متوسط نرخ تعرفه واردات امریکا از ۱۹۱۰ تا کنون
و نرخ تعرفه پبشنهادی ترامپ!
رویدادهای اقتصادی.
@ecoevents

🔴 نرخ تورم در سال آینده از 40درصد عبور خواهد کرد

🗣دکتر حجت میرزایی رئیس مرکز پژوهشهای اتاق ایران:

🔹 امکان تامین مالی پروژه ها به صفر رسیده، برون رانی کامل در بازار سرمایه در حال اتفاق است.

🔹 دولت امسال اوراق دولتی را 4 برابر کرده و از 255 همت به 1380 همت رسانده است، با این اقدام دولت می خواهد 550 همت از بدهی قبلی خود را بازپرداخت کند، اما نکته مهم این است که تقریبا تمام بازار سرمایه را تسخیر می کند و یک برون رانی کامل در بازار سرمایه در حال اتفاق است.

🔹در بازار پولی هم این اتفاق افتاده و در سه سال گذشته امکان تامین مالی بخش خصوصی یا هر پروژه و طرح سرمایه پذیر توسعه ای یا ایجادی تقریبا به صفر رسیده است. در این دو بازار هیچ پروژه توسعه ای یا ایجادی را نمی شود تامین مالی کرد./ جماران




🌐 کانال با اساتید اقتصاد

💠 ساز مخالف تورم اجاره مسکن با تورم‌ عمومی در دو سال گذشته

◽️شرح تصویر: مقایسه نرخ تورم سالانه شاخص کل (تورم عمومی) و تورم اجاره مسکن در فاصله آبان ۱۴۰۱ تا آبان ۱۴۰۳ (منبع: مرکز آمار ایران).

▪️تورم عمومی در یک مسیر کاهشی از ۴۱ درصد در آبان ۱۴۰۱ به ۳۳/۱ درصد در آبان ۱۴۰۳ رسیده است. تورم اجاره مسکن با یک ساز مخالف از ۲۹/۵ درصد در آبان ۱۴۰۱ به ۴۱/۷ درصد در آبان ۱۴۰۳ رسیده است.

◽️از فروردین ۱۴۰۳ به بعد، تورم اجاره مسکن از تورم عمومی به طور مستمر فراتر رفته و اختلاف آنها بیشتر شده است. این یعنی اجاره مسکن وارد فاز گرانی شده است. با توجه به ضریب اهمیت بالای اجاره مسکن در سبد هزینه زندگی خانوارها و محاسبه تورم عمومی، ضروری است بازار مسکن توسط دولت محترم به طوری جدی آسیب شناسی شود.

علوی راد / کانال نگاه اقتصادی 
۵/آذر/۱۴۰۳
✅ @AlaviRad_Economics

💠 مصائب مالیات در ایران
✍️دکتر محمدرضا منجذب

🔹 در نقد و بررسی که طی سطور پیش رو تقدیم می گردد، قرار است به مشکلات قانونی و اجرایی سیستم مالیاتی اشاره گردد. قبل از هرچیز از پرسنل صدوق سازمان مالیاتی تشکر و قدردانی می کنم. مثالها و نکات در خصوص عده قلیلی از پرسنل مصداق دارد ولی ترمز سیستم را کشیده است.
♦️یک مثل قدیمی: روزی دو پسر بحث شان می شود و اولی می گوید پدر من شغلش خیلی مهمه. دومی میگوید چطور؟ اولی: پدرم قاضی هست و برای همه مردم میتواند حکم صادر کند. دومی میگوید: شغل پدر من پاسبانه و با ده ریال حکم پدر تو را اجرا نمیکند (باطل می کند).
♦️یک خاطره: یکی از نزدیکان در یک حوزه مالیاتی قرار بود مالیات بر ارزش افزوده را از علی الحساب به قطعی تبدیل کند. از زیرمجموعه کمک ممیز گفته بود اینقدر زیر میزی بده تا مبلغ پایین بزنم. دوستم با مشورت با بنده از این اقدام خودداری کرد، و مالیاتی پنج برابر نسبت به همکاران مشابه برای او ابلاغ شد. بنده با لینک های مرتبط و ارجاع به دادستانی انتظامی سازمان مالیاتی و انجام کاری حرفه ای و مستندسازی قضیه، پرونده دوستم مجدد ارزیابی شد و نرخ کلی مالیات مطابق عرف تعیین و پرداخت شد.

