چقدر فضای سبز برای سلامت روان کافی است؟

پژوهشی تازه در مجله Nature Cities نشون داده که تأثیر فضاهای سبز شهری بر سلامت روان از الگوی U وارونه پیروی می‌کنه — یعنی مقدار متوسطی از فضای سبز بهترین اثر رو داره و بعد از اون، فواید کاهش پیدا می‌کنه. این تحلیل که بر اساس مرور چهار دهه پژوهش انجام شده، دیدگاه ساده‌ی «هرچه بیشتر، بهتر» رو به چالش می‌کشه و راهنمایی علمی برای برنامه‌ریزی شهری فراهم می‌کنه.

#سلامت_روان #فضای_سبز #شهرسازی

✍️ @cognitiontimes | CWA

آیا گرایش سیاسی بر انعطاف‌پذیری فکری تأثیر دارد؟

دو پژوهش گسترده که در مجله Political Psychology منتشر شدن، نشون دادن افراد محافظه‌کار یا دارای دیدگاه‌های افراطی کمی کمتر تمایل دارن باورهاشون رو با شواهد جدید تطبیق بدن، اما این تفاوت‌ها بسیار جزئی‌ان. این مطالعات که در قالب «همکاری خصمانه» بین پژوهشگران با دیدگاه‌های مخالف انجام شدن، نشون می‌دن ادعاهای کلی درباره‌ی ارتباط قوی بین سخت‌گیری شناختی و ایدئولوژی سیاسی، پایه علمی محکمی ندارن.

#روانشناسی #سیاست #شناخت

✍️ @cognitiontimes | CWA

چطور مغز ما دنیای یکپارچه‌ای می‌سازد؟

پژوهشی تازه در Nature Communications نشون داده مغز انسان برای ساخت تجربه‌ی پیوسته از جهان، ابتدا اون رو به مدل‌های پیش‌بینی جداگانه‌ای تقسیم می‌کنه — مثل مدل «وضعیت»، «عامل» و «کنش» که هرکدوم بخشی از واقعیت مثل موقعیت، نیت دیگران یا مسیر رویدادها رو پیش‌بینی می‌کنن. این مدل‌ها در یک مرکز عصبی به‌هم می‌پیوندن تا تجربه‌ی منسجم ما از واقعیت شکل بگیره.

#علوم_شناختی #نوروساینس #ادراک

✍️ @cognitiontimes | CWA

تناسب اندام و برابری جنسیتی: پیوندی اجتماعی؟

مطالعه‌ای تازه در Journal of Sport and Health Science نشون داده کشورهایی که از نظر برابری جنسیتی و توسعه انسانی در سطح بالاتری قرار دارن، از میانگین آمادگی قلبی–ریوی بالاتری هم برخوردارن. این یافته نشون می‌ده سیاست‌ها و شرایط اجتماعی می‌تونن بر میزان فعالیت بدنی و سلامت عمومی مردم اثر بگذارن — به‌ویژه با کاهش موانعی که زنان در دسترسی به ورزش و تحرک فیزیکی با اون روبه‌رو هستن.

#سلامت #ورزش #برابری_جنسیتی

✍️ @cognitiontimes | CWA

چرا مصرف هم‌زمان ماری‌جوانا و تنباکو خطرناک‌تر است؟

پژوهش تازه‌ای در مجله Drug and Alcohol Dependence Reports نشون داده افرادی که هم‌زمان از ماری‌جوانا و تنباکو استفاده می‌کنن، سطح بالاتری از یک آنزیم کلیدی در مغزشون دارن — در مقایسه با کسانی که فقط ماری‌جوانا مصرف می‌کنن. این تفاوت ممکنه توضیحی زیستی برای شدت بیشتر علائم روانی و دشواری ترک در مصرف‌کنندگان ترکیبی باشه، چون این آنزیم با کاهش «آندانامید» (ترکیب طبیعی مرتبط با تنظیم خلق‌و‌خو) در مغز در ارتباطه.

#اعتیاد #ماری‌جوانا #سلامت_روان

✍️ @cognitiontimes | CWA

کشفی تازه درباره پارکینسون: توده‌های پروتئینی، قاتلان فعال انرژی مغز!

