری نداریم که در فلان عهد چه کسی بر ایران فرمان می‌رانده یا مرزبانان ایران در کدام خط پاسداری می‌کرده‌اند. سیر معنوی قوم ایرانی و جنبش‌ها و کوشش‌های او برای ما مهم است. ما دوران اعتلای ایران را دورانی می‌دانیم که تمدن و فرهنگ به شکفتگی گراییده و دوران انحطاط ورا دورانی می‌دانیم که تمدن و فرهنگ دستخوش رکود و فساد گردیده.

[«ایران را از یاد نبریم»، محمدعلی اسلامی ندوشن، یغما؛ سال سیزدهم، فروردین‌ماه ۱۳۳۹، شمارۀ اول، ص ۲-۳]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

وطن! وطن!
نظر فکن به من که من
به هر کجا غریب‌وار
که زیرِ آسمانِ دیگری غنوده‌ام
همیشه با تو بوده‌ام

اگر که حال پرسی‌ام،
تو نیک می‌شناسی‌ام
من از درونِ قصّه‌ها و غصّه‌ها برآمدم
چه غمگنانه سال‌ها،
که بال‌ها زدم به رویِ بحرِ بی‌کرانه‌ات
که در خروش آمدی
به جنب‌وجوش آمدی
به اوج رفت موج‌های تو
که یاد باد اوج‌های تو

کنون اگر ز خنجری میانِ کتف خسته‌ام
اگر که ایستاده‌ام و یا ز پا فتاده‌ام
برای تو، به راهِ تو شکسته‌ام

سپاهِ عشق در پی است
شرار و شورِ کارساز با وی است
دریچه‌های قلب باز کن
سرودِ شب‌شکافِ آن
ز چارسوی این جهان
کنون به گوش می‌رسد
من این سرودِ ناشنیده را به خونِ خود سروده‌ام

وطن! وطن! تو سبز جاودان بمان
که من پرنده‌ای مهاجرم
که از فرازِ باغِ باصفای تو
به دوردستِ مه‌گرفته پر گشوده‌ام

سیاوش کسرایی

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ سیاست داخلی و سیاست خارجی
(جنگ سرد و جنگ گرم)

هدف ما چیست؟ معتقدات سیاسی و اجتماعی و روش ما کدام است؟
هدف ما: تکمیل وحدت ملّی ایران با تعمیم زبان فارسی در سراسر کشور و اصلاحات اجتماعی و پیش بردن فرهنگ و تمدن جدید با حفظ شعائر ملّی.
... نسبت به دولت‌های خارجی هم که نوشته‌‌ایم بی‌طرف هستیم. مگر دولت ما هم بی‌طرف نیست؟ تا دولت ما با دول دیگر در حال صلح است ما بی‌طرفیم. اما اگر جنگی میان وطن ما و دولتی بیگانه روی دهد و ما حتی پیش از اعلان جنگ مخالف با چنان جنگی بوده باشیم، همین‌که رخ داد وظیفۀ هر ایرانی می‌دانیم پشت به پشت دولت خود داده و از وطن دفاع نماید؛ زیرا بی‌طرفی هنگام جنگ در قاموس وطن‌پرستی معنی ندارد ... . اما این مربوط به جنگ گرم یعنی رزم با اسلحه است. جنگ سرد که از اختراعات تازه می‌باشد مطلب دیگری است و ما می‌توانیم هرچند دولت خود را در آن داخل کرده باشد، مداخله ننماییم چنان‌که نمی‌کنیم ... و این برای کشور منافعی دارد که شرح دادن آن اکنون مقتضی نیست. مجلۀ آینده در جنگ‌های سرد بی‌طرف است، اما همقلمان ما می‌توانند بیرون از صفحات مجله شخصاً در آن شرکت جویند چنان‌که بعضی از آنها می‌کنند و این دو چیز جمعشان منع و مانعی ندارد.
این بی‌طرفی ما به معنی دخالت نکردن در جنگ سرد است، نه اینکه در برابر توهین‌هایی که از طرف رادیوهای بیگانه به کشور ما بشود حساس نباشیم و نرنجیم. در برابر بیگانه، هرکس باشد و هر اختلافی با دولت خود در سبک ادارۀ امور داشته باشیم معتقدیم که ملت و دولت باید پشت به پشت هم داده مقاومت کنند.
مجلۀ آینده اگر شرکت در جنگ سرد نمی‌کند برای این است که آرامش خاطر داشته باشیم و بتوانیم با فراغت حال بنگاریم. صلاح مجلۀ آینده نمی‌دانیم که به حوادث و مطالب زودگذر و غیرمهم خود را آلوده کند.

