💠نظر پروفسور نولدکه درباره شاهنامه💠



✨شاهنامه فردوسی شاعر بزرگ ایران، حماسه ای ملی است که هیچ ملتی نظیر آن را ندارد.💥


📚منبع

📙 تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، ۱۳۵۸، ص ۱۳

🌹@Historiumclub🌹

#خبر
#باستان‌شناسی


🔺باستان‌شناسان در گرجستان فک انسان ۱/۸ میلیون ساله را کشف کردند🔺


✍به گزارش خبرگزاری رویترز و به نقل از خبرگزاری NBC، محوطه «اوروزمانی» در کشور گرجستان قدیمی‌ترین بقایای انسانی کشف‌شده در خارج از آفریقا را آشکار کرد و نوری تازه بر مهاجرت اولیه انسان راست‌قامت (Homo erectus) افکند.

🔸محوطه اوروزمانی (کوچک‌تر از دو جای پارک خودرو، اما سرشار از تاریخ) قدیمی‌ترین بقایای انسان اولیه در سرزمینی غیر از آفریقا را آشکار کرده است و سرنخ‌هایی در مورد الگوهای زندگی انسان راست‌قامت، گونه شکارگر-گردآوری‌کننده‌ای که دانشمندان باور دارند حدود دو میلیون سال پیش شروع به مهاجرت کرد، در اختیار می‌گذارد.

🔸این استخوان فک در حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب‌غربی پایتخت گرجستان، تفلیس، پیدا شد؛ جایی که باستان‌شناسان در سال ۲۰۲۲ یک دندان متعلق به انسان‌های اولیه همان دوره را کشف کرده بودند. در روستای نزدیک دمانسی نیز پیش‌تر جمجمه‌های انسانی ۱/۸ میلیون ساله پیدا شده بود.

🔸باستان‌شناسان همچنین فسیل ببر دندان‌خنجری، فیل، گرگ، گوزن و زرافه را، به همراه انبوهی از ابزارهای سنگی، به دست آوردند.


▪️ @HistoriumClub ▪️

🔷مقام انسان_خدا در گذر زمان🔷


✍پس از فروپاشی ساسانیان و ورود اسلام، مردم ایران قرن‌ها پادشاهان را انسان آرمانی یا «انسان-خدا» ندانستند.

🔹در سده‌های نخست اسلامی، گاهی چنین جایگاهی به رهبران شورشی چون ابومسلم خراسانی و بابک خرمدین داده شد ، اما با تثبیت خلافت عرب، مردم به جای شاهان، مشایخ صوفی را به‌عنوان «انسان-خدا» برگزیدند.

🔹با روی کار آمدن صفویان، این مقام از صوفیان گرفته و به شاهان صفوی و سادات اختصاص یافت؛ از این‌رو زیارت امامزاده‌ها رونق گرفت ،در طول تاریخ ، مردم برای نیازهای روحی خود مقبره‌هایی برای شخصیت‌های واقعی یا افسانه‌ای چون جوانمرد قصاب یا حتی خضر ساختند تا به آنان دسترسی داشته باشند.


📚منبع: پهلوان محمود پوریای ولی و کنز الحقایق وی، تصحیح و تحقیق مهران افشاری، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۳، صفحه ۳۱-۳۴


🌹 @Historiumclub 🌹

🔺آقا محمد خان قاجار و مسئله گرجستان🔺


✍وی خود را وارث حقیقی و راستین صفویان می‌دانست، بازپس‌گیری قفقاز و به‌ویژه گرجستان را وظیفه خود می‌دید، او در نامه‌ای به ایراکلی دوم باگراتیونی،شاه گرجستان، یادآور شد که این سرزمین از دیرباز جزو قلمرو ایران بوده و هشدار داد که در صورت نافرمانی، مجازاتی سخت در انتظار اوست.


🟢شاه ایران با سپاهی ۳۰ هزار نفری از رود ارس گذشت. در قره‌باغ ابراهیم‌خان، یکی از خان‌های محلی، را شکست داد و بیشتر متحدانش را مطیع ساخت.


⚪️ و سپس به علت تسلیم نشدن و ادامه نافرمانی ایراکلی دوم، رهسپار گرجستان شد و در نبردی طولانی با سپاه ایراکلی، سرانجام تفلیس را گشود.


