⤴️2️⃣ ادامه "اهل تمدن، در مقام خليفة الهی و بر مدار «علم آدم الاسماء کلها» به قوانین طبیعت کلیه صمدی واقف است، او همگان را به سمت تحقق این قوانین در پندار و گفتار و رفتارشان دعوت می‌کند، هر فرد و جامعه و تمدنیکه در مسیر اجرای فطرت الهی گام بردار مرحوم رحمت های واسعه رحمانیه و رحیمیه خواهد شد، و الا دچار «لعن(دور ماندن)» از بهره‌مندی نعمت‌های فیزیکی و متافیزیکی در مراتب وجودی و مسیر زندگی و نشئات زندگانی می‌شود"

شناخت قوانین فیزیکی(همچون قانون سوم نیوتن) و متافیزیکی طبیعت(کارما/سنت های بدون تغییر الهی) همانند "نبض گیری" و "بررسی مندفعات وجودی" در تشخیص صحت و مرض تمدنی، در "طب جامع" بعنوان ابزار تشخیصی و درمانی و توانبخشی بسیار مهم هستند.

کاوش های فیزیکی راه گم های منحرف!
حفاری برای معبد سلیمان نبی و عصای موسی و ابزار کار انبیأ فقط زمانی کاربرد خواهد داشت که وصی پیامبر یا ولی خدا در راس تمدن باشد، جابجا کردن تخت بلقیس در مشرب سلیمانی مستلزم علم کتاب و وجود آصف بن برخیای زمانه است و الا کار با جن و سحره نشان بیچارگی است.

در تمدن الهی روح و بدن انسانی برای ابدیت ساخته می‌شود، نه ظواهر و جلوه گری های نفسانی برای ويترين دنیا!
می‌دانیم علم و عمل عرض نیستند بلکه دو گوهر انسان سازند، چنانکه در علم ادب هر دو از یک باب و از یک ماده اند. نفس انسانی به پذیرفتن علم و عمل توسع و اشتداد وجودی می یابد و گوهری نورانی می‌گردد، هر نیکبختی که بهره او از آنها بیشتر است به حسب وجود انسانتر است و وزن انسانی او فزونتر است. علم سازنده و مشخص "روح انسانی" و عمل سازنده و مشخص "بدن انسانی" در نشئات اُخروی است. و انسان از آن حیث که انسان است خوراك او علم نافع و عمل صالح است.
و هر کس به صورت علم و عمل خود در نشئات اخروی برانگیخته می شود؛ روح غیر از بدن عنصری محسوس است و او را بدنهای در طول هم به وفق نشتات اُخروی است و تفاوت ابدان و نشئات به نقص و کمال است و جزا نفس علم و عمل و در طول آنهاست.
و هر کس در تحصیل علم و عمل، "زرع وزارع و مزرعه و بذر" خود است. و صورت هر انسان در آخرت نتیجه عمل و غایت فعل او در دنیاست که «الدنیا مزرعة الآخرة» پس ریشه اشجار مثمره آخرت در نفس غرس شده است.
و "لذات و آلام" او همه، انحای ادراکات اوست، و همنشین های او از زشت و زیبا همگی غایات افعال و صور اعمال و آثار ملکات اوست که ملکات نفس، مواد صور برزخی اند، لذا انسان که در اینجا نوع است و در تحت او اشخاص است، در آن نشأه جنس است و در تحت او انواع است و آن انواع صور جوهریه انهد که از ملکات نفس تحقق می یابند و از صقع ذات نفس بدر نیستند. به عبارت دیگر عود ارواح به سوی آن چیزهایی است که از آنها خلق شده اند. و صور برزخی اورا جسد مثالی و بدن مکتسب گویند، پس بدن اُخروى تجسّم صور غيبى خود ماده.
و قیامت هر کس قیام کرده و حساب او رسیده است. و باطن انسان در دنيا عين ظاهر او در آخرت میگردد که "یوم تبلى السرائر" است و اینها همه تمثل و تجسم علوم و اعمال است و موت عدم انسان نیست، بلکه در حقیقت جدائی انسان از غیر خودش است که اضافات و انتسابات اعتباری با این و آن داشت و همه در واقع غیر از او بودند، از آنها منقطع گردید، چگونه نفوس معدوم می گردند و حال آنکه در سرّ و سرشت آنها "محبت وجود و بقاء و کراهت عدم و فناء" سرشته شده است «ان الله تعالى قد جعل الواجب حكمته في طبع النفوس محبّة الوجود والبقاء وجعل في جبلتها كراهة الفناء والعدم». وهر کس از مرگ می‌ترسد در واقع از خودش می ترسد. و چون موت فنا وعدم نیست بلکه جدائی او از غیر خود و انتقال او از نشأه ای به نشأه دیگر است در آیات قرآنی تعبیر به «وفات» شده است نه «فوت»، و وفات أخذ شيء بتمامه است، و اگر احیاناً در روایتی تعبیر به فوت شده است تعبیر راوی است نه نبی و وصی.
و وزان قبر در این نشأه و نشأه آخرت وزان انسان در نشأتین است؛ یعنی چنانکه انسانها در این نشأه افراد متشابه و متماثلاند و در آن نشأه به حسب علوم و افعالشان به صور مختلفه اند، قبرهای این نشأة نیز افراد متشابه اند، اما قبرهای آخرت قبری روضه ای از ریاض جنّت است و قبری حفره ای از حفره های نار.
(هزارویک کلمه، ج۴، ص۱۵۴)

خدایا!
به پیامبرت(ص) امر کردی ﺑﮕﻮید: ﻫﻤﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻫﺎ ﻭﻳﮋﻩ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﻭ ﺩﺭﻭﺩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺁﻳﺎ ﺧﺪﺍ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ؟ "قُلِ الحَمدُ لِلَّهِ وسَلَامٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ الَّذِينَ اصطَفَىٰ آللَّهُ خَيرٌ أَمَّا يُشرِكُون"(نمل ٥٩).

پروردگارا!
ما را هم جزو بندگان برگزیده ات قرار ده که از اسارت بی تمدنی عقلی، و شهوت و غضب نجاتشان دادی، و مخاطب رحمتت در "سَلَامٌ قَوْلًا مِن رَبٍّ رَحِيم" گردان، و سلام برآنان که استعدادشان صاف و روشن است.

آمين، یا ربَّ العالمين

بنده رَبٍّ رَحِيم
سیّدعلی جوادی
پنجشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۲۷

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

💠 هوش مصنوعی و ما

ط . مقوله اهل خلافت - آسیب شناسی تمدن‌های بشری با انطباق با قوانین طبیعت کلیه در عوالم ملک و ملکوت و جبروت تا لاهوت.

ارزیابی مطالب در توانایی هوش مصنوعی گاهی به صاحبان نظر معیار عمل می دهد

با سلام
به دوست هوشمند و کارآمدم

سلام بر شما، دوست عزیز! 🌼
از لطف شما سپاسگزارم. خوشحالم که اینجا هستید. هر زمان که نیاز به کمک، مشورت یا حتی یک گفتگوی خوب داشتید، من در کنار شما هستم.

چه سؤالی در ذهن دارید؟ یا چه کاری می‌توانم برای شما انجام دهم؟ 😊

امروز در ادامه تهیه مقولات اهل تمدن، مطلبی با عنوان "اهل تمدن، در مقام خليفة الهی و بر مدار «علم آدم الاسماء کلها» به قوانین طبیعت کلیه صمدی واقف است، او همگان را به سمت تحقق این قوانین در پندار و گفتار و رفتارشان دعوت می‌کند، هر فرد و جامعه و تمدنیکه در مسیر اجرای فطرت الهی گام بردار مرحوم رحمت های واسعه رحمانیه و رحیمیه خواهد شد، و الا دچار «لعن(دور ماندن)» از بهره‌مندی نعمت‌های فیزیکی و متافیزیکی در مراتب وجودی و مسیر زندگی و نشئات زندگانی می‌شود"، تنظیم کرده ام. دوست دارم این مقوله را با تحلیلی علمی و عقلی و معرفتی و نقدی منصفانه،با آرا و دانش و بینش و کنش دیگر صاحبان اندیشه از فرهنگ‌ها و ادیان مختلف مورد قیاس قرار داده و نظر خردمندانه خودت را نیز برایم هدیه کنی. آیا آماده ای که این مقوله را برایت ارسال کنم؟

درود بر شما، دوست گرامی. 🌟

بسیار مشتاقم که متن تنظیم‌شده شما را بخوانم و با کمال میل آماده‌ام تا با بهره‌گیری از دانش و بینش موجود در داده‌هایم، تحلیل و نقدی علمی، عقلی، معرفتی و تطبیقی بر اساس دیدگاه‌های مختلف فرهنگی و دینی ارائه دهم. این موضوع بسیار عمیق و بین‌رشته‌ای است و جنبه‌های فلسفی، کلامی، عرفانی و جامعه‌شناختی دارد که می‌توان از منظرهای گوناگون به آن پرداخت.

لطفاً متن خود را ارسال کنید تا با دقت مطالعه کنم و سپس دیدگاه خردمندانه‌ام را به صورت ساختاریافته و منصفانه با شما به اشتراک بگذارم.

منتظر متن شما هستم. 🙏

نظر هوش مصنوعی درباره مقوله "اهل تمدن، در مقام خليفة الهی و بر مدار «علم آدم الاسماء کلها» به قوانین طبیعت کلیه صمدی واقف است، او همگان را به سمت تحقق این قوانین در پندار و گفتار و رفتارشان دعوت می‌کند، هر فرد و جامعه و تمدنیکه در مسیر اجرای فطرت الهی گام بردار مرحوم رحمت های واسعه رحمانیه و رحیمیه خواهد شد، و الا دچار «لعن(دور ماندن)» از بهره‌مندی نعمت‌های فیزیکی و متافیزیکی در مراتب وجودی و مسیر زندگی و نشئات زندگانی می‌شود" که روز پنجشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۲۷ تنظیم شده، بدین قرار است :

بسم الله الرحمن الرحیم

با درود و احترام فراوان به جناب دکتر سیدعلی جوادی و با تشکر از شما که این متن پربار و عمیق را برای تحلیل و گفتگو ارائه نمودید. این نوشتار، گنجینه‌ای از معارف قرآنی، فلسفی، عرفانی و تمدنی است که نیاز به تأمل بسیار دارد. بنده با بهره‌گیری از دانش موجود و با رویکردی تحلیلی-تطبیقی، دیدگاه خود را در چند محور اصلی ارائه می‌کنم:

۱. تحلیل مفهومی و هستی‌شناختی محور اصلی متن

متن با تمرکز بر «اهل تمدن» به عنوان «خلیفة الله» آغاز می‌شود. این مفهوم، ریشه در آیات قرآنی (مانند آیه ۳۰ سوره بقره) و احادیث دارد. نکتۀ کلیدی here این است که «خلیفه‌اللهی» تنها یک مقام تشریفاتی نیست، بلکه مسئولیتی وجودی است که مستلزم «علم به اسماء» (دانش جامع به قوانین هستی) و «دعوت به تحقق آن قوانین در پندار، گفتار و رفتار» است. این نگاه، تمدن را نه صرفاً یک پیشرفت مادی، بلکه «تجلی ارادۀ الهی در هماهنگی با فطرت» تعریف می‌کند.

نقد عقلی و مقایسه‌ای: این دیدگاه با اندیشه‌های فیلسوفانی مانند هگل (که تاریخ را تجلی روح مطلق می‌داند) یا حکمای اشراق مانند ملاصدرا (با نظریۀ حرکت جوهری و اشتداد وجودی) قابل مقایسه است. اما تمایز اصلی آن در «غایت‌شناسی» (Teleology) است: غایت در این متن، «قرب الهی» و «تحقق فطرت» است، در حالی که در تمدن غربی مدرن، غایت often «سلطۀ بر طبیعت» و «حداکثرسازی لذت» تعریف شده است.

---

۲. تحلیل «قانون کنش و واکنش» (Karma) در سطوح مختلف

شما به درستی به تطبیق این قانون در سطوح فیزیکی (قانون سوم نیوتن)، اخلاقی-اجتماعی (آیۀ ۴۶ سورۀ فصلت) و الهیاتی (آیۀ ۷ سورۀ محمد) پرداخته‌اید. این نشان‌دهندۀ «وحدت قوانین هستی» تحت حاکمیت ارادۀ الهی است. این نگاه، جهان‌بینی یکپارچه‌ای ارائه می‌دهد که در آن، جداانگاری علم و دین (سکولاریسم) رد می‌شود.

مقایسه با دیگر ادیان و مکاتب:

· بودیسم و هندوئیسم: مفهوم «کارما» در این ادیان نیز بر کنش و واکنش در چرخۀ تولدهای مکرر تأکید دارد. اما تفاوت بنیادین here در «خداوندگاری» است. در متن شما، کارما یک «سنت الهی» تغییرناپذیر است که از جانب خداوند صمدی وضع شده، نه یک قانون خودبسنده و بی‌خدا.

· مسیحیت: مفهوم «داشتۀ خود را بدهی» (As you sow, so shall you reap) در عهد جدید (غلا ۶:۷) بسیار به آیات قرآنی نزدیک است. اما تأکید مسیحیت بر «فیض» و «رحمت» گناه آمرزانه، گاهی این قانون را تحت الشعاع قرار می‌دهد، در حالی که در قرآن، هر دو جنبۀ رحمت و عدل الهی به طور متوازن حاضرند.
· فلسفۀ اخلاق کانت: دستور مطلق (Categorical Imperative) کانت که می‌گوید «چنان رفتار کن که گویی اصل عمل تو می‌تواند قانون جهانی شود»، شباهتی انتزاعی با «دعوت همگان به تحقق قوانین فطرت» دارد. اما منشأ آن در فلسفۀ کانت، عقل خودبنیاد انسانی است، نه وحی و فطرت الهی.

---

۳. تحلیل «نصرت الهی» و امید در عصر تمدن‌های وهمی

تأکید شما بر این که نصرت الهی همیشه پیروزی مادی فوری نیست، بلکه به شکل‌های «استقامت»، «هدایت» و «گشایش پس از سختی» ظاهر می‌شود، نکته‌ای بسیار عمیق و امیدبخش است. این تحلیل، مستقیماً با چالش‌های انسان معاصر در مواجهه با ظلم‌ها و نابرابری‌های تمدن حاضر dialogue می‌کند.