♦️ با دو مثال بالا مشخص شدکه قوانین مصوب مالیاتی ایراد دارد، و لذا دست سیستم ممیزی را باز می گذارد تا سلیقه ای عمل نماید و بعضا فسادزا هم می شود. در اینصورت هم مالیات حقه دولت جذب نمی شود، و هم عدالت مالیاتی اعمال نمی شود. بطور معمول قوانین مصوب مالیاتی در عمل بصورت سلیقه ای و علی الراس اجرا می شود. بنابراین لازم است مو لای درز قوانین نرود و با شاخص های دقیقی که درون قانون تعبیه می شود، اجازه سلیقه ای عمل کردن را بگیرد. در اینصورت با استفاده از سامانه و بدون مراجعه مودی مالیات بر اساس استانداردها و شاخص ها شفاف تعیین خواهد شد.

♦️ دلیل اتفاق افتادن چنین امری اینست که قانون گزار و مدیران در راس هرم مالیاتی تسلطی کافی و وافی بر قوانین و شاخص ها و امثال آن نداشته، و از نیروی نخبه و کارشناس واقعی بهره وافی نمیبرند. همچنین کادر سازمان مالیاتی باید شامل تحصیلکرده های نخبه و مجرب باشند و همواره در معرض آموزش باشند. همچنین لازم است در این راستا تجارب سایر کشورهای موفق در حوزه های قانون گزاری و اجرا اخذ گردد، تا ما گرفتار آزمون و خطا نشویم.

♦️ چه بسا اصلاحات مبنایی و نهادی در حوزه مالیات ما را از اعمال قوانین جدید مالیاتی که دچار ابهامهای گسترده در قانون و اجرا هست (مانند مالیات بر مسکن، خودرو،...) و مورد نقدهایی مهم است، بی نیاز گرداند. چرا که اگر چارچوب سیستم مالیاتی تغییری بنیادی نداشته باشد قوانین جدید هم دچار مشکلات عارض بر قوانین قبلی خواهد شد.

♦️لینک مطلب مرتبط: آیا سیستم مالیاتی ایران از عهده مالیات های جدید بر می آید؟





🌐 کانال دکتر منجذب

🟥انرژی خورشیدی، ایران و چین
دکتر لطفعلی بخشی

۱_بخوبی میدانیم که امروزه انرژی پاک خورشیدی با قیمتهای کاهنده و راندمان افزاینده، به عنوان مهمترین انرژی حال و اینده جهان شناخته شده است.
۲-به دلیل تحریمهای گسترده، با اغلب کشورهای حهان قادر به مراودات اقتصادی نیستیم لیکن با کشور چین، به دلبل فروش نفت ارزان، بیشترین مراودات اقتصادی را داریم و دارای اعتبار قابل توجهی نزد چینی ها هستیم.
۳-کشور چین دارای پیشرفته ترین کارخانجات ساخت پانلهای خورشیدی و بهترین پیمانکاران اجرای پروژه های خورشیدی است.
۴- ایران بشدت در مصیبت ناترازی انرژی و‌مشکلات زیست محیطی گرفتار است.
۵-انرژی خورشیدی و‌پروژه های ان به دلایل بسیار، حتی از منظر تحریمها، انرژی مطلوب و‌پروژه های بی مسیله ای هستند.
۶-شنیده ایم که شرکتهای بزرگ انرژی خورشیدی چین در تلاش یافتن پروژه های بیشتر هستند.
۷- چرا ما شرکتهای پانلهای خورشیدی و پیمانکاری چین را برای اجرای پروژه های بزرگ خورشیدی به ایران دعوت نمیکنیم؟
۸- اگر ما گامهای اولیه را برداریم و آن پیمانکاران را به ایران‌دعوت کنیم، این پیمانکاران قهار چینی خودشان مسیر اجرای کار را با دولت چین خواهند یافت.
۹- به این ترتیب بخشی از طلب ما از چین وصول خواهد شد و بخشی از ناترازی برق ما کاهش خواهد یافت و میتوانیم ادعا کنیم ما هم در زمینه زیست محیطی گامی اساسی برداشته ایم.
۱۰- انشالله !!!
🔷رویدادهای اقتصادی @ecoevents