🔴در جریان فتح شهر، بسیاری از مردم و مدافعان کشته شدند، کلیساها ویران و برخی روحانیون مسیحی، به اتهام نزدیکی به روس‌ها مجازات شدند. این لشکرکشی با وجود خشونت فراوان، دست روسیه را موقتاً از قفقاز کوتاه کرد و مرزهای ایران را تا رود «کر» گسترش داد.


📚پژوهشی درباره زندگی آقا محمد خان قاجار(آخرین فاتح ایلیاتی ایران) نویسنده مرتضی میر حسینی، صفحه 76 تا 78


🌹@HistoriumClub🌹

#خبر
#باستان‌شناسی


🔺کشف تپه‌ای کهن‌تر از گوبکلی‌ تپه!🔺


✍باستان‌‌شناسان، یک تپه باستانی متعلق به دوران نوسنگی را در استان «شانلی‌اورفا» ترکیه کشف کرده‌اند که احتمالا از تپه باستانی «گوبکلی‌ تپه» نیز قدمت بیشتری دارد.

🔸تپه باستانی «مندیک تپه» توسط یک گروه از محققان به ریاست پروفسور داگلاس بایرد از دانشگاه لیورپول و محققانی از موزه باستان شناسی شانلی‌اورفا و موسسه باستان‌شناسی انگلستان در شهرستان ایوبیه استان شانلی‌اورفا در جنوب شرق ترکیه کشف شده است.

🔸پروفسور بایرد با اشاره به اینکه هنوز درحال بررسی مقاصد ساخت و کاربرد آثار و سازه‌های کشف شده در مندیک تپه هستند، گفت: در حفاری‌های سال گذشته چندین سازه باستانی در ابعاد بزرگ و کوچک کشف شده بود. به ویژه ساختار یک بنای بزرگ و سنگ‌های به کار رفته در آن جلب توجه می‌کند. این ویژگی‌ها احتمال استفاده از این محل برای انجام مناسک مذهبی را افزایش می‌دهد.

🔸او با اشاره به اینکه احتمالا تپه باستانی کشف شده دارای تاریخ قدیمی‌تری نسبت به تپه‌های باستانی گوبکلی‌تپه و کاراهان‌تپه است، تصریح کرد: احتمالا قدمت این محل به اوایل دوران نوسنگی برمی‌گردد.


▪️ @HistoriumClub ▪️

🔺حمایت از آینده شغلی باستان‌شناسان ایرانی🔺


✍بی‌توجهی به فارغ‌التحصیلان و متخصصان باستان‌شناسی، نه‌تنها سرمایه‌های انسانی کشور را هدر می‌دهد، بلکه آینده پژوهش و حفاظت از میراث فرهنگی را نیز با خطری جدی روبه‌رو می‌سازد.

به همین دلیل، کارزاری برای دفاع از شأن علمی باستان‌شناسی و ایجاد فرصت‌های شغلی عادلانه در این حوزه آغاز شده است.

🔗 رسانه Historium ضمن حمایت از این کارزار، از شما مخاطبان بزرگوار خود درخواست می‌کند تا با امضای این کارزار، همراهی خود را در پاسداشت میراث فرهنگی و حمایت از جایگاه شایسته باستان‌شناسان نشان دهید.


https://www.karzar.net/249333



▪️ @HistoriumClub ▪️

✍بعضی‌ها گفته‌اند که شاهنامه نمی‌تواند سند هویت و مایۀ افتخار همۀ ایرانیان باشد. امّا کافی است نگاهی به این اثر بزرگ بیندازیم؛ در بیش از پنجاه هزار بیت آن بارها از شهرها و مردم گوناگون ایران نام برده شده است. همین موضوع نشان می‌دهد که شاهنامه میراث همۀ ایرانیان است.

