🗓 سالروز کشف قیزیل جام حسنلی

📝 اگر یکی از شگفت انگیزترین اثار باستانی جهان یعنی جام حسنلی (یا همان جام حسنلو) کمی کج است به خاطر ضربه‌های کاشفش، "امام قلی محمدی حسنلویی" است.

این جام در سال ۱۳۳۴ از تپه باستانی حسنلی سولدوز توسط هئیت مشترک ایرانی وآمریکائی به سرپرستی رابرت دایسون کشف شده است.

این اثر ۲۱ سانتی‌متر بلندا، ۲۵ سانتی‌متر قطر و ۹۵۰ گرم وزن دارد. بر روی جام نقش و داستان اساطیری برادران سه گانه از شش پسر اوغوزخان به نام‌های دنیزخان، گونش خان و آیخان ... برجسته وگوژکاری شده که در باستان‌شناسی به اشتباه آنها را خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید نامیده‌اند.

این جام دارای نقوش بی‌نظیر، فاخر و مجللی است که بسیار زیبا بر روی جام حسنلو کار شده است که اعجاب باستان شناسان را برانگیخته است. در اصل به داستان ملیک محمد در اساطیر مردم آزربایجان بازمی‌‌گردد که سینه به سینه و نسل به نسل تا عصر حاضر این داستان حفظ شده است.

#تقویم_آذربایجان_و_توران #جام_حسنلی #رخداد_روز #تاریخ #جام_حسنلو #تقویم_تاریخ #میراث_فرهنگی
🆔 @Erdema

📸 ذرات نمکی در آسمان تبریز (تصویر مربوط به دیروز)

🔻حدود یک هفته قبل دکتر بهروز ساری صراف استاد ممتاز اقلیم شناس دانشگاه تبریز و عضو کمیته کشاورزی،منابع طبیعی، محیط زیست و دریاچه ارومیه خانه توسعه آذربابجان ورود ریزگردهای نمکی به هوای کلان شهر تبریز را رسما اعلام و تایید کرد.

👤تصویر: خلیل قربانی

#اورمو_گولو #تاریخ #محیط_زیست #مدیریت_جهادی #دریاچه_اورمیه
🆔 @Erdemaz

‍ ✳️ دو یادداشت به زبان ترکی از ناصرالدین شاه قاجار

📝بر اثر حسن تصادف و به صورتی کاملاً اتفاقی به دو یادداشت ترکی از ناصرالدین شاه قاجار برخوردم که از مجموعه اسناد دولتی و رسمی محسوب می‌شوند. پیش‌تر در جاهایی خوانده بودم که ناصرالدین شاه، نوحه‌ها و اشعاری درباره فاجعه عاشورا به خط خویش کتابت کرده و یا سروده و نوشته است؛ اما تا به حال اصل و نسخه این اشعار را ندیده‌ام. باری در نسخه‌ای که از یادداشت‌های شاه بر حاشیه راپورت میرزا کاظم خان نظام الملک(۱۲۴۶- ۱۳۰۷ هـ. ق.) که ظاهراً در زمان وزارت لشکری‌اش دربارۀ حسینقلی خان خدابنده‌لو ضبط شده، تردیدی در اصالت دستخط شاه وجود ندارد. می‌دانیم که ناصرالدین شاه بیش از یک میلیون سند و گزارش را مطالعه و در ظَهر آنها یادداشت و دستور نوشته است و این البته با تصویر مشهور از وی، که او را فردی بی‌خبر از اوضاع مملکت معرفی می‌کند، سازگاری ندارد. نقد این قبیل برداشت‌های عامیانه و سیاست‌زده نه در حد وسع من است و نه در حوصله این وبلاگ و کانال. لذا صرفاً به قرائت متن چاپ مرحوم خانبابا بیانی(۱۲۸۸- ۱۳۷۵ هـ. ش.) مغلوط، نامفهوم و ناقص آمده، اکتفا می‌شود. متن یادداشت ساده، سرراست و بدون تکلفات منشیانه و بسیار شبیه به مکالمات روزمره است. فرم‌های عامیانه‌ای چون یاخچی(=یاخشی)، سورا(= سونرا) هم در آن مشاهده می‌شود. البته فارسی‌نویسی ناصرالدین شاه هم به این شکل ساده بوده است.
حسینقلی خان خدابنده‌لو معلوم اولسه که مُقصردُر گِت‌سون یرده(یُرده؟=یورددا؟) قالموش سربازی گوندرسِن حسینقلی‌ خانه. هم اگر مُقصردُر گتورسون بورا.
وزیر وظایف هر طور التفات(اصلینده: الفتات) استیری(=ایستییر) عرض ایله. البته التفات بولونور. او بزم(=بیززیم) یاخچی نوکرمزدر. هر نوع تقویت لازم‌در، عرض ایله مبذول اولسون مومی الیه‌ن حقنده.
محصلین یوک(؟یول؟)کتابچه‌سینی یاز گوندر حضوره، ضبط اولسون. هر نه تا بو گونه یازمامیشسان(؟) یاز اُندنسوره(=اوندان سورا=سونرا) حضوره گؤندر.
منبع: خانبابا بیانی، پنجاه سال تاریخ ناصری مستند به اسناد تاریخی و آرشیوی (سه جلد ،۴ ،۵ ۶): بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها و فرامین ناصرالدین شاه، تهران: نشر علم، ۱۳۷۶.