☘️ چهار راه برای خرج پول

۱. پول خودت را برای خودت خرج کنی:
هم به کیفیت توجه می‌کنی و هم به قیمت.

۲. پول خودت را برای بقیه خرج کنی:
به قیمت توجه می‌کنی ولی به کیفیت نه.

۳. پول بقیه را برای خودت خرج کنی:
به کیفیت توجه می‌کنی و به قیمت نه.

۴. پول بقیه را برای بقیه خرج کنی:
نه به کیفیت توجه می‌کنی و نه به قیمت.

فعالیت‌های دولتی از نوع ۴ است؛ و هر کاری که افراد در #بازار_آزاد انجام می‌دهند، از نوع ۱. لذا بهترین راه برای یک جامعه این است که تا جایی که می‌شود، فعالیت دولت را محدود کند، تا ثروت کمتری در برنامه‌های فاجعه‌ بار دولتی هدر برود.
🌱 میلتون_فریدمن
#اقتصاد
☘️ گروه بازار @Daneshe_bazar
🌺 گروه مردم @mardom_Iranian

Photo from Parvzian

🌑 وزارت اقتصاد و سازمان برنامه تعداد شرکتهای دولتی را نمی‌دانند

👤دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان: در گزارش تفریغ بودجه یکی از سالها آمده است که در حالی وزارت اقتصاد و سازمان برنامه برای شرکتهای دولتی سیاستگذاری می کنند که قادر به اعلام تعداد دقیق این شرکتها نیستند.




💠 گفتار اقتصادی

🔴 قیمت گذاری، انواع آن و آثار آن
🔵 گردآوری دکتر محمدرضا منجذب

♨️ در اقتصاد، قیمت‌گذاری به روش‌ها و استراتژی‌های مختلفی اشاره دارد که دولت ها، شرکت‌ها و کسب‌وکارها برای تعیین قیمت کالاها و خدمات خود استفاده می‌کنند. انواع قیمت‌گذاری شامل موارد زیر است:
1. قیمت‌گذاری هزینه محور (Cost-Plus Pricing): در این روش، قیمت کالا یا خدمت بر اساس هزینه‌های تولید آن به علاوه یک حاشیه سود تعیین می‌شود.
2. قیمت‌گذاری رقابتی (Competitive Pricing): در این روش، قیمت‌ها بر اساس قیمت‌های رقبای موجود در بازار تعیین می‌شوند. شرکت‌ها ممکن است قیمت‌های خود را پایین‌تر یا بالاتر از رقبا قرار دهند.
3. قیمت‌گذاری ارزش محور (Value-Based Pricing): در این روش، قیمت بر اساس ارزشی که محصول یا خدمت برای مشتری ایجاد می‌کند، تعیین می‌شود. این نوع قیمت‌گذاری معمولاً در بازارهای لوکس و با کیفیت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. قیمت‌گذاری نفوذی (Penetration Pricing): در این روش، قیمت‌ها به طور موقت پایین‌تر از بازار تعیین می‌شوند تا سهم بازار بیشتری جذب شود و بعد از رسیدن به هدف، قیمت‌ها افزایش یابند.
5. قیمت‌گذاری انحصاری (Price Skimming): در این روش، قیمت‌ها در ابتدا بالا تعیین می‌شوند و سپس با گذشت زمان کاهش می‌یابند. این استراتژی معمولاً برای محصولات جدید و نوآورانه استفاده می‌شود.
6. قیمت‌گذاری روانی (Psychological Pricing): در این روش، قیمت‌ها به گونه‌ای تعیین می‌شوند که بر احساسات و ادراکات مشتریان تأثیر بگذارند، مانند تعیین قیمت ۹٫۹۹ به جای ۱۰ دلار.
7. قیمت‌گذاری بسته‌ای (Bundling Pricing): در این روش، چند محصول یا خدمت به صورت یک بسته با یک قیمت واحد ارائه می‌شوند که معمولاً ارزان‌تر از خرید جداگانه آن‌ها است.