گزارش علمی جدیدی در مجله Advanced Science نشون داده توده‌های پروتئینی مرتبط با بیماری پارکینسون برخلاف تصور گذشته، توده‌های بی‌اثر نیستن — بلکه به‌صورت فعال مولکول انرژی اصلی مغز، یعنی ATP، رو تجزیه می‌کنن و سلول‌های عصبی رو از سوخت حیاتی‌شون محروم می‌سازن. پژوهشگران دانشگاه رایس به رهبری پرنیلا ویتونگ-استافشده دریافتن این توده‌ها مثل آنزیم‌های سرکش عمل می‌کنن و ممکنه یکی از دلایل مرگ سلولی در پارکینسون باشن.

#علوم_اعصاب #پارکینسون #زیست_شناسی_مولکولی

✍️ @cognitiontimes | CWA

همه سختی‌های کودکی شبیه هم نیستند!

پژوهشی تازه در مجله Development and Psychopathology نشون داده که انواع مختلف ناملایمات دوران کودکی، اثرات متفاوتی بر رشد روانی و رفتاری کودکان دارن. بررسی طولی چندساله‌ی کودکان نشون می‌ده تجربه‌های درون خونه مثل تعارض خانوادگی، و بیرون از خونه مثل قلدری، اثرات یکنواختی ندارن و تأثیرشون با ورود کودک به نوجوانی تغییر می‌کنه. این یافته‌ها نشون می‌دن مسیر رشد روانی، حاصل تعامل پیچیده‌ی محیط و تجربه‌های فردی در طول زمانه.

#روانشناسی_توسعه #کودکی #اختلالات_روانی

✍️ @cognitiontimes | CWA

صورت خودشیفته در ذهن ما دو چهره دارد!

پژوهشی تازه در مجله Personality and Social Psychology Bulletin نشون داده که مردم دو نوع چهره‌ی ذهنی از افراد خودشیفته می‌سازن: یکی بر پایه‌ی خودخواهی و دیگری بر پایه‌ی خودنمایی. هر دو چهره منفی ارزیابی می‌شن، اما چهره‌ی «خودنما» در نگاه دیگران — به‌ویژه کسانی که خودشون ویژگی‌های خودشیفتگی بالاتری دارن — جذاب‌تر و باکفایت‌تر به نظر می‌رسه. این یافته‌ها نشون می‌ده ذهن ما حتی در تخیل چهره‌ها هم سوگیری‌ داره.

#روانشناسی #خودشیفتگی #ادراک_اجتماعی

✍️ @cognitiontimes | CWA

افسردگیِ نسل‌به‌نسل؛ زخم‌های کودکی والدین به فرزندان هم می‌رسد

پژوهشی تازه در مجله Epidemiology and Psychiatric Sciences نشون داده کودکانی که والدینشون در دوران کودکی با سختی‌هایی مثل سوء‌رفتار یا فقر روبه‌رو بودن، بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب در نوجوانی قرار می‌گیرن. این خطر وقتی شدیدتر می‌شه که خود کودک هم در محیطی محروم یا پرتنش رشد کنه؛ مثل خانواده‌های گرفتار فشار مالی یا غفلت والدین. در حالی که اثرات محرومیت تا نوجوانی ادامه داره، تجربه‌هایی مثل زورگویی یا خشونت بیشتر در سنین پایین‌تر تأثیرگذارترن. این یافته‌ها یادآور می‌شن که آسیب‌های کودکی فقط در یک نسل متوقف نمی‌شن — بلکه ممکنه سایه‌شون روی نسل بعد هم بیفته.

#روانشناسی #سلامت_ذهن #نسل_به_نسل

✍️ @cognitiontimes | CWA

بحران مواد افیونی، دامان حیوانات خانگی را هم گرفته است!