🔷برای نمونه، در داستان گردآوری سپاه کیخسرو برای نبرد با افراسیاب، جنگاورانی از شهرها و نواحی مختلف ایران حضور دارند؛ رویدادی که نمادی روشن از همبستگی مردم این سرزمین است:

که بر کشور پارس بودند شاه
منوشان و خوزان زرّین‌کلاه...
دگر شاه کرمان که هنگام جنگ
نکردی به دل یاد رای درنگ...
چو گرگین میلاد و گردان ری
برفتند یکسر به فرمان کی...
بزرگان که از بردع و اردویل
به پیش جهاندار بودند خیل...
دگر لشکری کز خراسان بدند
جهان‌جوی و مردم‌شناسان بدند...

🔹در طول بیش از هزار سال، مردم ایران در همه جای این سرزمین همواره با احترام به شاهنامه نگریسته‌اند. اگر هم کسانی اندک آن را به نام همۀ ایرانیان ندانسته باشند، دیدگاهشان استثنایی بوده و در برابر نگاه عمومی مردم ارزشی نداشته است.

📚منبع:آذربایجان و شاهنامه، دکتر سجاد آیدنلو، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم ۱۴۰۱، ۶۰۱ - ۶۰۲

🌹@HistoriumClub🌹

🔵سید فرج الله مشعشعی و فتح بصره🔵

✍در سال‌های پایانی قرن هفدهم و اوایل سلطنت شاه سلطان حسین صفوی ، قدرت عثمانی در بصره به‌دلیل جنگ با کشورهای اروپایی، شورش‌های محلی در جنوب عراق، و شیوع طاعون شدید، تضعیف شد.

🔷در بهار ۱۶۹۵ میلادی، شیخ مانع، از سران عشایر محلی، پادگان عثمانی را از بصره بیرون راند و حدود یک سال و نیم بر آنجا حکومت کرد. او حتی به مرزهای خوزستان، که زیر نظر دولت ایران و والی مشعشعیان بود، دست‌اندازی نمود.

🔶سید فرج‌الله خان، والی خوزستان، ماجرا را به شاه (سلطان حسین صفوی) گزارش داد و به فرمان او، بصره را فتح کرد، پس از این پیروزی، کلید شهر و هدایایی دیگر را به اصفهان فرستاد و به مدت چهار سال بصره در قلمرو ایران باقی ماند (مشابه آنچه چند دهه بعد کریم‌خان زند انجام داد).

🔸اما پس از پایان جنگ‌های عثمانی در اروپا و امضای صلح «کارلوویتس»، عثمانی‌ها دوباره به منطقه بازگشتند و با توجه به عهدنامه‌های آماسیه و ذهاب، نیروهای ایرانی بدون درگیری بصره را ترک کردند.

📚مناسبات سیاسی صفویه و افشاریه با عثمانی نویسنده دکتر ابوالفضل عابدینی، صفحه 266 تا 268

🌹@HistoriumClub🌹

💠علم و ادب و موسیقی در دوره طاهریان💠



🔴طاهریان حامی بسیاری از ادبا و موسیقیدانان بزرگ معاصر خود نظیر علی بن جهم، اسحق موصلی و ابن رومی بودند. تقریباً همه افراد بزرگ خاندان طاهری از طاهر بن حسین(بنیان گذار سلسله) به بعد خود علما و شعرای پرآوازه ای بودند نامه طاهر به مأمون در باب فتح بغداد و توجه اخلاقی دادن به پسرش عبدالله به هنگامی که وظایف خود را در رقه به وی میسپرد، و استفاده از پندهای شاهان ساسانی چون اردشیر و انوشیروان خصوصاً شهرت یافت. به فرمان مأمون نسخه هایی از این نامه برداشتند و برای کلیه ولات خلیفه فرستادند.


🟠بنابر کتاب الاغانی عبدالله و پسرش عبیدالله چندین آهنگ ساختند که میتوانستند از روی آنها شعر بخوانند؛ اما مایل نبودند نامشان به آهنگسازی که از کار سیاست به دور بود اتصال یابد از این رو این آهنگها را به کنیزکان خود نسبت میدادند از این گذشته عبدالله با ابراهیم بن مهدی مسابقات آوازخوانی در دربارش برپا میکرد. ابن ندیم در کتاب الفهرست حتى فصل جداگانه ای به علما و ادبای خاندان طاهری اختصاص داده است. منصوربن طلحه برادرزاده عبدالله و حکمران شمال خراسان و خوارزم کتابهایی در باب فلسفه ، موسیقی، نجوم و ریاضی تصنیف کرد و به «خردطاهریان» معروف بود.