#تاریخ #ناصرالدین_شاه #تورکجه

🔺کانال تحلیلی اردم:

🆔 @Erdemaz

▫️وطن قلبیمیزین باغلؽ اوْلدوغو نؤقطه‌دیر.

▪️وطن همان نقطه ای است که قلب ما به آن گره خورده است.

👤فرانسوا ولتر

⚠️ترجمه اختصاصی "اردم" میباشد.لطفا با ذکر منبع منتشر کنید.

#درین_سؤزلر #فرانسوا_ولتر
🆔 @Erdemaz

▫️عادتن اینسانلاری آلداتماق دوشوندویونوزدن داها آساندیر، بیر شرطیله کی آلدانماغا حاضیر اولسونلار.

▪️فریب دادن مردم معمولا از آن چه فکر می‌کنید ساده تر است ، البته به شرطی که آن ها هم دلشان بخواهد که فریب بخورند.

👤نیکولو ماکیاولی

⚠️ترجمه اختصاصی "اردم" میباشد.لطفا با ذکر منبع منتشر کنید.

#درین_سؤزلر #نیکولو_ماکیاولی #حق_سوز
🆔 @Erdemaz

🎥 قیرمیزیلیخ دره سی، داش ماکی (ماکو)

🗓مرداد ۱۴۰۴

👤ویدیو: امید قهرمان

👈 تصاویر و ویدیوهای خود از مناطق مختلف آذربایجان و مناطق تورک نشین را میتوانید از طریق پل ارتباطی کانال تلگرام یا صفحه اینستاگرام "اردم" برای ما ارسال نمایید.

#گوزل_آزربایجان
🆔 @Erdemaz
📬 پل ارتباطی:

@Erdem_admin

▫️من او ادعاچی‌نین سؤزلرینی جفنگیات حساب ائدیرم ، توخ قارین و راحاتلیقلا اخلاق درسی وئریر.

▪️من حرف آن مدعی را یاوه می‌شمارم؛ که با شکم سیر و خیال راحت، درس اخلاق می‌دهد

📘قمارباز

👤فئودور داستایوفسکی (داستایفسکی)

⚠️ترجمه اختصاصی "اردم" میباشد.لطفا با ذکر منبع منتشر کنید.

#درین_سؤزلر #فئودور_داستایوفسکی #کتاب
🆔 @Erdemaz

📸 غروب زیبای هیر

🗓مرداد ۱۴۰۴

👤تصاویر: مهدی اسرافیلی

👈 تصاویر و ویدیوهای خود از مناطق مختلف آذربایجان و مناطق تورک نشین را میتوانید از طریق پل ارتباطی کانال تلگرام یا صفحه اینستاگرام "اردم" برای ما ارسال نمایید.