♨️اما در قیمت‌گذاری دستوری تعیین قیمت کالاها و خدمات توسط نهادهای دولتی صورت می گیرد، به جای اینکه قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین شوند. این نوع قیمت‌گذاری می‌تواند آثار مثبت و منفی متعددی داشته باشد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
آثار مثبت:
1. حفاظت از مصرف‌کنندگان: قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند به جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و حمایت از اقشار کم‌درآمد کمک کند.
2. ثبات اقتصادی: در شرایط بحرانی، قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند به ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از نوسانات شدید قیمت‌ها کمک کند.
آثار منفی:
1. کمبود کالا: وقتی قیمت‌ها پایین‌تر از هزینه تولید تعیین می‌شوند، تولیدکنندگان ممکن است تمایلی به تولید نداشته باشند که این می‌تواند به کمبود کالا در بازار منجر شود.
2. کاهش کیفیت: برای حفظ سود، تولیدکنندگان ممکن است کیفیت محصولات خود را کاهش دهند.
3. سیاه‌سوق: قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند باعث شکل‌گیری بازار سیاه شود، جایی که کالاها با قیمت‌های بالاتر (حتی از تعادل معمولی) و غیررسمی فروخته می‌شوند.
4. اختلال در بازار: قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند موجب اختلال در مکانیزم‌های طبیعی بازار شود و باعث عدم تعادل بین عرضه و تقاضا گردد.
5. کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری: اگر تولیدکنندگان نتوانند قیمت‌های منطقی برای محصولات خود تعیین کنند، ممکن است انگیزه کمتری برای سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌وکارهای خود داشته باشند.
به طور کلی، قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند در شرایط خاص و موقتی مفید باشد، اما در بلندمدت معمولاً به مشکلات اقتصادی و اجتماعی منجر می‌شود. بدین لحاظ اکثر اقتصاددانان آن را توصیه نمی کنند.


مطلب مرتبط: مصایب قیمت گذاری دستوری



❄️ کانال دکتر منجذب

🔻دکتر حسین عبده تبریزی:

🔸بهانه طرفداران ارز چند نرخی مستضعفین هستند

▪️ببینید الان چهل و چند سال است که ما نظام چندنرخی ارز را داریم که اگر می‌خواست امتحانش را پس بدهد، پس می‌داد. دیگر نمی‌توانیم چهل سال دیگر این مسأله را تجربه کنیم.

▪️اولین باری که خود من در مورد ضرورت نظام چند نرخی ارز با اقتصاددانان صحبت کردم، سال 1363 بوده است. این مسأله مربوط به چهل سال پیش است. ما نمی‌توانیم موضعی را چهل سال ادامه دهیم و این امر امکان ندارد.

▪️می‌دانید ارز چند نرخی چه فساد عظیمی ایجاد کرده است؟ وقتی دلار هفت هزارتومانی، دلار رسمی بود و قیمت دلار به 140 هزار تومان یعنی به 20 برابر رسیده بود. طبیعی است که در آن شرایط نمی‌شود از قوه قضائیه توقع داشت که بیاید مسأله را حل کند.

