نظامی شدن ایران ساسانی: صف‌آرایی سرداران در برابر پادشاهان
بهرام چوبین از خاندان مهران سردار سپاه ساسانی بود که در مقابل ترکان درخشان ظاهر شد و موفقیت‌های چشمگیری به دست آورد اما سپس با شکست در برابر رومیان با واکنش تحقیرآمیز هرمزد چهارم(579-590 م) شاهنشاه وقت مواجه شد و به همراه سپاهیان خود سر به شورش برآورد. با لشکرکشی او به سوی پایتخت هرمزد چهارم از سلطنت خلع و خسرو پرویز(591-628 م) جانشین او متواری و به روم پناهنده شد و بهرام تاج بر سر گذاشت.
خسرو پرویز با پشتیبانی رومیان دوباره به سلطنت بازگشت و بهرام چوبین از صفحه روزگار محو شد اما او میراثی سرنوشت‌ساز برای سرداران بعد از خود به یادگار گذاشت: می‌توان بر خاندان ساسانی شورید و با تکیه بر قدرت نظامی سلطنت را به دست گرفت. می‌توان گفت با تکیه بر میراث او بود که بزرگان علیه خسروپرویز کودتا کردند و او را از تخت به زیر کشیدند، شهربراز سردار خسروپرویز، که مورد غضب او واقع شده بود، به روم پناهنده شد و سپس برای برانداختن شاهنشاه ساسانی به ایران لشکر کشید؛ و در اواخر دوران ساسانی تحت تاثیر همین  کودتاها و شورش‌ها نهاد سلطنت به بازیچه دست سرداران و امرای سپاه بدل شد و حکومتی که سالیان دراز در برابر قدرت‌های بزرگ شرق و غرب مقاومت کرده بود و پایدار بود، به قدری نحیف شد که با حمله عرب‌ها برای همیشه فروپاشید و به تاریخ پیوست.
 
نشست "ایران ساسانی و قدرت اقتصادی" در گفت‌و‌گو با دکتر تورج دریایی

✔️ مدرسه آنلاین سیمرغ

🆔 @simorghonlineschool

آینده جایگاه ابرقدرتیِ آمریکا در کنار گستره، شیوه و تاثیرگذاریِ آن در اعمال قدرت فرامرزی، بیش از پیش به سه متغیر کلیدی وابسته شده است:

۱. مدیریت شکافِ درونی جامعه

۲. مدیریت رقابت ِبیرونی با اتحاد قدرت‌های ‎#هارتلند روسیه و ‎#کراسلند چین

۳. مدیریت رقابت در عرصه ‎#هوش_مصنوعی با چین

https://x.com/arashreisi/status/1979978688947998995?t=dEDwE1dPB_2ioW5PfISTtA&s=19

@Iran_simorgh

تابستان ۱۹۴۴ بود. جهان هنوز در آتش جنگ جهانی دوم می‌سوخت، گرچه دورنمای شکست آلمان نازی و متحدانش آشکار شده بود.

در این میان، در دل کوه‌های سرسبز نیوهمپشایر آمریکا، در شهری کوچک به نام بِرِتون وودز، اتفاقی افتاد که مسیر اقتصاد جهانی را برای همیشه تغییر داد.

در هتلی به نام Mount Washington Hotel، بیش از ۷۳۰ نماینده از ۴۴ کشور گرد هم آمدند تا درباره‌ی نظم مالی پس از جنگ تصمیم بگیرند و آینده‌ی اقتصاد جهان را بازسازی کنند.

هدف ساده بود اما بلندپروازانه:

«چطور می‌توانیم اقتصادی جهانی بسازیم که دیگر هرگز به ورطه‌ی فروپاشی و جنگ ارزی نیفتد؟»

در آن نشست تاریخی، پایه‌های نظامی گذاشته شد که به نام سیستم برتون وودز (Bretton Woods System) شناخته می‌شود.