#گوزل_آزربایجان
🆔 @Erdemaz
📬 پل ارتباطی:

@Erdem_admin

📸 غروب زیبای هیر

🗓مرداد ۱۴۰۴

👤تصاویر: مهدی اسرافیلی

👈 تصاویر و ویدیوهای خود از مناطق مختلف آذربایجان و مناطق تورک نشین را میتوانید از طریق پل ارتباطی کانال تلگرام یا صفحه اینستاگرام "اردم" برای ما ارسال نمایید.

#گوزل_آزربایجان
🆔 @Erdemaz
📬 پل ارتباطی:

@Erdem_admin

🔲 بازداشت تنی چند از فعالین زیست محیطی در استانداری آذربایجان غربی

⚪️ اردم - چند نفر از فعالان محیط زیستی بصورت کاملا اختیاری و خودخواسته برای اعتراض به وضعیت دریاچه اورمیه به استانداری دو استان آذربایجان غربی و شرقی مراجعه کرده اند ، در استانداری آذربایجان غربی دعوت شده اند برای صحبت و بجای صحبت در استانداری بازداشت شده اند!

🔻حق آبه اورمو گولو را دولت پزشکیان رهاسازي نمی‌کند تا وضعیت این دریاچه بهبود یابد از آنطرف هم فعالین منتقد زیست محیطی را بازداشت می‌کند.بهر حال فرق می‌کند چه کسی رئیس جمهور باشد!

#اورمو_گولو #ستارخان_باقرخان_مسعودجون #دریاچه_اورمیه #مدیریت_جهادی
🆔 @Erdemaz

🎥 تخریب تدریجی هویت بازار ثبت جهانی شده تبریز

▫️در بازار تاریخی و ثبت جهانی شده، تغییرات غیر اصولی در ابعاد و ساختار مغازه‌ها، چهره و اصالت این اثر ارزشمند را با خطر جدی مواجه کرده است.

🔻ایجاد مغازه‌های بسیار کوچک و ناهماهنگ با معماری اصیل بازار، نه تنها جلوه زیبایی و هویت تاریخی آن را خدشه‌دار کرده، بلکه موجب نگرانی کارشناسان میراث فرهنگی و دوستداران تاریخ و فرهنگ شده است.

#مدیریت_جهادی #میراث_فرهنگی
🆔 @Erdemaz

🎥 بمناسبت ۲۱ مرداد سالگرد درگذشت پروفسور دکتر «جواد هیئت»

◀️ ویدئو: دان آغاج

#تاریخ #جواد_هیئت #مفاخر_آذربایجان #مجله_وارلیق
🆔 @Erdemaz

▫️هر شئی آللاهدان آسیلمیش کیمی دعا ائد. سونرا هر شئی سندن آسیلمیش کیمی ایشه گئت.

▪️دعا کن انگار همه چیز به خدا بستگی دارد، سپس برو کار کن که انگار همه چیز به تو بستگی دارد.

👤مارتین لوتر

⚠️ترجمه اختصاصی "اردم" میباشد.لطفا با ذکر منبع منتشر کنید.

#درین_سؤزلر #مارتين_لوتر
🆔 @Erdemaz

▫️درین و حقیقی یاخؽنلیق اوْ زامان باشلایؽر کی، ایکی اینسان آراسؽنداکی سۆکوت سؤزلر قدر آنلاشؽلان، مقبۇل و گؤزل اوْلسون.

▪️صمیمیت عمیق و واقعی، تنها زمانی آغاز می‌شود که سکوت میان دو نفر، به‌اندازه‌ی کلام، قابل فهم، پذیرفتنی و زیبا باشد.

👤آلبر کامو

⚠️ترجمه اختصاصی "اردم" میباشد. لطفا با ذکر منبع منتشر کنید.