▪️ما سفره بزرگی برای فساد ایجاد کردیم و بعد به قوه قضائیه می‌گوییم بیا با مصادیق آن برخورد کن. نمی‌تواند برخورد کند.| تجارت‌نیوز



💠 گفتار اقتصادی

💠 نگرانی های یک اقتصاد خوانده پیرامون ام الخبائث اقتصاد ایران

✍ دکتر عباس علوی راد

▪️اگر از من بپرسید ام الخبائث اقتصاد ایران در شرایط فعلی چیست؟ بدون تردید خواهم گفت تورم های ویرانگر سال های اخیر.

▪️اگر بپرسید چرا تورم سال های اخیر ام الخبائث اقتصاد ایران است؟ خواهم گفت چون صدر تا ذیل نظام اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورمان را به چالش کشیده است.

▪️اگر بپرسید تورم مشکل ۵۰ سال اقتصاد ایران است، تفاوت وضعیت سال های اخیر چه چیزی است؟ خواهم گفت مردم کشورمان با بالاترین و ماندگار ترین نرخ های تورم ۸۰ ساله اخیر اقتصاد ایران مواجه هستند.

▪️اگر بپرسید فکر نمی کنی نرخ تورم تا پایان سال ۱۴۰۴ کاهش خواهد یافت و نگرانی ها کمتر می شود؟ خواهم گفت به سه دلیل به احتمال زیاد نه. اول، افزایش رشد نقدینگی از ابتدای سال ۱۴۰۳ که با وقفه بر تورم اثر می گذارد، دوم، افزایش نرخ ارز نیمایی و نرخ ارز ترجیحی (سال بعد) که یکبار روی قیمت های داخلی عبور خواهد کرد و سوم در دسترس نبودن رشد اقتصادی با کیفیت بیشتر از ۳/۵ درصد در سال ۱۴۰۴.

▪️اگر بپرسید خود شما به عنوان یک اقتصاد خوانده چه راه حل هایی برای مقابله با ام الخبائث اقتصاد ایران پیشنهاد می کنی؟ خواهم گفت:

۱- برای کنترل و کاهش تورم ویرانگر فعلی تشریک مساعی تمام قوا و نهادهای حاکمیتی لازم است و نمی توان به تنهایی روی دوش دولت گذاشت.

۲- در گام نخست لازم است شعله های آتش انتظارات تورمی کارگزاران اقتصادی کشور از طریق کاهش شدت تحریم ها به طور قابل ملاحظه ای پایین کشیده شود.

۳- سلطه مالی دولت روی بانک مرکزی و فشار مجلس شورای اسلامی روی سیستم بانکی در قالب تحمیل تسهیلات تکلیفی برداشته شود.

۴- شوک های سریالی و پیوسته سال های اخیر به سمت عرضه کل اقتصاد ایران متوقف و کیفیت حکمرانی اقتصادی دولت به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یاید.

۵- هرچه سریعتر زیرساخت های به شدت آسیب دیده اقتصاد ایران برای رقم‌ خوردن رشد اقتصادی پایدار با استفاده از جذب سرمایه گذاری خارجی ترمیم شود.

۶- برخی اقلام هزینه‌ زندگی خانوارها مانند اجاره مسکن که وزن بالایی در سبد هزینه زندگی آنها و ساخت تورم دارد با یک گرانی ماندگار مواجه شده است. لازم است دولت مشخصا با بررسی دقیق ساختار بازارهای اقلام دارای گرانی برای رفع آنها چاره جویی کند.

۱۸/آذر/۱۴۰۳

🇮🇷 کانال نگاه اقتصادی

💠 در یک رویداد بی سابقه تعداد ولادت های ثبت شده در کشور به زیر ۱ میلیون نفر در سال ۱۴۰۳ خواهد رسید

▫️طبق داده های رسمی سازمان ثبت احوال کشور، تعداد ولادت های ثبت شده در کشور از حدود ۱/۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ به حدود ۱ میلیون نفر در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.