🟢در کتاب الاغانی در توصیف عبیدالله بن عبدالله آمده است که وی در ادب و همه جنبه های گونه گون آن در انتقال و برخوانی شعر، صرف و نحو، معرفت فلاسفه قدیم و بزرگان موسیقی هندسه و غیره سرآمد اقران بود؛ آنقدر که از توصیف بیرون است و بیش از آن است که بتوان برشمرد. عبیدالله تذکره ای از شعرا و رساله ای درباره حکومت نوشت و نامه های او به ابن معتز و دیوان شعر او در یکجا گردآوری شده است.


📚منبع

📗تاریخ ایران کمبریج، جلد چهارم،از اسلام تا سلاجقه، گردآورنده : ریچارد نلسون فرای،مترجم : حسن انوشه، ص ۹۲ تا ۹۳


🌹@HistoriumClub🌹

🔺نمایان شدن خالکوبی‌های ۲هزارساله مومیایی سیبری🔺


✍در کوه‌های یخ‌زده آلتای سیبری، پیکر زنی از فرهنگ کوچ‌نشین پازیریک که بیش از دو هزار سال پیش دفن شده بود، بار دیگر توجه باستان‌شناسان را جلب کرده است. بدن این زن به دلیل سرمای خاک منجمد حفظ شده بود، اما آثار خالکوبی‌هایش تا همین اواخر قابل مشاهده نبود. به کمک تصویربرداری مادون قرمز، طرح‌هایی شگفت‌انگیز از حیوانات، موجودات اسطوره‌ای و نقش‌مایه‌های باستانی روی پوست او آشکار شد.

🔹خالکوبی‌ها شامل ببرها و پلنگ‌هایی در حال شکار، حیوانات گوزن‌مانند و حتی موجودی افسانه‌ای شبیه شیردال هستند. شگفتی دیگر، طرح‌های کوچک و خروس‌مانند روی انگشتان شست زن بود. پژوهشگران با همکاری یک تتوکار توانستند این نقوش را بازسازی کنند و نشان دهند که با روش سوراخ‌زنی – شبیه خالکوبی دستی امروزی – اجرا شده‌اند، نه با نخ‌های رنگی همانند آنچه پیش‌تر تصور می‌شد.

🔹این کشف، نگاه پیشین را که خالکوبی تنها ویژه طبقه نخبگان پازیریک بوده، به چالش می‌کشد. چراکه تقریباً همه مومیایی‌های یخی کشف‌شده از این فرهنگ دارای خالکوبی هستند؛ خالکوبی‌هایی پیچیده که مهارت و آموزش بالایی می‌طلبیدند.

🔹باستان‌شناسان امیدوارند مجموعه‌ای عمومی از خالکوبی‌های مومیایی‌های پازیریک منتشر کنند، زیرا این نقوش نه‌تنها جنبه زیبایی‌شناسی دارند، بلکه درک ما از سنت‌ها، باورها و زندگی روزمره این مردمان عصر آهن را نیز عمیق‌تر می‌کنند.

🔺برای مشاهده متن کامل و منبع خبر🔺


▪️ @HistoriumClub ▪️

#خبر
#باستان‌شناسی


🔺نمایشگاه «عصر طلایی باستان‌شناسی» در ترکیه🔺


✍نمایشگاه و اهداف دولت ترکیه:

ترکیه نمایشگاه بزرگی با عنوان "عصر طلایی باستان‌شناسی" در محل کتابخانه ملی پایتخت، در آنکارا برگزار کرده است که شامل ۵۷۰ شیء باستانی است؛ بیشترشان طی دو سال اخیر کشف شده‌اند و برای نخستین بار به نمایش گذاشته می‌شوند.

🔻این نمایشگاه بخشی از پروژه‌ی دولتی «میراث برای آینده» است که سالانه حدود ۱۵۰ میلیون دلار بودجه می‌گیرد تا گذشته ترکیه کشف، حفاظت و به منبع درآمد گردشگری تبدیل شود.


در ادامه می‌خوانید...👇


▪️ @HistoriumClub ▪️