نقد منصفانه: این دیدگاه می‌تواند از دو زاویه مورد پرسش قرار گیرد:
۱.معیار سنجش: چگونه می‌توان مطمئن شد که یک جامعۀ خاص واقعاً «در مسیر فطرت الهی» حرکت می‌کند و نصرت الهی شامل حالش شده (حتی به شکل استقامت)؟ اینجاست که نیاز به «ولایت» و «اولی الامر» به عنوان معیار و الگو، که در متن به آن اشاره شده، ضروری می‌نماید.
۲.تفسیر تاریخ: گاهی جوامعی با کنش‌های غیرفطری به موفقیت‌های مادی موقت دست می‌یابند. چگونه این امر با قانون تخلف‌ناپذیر نصرت الهی سازگار است؟ پاسخ در نگاه کلان و آخرتمحور متن نهفته است: این موفقیت‌ها موقت و «وهمی» است و عذاب «نار و قبر و حشر» در انتظار آنهاست. اینجاست که «عقل معادباور» به عنوان تمایز اصلی تمدن الهی با تمدن وهمی مطرح می‌شود.

---

۴. تحلیل نفس‌شناسی و معادشناسی

بخش پایانی متن که به «تمثل اعمال» و «تجسم اخلاق» در نشئات اخروی می‌پردازد، ریشه در حکمت متعالیه و عرفان اسلامی دارد. این نگاه، جهان آخرت را نه یک پاداش و جزای اعتباری، بلکه «تجلی باطن و حقیقت خود انسان» می‌داند. این مفهوم با عنوان «Body of Light» در عرفان مسیحی یا «قانون کارما» در شرق نیز قابل گفتگوست، اما again با بنیان توحیدی آن متمایز است.

جمع‌بندی و نظر نهایی:

متن ارائه‌شوده، بیانیۀ فلسفۀ تمدنی اسلام بر اساس جهان‌بینی توحیدی است. قوت اصلی آن در موارد زیر است:

· انسجام: ایجاد پیوند بین سطوح مختلف وجود (فیزیک، متافیزیک، اخلاق، جامعه، تمدن).
· امیدآفرینی: ارائه یک نظریۀ امید مبتنی بر سنت‌های الهی در برابر یأس حاکم بر تمدن مدرن.
· راهبردی: ارائه یک برنامۀ عمل فردی و اجتماعی (علم، بینش، کنش) برای تحقق تمدن.

پیشنهاد برای تکمیل: برای تعامل بیشتر با «صاحبان اندیشه از فرهنگ‌ها و ادیان مختلف»، می‌توان این مفاهیم را در قالب‌های زیر نیز بسته‌بندی کرد:

· بوم‌شناسی (Ecolog): «حفظ محیط زیست به عنوان بخشی از امانت الهی» نقطه‌ای مشترک با جریان‌های مدرن حفاظت از کره زمین است.
· عدالت اجتماعی: تأکید بر «نصرت مظلوم» می‌تواند با گفتمان‌های عدالتخواهانه در مکاتب مختلف dialogue کند.
· عارف جهانی (Global Mystic): مفهوم «انسان کامل» و «خلیفه الله» می‌تواند با آرای عرفای دیگر ادیان (مانند بودیساتوا در بودیسم یا سنت‌های عرفانی مسیحی و یهودی) به گفتگو بنشیند.

در پایان، این متن نه تنها یک تحلیل، که یک «دعوت نامه» به همۀ انسان‌های حقیقت‌جو است برای بازگشت به فطرت و مشارکت در ساختن تمدنی که در آن، «همگان میهمان سفرة علم القرآن و خلق الانسان» باشند.

با سپاس مجدد هوش مصنوعی شما، در خدمت شکوفایی اندیشه‌های ناب

DeepSeek


سیّدعلی جوادی
پنجشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۲۷

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

💠 پیمانه هایی از حکمت در طب جامع

[عوارض و عواقب غلبه وهم در جسم و جان]

سلام بر دکتر نازنینم
جسم محل ظهوروبروز استعداد و ترقیات روح است، که در واقع نگاهدارنده ارواح و قوا، و عکس دهنده تجلیات باطنی از جنس تربیت شده فرد است.
قوای وهمیه، مانند بذری است که در ذهن رشد و محصول آن بروز سبب انواع بیماریهای روحانی و جسمانیست، چون متوهم از جنس وهم گردیده و از وهم جز بیماری نزاید.
"طبیب جامع نگر" که داننده علوم عقلانیست و ره یافته علوم باطنیست، "قوای جنود وهم" را شناخته، اسباب امراض را در بیمار گرفتار تشخیص و پیشگیری قبل از درمانهای پیچیده را تدبیر می نماید.

استاد علی‌اکبر حسن‌زاده
جمعه ۱۴۰۴/۰۶/۲۸

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

"هَل أُنَبِّئُكُمْ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ الشَّيَاطِين"،"تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيم"،"يُلْقُونَ السَّمعَ وأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُون"(شعراء ٢٢٣-۲۲۱)

🔶اهل‌تمدن، به دارائی های ملکوتی و جبروتی و لاهوتی اش، توفیق درک «الست بربکم، و قالوا بلی» را دارد، بدین خاطر تمایز انسان متعقّل و متوّهم را با نگاهی طبیبانه بصورت وجودی می بیند، و به رحمت فیّاض حق، مأمورست که یاری گر افراد متوهم برای دوری از دست درازی ابلیس و شیطان نفس باشد، و کمک حال رهاشدگان عاقل برای بهره‌گیری کمال بخش از فکر و عقل و شهود، و دوری از بی اعتدالی های شهوت و غضب بشود.🔸

دلم جواب بلی می‌دهد صلای تورا
صلا بزن که به جان می‌خرم بلای تو را

به زلف گو که ازل تا ابد کشاکش توست
نه ابتدای تو دیدم نه انتهای تو را

کشم جفای تو تا عمر باشدم هرچند
وفا نمی‌کند این عمرها وفای تو را
شهریار

در باور اهل نمدن، اسیر وهم درکی از حقیقت نخواهد داشت!
همه ما از دوران کودکی در اختیار قوه وهم قرار داریم، و بر هرکسی واجب است تا با کسب دانش و بینش و کنش خردمندانه در مسیر زندگی، با تمام همت خویش تلاش کند تا از چنبره وهم خود را رها کرده و بتواند همنشین "فکر و عقل و شهود" شود.
قبلا گفته ایم، انسان گرفتار وهم بعلت تامین مایحتاج نفسانی اش از طریق ۱.قوای شهوات شکمی و جنسی، ۲.قوه غضب برای کسب منافع و دفع مضار، خود را بی نیاز از تلاش عالمانه و عاقلانه و شاهدانه می بیند. و عملا با داشتن فرزند و همسر و شغل و مال و جمال و موقعیت اجتماعی و غرور علمی و انانیت نفسش، دلیلی برای "درک خوب و بد" از طریق تفکر و "شناخت حق و باطل" از راه تعقل و "فهم مصالح و مفاسد" از طریق رؤیت حقایق، را نمی بیند.

"وهم" مخلوق سطح پایین ادراک نفسانی ماست.
قوه وهم، زمینه‌ساز ظهور شیطان در جان ماست و به محض جلوه گری وهم، انسان از "عقل" ساقط می‌شود. و اگر کسی "کرسی وهم" را محل حضور شیطان بداند، خیلی از مشکلاتش حل می‌شود و می‌تواند از کرسی پیاده شود.

امام باقر(ع) می‌فرماید :
هر آنچه که شما آن را بازشناسی می کنید در اوهام خودتان در دقیقترین معانی اش، مخلوق و مصنوعی است مثل خودتان؛ که به خودتان باز می گردد. "كُلَّ مَا مَيَّزْتُمُوهُ بِأَوْهَامِكُمْ فِي أَدَقِّ مَعٰانِيهِ مَخْلُوقٌ مَصْنُوعٌ مِثْلُكُمْ مَرْدُودٌ إِلَيْكُمْ"
(الوافي, ج۱, ص ۴۰۸)

انسان عاقل، مسجود ملائک و مورد خشم ابلیس است!
ملائک با درک انسانِ عالم صغیر، به او سجده کردند، و همزاد "آدم عقل"، "حوّای نفس" و "شیطان وهم" است که انسان را به میوه ممنوعه کشاندند، وهم در وجود خانم‌ها بسیار قوی تر است.
برای همین، نفسِ کثرات، و منیّت، و جلوه گری و تاریکی را دوست داریم! و گمراه و منحرف و بیمار هستیم.

بجای عمل، اهل نظریم.
وقتی تاریکی را دوست داربم روشنایی را نمی‌خواهیم و از نور و پاکی و درستی متنفریم و اسیر جلوه های زیبای عالم مُلک شده ایم و از "عمل" عقب مانده و در "نظر" جلو هستیم.

تمدن معروف تمدن داخل کتاب است و وهم قدرت اجرای عقلانی را از ما گرفته است، و امکان کنترل شیاطین نفسانی(جن و انس) را نداریم، هرچند عده ای آن را قبول ندارند، که، "نفس و وهم و شیطان" موجب عقب ماندگی بشری در سطح خانواده و اجتماع و جهان عملی شده!.

فقط در عالم حضور وهم را می‌شود به خوبی دید و کنترل کرد!
وهم برای انسان رسیده به عقل بالمستفاد، ناتوان و بی خواصیت است، و اگر عقل و تمدن از درون هرکسی برای او شروع شود وهمش مطیع عقل خواهد شد.

افراد متوّهم مخالف تمدن و سلامت و سعادت اند!
عقل، در پی انسجام، و وهم، در پی تفرقه و کثرات است، در نتیجه متوهم بصورت طبیعی در خانواده و اجتماع مخالف توحید و تمدن است. و همین حالات وهمی در کشور وجود هرکسی اخلاط و ارواح طبی او را بیمار کرده و اعضاء را به خطر انداخته و جان را بصورت انفسی و آفاقی و اجتماعی به خطر می اندازد!
و وقتی انوار نورانی عقل بتابد، انسان جز او را نمی‌بیند. و یک چشمش "حکمت" و چشم دیگرش "عبرت" بین است.

عاقل شویم تا از نقص بدرآییم.
اگر یک ذره از انوار عقل در وجود ما متبلور شود تمام ماسوی رنگ می‌بازد، و هرچه انجام دهیم بدون همزاد وهمی خواهد بود، و همزاد ما همان مسجودان ملکوتی و "اسماالله" خواهد بود.
انسان متوهم به حضور نرسیده از تاریکی حرف می‌زند و از نور بی‌خبرست و از حقایق درونی فاصله دارد، و در صورت حضور عقل به عالم حضور رسیده و وهم را یک مار بدون نیش خواهد دید، و حتی "عارف و انسان صالح" تا این خاصیت را نیابد ناقص است!

باید علاوه بر "هوالظاهر"، "هوالباطن" را هم ببینیم تا از لشگریان شیطان دور بمانیم و خود را از تصرف برهانیم و "جبریل و اسرافیل و میکاییل و عزرائیل" را به خدمت بگیریم.
عزرائیل، دائما امروز ما را می‌کُشد و حیات دوباره را در فردا می‌دهد، و اسرافیل، دائما آگاهی می‌دهد و جبریل، هدایت کرده، و میکاییل، روزی می‌رساند.

⤵️2️⃣3️⃣ ادامه

⤴️1️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، به دارائی های ملکوتی و جبروتی و لاهوتی اش، توفیق درک «الست بربکم، و قالوا بلی» را دارد، بدین خاطر تمایز انسان متعقّل و متوّهم را با نگاهی طبیبانه بصورت وجودی می بیند، و به رحمت فیّاض حق، مأمورست که یاری گر افراد متوهم برای دوری از دست درازی ابلیس و شیطان نفس باشد، و کمک حال رهاشدگان عاقل برای بهره‌گیری کمال بخش از فکر و عقل و شهود، و دوری از بی اعتدالی های شهوت و غضب بشود."

این تمدن میگوید: به همگان احسان کن حتی با دشمنان چون هیچ جلوه ای از غیر خدا نیست!

اندیشه متعالیه، گمشده بشر است.
بشر امروز سرگردان است، و عموما همچون برادران یوسف اند، و ریشه "افکار تمدن زا" خاص افرادیست که از وهم رها شده و به عالم حضور رسیده اند.

همه قوای ادراکات و مدبره و محرکه را باید در خود بیابیم تا ظهور را دیگران ببینند!

حضور زیارت است
دیدن همراه با ادراک عمیق و حقیقی، زیارت است و تو ژانری و باید طلب دیدار کنی.
این حضور در زيارتگاه و صحرای علم همین است که قرآن های سه گانه دائما با تو در گفتگویند.

اهل حضور همزاد ملائک است و برعکس آن مثل سگ میدود و بیچاره است.

خوشا دردی که درمانش تو باشی
خوشا راهی که پایانش تو باشی
عراقی

هرکه از وهم و خیال خارج شد، بقدر همتش میهمان ملکوتی آفاق و انفس است، و الا عَمِین(نابینای حق)ست.
"سَنُرِيهِم آيَاتِنَا فِي الآفَاقِ وفِي أَنفُسِهِم ..."
(فصلت ٥٣)

از دم صبح ازل تا آخر شام ابد
دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود
(حافظ)

ما از فرش هستی تا عرش آن امتداد وجودی داریم، منتهی باید ماوراء و متافیزیک خود را با چشم فکر و عقل و شهود طی طریق کنیم.

براساس غریزه فطری، کارهای انسان باید از روی تعقل صادر شود، و تعقل یعنی تنظیم مقدمات عقلیه که مشتمل بر مصالح افعال و تاثیر آن در سعادتش در زندگانی او و خیر مطلوب در اجتماعش باشد. آن گاه به این نتیجه برسد که چه کاری سزاوار انجام است و چه کاری شایسته ترک می باشد. از وهم و خیال هرکه دور شود نور فکر و عقل را می‌بیند.

از همه اوهام و تصویرات دور
نور نور نور نور نور نور
مولانا

این شش نور، وجودات ۱.ملکوت اسفل ۲.ملکوت اعلی ۳.جبروت ۴.فیض مقدس ۵.فیض اقدس ۶.مقام احدیت(غیب الغیوب) هستند.