از آنجا که بیش از دو سوم طلای جهان در آمریکا اندوخته شده بود، این سیستم بر محوریت دلار بنا گشت بدین گونه که:

«دلار آمریکا» محور همه ارزها گردد؛ ارزی که ارزش آن با طلا گره خورد (هر اونس = ۳۵ دلار).

از دل آن نشست تاریخی نهادهایی برپا شدند که هنوز هم سرنوشت اقتصاد جهان را رقم می‌زنند:

صندوق بین‌المللی پول (IMF): برای حفظ ثبات ارزی.
بانک جهانی (World Bank): برای بازسازی و توسعه کشورها.

در نتیجه، جهان به نظم تازه‌ای از ثبات مالی وارد شد. برای نخستین بار پس از سده‌ها، پول، طلا، و قدرت سیاسی در معادله‌ای واحد گره خوردند.

از برافروخته شدن جنگ‌های جهانی، قدرت‌های بزرگ آموخته بودند که همسایگانشان را فقیر نکنند. بر خلاف دوران پس از جنگ جهانی نخست که این قدرت‌ها٬ به ویژه٬ فرانسه٬ می‌خواستند که همسایگانش را فقیر نگه دا٬ ایده برتون وودز بر این نگاه استوار بود که با رشد همسایگان همگی رشد می‌کنیم. از این رو٬ سیستم برتون وودز مکمل طرح مارشال بود; طرحی برای بازسازی جهانی.

تلاش برای کنترل سرمایه جهان از طریق سه‌گانه طرح مارشال٬ صندوق بین المللی پول و بانک جهانی با حفظ برتری ویژه سیاسی-نظامی از طریق ناتو٬ شورای امنیت و درهم‌تنیده گشت.

نزدیک به سه دهه، این سیستم ستون فقرات اقتصاد جهانی بود. در دهه‌ی ۱۹۶۰ اما امریکا بیش از آنکه طلا داشته باشد، دلار چاپ می‌کرد. کشورها خواستار تبدیل دلارهایشان به طلا شدند تا سرانجام، در ۱۵ اوت ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون با شوک نیکسون اعلام کرد که دلار قابل تبدیل به طلا نیست و بدین ترتیب، نظم برتون وودز فروپاشید.

از آن روز به بعد، جهان وارد عصر پول‌های بی‌پشتوانه (Fiat Money) شد؛ پول‌هایی که دیگر نه بر پایه‌ی طلا، بلکه بر پایه‌ی «اعتماد» و «قدرت دولت‌ها» ارزش می‌گیرند.⁩

@Iran_simorgh

‏۳ سال پیش، از برآمدن دال «ایران» و گفتمان ‎#ایران_دوستی گفته شد. عرض شده بود که نزاع گفتمانی بر سر درک «ایران»، و نه خوانش‌های متفاوت از «اسلام»، خواهد بود.

امروز اما رقابتی سهمگین در میان نیروهای سیاسی سربرآورده؛ رقابتی برای «پرچمداری» واقعیِ «ایران»!

کیست که نماد «ایران» گردد؟

https://x.com/arashreisi/status/1596469377620054016?t=nFZKcAICimckuBYKjb1iYQ&s=19

@Iran_simorgh

۱۰۶ سال پیش٬ در روزی همچو دیروز، محمدرضا شاه پهلوی چشم به جهان گشود. ۴۸ سال بعدتر نیز٬ همزمان با زادروزش٬ در تالار سلام کاخ گلستان تاجگذاری کرد.

شاه پس از اشغال ایران بدست نیروهای متفقین در شهریور ۱۳۲۰ در مجلس شورای ملی سوگند یاد کرده و رسماً بر تخت سلطنت نشست. با این حال٬ بدلیل شرایط سیاسی اضطراری کشور، برگزاری مراسم تاج‌گذاری را به زمان دیگری موکول کرده بود. این مراسم سرانجام ۲۶ سال پس از آغاز پادشاهی وی برگزار گردید.