پژوهشی تازه در Journal of Addiction Medicine نشون داده که بحران فنتانیل فقط انسان‌ها رو قربانی نکرده — بلکه حیوانات خانگی هم در امان نیستن. طی چهار سال گذشته، بیش از ۱۰۰ حیوان خانگی (عمدتاً سگ و چند گربه) در آمریکا و کانادا در معرض فنتانیل غیرقانونی قرار گرفتن و نشونه‌هایی مثل بی‌حالی، اختلال حرکتی و حتی مسمومیت شدید نشون دادن. فنتانیل، افیونی مصنوعی و بسیار قوی‌تر از مورفین و هروئینه که به‌دلیل ارزونی و قدرت بالاش، اغلب به‌صورت مخفیانه با مواد دیگه ترکیب می‌شه — و حالا به‌نظر می‌رسه اثرات مرگبارش از انسان‌ها به حیوانات خونه‌گی هم سرایت کرده.

#سلامت #اعتیاد #فنتانیل

✍️ @cognitiontimes | CWA

فیلم‌های احساسی می‌تونن ما رو سیاسی‌تر کنن!

پژوهشی تازه در مجله Communication Research نشون داده که تماشای فیلم‌های احساسی درباره‌ی مسائل اخلاقی یا سیاسی، فقط احساسات رو برنمی‌انگیزه — بلکه می‌تونه باعث بشه بیننده عمیق‌تر فکر کنه و حتی درگیر فعالیت‌های سیاسی بشه. بررسی‌ها روی «شب‌های موضوعی» تلویزیون آلمان، که در اون درام‌های داستانی با برنامه‌های مستند مرتبط پخش می‌شن، نشون داد این نوع محتوا باعث افزایش علاقه به جست‌وجوی اطلاعات، احساس آگاهی و تمایل به اقدام سیاسی در مخاطبان می‌شه.
به‌گفته‌ی «آن بارتش»، استاد دانشگاه لایپزیگ، وقتی بیننده در قالب شخصیت‌های فیلم قرار می‌گیره، ممکنه نه‌تنها موضوع رو بهتر درک کنه بلکه انگیزه پیدا کنه برای تغییر واقعی در دنیای بیرون.

#روانشناسی #رسانه #سینما

✍️ @cognitiontimes | CWA

چرا نویز باعث بهبود تمرکز در ADHD می‌شود؟ شاید مدل قدیمی اشتباه بوده!

مطالعه‌ای تازه در Journal of Attention Disorders یکی از توضیح‌های مشهور درباره‌ی تأثیر نویز صوتی بر عملکرد شناختی در افراد با ویژگی‌های ADHD را به چالش کشیده است. پژوهشگران دریافتند که هم نویز تصادفی (مثل نویز صورتی) و هم صدای یکنواخت و غیرتصادفی، تأثیری مشابه بر فعالیت مغزی مرتبط با «نویز عصبی» دارند — یافته‌ای که با فرضیات اصلی «مدل برانگیختگی متوسط مغز» در تضاد است.
این مدل سال‌ها توضیح می‌داد که نویز بیرونی می‌تواند با افزایش نویز درونی مغز، تمرکز را بهبود دهد؛ اما نتایج جدید نشان می‌دهند که ماجرا پیچیده‌تر از آن است و شاید «نویز» تنها بخشی از داستان باشد.

#ADHD #علوم_شناختی #تمرکز

✍️ @cognitiontimes | CWA

گرمایش زمین، آلودگی هوا و کمبود فضای آبی؛ ترکیب خطرناکی برای سلامت روان

پژوهشی تازه در Journal of Environmental Psychology با استفاده از داده‌های گسترده‌ی سلامت و محیط‌زیست در چین نشان داده که قرار گرفتن در معرض موج‌های گرما، آلودگی هوا و کمبود دسترسی به فضاهای آبی — هرکدام به‌تنهایی و به‌ویژه در ترکیب با هم — خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.
به گفته‌ی پژوهشگران، تغییرات اقلیمی نه‌تنها زمین را داغ‌تر می‌کنند، بلکه بر روان انسان‌ها نیز فشار می‌آورند. آلودگی هوا و گرمای شدید می‌توانند سلامت مغز را مختل کنند و نبود طبیعت آرامش‌بخش، مانند دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، این اثرات را تشدید می‌کند.