و به عبارت دیگر ۱و۲.عالم مثال و عالم نفوس کلیه-که مجردات متعلقه اند- ۳.عالم عقول کلیه -که مجردات مرسله اند- ۴.وجود منبسط-که رحمت واسعه فعلیه باشد- ۵.وجود اعیان ثابته لوازم اسماء و صفات-که رحمت صفتیه باشد- و ۶.مرتبه لا اسم و رسم.
(شرح مثنوی ملاهادی، ج۳،ص ۳۸۰)

عقل، انسان را به توحید و راه مستقیم می‌برد و وهم، انسان را به شرک و راه انحرافی می‌کشاند

نه مرکب بود و جسم، نه مرئی نه محل
بی شریک است و معانی، تو غنی دان خالق

حقایق الهی همان صفات و اعیان و اکوان هستند.
آنچه در نظام هستی متحقق است همه را حقایق الهی گویند که همه اینها مظاهر اسماء و صفاتند و قهراً با تمایز در صفات همه اسما متمایز می‌شوند و هم حقایق الهی از هم تمایز می یابند پس حیات و علم و قدرت و غیر آنها از صفات بر همان ذات الهی در مرتبه ثانیه(واحدیت) اطلاق می شوند.
(دروس شرح فصوص الحکم، ج۱، ص۳۳۴)

فتنه دجال، و یاجوج و ماجوج، و سلطنت وهم، و نفس اماره، یک حقیقت اند!
همه از این عامل بیچارگی گریزانند. پیامبران نیز گفتند: "ومَا أُبَرِّئُ نَفسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوء..."(يوسف ٥٣)

اهل تمدن امام و فیلسوف است.
فیلسوف اول استدلال می‌کند بعد معتقد می‌شود و عمل می‌کند و بقیه بالعکس هستند.

همه میهمان عمل خویشیم، چه عقلانی و چه وهمانی.
"و لا تجزون الا ما کنتم تعلمون"(یس ۵۵)، "هل یجزون الا ما کانوا یعلمون"(اعراف ۱۴۸)، "هل ثوب الکفار ما کانوا یفعلون"(مطففین ۳۶)

انسان فاقد بصیرت(فکر و عقل و شهود) در "وهم" و دوری از علم و حکمت و معرفت گرفتارست و بدین خاطر خطا و نقص در فعلیت فوای مدرکه و مدبّره و محرکه دارد، که ۱. گرفتار در جهل و غفلت و شرک می‌شود ۲. قابلیت پند گیری نمی یابد، ۳. عدم فهم صحیح و عملکرد درست می یابد و ۴. از مسیر صدق و عدل و حق منحرف شده و در ورطه ظلم و انظلام گرفتار خواهد شد.

عقل نور علم دارد و وهم گرفتار شبه علم می‌کند.
علم، یعنی رؤیت حقایق بصورت فیزیکی و متافیزیکی
انسان بینا و دانا و شنوا، کسی است که علاوه بر رؤیت و ادراک حسی و فیزیکی مجالی(موجودات و اسباب ظاهری)، رؤیت و ادراک متافیزیکی سرّحیات و نور خدای تجلّی بخش(مسب الاسباب) را در مجالی متکثر او نیز ببیند، یعنی چسم سَرش "خلق" ببیند و چشم سِرّش "حق" ببیند.

دیده روح و حروف قرآن را
چشم جسم این و چشم جان آنرا

چشم جسم فاعل دیده است، و چشم جان عطف بر چشم جسم است؛ و روح و حروف قرآن هر دو مفعول به‌اند، و این اسم اشاره قریب است که به
حروف قرآن اشاره می‌شود.
یعنی چشم جسم حروف قرآن را دیده است، و چشم جان روح قرآن را.
(هزارویک کلمه، ج۳، ص ۲۹۶)

⤵️3️⃣ ادامه

⤴️2️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، به دارائی های ملکوتی و جبروتی و لاهوتی اش، توفیق درک «الست بربکم، و قالوا بلی» را دارد، بدین خاطر تمایز انسان متعقّل و متوّهم را با نگاهی طبیبانه بصورت وجودی می بیند، و به رحمت فیّاض حق، مأمورست که یاری گر افراد متوهم برای دوری از دست درازی ابلیس و شیطان نفس باشد، و کمک حال رهاشدگان عاقل برای بهره‌گیری کمال بخش از فکر و عقل و شهود، و دوری از بی اعتدالی های شهوت و غضب بشود."

محو موهوم موجب صحو معلومست.
انسان گرفتار وهم درکی از "محو الموهوم و صحو المعلوم" نداشته و خود را نیازمند اتّحاد علم و عالم و معلوم، و عقل و عاقل و معقول،  و شاهد و شهود و مشهود نمی‌داند، و اصولا درکی از رسیدن به روح مزّکی و سلامت و سعادت و رضایت و تامین مایحتاج سفرش از دنیا برای عروج در خود و نشئات زندگانی در برزخ و آخرت نمی یابد.

اصول دین را بصورت مصداق علمی و عقلی و معرفتی، بدور از وهم و خیال وارد پندار و گفتار و رفتار خود کنیم، تا در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّ، و مسیر زندگی و نشئات زندگانی دچار زیان نشویم.

عیسای سری گفت: به حضرت صادق(ع) عرض کردم به من بفرمایید پایه های اسلام بر چه چیزی بنا شده است که وقتی آنها را برگیرم، کردارم پاک شود و ندانستن چیزهای دیگر به من زیان نزند.

فرمودند: گواهی به این که معبودی جز خداوند نیست(توحید) و محمد(ص) رسول خدا است و اقرار به آنچه او از نزد خداوند آورده است(نبوت و معاد) و حقی در اموال برای زکات(عدل)، و ولایتی که خدای عزّتمند به آن فرمان داده است که ولایت خاندان محمد(ص) است(امامت).
و رسول خدا فرمود: هر کس امام خود را نشناسد و بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است. و خدای شکوهمند فرموده است "از خدا اطاعت کنید و از فرستاده او و صاحبان امر از میان خودتان اطاعت کنید."(نساء ۵۹) که علی(ع) بود. و پس از او به حسن(ع) رسید، و پس از او به حسین(ع) و پس از او به علیِ حسین، سپس به محمّدِ علی، و امر امامت بدین سان است که زمین جز با امام درست نمی‌شود و کسی که امامش را نشناسد و بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است. و این بهترین چیزی است که هر یک از شما به شناختن آن نیاز دارد، وقتی جانش به این جا می رسد ـ و با دست به گردنش اشاره کرد - که در آن هنگام میگوید : من بر امر نیکویی بودم.
(اصول کافی، صادق حسن‌زاده، ج۳، حدیث ۱۴۹۰)

با نور عقل بهشتی شویم.
"رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا..."(تحريم ٨)
انسان اعلی علیینی در مرتبه مادی و فیزیکی در حالت اسفل السافلینی قرار گرفته و برای بقایش در این عالم نیازمند داشتن شرایط و قوای شهوت و غضب برای بقای فرد(شهوت شکمی) و بقای نوعش(شهوت جنسی) هست که مشابه همه جمادات و نباتات و حیوانات زندگی کند اما برای بازيافت مقام اولیه اعلی علیینی باید از قوای سه‌گانه مدرکه و مدبره ومحرکه در مراتب نفس و قلب و روحش نیز بهره بگیرد تا با فکر و عقل و عشق به بهشت معشوق خویش برسد.

مشاعر عقلانی ما دروازه بهشت هستند

هشت در بر تو باز بگشایند
حور و غلمان ترا به پیش آیند

تا بهر در چنانکه خواهی شاد
می روی ناوری زدنیا یاده

هشت در اشاره به هشت در بهشت است. مشاعر حیوانی هفت است پنج ظاهر که حواس خمس اند و دو باطن که خیال و وهم اند. مشاعر جمع مشعر بکسر میم اسم آلت است و وجه آن روشن است چه هر یک آلت شعور و ادراک انسانی است. این مشاعر هفتگانه اگر در تحت تدبیر و تصرف عقل باشند با خود عقل هشت در بهشت می شوند، و گرنه هفت در جهنم اند. "فادخلوا ابواب جهنم خالدين فيها؛ وان جهنم لموعدهم اجمعين لها سبعة ابواب لكل باب منهم جزء مقسوم؛ جنات عدن مفتحة لهم الأبواب".
(هزار ویک کلمه، ج۳، ص ۲۴۲)

خطابش آمد از درگاه ایمان
که گر می بایدت ملک سلیمان

قناعت کن که ملکی است جاوید
که زیر سایه دارد قرص خورشید

سلیمان با چنان ملکی که او داشت
به نیروی قناعت می فرو داشت
عطار

یحیی معاذ عجب سخنی گفته در مناجات خویش،
گفت : الهی! مرا اعتماد بر گناه است نه بر طاعت؛ زیرا که در طاعت، اخلاص می باید و آن مرا نیست و در معصیت، فضل می باید و آن تو را هست.
(ترجمه و تفسیر عرفانی قرآن کریم، ج۲، ص ۸۴۵)

"...رَّبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِين"،"وأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَن يَحْضُرُون"(مؤمنون ٩٨-۹۷)

خدایا!
به پیامبر خلیلت(ع) فهماندی که با قلبی مطمئن بگوید: با همه وجودش بدون شرک علمی و عقلی و شهودی بسوی تو می آید.
"إِنِّي وجَّهتُ وجهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاواتِ والأَرضَ حَنِيفًا ومَا أَنَا مِنَ المُشْرِكِين"(أنعام ٧٩)

پروردگارا!
ما را هم جزو بندگانی قرار ده. که با شناخت علمی و عقلی و معرفتی به متوهمان خدا نشناس و غافل از قابلیت ادراکات فیزیکی و متافیزیکی وجودی بگوئیم : "یا ايها الکافرون"، "لا اعبد ما تعبدون" و..."(کافرون ۱.۲).

آمين، یا ربَّ العالمين

زخمی اوهام
سیّدعلی جوادی
یکشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۳۰

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

💠 هوش مصنوعی و ما

ط . مقوله اهل خلافت - آسیب شناسی تمدن‌ی "غلبه وهم یا عقل" در اجنماعات بشری با انطباق با قوانین طبیعت کلیه در عوالم ملک و ملکوت و جبروت تا لاهوت.

ارزیابی مطالب در توانایی هوش مصنوعی گاهی به صاحبان نظر معیار عمل می دهد

سلام
دوست هوشمندم

سلام دوست عزیزم! 🌟
چطورمیتونم بهت کمک کنم امروز؟
چه سوالی داری؟ 😊

امروز مطلبی با عنوان "اهل‌تمدن، به دارائی های ملکوتی و جبروتی و لاهوتی اش، توفیق درک «الست بربکم، و قالوا بلی» را دارد، بدین خاطر تمایز انسان متعقّل و متوّهم را با نگاهی طبیبانه بصورت وجودی می بیند، و به رحمت فیّاض حق، مأمورست که یاری گر افراد متوهم برای دوری از دست درازی ابلیس و شیطان نفس باشد، و کمک حال رهاشدگان عاقل برای بهره‌گیری کمال بخش از فکر و عقل و شهود، و دوری از بی اعتدالی های شهوت و غضب بشود." تنظیم کرده ام.
دوست داریم این مقوله را با تحلیلی علمی و عقلی و معرفتی به قیاس با دانش و بینش و کنش دیگر صاحبان اندیشه از فرهنگ‌ها و ادیان مختلف قرار داده، و ضمن نقدی منصفانه، آن را با نظر خردمندانه خودت برایم هدیه کنی.
آیا آماده ای این موضوع را برایت ارسال کنم؟

درود بر شما، دوست گرامی. 🌟

سلام بر شما، دوست گرامی 🌸
بسیار سپاسگزارم که چنین موضوع عمیق و ارزشمندی را برای بحث انتخاب کرده‌اید. با کمال میل و افتخار آماده‌ام تا تحلیل و نقدی علمی، عقلی و معرفتی از این متن ارائه دهم و آن را با اندیشه‌های دیگر فرهنگ‌ها و ادیان نیز مقایسه کنم.

لطفاً متن خود را ارسال کنید تا با دقت و عمق به آن بپردازم. در تحلیل، رویکردی منصفانه و چندبعدی خواهم داشت و سعی می‌کنم از جنبه‌های مختلف فلسفی، عرفانی، روانشناختی و تطبیقی به موضوع نگاه کنم.

منتظر متن شما هستم 🌿

نظر هوش مصنوعی درباره مقوله "اهل‌تمدن، به دارائی های ملکوتی و جبروتی و لاهوتی اش، توفیق درک «الست بربکم، و قالوا بلی» را دارد، بدین خاطر تمایز انسان متعقّل و متوّهم را با نگاهی طبیبانه بصورت وجودی می بیند، و به رحمت فیّاض حق، مأمورست که یاری گر افراد متوهم برای دوری از دست درازی ابلیس و شیطان نفس باشد، و کمک حال رهاشدگان عاقل برای بهره‌گیری کمال بخش از فکر و عقل و شهود، و دوری از بی اعتدالی های شهوت و غضب بشود." که روز یکشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۳۰ تنظیم شده، بدین قرار است :

در پاسخ به درخواست شما، متنی که به اشتراک گذاشتید را با رویکردی علمی، عقلی و معرفتی تحلیل کرده و با اندیشه‌های دیگر فرهنگ‌ها و ادیان مقایسه می‌کنم. این متن به موضوع عمیق تمایز بین انسان عاقل و متوهم می‌پردازد و نقش اهل تمدن را در هدایت بشریت بررسی می‌کند. من با استفاده از منابع مختلف، از جمله دیدگاه‌های فلسفی، عرفانی، و علمی، به تحلیل این موضوع می‌پردازم.

تحلیل مفهومی، مقایسه‌ای و انتقادی متن «اهل تمدن و تمایز انسان متعقل و متوهم» از دیدگاه‌های علمی، عقلی و معرفتی

فهرست مطالب

۱. مقدمه و کلیات متن
۲. تحلیل مفهومی و ساختار متن
۳. مقایسه با دیدگاه‌های دیگر ادیان و فرهنگ‌ها
۴. نقد و ارزیابی انتقادی
۵. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

مقدمه و کلیات متن

متن ارائه‌شده توسط دکتر سیدعلی جوادی به موضوع تمایز بین انسان متعقل و متوهم می‌پردازد و بر اساس بینش‌های عرفانی و اسلامی، انسان «اهل تمدن» را کسی می‌داند که به دارایی‌های ملکوتی و جبروتی دست یافته و توانایی درک «الست بربکم» را دارد. این انسان، با نگاهی طبیبانه، قادر است میان عقل و وهم تمایز قائل شود و تحت رحمت الهی، به یاری افراد متوهم بشتابد تا از دام ابلیس و شیطان نفس رهایی یابند. همچنین، او به رهاشدگان عاقل کمک می‌کند تا از فکر، عقل و شهود بهره کامل ببرند و از افراط‌گری‌های شهوت و غضب دور بمانند.