▪️تعداد ولادت های ثبت شده در کشور در تابستان ۱۴۰۳ معادل ۲۵۳ هزار و ۸۰۳ نفر گزارش شده که نسبت به تابستان ۱۴۰۲ بیش از ۱۸ هزار نفر کاهش نشان می دهد. بدین ترتیب به احتمال زیاد تعداد ولادت های ثبت شده کشور در سال ۱۴۰۳ به زیر ۱ میلیون نفر خواهد رسید.

◽️به نظر می رسد لازم است میزان اثربخشی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت (مصوب سال ۱۴۰۰) به طور دقیق ارزیابی و در صورت لزوم نظام مسائل کاهش ولادت های ثبت شده در کشور به طور جدی بازنگری شود.

علوی راد / کانال نگاه اقتصادی
۲۲/آذر/۱۴۰۳
✅ @AlaviRad_Economics

💠 پیرامون حذف ارز نیمایی

✍ دکتر عباس علوی راد

◽️چرا حذف ارز نیمایی و گام به سوی یکسان سازی نرخ ارز در اقتصاد ایران در شرایط فعلی توسط دولت دکتر پزشکیان صحیح و قابل دفاع است؟

۱- تجربه های گذشته نشان می‌دهد سرکوب نرخ ارز بازار آزاد بدون اصلاح متغیرهای بنیادی موثر بر ارزش پول ملی در نهایت منتهی به جهش ارزی خواهد شد و از نرخ های ارز رسمی همچون نرخ ارز نیمایی تبعیت نمی کند.

۲- تا زمانی که عوامل کاهش ارزش پول ملی به صورت بنیادی متوقف نشوند، نرخ های ارز رسمی مانند نرخ ارز نیمایی قابلیت تثبیت نداشته و در نهایت در نقطه ای از زمان فاصله خود را با نرخ ارز بازار آزاد تعدیل خواهند نمود.

۳- از شش جهش نرخ ارز بازار آزاد در اقتصاد ایران در سال های پس از جنگ تحمیلی، چهار جهش در دهه ۱۳۹۰ شمسی و سه جهش بعد از سال ۱۳۹۶ رخ داده است. این یعنی هم تعداد جهش های ارزی در چند سال اخیر زیاد شده و هم فاصله زمانی بین آنها کاهش یافته است.

◽️بنابراین بهتر است منتقدان سیاست های ارزی دولت پزشکیان که نگران کاهش بیشتر ارزش پول ملی و افزایش تورم در اقتصاد ایران هستند ایده های خود را روی پاسخ دقیق و عملیاتی به این سه پرسش متمرکز و دولت را کمک کنند:

۱- چگونه می توان رشد نقدینگی را کاهش داد و آن را متناسب با رشد اقتصادی ایران نمود؟

۲- چگونه می تواند رشد اقتصادی ایران را به طور فراگیر افزایش داد و آن را پایدار نمود؟

۳- چگونه می توان درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفتی و غیر نفتی را افزایش داد و با تسریع در برگشت مستمر و نظام مند ارزهای حاصل شده از آنها به کشور، تراز پرداخت ها را بهبود بخشید؟

۲۴/آذر/۱۴۰۳

🇮🇷 کانال نگاه اقتصادی

💠 کاهش رشد موجودی سرمایه خالص بخش نفت و گاز به موازات کاهش سرمایه گذاری خارجی در دهه ۱۳۹۰

▫️چنانچه تصویر به روشنی نشان می دهد، روند رشد خالص موجودی سرمایه بخش نفت و گاز و روند سرمایه گذاری خارجی در کشور طی دهه ۱۳۹۰ هر دو کاهشی بوده است.

◽️بنابراین در شناسایی دقیق و جامع دلایل ناترازی انرژی در کشور، یکی از مسائلی که لازم است نقش آن به طور ویژه بررسی شود مسئله افت شدید سرمایه گذاری خارجی در دهه ۱۳۹۰ است.‌

علوی راد / کانال نگاه اقتصادی
۲۷/آذر/۱۴۰۳
✅ @AlaviRad_Economics

اندکی نقد از انتقال پایتخت!