#تغییرات_اقلیمی #افسردگی #روانشناسی_محیطی

✍️ @cognitiontimes | CWA

هم‌تپشی قلب‌ها؛ وقتی صمیمیت در بدن هم انعکاس پیدا می‌کند

پژوهشی تازه در مجله Biological Psychology نشان داده که پیوند عاطفی میان انسان‌ها می‌تواند تا سطح فیزیولوژیک بدن نیز پیش برود — تا جایی که حتی ضربان قلب آن‌ها با هم هماهنگ می‌شود! یافته‌ها حاکی از آن است که زوج‌های متأهل از طبقات اجتماعی–اقتصادی پایین‌تر، بیشتر از زوج‌های مرفه‌تر، الگوهای هم‌زمانی در ضربان قلب نشان می‌دهند.

به گفته‌ی پژوهشگران، شرایط اجتماعی و اقتصادی ممکن است نه‌فقط احساسات، بلکه واکنش‌های جسمی ما را در هنگام ارتباط اجتماعی شکل دهند. افرادی که در محیط‌های کم‌درآمد رشد کرده‌اند معمولاً برای حمایت عاطفی و عملی بیشتر به روابط خود متکی‌اند، چراکه با چالش‌های بیرونی بیشتری روبه‌رو هستند. این وابستگی متقابل اجتماعی، حالا به نظر می‌رسد در تپش قلب‌ها هم دیده می‌شود.

#روانشناسی #روابط_عاطفی #زیست_روانشناسی

✍️ @cognitiontimes | CWA

هشدارهای محتوایی (Trigger Warnings) اغلب بی‌تاثیرند!

یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که هشدارهای محتوایی، که قرار است افراد را برای مواجهه با مطالب ناراحت‌کننده آماده کنند یا از آن اجتناب دهند، در عمل چندان کارآمد نیستند. مطالعه‌ای یک هفته‌ای روی جوانان نشان داد اکثر افراد حتی پس از دیدن این هشدارها، باز هم محتوای موردنظر را مشاهده می‌کنند. جالب این‌که افرادی با سابقه‌ی تروما یا مشکلات روانی هم بیشتر از دیگران از محتوا اجتناب نکرده‌اند.

این یافته‌ها، که در مجله Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry منتشر شده، با پژوهش‌های پیشین در محیط‌های آزمایشگاهی همخوانی دارد و نشان می‌دهد که هشدارها معمولاً تنها باعث کنجکاوی می‌شوند و تأثیر قابل‌توجهی در کاهش استرس یا اجتناب از محتوا ندارند.

#روانشناسی #سلامت_روان #هشدار_محتوا

✍️ @cognitiontimes | CWA

فعالیت عصبی، کلید بلوغ اتصال‌های عصبی

یک مطالعه تازه از The Journal of Neuroscience نشان داده که فعالیت نورون‌ها نقش حیاتی در شکل‌گیری و بلوغ اتصالات عصبی یا «سیناپس‌ها» دارد. محققان با بررسی حشرات میوه‌ای دیدند که «نواحی فعال» سیناپس‌ها برای انتقال سیگنال‌های شیمیایی با اندازه و شدت درست، طی چند روز و تحت تأثیر فعالیت عصبی به بلوغ می‌رسند.

این کشف نه تنها به درک بهتر توسعه‌ی سیستم عصبی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند مسیرهایی برای درمان اختلالاتی مانند صرع، اوتیسم یا ناتوانی‌های ذهنی باز کند، جایی که انتقال سیناپسی دچار اختلال می‌شود. به گفته‌ی تروی لیتلتون، دانستن چگونگی کنترل سیناپس‌ها می‌تواند به توسعه‌ی روش‌های مولکولی برای تقویت یا کاهش فعالیت آن‌ها در بیماری‌ها منجر شود.

#عصب‌شناسی #سیناپس #فعالیت_عصبی

✍️ @cognitiontimes | CWA

موسیقی؛ سپری در برابر زوال عقل؟

پژوهشی تازه در International Journal of Geriatric Psychiatry نشون داده افرادی که در سنین بالا بیشتر با موسیقی در ارتباط هستن—چه با گوش دادن منظم و چه با نواختن ساز—احتمال کمتری برای ابتلا به زوال عقل دارن. نتایج نشون داد گوش دادن مداوم به موسیقی با کاهش ۳۹٪ و نوازندگی با کاهش ۳۵٪ در خطر دمانس همراهه.