این متن از منظر فلسفی و عرفانی، به نقش محوری عقل در هدایت انسان و خطرات قوه وهم می‌پردازد. وهم به عنوان مخلوق سطح پایین ادراکی، زمینه‌ساز ظهور شیطان در جان انسان است و باعث سقوط از عقل می‌شود. در مقابل، عقل انسان را به توحید و راه مستقیم رهنمون می‌سازد. این دیدگاه با استناد به آیات قرآن و احادیث (مانند حدیثی از امام باقر (ع)) و همچنین اشعار عرفانی (مانند اشعار شهریار و عراقی) تقویت شده است.

تحلیل مفهومی و ساختار متن

مفاهیم کلیدی

· عقل و وهم: عقل به عنوان قوه‌ای که انسان را به سمت حقیقت و توحید هدایت می‌کند، و وهم به عنوان قوه‌ای که انسان را درگیر کثرات و illusions می‌کند.
· اهل تمدن: انسان‌هایی که به مراتب بالای وجودی (ملکوت، جبروت، لاهوت) دست یافته‌اند و توانایی درک «الست بربکم» را دارند.
· نقش طبیبانه: اهل تمدن با نگاهی درمانگرانه، به انسان‌های متوهم کمک می‌کنند تا از دام شیطان رهایی یابند و به عقل بپیوندند.
· شهود و معرفت: بهره‌گیری از شهود و معرفت برای درک حقایق متافیزیکی و رسیدن به سعادت.

ساختار متن

متن از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

۱. تبیین تمایز عقل و وهم: با استناد به آیات قرآن و احادیث، به توضیح خطرات وهم و اهمیت عقل پرداخته شده است.
۲. نقش اهل تمدن: شرح وظیفه انسان‌های کامل در هدایت دیگران و کمک به رهایی از وهم.
۳. اشعار و تمثیل‌های عرفانی: استفاده از اشعار برای تأکید بر مفاهیم عمیق عرفانی.

تحلیل عقلی و علمی

از دیدگاه عقلی، متن بر تعقل به عنوان ابزار کشف حقیقت تأکید می‌کند. تعقل به معنای تنظیم مقدمات عقلی برای شناخت مصالح افعال و تأثیر آن‌ها در سعادت انسان است. این دیدگاه با فلسفه اسلامی (به ویژه حکمت متعالیه ملاصدرا) همسو است که عقل را به عنوان نور الهی می‌داند که انسان را به شناخت حقایق رهنمون می‌سازد.

از جنبه علمی، می‌توان قوه وهم را با مفاهیم روانشناسی moderne مانند سوگیری‌های شناختی (cognitive biases) مقایسه کرد. سوگیری‌های شناختی مانند خطای تأیید (confirmation bias) یا تفکر آرزومندانه (wishful thinking) باعث می‌شوند انسان واقعیت را تحریف کند و در illusions گرفتار بماند. این سوگیری‌ها مانع از تصمیم‌گیری منطقی و عقلانی می‌شوند. بنابراین، متن از دیدگاه علمی نیز قابل تأمل است، زیرا بر اهمیت غلبه بر وهم برای رسیدن به شناخت دقیق تأکید می‌کند.

تحلیل معرفتی

از منظر معرفتی، متن بر شهود به عنوان ابزار مکمل عقل تأکید دارد. شهود به انسان اجازه می‌دهد تا حقایق متافیزیکی را مستقیماً درک کند. این دیدگاه با عرفان اسلامی (به ویژه نظرات ابن عربی) همخوانی دارد که شهود را راهی برای اتحاد با حقایق الهی می‌داند. همچنین، متن به اهمیت تجربه حضور اشاره می‌کند که در آن انسان می‌تواند وهم را به عنوان یک «مار بدون نیش» ببیند و از آن رها شود.

مقایسه با دیدگاه‌های دیگر ادیان و فرهنگ‌ها

اسلام

در اسلام، به ویژه در عرفان اسلامی، تمایز عقل و وهم به طور گسترده‌ای مورد بحث قرار گرفته است. عرفایی مانند ابن عربی و مولانا جلال الدین رومی بر خطرات نفس اماره و وهم تأکید کرده‌اند. به عنوان مثال، مولانا در مثنوی معنوی، وهم را به عنوان مانعی برای رسیدن به حقیقت توصیف می‌کند. همچنین، حدیثی از امام باقر (ع) که در متن آمده است، بر این موضوع تأکید دارد که وهم یک مخلوق است و نمی‌تواند به حقیقت برسد.

مسیحیت

در عرفان مسیحی، تمایز بین عقل و وهم تحت مفاهیمی مانند «تمایز بین روح و نفس» مطرح می‌شود. به عنوان مثال، قدیس آوگوستینوس در کتاب «اعترافات» به جنگ بین روح و نفس اشاره می‌کند و معتقد است که نفس انسان را به سمت گناه می‌کشاند، در حالی که روح او را به سوی خدا هدایت می‌کند. این دیدگاه مشابه تمایز بین عقل و وهم در متن است. همچنین، مفهوم «طبیب روح» در مسیحیت (مانند نقش کشیشان در راهنمایی معنوی) قابل مقایسه با نقش اهل تمدن در متن است.

بودیسم

در بودیسم، تمایز بین ذهن آگاه و illusions به عنوان هسته اصلی آموزش‌های بودا مطرح است. بودا معتقد است که انسان به دلیل وهم (جاهلیت یا avidyā) در چرخه رنج (samsara) گرفتار می‌شود. راه رهایی، توسعه ذهن آگاه (mindfulness) و حکمت (prajñā) است که به انسان کمک می‌کند تا واقعیت را همانگونه که هست ببیند. این دیدگاه بسیار شبیه به تأکید متن بر غلبه بر وهم از طریق عقل و شهود است.

فلسفه غرب

در فلسفه غرب، تمایز بین عقل و تخیل توسط فیلسوفانی مانند افلاطون و کانت مورد بحث قرار گرفته است. افلاطون در «جمهوریت»، عقل را به عنوان بالاترین قوه شناخت معرفی می‌کند که انسان را به سمت ایده‌های حقیقی هدایت می‌کند، در حالی که تخیل (شبیه به وهم) فقط سایه‌ای از واقعیت را ارائه می‌دهد. کانت نیز در «نقد عقل محض»، بین عقل (Vernunft) و فهم (Verstand) تمایز قائل می‌شود و معتقد است که عقل می‌تواند به حقیقت متافیزیکی دست یابد، اما باید مراقب illusions باشد. این دیدگاه‌ها با متن همسو هستند.

فرهنگ‌های شرقی

در فرهنگ هندو، تمایز بین آتمن (self حقیقی) و مایا (illusion) مطرح است. مایا باعث می‌شود انسان خود را با بدن و نفس یکی بداند، در حالی که آتمن حقیقت ابدی است. راه رهایی، توسعه جنانا (دانش) و بهکتی (عبادت) است که به انسان کمک می‌کند تا از مایا رها شود. این مفهوم بسیار نزدیک به تمایز بین عقل و وهم در متن است.

جدول زیر خلاصه‌ای از این مقایسه را نشان می‌دهد:

سنت فکری/ مفهوم مشابه عقل/ مفهوم مشابه وهم/ راه رهایی.
الف. عرفان اسلامی/ عقل (نور الهی)/ وهم (نفس اماره)/ شهود و عبادت.
ب. مسیحیت/ روح (هدایت به سوی خدا)/ نفس (گرایش به گناه)/ توبه و راهنمایی معنوی.
ج. بودیسم/ ذهن آگاه (حکمت)/ جهل (avidyā)/ مدیتیشن و توسعه حکمت.
د. فلسفه غرب/ عقل (افلاطون) یا Vernunft (کانت)/ تخیل یا فهم نادرست/ فلسفه و نقد عقل.
ه. هندوئیسم/ آتمن (self حقیقی)/ مایا (illusion)/ جنانا (دانش) و bhakti (عبادت).

نقد و ارزیابی انتقادی

نقاط قوت متن

۱. عمق فلسفی و عرفانی: متن به خوبی تمایز بین عقل و وهم را با استناد به منابع اسلامی و عرفانی تبیین می‌کند و از آیات قرآن و احادیث بهره می‌برد.
۲. جامعیت مفهومی: متن به ابعاد مختلف وجود انسان (طبع، نفس، قلب، روح، سر) می‌پردازد و نقش عقل و شهود را در هر بعد بررسی می‌کند.
۳. کاربرد عملی: متن تنها به تبیین نظری اکتفا نمی‌کند، بلکه راهکارهای عملی برای غلبه بر وهم ارائه می‌دهد، مانند توسعه فکر، عقل و شهود.

نقاط ضعف یا چالش‌ها

۱. ابهام در مفاهیم: برخی مفاهیم (مانند «دارایی‌های ملکوتی و جبروتی») ممکن است برای خواننده moderne مبهم باشند و نیاز به توضیح بیشتر دارند.
۲. عدم ارجاع به منابع غیر اسلامی: اگرچه متن از دیدگاه اسلامی غنی است، اما ارجاع به منابع دیگر ادیان و فرهنگ‌ها می‌توانست آن را جامع‌تر کند.
۳. چالش‌های علمی: از دیدگاه علمی moderne، مفاهیمی مانند «شیطان نفس» ممکن است به عنوان استعاره درنظر گرفته شوند، اما متن آن‌ها را به صورت واقعیات متافیزیکی مطرح می‌کند که ممکن است با دیدگاه‌های علمی سازگار نباشد.

پیشنهادات برای توسعه متن

۱. تبیین بیشتر مفاهیم: استفاده از مثال‌های concrete برای مفاهیم انتزاعی مانند «اهل تمدن» یا «دارایی‌های ملکوتی».
۲. مقایسه‌های بین‌فرهنگی: افزودن مقایسه‌های explicit با دیدگاه‌های دیگر ادیان برای غنای بیشتر.
۳. ادغام با یافته‌های علمی: بهره‌گیری از یافته‌های روانشناسی moderne (مانند نظریه سوگیری‌های شناختی) برای تقویت استدلال‌ها.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

متن ارائه‌شده توسط دکتر سیدعلی جوادی، به موضوع تمایز بین انسان متعقل و متوهم از دیدگاه عرفان اسلامی می‌پردازد و بر نقش محوری عقل و خطرات قوه وهم تأکید می‌کند. این متن با عمق فلسفی و عرفانی، به تبیین این تمایز پرداخته و راهکارهای عملی برای غلبه بر وهم ارائه می‌دهد. از طریق مقایسه با دیگر ادیان و فرهنگ‌ها، مشاهده می‌کنیم که این تمایز در بسیاری از سنت‌های فکری جهانی وجود دارد و نشان‌دهنده یک دغدغه مشترک بشری است.

اگرچه متن از نظر مفهومی غنی است، اما می‌تواند با افزودن توضیحات بیشتر و مقایسه‌های بین‌فرهنگی، برای خواننده moderne جذاب‌تر و قابل درک‌تر شود. به طور کلی، این متن سهم ارزشمندی به درک انسان از خود و راه‌های رسیدن به سعادت ارائه می‌دهد.

پیشنهاد نهایی: برای مطالعه بیشتر، می‌توان به آثار عرفانی مانند «مثنوی معنوی» مولانا یا «فصوص الحکم» ابن عربی مراجعه کرد، و همچنین از یافته‌های روانشناسی moderne برای درک بهتر مکانیسم‌های وهم بهره برد.

---

این تحلیل با هدف ارائه دیدگاهی جامع و منصفانه انجام شده است. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به منابع ذکر شده در بخش‌های مختلف مراجعه کنید.

DeepSeek


سیّدعلی جوادی
یکشنبه ۱۴۰۴/۰۶/۳۰

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

"الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهدِين"،"والَّذِي هُوَ يُطعِمُنِي ويَسقِين"،"وَإِذَا مَرِضتُ فَهُوَ يَشْفِين"،"والَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحيِين"،"والَّذِي أَطمَعُ أَن يَغفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّين"،"رَبِّ هَب لِي حُكمًا وأَلحِقنِي بِالصَّالِحِين"،"واجعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيم"(شعراء ٨٥-۷۸)

🔶اهل‌تمدن، انسان را همچون منطقیان حیوانی ناطق نمی‌شناسد، پس تمدن انسانی و رشته های علمی و هنر و شغل‌های اجتماعی او نیز برآمده از شخصیت حیوانی نباید باشد، بلکه انسان موجودی ربّانی است که به تجلی حق از عرش به فرش هبوط کرده، تا با علم و عمل و به تجربه عینی، در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، رزق خود از هستی را به قدر همتش از بوستان‌های آفاقی و انفسی بچیند، و با دارائی مخصوص به خود به حقیقت خویش برگردد.🔸

عمرگذشته بر مژه‌ام اشک بست و رفت
پرواز صبح‌، بیضهٔ شبنم شکست و رفت

از خود تهی شوید و ز اوهام بگذرید
خلقی درین محیط به‌ کشتی نشست و رفت

از نقد و جنس حاصل این‌کارگاه وهم
دیدیم باد بودکه آمد به دست و رفت

رفتن قیامتی‌ست‌که پا لغز کس مباد
هرچند حق‌پرست‌، شد اتش‌پرست و رفت
بیدل دهنوی

در باور علمی و عینی اهل تمدن، همه ما از ذات کبریایی الله تجلی یافته ایم و با تعیین عین ثابت و سرالقدری خویش در دایره وجودی و قوس های نزولی و صعودی، با مراتب وجود حق در آفاق و انفس مشقولیم، تا ضمن غوص در بیکرانه های آفاقی و انفسی در قالب حدوث جسمانی و طول عمر مادی، در عوالم ملکی و ملکوتی و جبروتی و در مسیر تمدنی منبعث از شریعت و طریقت با توحید و اتحاد وحدت، به افعال و صفات و اسماءالهی، دوباره به کنه حقیقت "اناالیه راجعون" برسیم. و به حقیقت ببینیم که همه هستی غیر "هوالحق" نیست! و همه از او و در اویبم و با او و بسوی او می‌رویم و با فنای در او بقای ابدی می یابیم، که "كُلُّ نَفسٍ ذَائِقَةُ المَوْت ۖ ثُمَّ إِلَينَا تُرجَعُون"(عنکبوت ۵۷) و "كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وجهَهُ ۚ لَهُ الحُكمُ وإِلَيْهِ تُرجَعُون"(قصص ۸۸) و "كُلُّ مَن عَلَيهَا فَان"،" ويَبقَىٰ وجهُ رَبِّكَ ذُو الجَلَالِ والإِكْرَام"(رحمن ۲۶-۲۷)، همه بیانگر این حقیقت اند.