آقای نماینده مجلس فرمودند با پول فروش ساختمان‌های وزارت‌خانه‌ها، می‌توانیم چند پایتخت سیاسی داشته باشیم!

حضرت استاد!
اولا پایتخت سیاسی اگر منتقل شود، کی آن ساختمان‌ها را خواهد خرید؟ به درد کی میخوره دیگه؟
دوما به فرض که بخش خصوصی یا خصولتی آن ساختمان‌ها را خریدند، جای کارکنان دولت، شاغلین آن بخش خصوصی و خصولتی بیان، چه فرقی در تراکم تهران خواهد داشت؟ مگر هدف کاهش تراکم تهران و کاهش فشار بر منابع زیستی تهران نبود؟
سوما! گفته می‌شود 40 درصد ترافیک تهران، به خاطر شهرستانی‌هایی است که برای اخذ خدمات از دستگاه‌های دولتی وارد تهران می‌شوند! اگر چنین چیزی صحت داشته باشد و دستگاههای در سطح ملی هم ارباب رجوع دارند که 40 درصد ترافیک بابت آنهاست، با انتقال پایتخت، آن 40 درصد به اضافه شهروندان تهرانی که کار اداری دارند، باید اسیر جاده‌ها شوند؟ ترافیک داخل شهر را به ترافیک برون شهری تبدیل می‌کنید؟ با کدام سیستم حمل و نقل برون شهری؟ هواپیما یا قطار یا اتوبوس؟ از مرگ با آلودگی هوای داخل شهر، به مرگ در جاده منتقل میشیم؟

و داستان انتقال پایتخت قصه درازی است!
Http://www.tg-me.com/maolad

قاچاق و ارز
گفته می‌شود‌ سالانه حدود ۲۵ میلیارد دلار قاچاق کالا (مجموع واردات و صادرات قاچاق) داریم. البته سهم بیشتر آن واردات قاچاق است. در مقایسه با حجم تجارت غیرنفتی، یعنی حدود ۲۰ درصد تجارت ما به صورت قاچاق یا غیررسمی است.
به این میزان، اگر خالص حساب سرمایه را هم اضافه کنیم، نزدیک ۵۰ میلیارد دلار خواهد بود. با اغماض از مبادلات سوداگرانه برای ارز، این میزان ارز، اندازه بازار غیررسمی ارز در ایران را نشان می‌دهد. البته حدود ۸۰ درصد این رقم برای واردات و خالص حساب سرمایه است یعنی تقاضای ارز در بازار غیررسمی و ۲۰ درصد صادرات قاچاق که عرضه ارز در بازار غیررسمی است.
همینطور نگاه کنیم، گویا بازار ارز غیررسمی دارای کمبود عرضه است. برخلاف بازار ارز رسمی که دارای مازاد عرضه است (حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار- فارغ از اینکه بخشی از ارز صادرات در اختیار قرار نمی‌گیرد!)
این یعنی در دو‌ بازار رسمی و غیررسمی کاملا جدا، باید نرخ ارز بازار رسمی مدام در حال کاهش و نرخ ارز بازار غیررسمی مدام در حال افزایش باشد!
همچنین این نشان می‌دهد که قاعدتا در بازار رسمی ارز، نباید جیره‌بندی مقداری وجود داشته باشد چون ۲۰-۲۵ میلیارد دلار مازاد، تقریبا یک سوم واردات است!
اما چرا پس در بازار رسمی ارز، جیره‌بندی داریم؟ برای اقلام مختلف، سقف تخصیص ارز در نظر گرفته می‌شود؟ آن مازاد ارز بازار رسمی چه می‌شود؟
در هر حال، اگر بازار رسمی با نفت و غیررسمی و حساب سرمایه را باهم در نظر بگیریم، تراز تجاری کل منفی به دست می‌آید. این یعنی در کلیت ماجرا، تقاضا برای ارز بیش از عرضه ارز است (توجه کنید حتی بدون تقاضای سفته‌بازی و سوداگرانه). خب این محرکی برای افزایش نرخ ارز است.
در بازارهای تفکیک شده، گفتیم نرخ ارز در بازار غیررسمی تمایل به افزایش و در بازار رسمی تمایل به کاهش دارد. (توجه کنید اگر ارز دولتی تثبیت نشود و بازارها منفک باشند و بانک مرکزی ارزپاشی در بازار غیررسمی نکند). فاصله رانتی حاصله، تحریک کننده بخشی از عوامل بازار رسمی است که ارز خود را در بازار غیررسمی بفروشند. حتی خود بانک مرکزی! پس منافع بانک مرکزی هم ایجاب می‌کند جهت جلوگیری از کاهش نرخ ارز در بازار رسمی، بخشی از مازاد ارز را در بازار غیررسمی بفروشد. باز این تمام ماجرا نیست! کسری بیش از مازاد بازار رسمی در بازار غیررسمی، این تمایل به انتقال ارز به بازار غیررسمی را تا جایی بالا می‌برد که در بازار رسمی جیره‌بندی اتفاق می‌افتد و بخشی از افزایش نرخ ارز غیررسمی در بازار رسمی منتقل می‌شود.
اگر مقابل قاچاق صادرات به ویژه از روشهای افزایش قیمت داخلی(سوخت و پوست و ..) گرفته شود، کسری بازار غیررسمی بسیار بیشتر می‌شود و نرخ ارز بازار غیررسمی افزایش بیشتری پیدا می‌کند. این موضوع، وارادت کالاهای قاچاق را که حجم قابل توجهی از نیاز بازار است، با مشکل مواجه می‌کند. در نبود مکانیسمی برای رشد صادرات رسمی، کسری کل تراز تجاری منفی‌تر می‌شود. افزایش نرخ ارز، باز اثر افزایش قیمت داخلی را از بین برده و قاچاق باز به صرفه میشود و مجددا شروع می‌شود. باز ارزپاشی بانک مرکزی و باز شوک بعدی.