#درین_سؤزلر #آلبر_کامو
🆔 @Erdemaz

🎥 پارک ملی آبشرون، جمهوری آذربایجان

🇦🇿Azərbaycanın ən şərq nöqtəsi – Şah Dili،Abşeron Milli Parkı

تابستان ۱۴۰۴

👤ویدیو: ؟

👈 تصاویر و ویدیوهای خود از مناطق مختلف آذربایجان و مناطق تورک نشین را میتوانید از طریق پل ارتباطی کانال تلگرام یا صفحه اینستاگرام "اردم" برای ما ارسال نمایید.

#گوزل_آزربایجان
🆔 @Erdemaz
📬 پل ارتباطی:

@Erdem_admin

‍ ✳️ نگاهی به زندگی امیر علیشیر نوایی بمناسبت تخریب بنای یادبودش

📝خبر آمد که بنای یادبود امیر علیشیر نوایی در شهر مزار شریف توسط طالبان تخریب شده و وزرات خارجه ازبکستان از آنها توضیح خواسته است.

شعر و آهنگ «بیا که بریم به مزار ملاممدجان» در فولکلور افغانستان سابقه پانصد ساله دارد و می‌گویند عاشقی به نام عایشه این شعر را در حسرت پسری به نام ملاممدجان خوانده و وزیر دانشمند دوره تیموری و سلطان حسین بایقرا آن را شنیده و ثبت کرده است.

اجداد نوایی مانند پدر بزرگ او همگی آهنگساز و نوازنده بودند و به سنت ترکهای شرقی، بخشی نامیده می‌شدند که معادل آشیق در آذربایجان ماست. آنها داستانهای عامیانه را گردآوری کرده و خودشان نیز داستان عاشقانه می‌نوشتند و پدر نوایی به نام کیچیکینه بخشی قبل از خدمت در دربار تیموری، آهنگساز و نوازنده بوده است. شاید این آهنگ از سروده‌های خود نوایی است یا اینکه او آن را از زبان عامه مردم شنیده و ثبت کرده و کتابت آن توسط ایشان، باعث ماندگاری این اثر شده است.

وقتی به نوایی «وزیر دانشمند» می‌گویند، فکر نکنید که درباره او نیز مانند «وزیران کاردان ایرانی» دروغ گفته میشود. سی جلد کتاب ارزشمند از نوایی به یادگار مانده که دو جلد آنها به زبان فارسی و بقیه به زبان ترکی است و او کتاب «مقایسه اللغتین» را برای اثبات برتری لغات ترکی نسبت به فارسی نگاشته است. وسعت تالیفات نوایی چنان است که می‌گویند همه لغات مستعمل آن روزگار در کتب او بکار رفته و لغتنامه نویسان بعدی، لغتنامه‌های خود را بر اساس کتابهای نوایی نوشتند که ده جلد لغتنامه از جمله آثار میرزا مهدیخان استرآبادی، شیخ سلیمان ازبک افندی بخارایی و عبدالصبور خویی مشهور همگان است.

درباره خدمات دیگر نوایی، به باور اکثر نویسندگان در چند جلد کتاب هم نمی‌توان اسامی بناهای ساخته شده توسط نوایی را لیست کرد و شاید برای همین شهردار مزار شریف نمی‌تواند نام و یاد او را تحمل کند و یابودش را تخریب می‌کند.

این آهنگ نوایی نیز مانند همه کارهایش در حصار افغانستان نمانده و با استقبال همه ممالک ترک مواجه شد و در آذربایجان اثر بی‌نظیر «آختارما منی» بر اساس آن آهنگ ساخته شد و خیلی‌ها آن را خواندند. ولی هیچ کس غیر از نیام‌الدین موسایئو نتوانست حزن و دردی را که در جان عایشه و نوایی بوده به مخاطب انتقال دهد و باید آهنگ «آختارما منی» را از نیام‌الدین شنید و باز بر تخریب کنندگان بنای یادبود نوایی لعنت فرستاد.

✍️ابراهیم ساوالان

#امیرعلیشیر_نوایی #تاریخ #توران #تحجر

🔺کانال تحلیلی اردم:

🆔 @Erdemaz