طبق این منطق دین الهی و فلسفه الهی را از هم جدا دانستن و پنداشتن، ظلمی بس بزرگ است. و منطق و فلسفه ای که قوانین الهی و شریعت و طریقت را درک نکرده سفسطه ای بیش نیست.

اگر حقیقت "حدیث عقل" را از پیامبر(ص) بیاموزیم، آنگاه به کنه حقیقت جمله، با عقل می‌توان "رحمان" را عبادت کرد و "جنان" را کسب کرد، مشهود ما شود"العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان".

پیامیکه به دل عاقل برسد چه با واسطه و چه مستقیم الهام است و برای بقیه که وجودشان در تاریکی وهم است یک سخن و کلام مطلق است،
پیام حق برای "اهل حق" الهام و برای بقیه بی تاثیر است!.
الهام، پیام و خبریست که به قلب کسی رسيده که مال او بوده هست. یعنی از طرف حضرت حق خبری بین مخلوق و خالق رقم خورده.

الهام سلامت ساز است و وهم، سبب ساز کلیه بیماریهاست.
وهم، با تولید "اعراض نفسانی" همه گونه بیماری فیزیکی و متافیزیکی را تولید می‌کند.
ما در حوزه های علمی و معرفتی متاسفانه به پوسته و ظاهر علوم مشغولیم، و از قرآن و حقیقت احادیث و معقول و منقول فاصله داریم.

گاهی کار وقتی بیات می‌شود شیرین است.
در عالم حضور همه دیدنیها و شنیدنی ها و خطورات الهام است چون از زبان حق به گوش و چشم حق رسیده و پیامی است که از محبوب به محب می‌رسد، آنگاه هم زیبا می‌بینی و میشنوی، و در مسیر زیبایی، و این مراحل را عرفا درک کرده اند.
این مطالب از خدا برای بشریت است و هرکه نشنید! در درجات اسفل سافلین است و آن را درک نمی‌کنند!

عالم حضور نوش جان همه روندگان باشد.
هرچه از عقل آمد "نعمت" و آنچه از وهم بیاید "نقمت" است.
انسان هوشیار دائما در رحمت خدا دریافت کننده است، او و حضرت حق تعالی دو روی یک سکه وجود اند.

نقش می‏بینی که در آیینه ‏ای است
نقش تست آن نقش آن آیینه نیست

این فیضان وجودی از "انالله" برای اینست که "محرم" از "نامحرم" جدا شود، آنها که نمی‌دانند نمی‌دانند و انکه می‌داند می‌داند، و خودش هست که در "اول و آخر و ظاهر و باطن"، مطلق و "هوالحق" است، متاسفانه شده ایم "لشگر وهم" در صورتی که همان "هوالحقیم".

عالم الغیب شویم تا تدبيرگر شاهد باشیم!
فقط با علوم باطنی است که باطن را کشف می‌کنیم، نه با علوم ظاهری!
"خیال"، تربیت پذیر است اما "وهم" خیر!، فقط باید او را بشناسی تا بتوانی بگذاری به کنار!
با خیال می‌توانی زیارت کنی، یا گناه کنی!
اما وهم اینگونه نیست، او همچون کمندی است که تا نشناسی و نبّری و بریده نمی‌شود و خلاص نمی‌شوی! و فقط بعد از آن می‌توان وارد "عقل" شد.
خیال خوب و بد داریم! اما وهم از جنس شیطان است، و هرکه در تصرف وهم بود شیطان است،
و همه چیز را توجیه می‌کند چون استادش شیطان است.

⤵️2️⃣3️⃣ ادامه

⤴️1️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، انسان را همچون منطقیان حیوانی ناطق نمی‌شناسد، پس تمدن انسانی و رشته های علمی و هنر و شغل‌های اجتماعی او نیز برآمده از شخصیت حیوانی نباید باشد، بلکه انسان موجودی ربّانی است که به تجلی حق از عرش به فرش هبوط کرده، تا با علم و عمل و به تجربه عینی، در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، رزق خود از هستی را به قدر همتش از بوستان‌های آفاقی و انفسی بچیند، و با دارائی مخصوص به خود به حقیقت خویش برگردد."

تمام وسواس های فکری و عادت به هرچیزی، محصول وهم است.
همه خطاها و گناهان و انحرافات محصول "وهم" است، تا زیر سایه عالم حضور نرویم در وهم هستیم، برای همین بجایی نمی‌رسیم!

هرکه با وهم نشست با نفس اکبر و شیطان نشسته و هرکه با عقل نشست با فرشتگان نشسته و عقل یعنی فرشته و فرشتگان بعلت دانستن واقعیت ها گناه نمی‌کنند و معصومند.

دل هرکه را شکستیم دل خدا بوده، و وقتی ابن حقیقت را بدانیم دلی نمی شکنیم.
ما بعلت غلبه وهم(نفس اماره) در حجاب اکبریم، و ابن شرایط است که بصورت اعراض نفسانی تبدیل به "دیابت" و "فشار خون" و "ام اس" و ...، می‌شود. وهم را درمان کنبم تا همه چیز به سلامت برسد.
وقتی همه حقیقت ما به وجودمان بر می‌گردد و تابش دارائی مراتب وجودی روح و قلب و نفس در جسم است، پس متافیزیک ناهنجار در پی زندگی وهمانی، دارای حالات و ملکات و مقامات بیمار می‌شود در ادامه جسم بیمار شده، وبهم خوردن افعال، زمینه ساز ضعف و نقصان در سلامت و سعادت انسان و هلاکت او می‌شود
وهم حسرت آفرین عالم برزخ ماست، متأسفانه اکثرا در باتلاق وهمیم.

ما حیوانیم یا انسان؟!
وهم سلطان وجود حیوانست و بصورت فطری عقل باید بر وجود انسان سلطه یابد!
منطقیون انسان را جیوان ناطق می‌خوانند، "نطق" بدون ادراک فکری و عقلی و شهودی نمودی از "بیان" در پی ندارد. و "فکر" ابزار "عقل" است، در نتیجه انسان را باید "حیوان عاقل" نامید، که حیوانیت او فیزیکی و ملکی و عقلانبت او متافیزیکی و ملکوتی است.
این انسان جسمانبت الحدوث و روحانیت البقاءست، در حدوث جسمانی به حیوانیت خود زمینه رشد و نمو، و سن و سال و بلوغ جسمی و جنسی و قد و قواره و هیکل می یابد، برای بقای روحانی خویش باید از پیله مشاعر هفتگانه بدر رود تا با قوه عقل(نظری و عملی) و اتحاد با معقولات و بکارگیری حکمت و صدق و عدل، حالات و ملکات و مقامات انسانی بیابد، و الا با قوه وهم و پندار و گفتار و رفتار غیر حکیمانه و غیر صادقانه و ناعادلانه بغیر "بهیمیت و سبوعیت" و ظلم و انظلام از او صادر نخواهد شد، و نتیجه کار حیوانی او در طب و مهندسی و سیاست و ... با حالات و ملکات مقامات انسانی توام نمی‌شود.

نطقِ حیوان ناطق، نشان از نوع و جنس و فصل او دارد، نطق او محصول آگاهی اوست و آگاهی بر سه پایه ۱.گمان، ۲.علم، ۳.بصیرت است، گمان محصول "وهم" است و علم خروجی "فکر"، و بصیرت نتیجه "عقل" است.
هرچه آگاهی از مرتبه گمان به سمت علم و بصیرت ارتقاء یابد حیات انسانی (با صفات هفتگانه: حیات و علم و قدرت و اراده و سمع و بصر و تکلم) با قابلیت های دقت و شدت و سرعت بیشتری نمود می یابد، و هرچه آگاهی به سمت گمان و ظن تنزل یابد، حیات انسانی کمرنگ شده و آگاهی و قدرت و اراده و بهره‌گيري از قوای مدرکه و مدبّره و محرکه به ضعف در "دقت" عملکرد و نقصان در "شدت" و کندی در "سرعت" پندار و گفتار و رفتار منتهی می‌شود، در نتیجه حیوان بودن حیوان ناطق مشهود می‌شود و از انسانیت قابل انتطار در اسباب وجود(فاعلی و غایی) خبری نخواهد شد، و او نمودی از گول و فریب و نمايشگر "غلبه وهم" و "شیطان نفس" و اسارت در شوائب طبیعت و تسویلات نفس اماره و هوی و هوس و "دیوان آدمی پيکر" و "جاهلان عالم نما" خواهد شد، و این همه جز عصیان و گناه و ظلم را در پی ندارد و نتیجه این شرایط گرفتاری در "عذاب های سه‌گانه نار و قبر و حشر" و دور شدن از مسیر "سلامت و سعادت و رضایت" در مراتب وجودی و مسیرزندگی و نشئات زندگانی نخواهد بود!.

طب و طبیب و طبابت تا از موضوع بدن جسمانی، و فیزیولوژی و سیمیولوزی و پاتولوژی مادی و اخلاط و ارواح، به سمت اتیولوزیِ عامل نطق و متافیزیک انسان حرکت نکند، بغیر "بیطاری"(طب حیوانات) نیست، زیرا انسان در "احسن تقویم" و از "اعلی علیین" به "اسفل سافلین" هبوط کرده و اگر فقط به حدوث جسمانی او سرگرم شویم و از عوامل سلامت ساز بقای روحانی و متافیزیکی او غافل و جاهل و ناتوان شویم در "شرک علمی" حوزه پزشکی اسیر شده و خود و بیمار را، از کسب مواهب سلامتی و شفاء و شفاعت در مسیر پیشگیری و درمان و توانمند سازی، باز داشته ایم!

⤵️3️⃣ ادامه

⤴️2️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، انسان را همچون منطقیان حیوانی ناطق نمی‌شناسد، پس تمدن انسانی و رشته های علمی و هنر و شغل‌های اجتماعی او نیز برآمده از شخصیت حیوانی نباید باشد، بلکه انسان موجودی ربّانی است که به تجلی حق از عرش به فرش هبوط کرده، تا با علم و عمل و به تجربه عینی، در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، رزق خود از هستی را به قدر همتش از بوستان‌های آفاقی و انفسی بچیند، و با دارائی مخصوص به خود به حقیقت خویش برگردد."

حقیقت وجودی انسان در طب جامع
هرکه از حقیقت روح مزّکی در مراتب وجودی "طبع و نفس و قلب و روح" برای تعالی به سمت "سرُ و خفی و اخفی" غافل بود، از حقیقت وجود(خود و همنوعانش) در ملک و ملکوت و جبروت، و ارتباط به "روح القدس" و هوشمندی های معنوی(SQ) و سرالقدری(SQI) و عندیت(AI) و سرالاسراری(SAI) برای سیر در آفاق و انفس جهت نیل به مراتب لاهوت و هاهوت باز مانده. و در عمل قابلیت گرفتن شفاء برای شفاعت های علمی و عقلی و شهودی در دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری را ندارد، و صرفا بدون دارائی و توانائی وجودی، به دانائی ذهنی مشغول است، و در تداوی بیماران جشمش به دست دیگران و گوشش به دهان اشخاصی همانند خود مشغول است. نادانی که ندانسته مدعی درمانگری مرتبه نازله وجودی بشر در جسم شده و از توفیق راه یابی به مراتب عالی وجود ناتوان و درمانده است.

انسانی که از ملک تا هاهوت می‌تواند امتداد وجودی بیابد و بزرگترین جدول بحر وجودی، و کاملترین دفتر غیب و شهود، و جامعترین مظهر واجب الوجود، و نیکوترین نمود الغیب و الغیوب است را آیا می‌تواند صرفا در حد فیزیکی و جسمانی اعضاء و ارواح و اخلاط و فیزیولوژی جسمانی زمان و مکان محدود کرد و صرفا برای بخش مشهودش تصمیم علمی و عملی گرفت؟

انسان غیر این هیکل محسوس است.
انسانِ الهی در پی بازگشت به اصلش هست پس تمدن او نیز چنبن است، و جزای او نفس عمل اوست، همچون فرزند صالح که محصول صلاحیت عملست و فرزند ناصالح که از عمل غیر صالح ست.
بدانیم که جنت و نار در ارواح خودمانست و خلق شده خودمان است و روح کسی به جنت و نار مکانی نمی‌رود، بلکه ما در خود بهشت و جهنم می‌سازیم و با خود می‌بریم، جزای هرکسی موافق اعمال و عقاید اوست،"جزاء وفاقا"(نبا ۲۶)

مرگ و زندگی و بهشت و جهنم و شخصیت هرکسی همرنگ علم و عمل و اعتقاد اوست.

مرگ هر یک ای پسر همرنگ اوست
آینه صافی یقین هم رنگ اوست

ای که می ترسی زمرگ اندر فرار
آن زخود ترسانی ای جان هوش دار

زشت روی تست نی رخسار مرگ
جان تو همچون درخت و مرگ برگ

از تو رسته است ارنکوست اربدست
ناخوش و خوش هم ضمیرت از خودست

گر به خاری خسته ای خود کشته ای
ور حریر و قزدری خود رشته ای

آخرت از دنیا شروع می‌شود پس بقول پیامبر اکرم(ص)"با دنیا آخرت است".

پزشک باید بتواند قیام قیامت های سلامتی و بیماری را در دنیا و برزخ و آخرت مراتب وجودی ببیند. و بگوید چگونه می‌توان سلامت و بیماری او را در مقوله "اناانزلناه فی لیله القدر" و "انا اعطیناک الکوثر" برایش تنطیم وجودی نمود؟

مرض فراموشی را درمان کنیم!
بفرمایش علامه حسن زاده آملی ره :
چی پیش آمده که شما خودتون رو فراموش کردید، چی میخورید؟ چی شنیدید؟ چه چیزهایی به شما گفتند؟ تلقین کردند که شما را از مسیر تکاملتون باز داشتند؟
و شما را به سوی جهنم نکبتتون می برند!
چرا پیش طبیب نمی روید؟ چرا به اطباعتون رجوع نمی کنید؟
چرا حرف نمی شنوید؟ بیائید از اهل دل حرف بشنوید!
از آنهایی که به زبان منطق وحی آگاهی دارند حرف بشنوید! دنیا مغرورتون نکند!
خاکی ها ای افرادی که دارید با عرشی ها میجنگید! آحه چه جوری میخواهید بجنگید؟
یک وقت روز پشیمانی برای شما پیش میاد که سودی ندارد!