تا زمانی که سیاست خودکفایی دنبال می‌شود و ۲۰۰۰ قلم کالا ممنوعیت واردات دارند، یا با عوارض و موانع گمرکی بالا مواجه هستند، بیش از ۱۵ میلیارد دلار واردات قاچاق داریم، مسئله حل نمی‌شود. باید واردات آزاد و در چارچوب بازار رسمی قرار گیرد ولو در ابتدا با جیره‌بندی. اگر بخش قابل توجه تقاضای ارز رسمی شود، بازار غیررسمی محدودتر میشود.
چه بسا ایجاد مازاد در بازار غیررسمی، باعث‌کاهش نرخ ارز بازار غیررسمی و در نتیجه کاهش قاچاق صادراتی شود.
البته انجام اقداماتی برای کاهش فرار سرمایه نیز ضروری است.
در نبود این سیاستها، وجود قاچاق صادراتی (مثل سوخت) برای جلوگیری از منفی‌تر شدن بیشتر تراز تجاری بخش غیررسمی و کنترل نرخ ارز ضروری است. حتی اگر ناتوانی دولت در افزایش صا‌رات رسمی به دلیل تحریم و مسائل سیاسی منطقه‌ای و یا زیرساختهای ضعیف وجود نداشته باشد و بازار رسمی بتواند افزایش صادرات داشته باشد، صرفا به افزایش مازاد تجاری بازار رسمی منجر می‌شود. نیاز بازار غیررسمی به ارز برای واردات قاچاق، یا باید از صادرات قاچاق تامین شود یا از مناسبات رانتی بین بانک مرکزی و بازار غیررسمی!

پ.ن: این موضوع با نظرات قبلی من در خصوص پایین بودن قاچاق سوخت در تعارض نیست چون می‌گفتم قاچاق اگر در این ابعاد هست، از طریق لوله و تحت نظر نهادهای خاص است. همان نهادها هم ارز حاصله را قاعدتا نمیارن تحویل بانک مرکزی دهند!
Http://www.tg-me.com/maolad