دکتر محمود افشار

[آینده: سال چهارم (مهر ۱۳۳۸- اردیبهشت ۱۳۳۹)، مؤسس و مدیر مسئول دکتر محمود افشار، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۱، ص ۳۰۷ (شمارۀ پنجم، فروردین ۱۳۳۹)]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ وطن‌پرستی و نوع‌دوستی

اگر مهر من نسبت به وطن تنها از آن سبب باشد که خود از آن مرز و بوم هستم و بخواهم این عنوان را وسیلۀ مغایرت خویش و بیگانه قرار داده و از اختلافات و نفاق بین مردم برای خود استفاده کنم این وطن‌پرستی نیست، خودپرستی است...
ولیکن یک وطن‌پرستی بی‌غرضانه هم هست که هر فردی چون پروردۀ آب و خاکی است به واسطۀ نعمت‌ها و تمتعاتی که از وطن و ابنای وطن دریافت کرده نسبت به آنها در خود حق‌شناسی احساس می‌کند، چنان‌که فرزند نسبت به پدر و مادر مهر می‌ورزد. این حب وطن مستحسن است، بلکه هر فردی به آن مکلّف می‌باشد الا اینکه می‌توان متذکر شد که این وطن‌پرستی با حبّ کلیۀ نوع بشر منافات ندارد و انسان‌ همچنان که در درجۀ اول رهین منت پدر و مادر و در درجۀ دوم مدیون ابناء وطن است، در درجۀ سوم ذمه‌اش مشغول کلّیۀ نوع بشر می‌باشد و همه را باید دوست بدارد و خیر و سعادت همه را باید بخواهد که خیر و سعادت خود و قوم او هم در آن است. بعبارت اخری این قسم وطن‌پرستی جزء تعاون و همبستگی کل نوع بشر است.

[سیاست‌نامۀ ذکاء‌الملک: مقاله‌ها، نامه‌ها و سخنرانی‌های سیاسی محمّدعلی فروغی، به‌کوشش ایرج افشار، هرمز همایون‌پور، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰، ص ۲۵۱]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

وحدت ملّی باید اساس و پایۀ تمام نظرها، امیدها، آرزوها، سیاست‌ها، حزب‌ها، خلاصه ایده‌آل و آمال همۀ ملّت ایران باشد.

دکتر محمود افشار

[پنج وقفنامه، دکتر محمود افشار، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۳، ص ۱۹]

طراحی از هادی حیدری

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ ‍ کاروان شهید رفت از پیش
وآنِ ما رفته گیر و می‌اندیش

از شمارِ دو چشم یک تن کم
وز شمارِ خرد هزاران بیش

با دریغ باخبر شدیم دکتر محمدحسین عزیزی (۱۳۳۶-۱۴۰۴)، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم پزشکی ایران در حملات اخیر رژیم صهیونیستی به میهن عزیزمان به شهادت رسید.
دکتر عزیزی اهل فسای استان فارس بود و دورۀ پزشکی عمومی را در دانشگاه شیراز و دورۀ تخصص را در دانشگاه علوم پزشکی ایران گذراند. او پزشکی فرهنگ‌دوست و اهل مطالعه و تحقیق بود که مجلّۀ پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی را اداره می‌کرد و سردبیری مجلّۀ آوای دوست انجمن گوش و حلق و بینی ایران را نیز در کارنامه داشت. او همچنین مقالاتی متعدد در حوزۀ تخصص خود و سلسله مقالاتی در نقد و معرفی چندین کتاب نوشت و چند کتاب‌ در علم پزشکی و تاریخ آن به چاپ رساند. از جمله تألیفات دکتر عزیزی کتابی است با عنوان پزشکان در قلمرو فرهنگ و هنر که با مقدمۀ زنده‌یاد ایرج افشار منتشر شده است.
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار درگذشت دکتر محمدحسین عزیزی را به خانوادۀ محترم ایشان، جامعۀ پزشکی و مردم شجاع و صبور ایران تسلیت می‌گوید و برای آن مرحوم برترین جایگاه‌ها را نزد خداوند طلب می‌کند. یادش گرامی باد.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ شعری برای احمدشاه