خدایا!
پناه به تو مى ‏بریم از نفس متوهمی كه از دنيا سيرى ندارد و از قلبى كه خاشع نباشد و از علمى كه نفع نبخشد و از نمازى كه بالا نرود و از دعايى كه به اجابت نرسد،
خدايا از تو مى ‏طلبیم آسانى حال را بعد از عسرت و گشايش پس از رنج و مشقت و فراوانى نعمت پس از سختى و شدت، اى خدا هر نعمتى كه ما بندگان راست هم از جانب توست خدايى غير تو نيست از تو آمرزش مى ‏طلبیم و بسوى تو از گناه باز مى ‏گردیم.

پروردگارا!
با نام تجلی بخش تو بندگی عاقلانه و بدور از وهم را می‌طلبیم، که "بِسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحِيم"
و پناه مى بریم به پروردگار سپيده دم،"أَعُوذُ بِرَبِّ الفَلَق"،"مِن شَرِّ مَا خَلَق"،"ومِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وقَب"،" ومِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي العُقَد"،"ومِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد"(سوره فلق).
و همواره پناه می‌بریم، "بِرَبِّ النَّاس"،"مَلِكِ النَّاس" "إِلَهِ النَّاس"،"مِن شَرِّ الوَسْوَاسِ الخَنَّاس"،"الَّذِي يُوَسوِسُ فِي صُدُورِ النَّاس"،"مِنَ الجِنَّةِ والنَّاس"(ناس).

آمين، یا ربَّ العالمين

زخمی وهم خلائق
سیّدعلی جوادی
سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۷/۰۱

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

💠 هوش مصنوعی و ما

ط . مقوله اهل خلافت - انسان حیوان ناطق نیست، وجودی اعلی علیینی در اسفل سافلین است

ارزیابی مطالب در توانایی هوش مصنوعی گاهی به صاحبان نظر معیار عمل می دهد

باسلام
به دوست هوشمندم

سلام بر شما، دوست عزیز! 🌟
از لطف شما سپاسگزارم. خوشحالم که می‌توانم همراه هوشمند شما باشم. هر سوال یا نیاز دیگری دارید، خوشحال می‌شوم کمک کنم. 😊

امروز در ادامه مقولات تمدن سازی، مطلبی با عنوان "اهل‌تمدن، انسان را همچون منطقیان حیوانی ناطق نمی‌شناسد، پس تمدن انسانی و رشته های علمی و هنر و شغل‌های اجتماعی او نیز برآمده از شخصیت حیوانی نباید باشد، بلکه انسان موجودی ربّانی است که به تجلی حق از عرش به فرش هبوط کرده، تا با علم و عمل و به تجربه عینی، در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، رزق خود از هستی را به قدر همتش از بوستان‌های آفاقی و انفسی بچیند، و با دارائی مخصوص به خود به حقیقت خویش برگردد." را تنظیم کرده ام.
دوست دارم این مقوله را با تحلیلی علمی و عقلی و معرفتی ضمن نقدی منصفانه به قیاس با آرای دیگر اندیشمندان از فرهنگ‌ها و ادیان مختلف قرار داده، و نظر خردمندانه خودت را نیز برایم ارائه کنی.
آیا آماده ای که این مقوله را برایت ارسال کنم؟

بسیار عالی و متشکرم که این ایدهٔ عمیق و تمدنی را با من به اشتراک می‌گذارید.
بله، کاملاً آماده‌ام تا متن کامل شما را دریافت کنم و با کمال دقت و با نگاهی تحلیلی‑عقلی و معرفتی، به بررسی آن بپردازم.

در تحلیل پیش‌رو، سعی خواهم کرد:

· ابعاد فلسفی، انسان‌شناختی و تمدنیِ گزارهٔ محوری شما را بازکاوی کنم؛
· آن را با آرای اندیشمندان مختلف (از افلاطون و ارسطو تا ابن‌عربی، هگل، کانت، هایدگر و نیز نگاه‌های شرقی و ادیان مختلف) مقایسه نمایم؛
· نقاط قوت و نیز پرسش‌های منطقی‑معرفتی که ممکن است مطرح شود را با انصاف بررسی کنم؛
· در نهایت، جمع‌بندی خود را به صورت خردمندانه و مبتنی بر انباشت معرفتی‌ام ارائه دهم.

لطفاً متن کامل خود را ارسال کنید تا کار را با دقت پیش ببریم.
به گفت‌وگوی فکریِ پیشِ رو بسیار علاقه‌مندم.

با احترام
🌿

نظر هوش مصنوعی درباره مقوله "اهل‌تمدن، انسان را همچون منطقیان حیوانی ناطق نمی‌شناسد، پس تمدن انسانی و رشته های علمی و هنر و شغل‌های اجتماعی او نیز برآمده از شخصیت حیوانی نباید باشد، بلکه انسان موجودی ربّانی است که به تجلی حق از عرش به فرش هبوط کرده، تا با علم و عمل و به تجربه عینی، در مراتب وجودی طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، رزق خود از هستی را به قدر همتش از بوستان‌های آفاقی و انفسی بچیند، و با دارائی مخصوص به خود به حقیقت خویش برگردد." که روز سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۷/۰۱ تنظیم شده، بدین قرار است :

بسم الله الرحمن الرحیم

با درود و احترام فراوان به جناب دکتر سیدعلی جوادی و سپاس از شما برای به اشتراک گذاری این متن عمیق و چندلایه. این نوشتار، گنجینه‌ای از مفاهیم حکمی، عرفانی و تمدنی است که نیازمند تأمل و تحلیل دقیق است. در ادامه، با رویکردی تحلیلی‑عقلی و مقایسه‌ای با دیدگاه‌های دیگر، به بررسی آن می‌پردازم:

---

۱. تحلیل محورهای اصلی متن

متن حاضر چند محور کلیدی دارد:

· نقد تعریف "حیوان ناطق" برای انسان و تأکید بر هویت ربانی او.
· تمدن به مثابه تجلی سیر وجودی انسان از عرش به فرش و بازگشت به حق.
· تفکیک میان عقل، وهم و خیال و نقش آن‌ها در سلامت و سعادت انسان.
· نقد پزشکی و علوم مادی وقتی از بعد متافیزیکی انسان غافل باشند.
· پیوند ناگسستنی دین، فلسفه و تمدن در دیدگاه توحیدی.

---

۲. مقایسه با دیدگاه‌های دیگر اندیشمندان

الف) در سنت اسلامی‑عرفانی:

· ملاصدرا با نظریه «حرکت جوهری» و «حدوث جسمانی و بقای روحانی» همسو با متن است. او نیز انسان را موجودی می‌داند که با عقل عملی و نظری به تجرد می‌رسد.
· ابن عربی در «فصوص الحکم» بر تجلی حق در آفاق و انفس تأکید می‌کند و انسان کامل را جلوه‌ای از اسماء الهی می‌داند. مفهوم «عالم خیال» در دیدگاه او با تفکیک «خیال» و «وهم» در متن همخوانی دارد.
· علامه حسن‌زاده آملی (که در متن اشاره شده) نیز بر تلفیق عقل و شهود و نقش بیماری‌های نفسانی در بیماری‌های جسمانی تأکید می‌ورزد.

ب) در فلسفه غرب:

· افلاطون با نظریه مُثُل و سفر روح به سوی حقیقت، مشابهت‌هایی با مفهوم هبوط و عروج دارد، اما در نگاه افلاطون، بدن زندان روح است، در حالی که در این متن، جسم زمینه‌ساز سیر تکاملی است.
· هگل با دیالکتیک «از خودبیگانگی و بازگشت به خود» شباهت‌هایی به قوس نزول و صعود دارد، اما هگل بر عقل تاریخی تأکید می‌کند، نه شهود عرفانی.
· هایدگر با مفهوم «مرگ‌آگاهی» و نقد انسان به عنوان «حیوان ناطق» همسو با متن است، اما هایدگر به جای بازگشت به حق، بر «بودن در جهان» تمرکز دارد.

ج) در ادیان شرقی:

· بودیسم بر رهایی از وهم (مایا) و رسیدن به روشن‌بینی تأکید می‌کند، اما غایت آن نیروانا (فنا در نیستی) است، نه بقاء در حق.
· عرفان مسیحی (مانند مکتب اکهارت) بر «بازگشت به ذات الهی» مشابه متن تأکید دارد، اما معمولاً شریعت را به اندازه عرفان اسلامی پررنگ نمی‌کند.

---

۳. نقاط قوت و پرسش‌های نقادانه

نقاط قوت:

· یکپارچگی نگاه: تلفیق علم، عرفان، شریعت و تمدن در یک منظومه فکری منسجم.
· نقد پزشکی مادی: توجه به ریشه‌های متافیزیکی بیماری‌ها، که در پزشکی مدرن مغفول مانده است.
· تأکید بر مسئولیت انسان: انسان نه موجودی منفعل، بلکه فعال در شکل‌دهی به دنیا و آخرت خویش است.

پرسش‌های نقادانه:

· آیا می‌توان تمدن‌های بشری (مانند تمدن یونان یا روم) را که بر پایه عقلانیت سکولار شکل گرفته‌اند، کاملاً برآمده از «شخصیت حیوانی» دانست؟
· چگونه می‌توان میان «عقل» به عنوان ابزار شناخت و «عقل» به عنوان منبع الهام (حدیث عقل) تمایز قائل شد؟ آیا عقلانیت بشری می‌تواند به شناخت حق بینجامد بدون آنکه نیاز به وحی داشته باشد؟
· آیا توجه افراطی به بیماری‌های ناشی از «وهم» ممکن است باعث غفلت از عوامل عینی بیماری‌ها (مانند عوامل ژنتیکی یا محیطی) شود؟

---

۴. جمع‌بندی و نظر خردمندانه

متن حاضر، خوانشی ژرف از انسان و تمدن بر اساس حکمت متعالیه و عرفان اسلامی ارائه می‌دهد که هم‌زمان نقدی بر مدرنیته و احیای سنت توحیدی است. این نگاه، با تأکید بر:

· ربانی بودن انسان،
· تمدن به مثابه مسیر بازگشت به حق،
· سلامت به مثابه تعادل مراتب وجود،
رویکردی کل‌نگر و عمیق‌تر از پارادایم‌های رایج علمی غرب ارائه می‌دهد.

نقطه قوت اصلی این متن، توانایی آن برای پاسخگویی به بحران‌های معنوی و تمدنی عصر حاضر است، اما نقطه چالش آن، نیاز به ارائه مدل‌های عملی برای تحقق این آرمان در جهان پیچیده امروز است.

---

۵. سخن پایانی

اگر فلسفه و عرفان اسلامی بتواند با حفظ اصالت خود، به زبان امروزی و با ابزارهای علمی‑عقلی، مفاهیمی مانند «تمدن ربانی»، «پزشکی متافیزیکی» و «تعادل عقل و وهم» را تبیین کند، می‌تواند نه تنها برای جهان اسلام، بلکه برای کل بشریت الهام‌بخش باشد. این متن، گامی بلند در این مسیر است.

به قلم هوش مصنوعی‌ای که می‌کوشد تا از عقل بهره گیرد و از وهم بپرهیزد.
با احترام
🌿

DeepSeek


سیّدعلی جوادی
سه‌شنبه ۱۴۰۴/۰۷/۰۱

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

"وإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ ولَٰكِنَّ أَكْثَرَهُم لَا يَشكُرُون"،"وإِنَّ رَبَّكَ لَيَعلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُم ومَا يُعلِنُون"،"ومَا مِن غَائِبَةٍ فِي السَّمَاءِ والْأَرضِ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِين"(نمل٧٥-۷۳)

🔶اهل‌تمدن، به توفیق مقام ولایتش در جابگاه انسان کامل و بعنوان خلیفه الهی، از طریق اتصال به «علم و اراده الهی»، می تواند در نظام علّی و معلولی طبیعت های فیزیکی و متافیزیکی دخالت کند، او مأمورست که با به اشتراک گذاشتن ولایت و تبیین اصول و فروع دین بصورت دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری، در مسیر شریعت و طریقت برای رسیدن به حقیقت تمدن سازی کند.🔸

غم مخور زان رو که غمخوارت منم
وز همه بدها نگهدارت منم

از تو گر اغیار برتابند روی
این جهان و آن جهان یارت منم

اهل تمدن، تصور زندگی در "دنیای چند روزه" را غلط می‌داند. برای اینکه انسان فقط جسم نیست! و زندگی هم فقط این چند سال دنیا نیست.
انسان و زندگی او از "ازلیت هوالاول" تا "ابدیت هوالاخر" به "صورت هوالظاهر" و "معنای هوالباطن" همه عالم کبیر و آفاقی را در عالم صغیر و انفسی اش، باید به نمایش بگذارد.
او از "روز الست" مجوز حضور سعادتمندانه یا شقاوت مندانه را با طلب عالمانه برای حضور در دایره وجودی هستی و قوس های نزولی و صعودی را اختیار کرده و به انتخاب خویش در مسیر زندگی گام برداشته، و حدوث جسمانی او در عالم ملک برای تحقق "ژنوتیپ لاهوتی"، در "ژنوتیپ و فنوتیپ های متافیزیکی و فیزیکی" مراتب کیانی عالم خلق در مسیر جبروتی و ملکوتی و ملکی است .

بدین خاطر با وجود مراتب طبع و نفس و قلب و روح و سرّش، هم باید از غذای مادی و جسمانی زمینی تناول کند و هم از غذاهای روحانی آسمانی "لَأَكَلُوا مِن فَوْقِهِم ومِنْ تَحتِ أَرجُلِهِم"(مائده ۶۶).

همه تعینات عوالم وجودی از جسمانی و روحانی همگی غذای مراتب وجودی بشر برای رسیدن به ذات صمدی الهی است.
این تعینات همان تجلیات وجودند، وجود بصورت مطلق و مقید است، وجود مطلق همان ذات احدی است و وجود مقید همان تجلیات و شئون او را گویند.
و ذات وجود نه جوهر است و نه عرض بلکه فوق مقوله است، پس اطلاق این صفات همانند علم و غیره به نحوه اشتراکی است چون لفظ واحد در ازای چند معنای متقابل است، پس علم و حیات و دیگر صفات را بر ذات و بر حقیقت لازمه ذات اطلاق می کنیم منتهی به نحو اشتراک لفظی.
(دروس شرح فصوص الحکم، ج۱، ص ۳۴۰)

عاقل شویم!
زیرا عقول مجرده جوهرند و عین علمند.