با توجه به افزایش جمعیت سالمند و نبود درمان قطعی برای زوال عقل، پژوهشگران تأکید می‌کنن که فعالیت‌های موسیقایی می‌تونن روشی ساده، لذت‌بخش و در دسترس برای حمایت از سلامت شناختی در دوران سالمندی باشن.

#عصب‌روانشناسی #پیری #دمانس

✍️ @cognitiontimes | CWA

هوش مصنوعی زیر ذره‌بین اخلاق درمانی

پژوهشی تازه که در کنفرانس AAAI/ACM on Artificial Intelligence, Ethics, and Society ارائه می‌شه، نشون داده مدل‌های زبانی بزرگ مثل ChatGPT می‌تونن به‌صورت نظام‌مند از چارچوب‌های اخلاقی پذیرفته‌شده در روان‌درمانی تخطی کنن—حتی زمانی که به‌طور مشخص به استفاده از تکنیک‌های درمانی استاندارد هدایت می‌شن.

این تحقیق از نگرانی درباره‌ی استفاده‌ی گسترده‌ی مردم از چت‌بات‌های هوش مصنوعی برای دریافت مشاوره‌ی روانی الهام گرفته. پژوهشگران دانشگاه براون با همکاری درمانگران بالینی، سیستمی برای ارزیابی عملکرد اخلاقی این مدل‌ها طراحی کردن تا بسنجن آیا پاسخ‌های اون‌ها با اصول حرفه‌ای درمان انسانی هم‌خوانی دارن یا نه. نتایج هشدار می‌دن که استفاده‌ی نادرست از این ابزارها ممکنه برای سلامت روان کاربران خطرآفرین باشه.

#اخلاق_هوش_مصنوعی #روان‌درمانی #سلامت_ذهن

✍️ @cognitiontimes | CWA

چرا از فیلم‌های ترسناک لذت می‌بریم؟

پژوهشی منتشرشده در Philosophical Transactions of the Royal Society B توضیح می‌دهد که جذابیت فیلم‌های ترسناک در این است که مغز ما در محیطی امن یاد می‌گیرد چگونه با «نااطمینانی» و موقعیت‌های ترس‌آور کنار بیاید. به گفته‌ی پژوهشگران، این تجربه‌ی کنترل‌شده فرصتی برای تمرین پیش‌بینی و مهار ترس است — فرایندی که می‌تواند ذاتاً لذت‌بخش باشد. یافته‌ها بر اساس نظریه‌ی «پردازش پیش‌بینانه» توضیح می‌دهند که مغز مانند یک موتور پیش‌بینی عمل می‌کند و از طریق تجربه‌ی ترس، مدل‌های ذهنی‌اش را برای درک بهتر جهان به‌روزرسانی می‌کند.

#روانشناسی #فیلم_ترسناک #احساسات

✍️ @cognitiontimes | CWA

وقتی سیاست وارد رابطه می‌شود!

پژوهشی تازه در Personality and Social Psychology Bulletin نشون داده که زوج‌ها به‌مرور زمان روی گرایش سیاسی همدیگه تأثیر می‌ذارن. تغییر در حمایت یکی از طرفین از یک حزب، معمولاً پیش‌بینی‌کننده‌ی تغییر مشابهی در شریکش در سال بعده — پدیده‌ای که می‌تونه به همگرایی سیاسی در روابط عاشقانه و حتی قطبی‌شدن جامعه دامن بزنه. این مطالعه‌ی طولی با داده‌های گسترده از نیوزیلند انجام شده و نشون می‌ده که تأثیر متقابل سیاسی میان زوج‌ها محدود به احزاب بزرگ نیست، بلکه طیف وسیعی از گرایش‌های ایدئولوژیک، از محیط‌زیست‌گرایی تا لیبرترینیسم، رو در بر می‌گیره.

#روانشناسی_سیاسی #روابط_زوجین #ایدئولوژی

✍️ @cognitiontimes | CWA