به مناسبت مسافرت اعلی‌حضرت شاه به فرنگستان و اشاره به معاهدۀ اخیر ایران و انگلیس، از محمود افشار:

پادشاها من نی‌ام زان شاعران چاپلوس
کز برای سیم و زر آیند پیشت پای‌بوس
بت‌پرستی پیش من ننگ است وآن بت هرچه هست:
شاه ایران یا که پول انگلیس و زور روس
پول این چون زور آن شاها! ندارد اعتبار
این نمانْد، آن نیز آخر می‌نمانَد پایدار

تخت و تاج پادشاهان خاک شد، بر باد رفت
دولت قارون نماند و شوکت شدّاد رفت
قیصر و فغفور و خاقان، نخوت فرعون کو؟
نام بسیاری ازآنان کم‌کمک از یاد رفت
ظلم و استبداد شاهان عاقبت افتد ز پا
حقّ ملّت، نام نیکو، تا ابد ماند به جا

پس بناء سلطنت شاها به عدل و داد ساز
ملّت ما را ز چنگِ ظلم و فقر آزاد ساز
از اروپا خسروا ویرانی ایران نگر
همّتی کن خانۀ مخروبه را آباد ساز ...

[سیاست اروپا در ایران، دکتر محمود افشار، ترجمۀ ضیاء‌الدین دهشیری، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ سوم ۱۴۰۲، ص ۵۰۹-۵۱۰]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

‍ من وقتی در باب گذشتۀ ایران تأمل می‌کنم، از اینکه ایرانی‌ها دنیا را به نام دین یا به نام آزادی به آتش و خون نکشیده‌اند، از اینکه مردم سرزمین‌های فتح‌شده را قتل عام نکرده‌اند و دشمنان خود را گروه‌گروه به اسارت نبرده‌اند، از اینکه در روزگار قدیم یونانی‌های مطرود را پناه داده‌اند، ارامنه را در داخل خانۀ خویش پذیرفته‌اند، جهودان و پیغمبرانشان را از اسارت بابل نجات داده‌اند، از اینکه در قرن‌های گذشته جنگ صلیبی بر ضد دنیا راه نینداخته‌اند و محکمۀ تفتیش عقاید درست نکرده‌اند و از اینکه روی‌هم‌رفته ایرانی‌ها به اندازۀ سایر اقوام کهنسال دنیا نقطه‌ضعف اخلاقی نشان نداده‌اند، احساس آرامش و غرور می‌کنم و در این احوال اگر سؤال سمج و تأمل‌برانگیز منتسکیو یقه‌ام را بگیرد و باز از من بپرسد «چگونه می‌توان ایرانی بود؟»، جواب روشنی برای آن آماده دارم. جوابی که خود سؤالی دیگر است: «چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»
گمان دارم نسل‌ تازه‌ای که حالا دارد به عرصه می‌آید و حتّی نسل‌هایی که می‌بایست شاهد استمرار تاریخ و فرهنگ ایران باشند نیز می‌خواهند همین جواب غرورانگیز را در برابر سؤال منتسکیو داشته باشند. در این صورت می‌بایست نه فقط خودشان این عنصر اخلاقی و انسانی را که در فرهنگ ایران هست حفظ کنند بلکه از طرف ما نیز باید این اندازه سعی شود امیدِ آنکه در آینده هم ایرانی مثل گذشته ملامت‌نا‌پذیر بماند از بین نرود.

[«چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»، دکتر عبدالحسین زرّین‌کوب، کاوه، مونیخ، زمستان ۱۳۵۴، ص ۴-۸]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation