#xitoy

"Kommunizm jamiyatni birlashtirishga yetarli darajada ta’sir qilmayotganini anglagan post-Tyananmen rahbariyati Prezident Szyan Szemin boshchiligida yangi mafkura yaratishga ehtiyoj sezdi. Xitoy bo‘yicha ekspert Jasper Bekker ta’kidlaganidek, bu yangi mafkura millatchilikning zamonaviy shakli bo‘ldi.
Bu mafkura Xitoyning milliy g‘ururi va XX asr boshlaridagi millatchilik harakatlaridan ilhomlangan bo‘lsa-da, faqat o‘tmishga emas, balki kelajakka ham qaratilgan edi".

"Jozibador hujum" kitobidan

Xitoyda rahbar kadrlarning salohiyati haqida

"Ikkita o‘n yillik rivojlanish natijasida Xitoy rahbarlarining ta’lim darajasi sezilarli darajada oshdi. "Times" jurnalining sobiq xorijiy muharriri Joshua Kuper Ramo "The Beijing Consensus" nomli maqolasida shunday yozadi: “Xitoy viloyat yetakchilarining ta’lim darajasi keskin oshdi. 1982-yilda atigi 20 foiz viloyat yetakchilari kollejni tamomlagan edi. 2002-yilga kelib, bu raqam 98 foizga yetdi... 54 yoshdan kichik bo‘lgan “to‘rtinchi avlod” yetakchilarning uchdan ikki qismi magistratura yoki doktorlik darajasiga ega”. Natijada bugungi kunda hatto o‘rta darajadagi xitoylik rahbarlar ham tashqi dunyo haqida ancha keng bilimga ega bo‘lib, joriy voqealarga yaxshiroq kirish imkoniyatiga ega bo‘ldilar".

"Jozibador hujum" kitobidan

Joshua Kurlanzikning "Charm offensive" kitobi nomini o'zbek tiliga qanday tarjima qilgan ma'qul deb o'ylaysizlar? So'zma-so'z tarjimada "Jozibador hujum" yoki "Jozibali yurish" bo'lyapti. Lekin mohiyat nuqtai nazaridan "Muvaffaqiyatli joziba strategiyasi" ham to'g'ri kelarkan.

P.s: ChatGPT "Jozibali ta'sir" desak-chi deyapti)

Mutaxassislar tomonidan tavsiya qilingan nomga to'xtaldik: "Diplomatik zabt etish: Xitoyning yumshoq kuch strategiyasi"

Toki o'zbek bor ekan, uyg'ur hech qachon yo'q bo'lmaydi.

"Falastin. Agar o'lishim lozim bo'lsa" kitobining nashrdan oldingi eng so'nggi bosqichiga ham yetib keldik.

Falastindan keyingi kitobimiz. Dizayniga mazza qildim.

Joshua Kurlanzikning Xitoyning yumshoq kuch strategiyasi haqidagi kitobidan xulosa qilinadigan muhim nuqtalardan biri Xitoy avtoritar boshqaruvni, korrupsiyani, boshqariladigan iqtisodni, xalq ustidan jiddiy nazorat o'rnatishni butun dunyoga eksport qiladi va ko'p davlatlarni shu eng to'g'ri yo'l ekanligiga ishontirgan ham.

Amalga oshirish eng qiyin bo'lgan yaxshilik - bu ehson qilish. Mol-dunyoning vasvasasidek kuchli vasvasa yo'q.

Xitoyning demping siyosati haqida

"Xitoyning arzon mahsulotlari ba’zi qashshoq iste’molchilar tomonidan mamnuniyat bilan qabul qilinadi, chunki ular har doim ham G‘arb mahsulotlarini sotib olish imkoniyatiga ega emaslar, ammo Xitoy kompaniyalari Afrikada, Lotin Amerikasida va Janubi-Sharqiy Osiyoda past sifatli, ba’zan esa kontrafakt mahsulotlarni demping narxida sotishda ayblangan. Ular dastlab zarar ko‘rib bo‘lsa ham, bozor ulushini egallashga harakat qilishadi. Ba’zi xorijiy yetakchilar bunga javob qaytarmoqda".

Joshua Kurlanzikning "Charm offensive" kitobidan

"Davlat bilan bog‘liq Xitoy firmalari odatda korporativ boshqaruvni yomon tashkil etgan, shaffoflik darajasi juda past. Xitoyning rasmiy axborot agentligi 2004-yilda taxminan to‘rt ming korrupsioner amaldor mamlakatdan qochib, o‘zlari bilan 50 milliard dollar davlat mablag‘ini olib ketganini ochiqlagan. Pei tadqiq qilgan bir so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, Xitoyning turli provinsiyalarida yashovchi 12 ming odamning fikricha, mamlakat sud tizimi Xitoydagi eng korrupsiyalashgan beshta davlat institutlaridan biri hisoblanadi".

"Charm offensive" kitobidan

Ўзга юртлик ва фаластинлик бола суҳбати

—Бизнинг юртга баҳор
тоғлар оша келади,
—Бизнинг юртга мозорлар оралаб.
—Бизнинг боғни гуллар
турфа рангга белади,
—Бизларда қон белар қоралаб.

—Капалак қувармиз қирларда,
—Бизларни ўқ қувар тинимсиз.
—Кўксимиз тутамиз елларга,
—Сезамиз андуҳнинг тамин биз.

—Отам айтар бизга,
қушдай парвоз эт,
—Отамни отганлар, айтолмас.
—Онам айтар, болам,
умринг гулзор эт,
—Онам у дунёдан қайтолмас.

—Дунёга боқ, қандай чароғон,
—Дунё қаро тундан иборат.
—Одамлар шод, тинч ахир замон,
—Шайтонга қилурлар ибодат.

—Менинг орзуйим бор
дунёни кезмоқ,
—Қарзим бордир—Ватанни асраш.
—Фазода учгим бор,
уммонда сузмоқ,
—Бурчим бордир—ёв билан саваш.

—Ёшимиз тенг, гапинг ғалати,
—Боламан-у болалигим йўқ.
—Бу сўзларни кимлар ўргатди?
—Қўшиқ айтиб учаётган ўқ.

—Менинг вақтим битди,
ухлашим керак,
—Ухласам, эҳтимол турмасман.
—Уғайгач кўп гаплар
айтарман бешак,
—У вақтлар мен балки бўлмасман.

—Бизнинг юртга баҳор
тоғлар оша келади,
—Бизнинг юртга мозорлар оралаб.

https://www.tg-me.com/Najmiddin_Ermatov

Bu dardni kitobni o'qiganlar yana ham boshqacha anglaydi.

She'riyat

Qadimdan taraqqiy etgan millatlar orasida she'r o'qish xalqning eng obro'li insonlari orasida urf bo'lgan. Uning ta'siri kuchli bo'lganidan hukmdorlar ham yonida eng yaxshi shoirlarni olib yurgan. Bugunga kelib she'r o'qish dunyo bo'ylab susaygandek. Chunki odamlar tobora reallashib, robotlashib boryapti.

She'r yozilmayapti emas, yozilyapti. Lekin qandaydir barakasi yo'q, o'ti yo'q she'rlar juda ko'p. Albatta, yaxshi va qayta-qayta o'qisa bo'ladigan she'rlar ham bor.

Bobom shoir bo'lganlari uchun bolaligimdan she'rlarni ko'p yodlaganman. Juda ko'p buyuk shoirlarni o'qib o'zimga so'nggi xulosani qilib olganman: she'r ilohiy ruhda yozilmasa, u maishiylashadi va xalqning qalbiga yetib bormaydi. She'rning qalbga ta'sirini his qilmoqchi bo'lsangiz, ikki Sheroziyni, Mashrabni, Rumiyni, Fariduddin Attorni o'qing deyman. Kimnidir unutgan bo'lsam, to'ldirib qo'yarsiz.

"Diplomatik zabt etish. Xitoyning yumshoq kuch siyosati" kitobi nima haqida?

"Ushbu kitobda men Xitoy o‘zining global yumshoq kuchini qanday shakllantirganini oʻrganaman, Xitoy bu kuchdan qanday foydalanayotganini tahlil qilaman va davlatlar Pekinga qanday javob qaytarayotganini ko‘rib chiqaman. Asosan Xitoyning Janubi-Sharqiy Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi va Markaziy Osiyodagi rivojlanayotgan davlatlarga nisbatan yuritayotgan siyosatini o‘rganaman, ammo vaqti-vaqti bilan Xitoyning Avstraliya, Janubiy Koreya yoki Rossiya kabi boshqa muhim davlatlarni qanday rom etayotganiga ham to‘xtalib o‘taman".

Joshua Kurlanzik

Kitobdagi juda muhim fikr:

"Xitoy modeli, ayniqsa, avtoritar yoki yarim avtoritar davlatlar yetakchilari uchun jozibali ko‘rinadi va bu tushunarli. Tarixan Vashington Konsensusi targ‘ib qilgan tezkor bozor islohotlari siyosiy liberallashuv uchun bosim yaratgan. Keskin iqtisodiy islohotlar sharoitida hukmron tuzum o‘zgarishlarga moslashish va iqtisodiy islohotlar natijasida paydo bo‘ladigan yangi biznes vakillari hamda boshqa iqtisodiy elitalarni o‘z tomoniga og‘dirish uchun kamroq vaqtga ega bo‘ladi. Xitoy modelida esa hukumat yangi biznes elitasi va boshqa muhim shaxslarni o‘z tomoniga og‘dirish uchun yetarlicha vaqtga ega bo‘ladi, shu orqali hokimiyatni saqlab qoladi. Vetnam Kommunistik partiyasi rahbari yoki O‘zbekiston prezidenti uchun (bu yerda Karimov nazarda tutilgan) bu modelning samaradorligi inkor etib bo‘lmaydigan haqiqatga o‘xshaydi: Xitoy iqtisodiyotini katta darajada liberallashtirgan, ammo Kommunistik partiya hali ham mamlakatni boshqarib kelmoqda".

#iqtibos

"G‘arbiy Xitoyda esa qozog‘istonlik, pokistonlik va o‘zbek savdogarlar gavjum Xitoy bozorlariga kelishadi va ko‘pincha o‘sha yerda qolib, Xitoyning etnik jihatdan xilma-xil jamiyatiga singib ketishga harakat qilishadi. Laosda laoslik ayollar xitoylik er izlashadi, chunki xitoylik erlar ularni Xitoyga olib ketishlariga umid qilishadi. Laosliklar uchun Xitoy modernizatsiyaning ramzi bo‘lib tuyuladi".

"Xitoyning yumshoq kuch siyosati" kitobidan

P.s: Hech bir sog'lom aql xitoylikka erga tegish normal holat ekanligiga ishonmaydi.