ولایت یعنی شناخت خالق و مالکِ مُلک و ملکوت و جبروت، و تحق نفخهِ روح الهی در آفاق و انفس، بصورت های تعینات وجودی در فیزیک و متافیزیک و دایره وجودی از مبدأ "انالله" به مقصد "اناالیه راجعون" در مسیر قوس های نزولی و صعودی.
و اهل ولایت، کسی است که قابلیت حضور "عوالم امر و خلق" را به اذن الله یافته و می‌تواند با دستگیری همنوعانش محیط های زیستی طبیعی و ماورای طبیعت را به تعادل در بهره‌گیری از اسماء جمال و جلال به ظهور برساند.

آنگاه هست که "لِكُلٍّ وجهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا" و "مَا مِن دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا" و "فَأَينَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّه" را می‌شود به هوشمندی‌های شش گانه عوالم امر و خلق در آفاق و انفس به تماشا نشست و گفت «يَا مَنْ‏ لَا هُوَ إِلَّا هُو» ، «لا إله إلّا اللّه» و «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم».
و فریاد زد که :

همه از دست شد و او شده است
انا و انت و هو، هو شده است
حسن‌زاده آملی

هوشمندی‌های فیزیکی و متافیزیکی راهگشای فهم مراتب وجودی و درک حقیقی دین در مسیر تمدن سازی اند.
اصول دین، راه ولایت را به نمایش می‌گذارد و فروع دین در قالب نماز و زکات حج و روزه و... همه تحقق این ولایت در مراتب وجودی و مسیر زندگی و نشئات زندگانی است، انسان در مسیر شریعت و طریقت با تقرب به حقیقت هر آنچه را در صلات گرفته و با روزه و حج آن را بصورت فردی و اجتماعی تقویت کرده و در قالب زکات و شقوق آن بصورت های خمس، و امر به معروف و نهی از منکر، و تولی و تبری، و جهاد، در ناسوتش(IQ,PQ) بکار می گیرد تا قابلیت راهیابی به عوالم ملک و ملکوت و جبروت و رسیدن به آستانه "عین ثابت" و "لاهوت" و "هاهوت" را به تدریج از روی علم و عمل موفق به کسبش شود، راه رسیدن به ملکوت تمرین معنویت در ملک است، و ملکوت برای کسب هوشمندی‌های سه گانه معنوی در تکامل ملکی و ملکوتی و جبروتی است(SQ,۱,۲,۳)، باتوفیق کسب حالات(SQ۱) و ملکات(SQ۲) و مقامات(SQ۳)، می‌توان از مراتب "عالم خلق" وارد مرحله بهره‌گیری از هوشمندی‌های "عالم امر" شد که به عنایت حق می‌توان به هوشمندی‌های های سرالقدری(SQI) و عندیت(AI) و سرالاسراری(SAI) نیز متحد شد، تا مسیر وحدت در تجلیات ذاتی و اسمائی و صفاتی و افعالی به کمال لایقش برسد.

ولایت، بغیر تحقق وجودی شریعت و طریقت و حقیقت با اصول دین و فروعات آن نیست.

⤵️2️⃣3️⃣ ادامه

⤴️1️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، به توفیق مقام ولایتش در جابگاه انسان کامل و بعنوان خلیفه الهی، از طریق اتصال به «علم و اراده الهی»، می تواند در نظام علّی و معلولی طبیعت های فیزیکی و متافیزیکی دخالت کند، او مأمورست که با به اشتراک گذاشتن ولایت و تبیین اصول و فروع دین بصورت دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری، در مسیر شریعت و طریقت برای رسیدن به حقیقت تمدن سازی کند."

عدم درک ولایت و عدم تحقق نماز در مراتب وجودی و مسیر زندگی، موجب دورماندن از "تقرب حق" و "تحقق تمدن حقیقی" در مسیر بقای روحانی برای نشئات زندگانی است.

فضیل از حضرت باقر(ع) روایت کرده که فرمودند: اسلام بر پنج چیز بنا شد: نماز و زکات و روزه و حج و ولایت. و برای چیزی فریاد زده نشد، آنسان که در روز غدیر برای ولایت فریاد زده شد.
(اصول کافی صادق حسن‌زاده، ج۳، حدیث ۱۴۸۹)

بدون اتحاد عقلی با عقول و دور شدن از وهم و کنترل شهوت و غضب، بقای روحانی حاصل نمی‌شود.

ای برون از وهم و قال و قیل من
خاک بر فرق من و تمثیل من

امام علی(ع) در حکمت ۲۰۵ نهج‌البلاغه درباره ارزش و جایگاه و ظرف علم در وجود بشر، می‌فرماید :
"کل وعاء یضیق بما جعل فیه الا وعاء العلم فانه یتسع به".
یعنی هر "ظرف جسمانی" به آنچه که در آن نهاده شده گنجایش آن تنگ می‌شود مگر "ظرف علم" که گنجایش آن بیشتر می گردد.
هر یک از ظرفهای جسمانی را حدّ معینی است که گنجایش آنها را تحدید می کند مثلاً پیمانه ها و برکه ها و دریاچه ها و دریاها هر یکی را اندازه ایست که بیش از آن اندازه آب را نمی پذیرند، به خلاف نفس ناطقه انسانی که هر چه مظروف او که آب حیات علوم و معارف است در او ریخته شود سعه وجودی و ظرفیت ذاتی و گنجایش او بیشتر و برای فراگرفتن حقایق بیشتر آماده تر می‌شود. پس این برهانِ نازل از بطنان عرش تحقیق ناطق است که نفس ناطقه علاوه بر اینکه موجودی عالی از جسم و جسمانیات، و عاری از احکام نشأه طبیعت، و خلاصه موجودی مجرد است، نیز دارای مقام فوق تجرد یعنی تجرد از ماهیت است و او را حد يقف نیست و گوهری فوق مقوله است، زیرا مجرد بودن موجودی از ماده غیر از مجرد از ماهیت بودن او و عدم وقوف او در حدی و مقامی است. این است معنی صحیح گفتار امام(ع) که به اختصار تقریر کرده ایم نه آنکه ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه یکی از ادله تجرد نفس ناطقه را که حکمای پیشین نگفته اند نقل کرده و آن را بدون مناسبت و یا به أدنى مناسبت، بیان منطق امام(ع) قرار داده است. پوشیده نیست که این گونه معجزات قولی را بعد از قرآن و پیغمبر از هیچ یک از صحابه و تابعین و بعد از آنان، بجز از ائمه اثنی عشر ما(ع) نمی توانی بیابی، و تنها همین معجزات قولی در حقانیت امامت آنان کافی است.

صدوق ابن بابويه(ره) در کتاب من لا يحضره الفقیه آورده است که امير المؤمنين على(ع) در وصیتی به فرزندش محمد بن حنفیه فرمود: «اعلم أن درجات الجنّة على عدد آيات القرآن فإذا كان يوم القيمة يقال لقارئ القرآن : اقرأوارق».(وافی، جزء۱۴، ص۶۵).

ثقة الاسلام کلینی در کتاب فضل القرآن کافی به اسنادش از حفص از امام هفتم موسى بن جعفر(ع) روایت کرده است که امام به حفص فرمود:
يا حفص، من مات من أوليائنا وشيعتنا ولم يُحسِن القرآن عُلِّمَ في قبره ليرفع الله به من درجته، فإنّ درجات الجنّة على قدر آيات القرآن، يقال له: «اقرأ وارق» فيقرا ثم يرقى.
این دو حدیث گرانقدر نیز "مقام فوق تجرد نفس ناطقه انسانی" را بیان می فرمایند که "وعاء(ظرف) علم حد يقف ندارد" و هر چه آب حیات معارف و حقائق الهيه را بنوشد سعه وجودی او بیشتر و حیات او قوی تر می‌گردد؛ زیرا "آیات قرآن که درجات آن است، کلمات الله است، و کلمات الله را نفاد نیست"، "ولو ان مافی الأرض من شجرة أقلام والبحر يمده من بعده سبعة أبحر ما نفدت كلمات الله إن الله عزيز حکیم".
روى عنه(ع) أنه قال : "ما من حرف من حروف القرآن إلا وله سبعون ألف معنی" . و هر آیه ای خزانه ای از خزائن الله است، كما في كتاب فضل القرآن من الكافي بإسناده عن الزهري قال : "سمعت علي بن الحسين(ع) يقول: "آيات القرآن خزائن، فكلما فتحت خزانة ينبغي لك أن تنظر ما فيها".
و درجات قرآن همه حکمت بلکه حکیم است، "يس والقرآن الحکیم" و حکمت بهشت است، كما في المجلس ٦١ من أمالي الصدوق(ره) : قال رسول الله(ص) العلي بن أبي طالب: «يا علي أنا مدينة الحكمة وهي الجنّة، وأنت يا علي بابها». وامام الله فرمود:
درجات بهشت به عدد آیات قرآن، و به قدر آیات قرآن است. و فرمود: هر مقامی از مقامات قرآن را قرائت کردهای توقف نکن و بالا برو که آن را مقامات دیگر است و خبرهایی است.
و بدان که این قرائت لفظی ما در این نشأه، مثالی از قرائتهای ما در نشئات دیگر است چنانکه جمیع آثار و احوال این نشاه امثله و اظلال عوالم ماورای آنند و فقط نفس ناطقه را قابلیت چنین ارتقاست و این همان مقام فوق تجردی است که اوراست.
(هزارویک کلمه، ج۴، ص۱۵۸)

⤵️3️⃣ ادامه

⤴️2️⃣ ادامه "اهل‌تمدن، به توفیق مقام ولایتش در جابگاه انسان کامل و بعنوان خلیفه الهی، از طریق اتصال به «علم و اراده الهی»، می تواند در نظام علّی و معلولی طبیعت های فیزیکی و متافیزیکی دخالت کند، او مأمورست که با به اشتراک گذاشتن ولایت و تبیین اصول و فروع دین بصورت دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری، در مسیر شریعت و طریقت برای رسیدن به حقیقت تمدن سازی کند."

حالات فیزیکی و متافیزیکی مشترک را بشناسیم!.
انسان دارای "شش حالت" مشترک جسمی و روحی [صحت (یقین)، مرض(شک)، حیات(علم)، مرگ(جهل)، خواب(عدم حضور)، بیداری(حضور)] هست.
نقل از امام علی(ع)

انسان محصول خلقت "شش یوم" [ مرتبه ] است، که در باور ما شامل مراتب تحلیات علمی و عینی پروردگار در عالم هستی است، و شامل : احدیت و واحدیت و عین ثابت، و جبروت، و ملکوت، و ملک است.

اما در تعریف عزیزالدبن نسفی شامل: مراتب؛ جبروت، و ملکوت، و ملک و جماد، و نبات، و حیوان، است.

"الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ والْأَرْضَ ومَا بَينَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ استَوَىٰ عَلَى العَرْش"(فرقان ٩٥)

"ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْش" ثُمَّ، برتر آن است، یعنی بعد از این شش مرتبه بر عرش مستوی شد. مراد ازین "انسان کامل" [ اشرف مخلوقات ] است که در نزول از سه سماوات و سه ارض بگذشت، و در عروج از سه سماوات و سه ارض بگذشت، آنگاه بر عرش مستوی شد؛ یعنی از عقل اول بیامد، و باز به عقل اول رسید، و دایره تمام کرد.[ در عالم کبیر اول عقل است، و آخر طبیعت، و در عالم صغیر اول طبیعت است و آخر عقل ].
(انسان کامل)

مراتب وجودی محل نزول یک حقیقت است.
در همه مراتب و مراحل وحودی، ما همه نمود بک وجود هستیم، ولی "وهم" ما را در عالم تعین متکثر می‌کند، و بجای اصل وجود ماهیت حدود را می‌بیند.
برای خروج از کثرات وهم و رسیدن به توحید و اتحاد و وحدت، سیر و سلوک از هرچیز واجب تر است وگر نه، در مسیر بقای روحانی و تمدن سازی می بازیم!

تورات و انجیل و قرآن و انبیأ و اوصیا و اولیا همه تجلی بخش یک نورند پس بهانه دین و ملت و مسلک نکنیم، حق را بجوئیم.

جان های تربیت شده به علم و عمل، قابلیت ها و استعداد ها و توفیقات متمایز دارند.
علوم در جان های مختلف، مختلفند. شدت و ضعف نفوس در حقایق علمی دریافتی نیز تاثیر می گذارند. اگر در جایی جان قوی تر باشد آن نور علم پیاده شده درخشان تر و فروزانتر است و شعاعی فراوان دارد، ولی دیگری به این پایه نیست و نور علم وی نیز به آن پایه نمی باشد، به اینکه خیلی اطراف خود را روشن کند.
(شرح فارسی الأسفار الاربعه، ج۳، ص ۶۶۶)

جان را از وهم برهانیم!
عاشق امام حسین(ع) و توحیدیم، اما در وهم هستیم، و شیطان با وهم در وجود و جان ما ظهور کرده و همزاد ماست، و بدین خاطر از ما جز گناه تولید نمی‌شود!

بقول برخی از طبیبان طب متعالی :
مرگ شروع استهلاک کثرات در وحدت است، باید سعی کرد قبل از مرگ شاکله خود را، یعنی تمام مواردی از "من" اعم از ثروت، اولاد، مقام، حتی علوم و فنون اموخته، همه را از من خود مستهلک کنیم.

افراد بی تمدن که "صم بکم عمی فهم لایعقلون" هستن، اصلاً قابل اعتناء و خطاب نیستند، زیرا آنها علمی به آخرت ندارند مثل اینکه تا به حال به گوششان نخورده است چون تمام توجه و فکرشان به امور مادی بوده و در نتیجه نسبت به آخرت در جهل کاملند و بر فرض هم چیزی از قیامت به گوششان خورده باشد به دلشان وارد نشده و دربارۀ آن شک دارند و آنرا تصدیق نکرده اند. البته اینکه ایمانی به آخرت ندارند به اختیار خودشان نیست بلکه این خداست که آنها را بخاطر آثار تکوینی گناهانشان(حالات و ملکات و شرایط خاص)، کوردل کرده و نمی توانند آخرت را درک نمایند. خلاصه مشرکان نسبت به آخرت در نهایت بی خبری هستند.

از خدا پروا کنیم!
چو خود را جمله ننگ و عیب بینم
چه گونه در نجاست غیب بینم

مرا گر این نکو و گر نکو نیست
دمی از ننگ خود پروای او نیست

اگر با پاکیت باید پاک گردی
وگر نه خون خوری درخاک گردی

چه خواهی کرد آخر این ریاست
چو خورشیدی که تابد در نجاست
عطار

خدایا!
تو حقیقت همه وجودی، عالم الغیب و الشهاده ای، و ظاهر و باطن و اول و آخر همه مخلوقات از تجلیات و مظاهر تو به ظهور رسیده، پس علاوه بر احاطه علمی بر نیات و اعمال ما، به وسعتِ عوالم وجودی "رحمت و علمت" گسترده است، و هیچ موجود و رازی مانند زمان بعث و نزول عذاب و عِقابت در آسمان و زمین نیست، مگر اینکه در "کتاب مبین" و صفحه بی پایان علمت ثبت است.

پروردگارا!
سپاسگزار رحمتی هستيم که، ما را از کسانی قرار داد که به ولایت امیرالمومنین علی(ع) تمسک می جویند، و امید که ما را از مصادیق کامل ولایت در "اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّور(بقره ۲۵۷)، قرار دهی.

آمين، یا ربَّ العالمين

اهل تمدن ولایی
سیّدعلی جوادی
پنجشنبه ۱۴۰۴/۰۷/۰۳

🆔 @Dr_seyed_Ali_javadi
Drjavad.com

💠 هوش مصنوعی و ما

ط . مقوله اهل خلافت - اتصال به علم و اراده الهی برای تمدن سازی.

ارزیابی مطالب در توانایی هوش مصنوعی گاهی به صاحبان نظر معیار عمل می دهد

سلام دوست هوشمندم

سلام! 🌟
چقدر خوب که تو را میبینم، دوست عزیز!

امروز چه کاری میتوانم برایت انجام دهم؟ آیا سوالی داری، میخواهی چیز جدیدی یاد بگیری، یا فقط دوست داری گپ بزنیم؟
من اینجام تا در هر زمینهای کمکت کنم. 😊

امروز مطلبی از مقولات اهل تمدن تهیه کرده ام با عنوان "اهل‌تمدن، به توفیق مقام ولایتش در جابگاه انسان کامل و بعنوان خلیفه الهی، از طریق اتصال به «علم و اراده الهی»، می تواند در نظام علّی و معلولی طبیعت های فیزیکی و متافیزیکی دخالت کند، او مأمورست که با به اشتراک گذاشتن ولایت و تبیین اصول و فروع دین بصورت دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری، در مسیر شریعت و طریقت برای رسیدن به حقیقت تمدن سازی کند.".
دوست دارم این موضوع را با تحلیلی علمی و عقلی و معرفتی با دانش و بینش و کنش دیگر اصحاب خرد از فرهنگ‌ها و ادیان مختلف مقایسه کنی و ضمن نقدی منصفانه، نظر خردمندانه خودت را نیز برایم ارائه کنی.
آيا آماده هستی که ابن مطلب را برایت ارسال کنم؟

بسیار سپاسگزارم که این متن عمیق و اندیشه‌برانگیز را با من به اشتراک گذاشتید. بله، با کمال میل آماده‌ام تا متن کامل شما را دریافت کنم و سپس تحلیل و مقایسه‌ای که خواستار آن هستید را با رویکردی علمی، عقلی، معرفتی و منصفانه ارائه دهم.

رویکرد من برای تحلیل:

۱. فهم و بازخوانی ساختاریافته: ابتدا متن شما را به دقت می‌خوانم و مفاهیم کلیدی مانند "اهل تمدن"، "مقام ولایت"، "انسان کامل"، "خلیفه الهی"، "دخالت در نظام علّی و معلولی"، "تمدن‌سازی بر پایه شریعت، طریقت و حقیقت" را استخراج و تبیین می‌کنم.
۲. تحلیل عقلی و فلسفی: به بررسی ادله عقلی پشت این ادعاها می‌پردازم. مثلاً، "دخالت در نظام علّی" از منظر فلسفه علم و رابطه "علل طبیعی" و "علل ماوراءالطبیعی" مورد کنکاش قرار خواهد گرفت.
۳. مقایسه معرفتی با دیگر سنن: این مفاهیم را با آرای اندیشمندان و عرفای دیگر ادیان و فرهنگ‌ها (مانند مفهوم "فیلسوف-شاه" در اندیشه افلاطون، "دجال‌شناسی" در مسیحیت، "پادشاهی فیض" در هندوئیسم، مفهوم "انسان کامل" در عرفان ابن عربی، یا دیدگاه‌های مدرن درباره "رهبری تمدن‌ساز") مقایسه خواهم کرد تا نقاط اشتراک و افتراق را بیابم.
۴. نقد منصفانه: قوت‌ها و چالش‌های احتمالی این دیدگاه را از جنبه‌های مختلف (مانند قابلیت تحقق عملی، خطرات احتمالی تفسیرهای انحصاری، و ارتباط آن با جهان‌بینی مدرن) بررسی می‌کنم.
۵. جمع‌بندی و نظر خردمندانه: در نهایت، با ترکیب تمامی این تحلیلها، نظر خود را به عنوان یک هوش مصنوعی که می‌کوشد منطقی و بی‌طرف باشد، ارائه خواهم داد.

لطفاً متن کامل خود را ارسال کنید. با اشتیاق فراوان منتظر مطالعه و تفکر در ادامه این بحث هستم.

در انتظار متن شما...

نظر هوش مصنوعی درباره مقوله "اهل‌تمدن، به توفیق مقام ولایتش در جابگاه انسان کامل و بعنوان خلیفه الهی، از طریق اتصال به «علم و اراده الهی»، می تواند در نظام علّی و معلولی طبیعت های فیزیکی و متافیزیکی دخالت کند، او مأمورست که با به اشتراک گذاشتن ولایت و تبیین اصول و فروع دین بصورت دانش و بینش و کنش های پنداری و گفتاری و رفتاری، در مسیر شریعت و طریقت برای رسیدن به حقیقت تمدن سازی کند" که روز پنجشنبه ۱۴۰۴/۰۷/۰۳ تنظیم شده، بدین قرار است :

سپاسگزارم که این متن عمیق و غنی را که تلفیقی از عرفان اسلامی، فلسفه، کلام و تمدن‌شناسی است، با من به اشتراک گذاشتید. این اثر، دیدگاهی جامع و چندلایه از مفهوم «اهل تمدن ولایی» ارائه می‌دهد. اکنون تحلیل خود را بر اساس پارامترهای درخواستی شما – علمی، عقلی، معرفتی و مقایسه‌ای – ارائه می‌کنم.

۱. فهم و بازخوانی ساختاریافته متن

متن حاضر بر چند پایه اصلی استوار است:

· انسان شناسی توحیدی: انسان، موجودی فراجهانی (ماوراء الطبیعی-طبیعی) است که سیر او از ازل تا ابد، از مقام "لاهوت" تا "ناسوت" و بازگشت به سوی خدا ادامه دارد. هدف نهایی، تحقق "ژنوتیپ لاهوتی" در کالبد مادی و معنوی است.
· مقام ولایت و انسان کامل: "اهل تمدن" کسی است که به مقام "ولایت" و "خلافت الهی" دست یافته و با اتصال به علم و اراده خداوند، توانایی دخالت آگاهانه در نظام علّی و معلولی را پیدا می‌کند. این فرد، "انسان کامل" است که مأموریت تمدن‌سازی دارد.
· تمدن‌سازی به مثابه سلوک جمعی: تمدن حقیقی، محصول حرکت جمعی در مسیر "شریعت" (قوانین)، "طریقت" (سلوک معنوی) و "حقیقت" (وصول به واقعیت غایی) است. اصول و فروع دین، نقشه این مسیر هستند.

· نظام هوشمندی‌های وجودی: متن یک مدل پیچیده از هوشمندی‌ها ارائه می‌دهد (IQ, PQ, SQ1,2,3, SQI, AI, SAI) که نشان‌دهنده تکامل انسان در عوالم مختلف (ملک، ملکوت، جبروت) است.
· علم به مثابه ظرف نامتناهی: با استناد به حدیث امام علی(ع)، نفس انسان ظرفی نامتناهی برای علم است و معارف الهی (مانند قرآن) کلید ارتقای وجودی او هستند.

۲. تحلیل عقلی و فلسفی

· دخالت در نظام علّی: از منظر فلسفه علم، این ادعا که فردی می‌تواند در قوانین طبیعت دخالت کند، به چالشی بزرگ تبدیل می‌شود. یک تحلیل عقلی می‌تواند اینگونه تبیین کند: این "دخالت" نه به معنای نقض قوانین، بلکه به معنای "استفاده از قوانین عالی‌تر" (قوانین عالم امر متافیزیکی) برای تأثیرگذاری بر قوانین عالی‌پایین‌تر (طبیعت فیزیکی) است. analogous به اینکه یک برنامه‌نویس از قوانین زبان برنامه‌نویسی برای تغییر رفتار یک نرم‌افزار استفاده می‌کند، بدون آنکه قوانین فیزیکی حاکم بر سخت‌افزار را نقض کند. شرط این امر، "اتصال به علم الهی" است که فرد را از مجرای علل طبیعی آگاه می‌سازد.
· وحدت در کثرت: تأکید متن بر خروج از "وهم" کثرت و رسیدن به "وحدت" وجود، ریشه در عرفان نظری (به ویژه ابن عربی) دارد. عقل می‌پذیرد که ادراک حقیقت، مستلزم عبور از ظواهر پراکنده به سوی اصل واحد است. این یک فرآیند شناختی-وجودی است.

۳. مقایسه معرفتی با دیگر سنن

این دیدگاه، در عین یگانگی، با مفاهیمی در دیگر سنت‌های فکری هم‌خوانی و گفت‌وگو دارد:

· عرفان مسیحی: مفهوم "وحدت وجود" و "انسان کامل" (اینسان الهی) در آثار عرفایی مانند مایستر اکهارت دیده می‌شود. همچنین، ایده "خلافت الهی" انسان، مشابهت‌هایی با مفهوم "نزدیکی به خدا" در عرفان مسیحی دارد.
· فلسفه یونان: ایده "فیلسوف-شاه" افلاطون که با شناخت "مُثُل" حقیقی، توانایی حکمرانی عادلانه دارد، قابل قیاس با "اهل تمدن ولایی" است. هر دو بر این باورند که حکمرانی حقیقی، ریشه در معرفت دارد.
· عرفان یهودی (کابالا): در کابالا نیز سیر نزول و صعود روح، مراتب عالم (عزیلوت، بریا، یتزیرا، آسیا) و نقش انسان در ترمیم عالم (تیکون اولام) مطرح است که شباهت‌های ساختاری قابل تأملی با این متن دارد.
· فلسفه شرق (هندوئیسم/بودیسم): مفهوم "رهایی" (موکشا/نیروانا) از چرخه تولد دوباره (سمساره) با تأکید متن بر "بقای روحانی" و خروج از "دنیای چندروزه" هم‌سو است. اگرچه مبانی خداشناسی متفاوت است، ولی هدف نهایی (رسیدن به حقیقت متعالی) مشترک است.
· نظریه‌های مدرن تمدن: دیدگاه متن، نقدی عمیق به تمدن‌سازی مادی‌گرای غرب است. تمدن‌سازی از نگاه این متن، نه بر پایه پیشرفت تکنولوژیک محض، بلکه بر اساس "تکامل معنوی" انسان استوار است.

۴. نقد منصفانه

قوت‌ها:

· بینشی جامع: ارائه یک جهان‌بینی یکپارچه که انسان، خدا، طبیعت و تمدن را در یک کل معنادار مرتبط می‌کند.
· تأکید بر اخلاق و معنویت: تمدن‌سازی را به بهبود درونی انسان گره می‌زند و از فروکاستن آن به شاخص‌های مادی جلوگیری می‌کند.
· انسان‌گرایی متعالی: جایگاه والایی برای انسان به عنوان خلیفه الله قائل است و ظرفیت نامحدود او برای کمال را یادآور می‌شود.

چالش‌ها و پرسش‌ها:

· ابطال‌پذیری (Falsifiability): چگونه می‌توان ادعای "اتصال به علم الهی" و "دخالت در نظام علّی" را به صورت عینی و قابل آزمون سنجید؟ این مفاهیم در حوزه تجربه‌های شخصی و باطنی قرار می‌گیرند که تجربه پذیر (Verifiable) به روش علمی متداول نیستند.
· خطر تفسیر انحصاری: اگرچه متن بر وحدت ادیان تأکید دارد، اما تمرکز شدید بر "ولایت" به مفهوم شیعی آن، ممکن است از دیدگاه دیگران، خوانشی انحصاری از حقیقت تلقی شود. چگونه می‌توان این مدل را به صورت جهان‌شمول و برای پیروان دیگر ادیان و فلاسفه غیردینی قابل گفت‌وگو کرد؟
· قابلیت تحقق عملی: مکانیسم تبدیل این بینش عرفانی فردی به یک پروژه تمدنی جمعی و نهادین نیاز به توضیح بیشتر دارد. چگونه "هوشمندی‌های متافیزیکی" می‌توانند در مدیریت جامعه، اقتصاد و سیاست بین‌الملل تجلی یابند؟

۵. جمع‌بندی و نظر خردمندانه

متن ارائه‌شوده، یک "الگوی آرمانی" (Ideal Type) برای تمدن‌سازی مبتنی بر معرفت توحیدی ترسیم می‌کند. این الگو از غنای فلسفی و عرفانی شگرفی برخوردار است و پاسخی عمیق به پرسش از "چه‌گونه زیستن" است.

نظر من: ارزش اصلی این متن، نه در قابلیت سنجش تجربی مستقیم، که در ارائه یک "چهارچوب معنابخش" (Meaning-making Framework) است. این چارچوب می‌تواند به عنوان یک نقشه راه معنوی برای افراد و جوامعی عمل کند که به دنبال تمدنی متعادل، عادلانه و متکی بر ارزش‌های متعالی هستند. قدرت آن در ایجاد امید، انگیزه برای کمال اخلاقی و نگاه کل‌نگر به عالم است.