تاجگذاری مردی که کشورش در شهریور ۱۳۲۰ اشغال شد، در کنار نخست وزیر احمد قوام در برابر غائله تجزیه کردستان و آذربایجان ایستاد، جنبش ملی‌شدن نفت به رهبری نخست‌وزیر محمد مصدق و روزهای پرتلاطم مرداد ۳۲ را پشت سر گذارد٬ از چندین ترور جان به در برد، و با فرمانروایی اقتدارگرایانه‌اش، مسیر کشور را به سوی توسعه هموار بخشید و ایران را به نیرومندترین کشور خاورمیانه تبدیل کرد.

دربارهٔ شیوه حکمرانی شاه، توسعه اقتصادی ایران عصر پهلوی، نهضت ملی شدن نفت، و روزهای منتهی به انقلاب ۱۳۵۷ کتاب‌های فراوانی نوشته شده است. اما هنوز وجوهی تاثیرگذار از پادشاهی او کمتر دیده شده؛ به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی و البته نبوغ ژئوپولیتیکی‌اش.

هفت سال پیش در کتاب «The Shah of Iran, the Iraqi Kurds and the Lebanese Shia (Palgrave-MacMilan. 2018)» کوشیدم این چهره کمتر دیده‌شده از شاه و ایران پهلوی را نشان دهم؛ روایتی از چگونگی ساخت شبکه‌های نفوذ منطقه‌ای ایرانِ پیش از انقلاب برای مهار کمونیسم و پان‌عربیسم و البته حفظ یکپارچگی سرزمینی.

کتابی که نسخه فارسی آن با عنوان «شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه» در آستانه چاپ پنجم٬ آن هم در کمتر از ۱۶ ماه٬ قرار گرفته; نسخه کُردی آن پیش از این چاپ شده و نسخه عربی آن نیز در راه است.

@Iran_simorgh

تیمسار خلبان لوتر یادگاری، از قهرمانان آسمان ایران زمین، چشم از جهان فروبست!

‎قهرمانی برآمده از جامعه آشوریان ایران زمین که خلبان بوئینگ ۷۰۷ سوخت‌رسان در عملیات هوایی اچ ۳ در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰ بود؛ عملیاتی که به نابودی سه فروند هواپیماهای عراقی حمل و نقل آنتونوف ۱۲، یک فروند توپولف ۱۶، چهار فروند Mig۲۱، پنج فروند سوخو ۲۰/۲۲، هشت فروند Mig۲۳، دو فروند میراژ F۱ و چهار فروند بالگرد Mil Mi۸ انجامید و ۱۱ فروند هواپیمای دیگر از جمله دو فروند بمب‌افکن توپولف ۱۶ و سه فروند توپولف ۲۲ را غیر قابل تعمیر ساخت و بدین ترتیب، یکی از موفق‌ترین عملیات‌های تاریخ جنگ‌های هوایی نامیده شد.

‎خلبان لوتر یادگاری در کنار دسته‌ای از دلاوران ایرانی زمین، از جمله فرج‌الله براتپور (رهبر عملیات)، قهرمان جوانمرد، قاسم گلچین، محمدرضا آذرفر، ناصر کاظمی، ابراهیم پوردان، غلام‌عباس رضایی خسروی، محمدعلی اکبرپور سرابی، کاوه کوهپایه عراقی، سرگرد محمود خضرایی، اصغر باقری، منوچهر طوسی، محمدحسین نیکوکار، منوچهر روادگر، احمد سلیمانی، محمد عتیقه‌چی، علی کدخدایی، ابراهیم فخار، علی گنجی، کامران امیر اعتمادی، صابر عبدالرزاق، پرویز ورزندی، و صد البته محمود اسکندری، سپهسالار آسمان ایران، در این عملیات تاریخی شرکت کرد
تیمسار لوتر یادگاری،
بلند آسمان، جایگاهت...

@Iran_simorgh

شصت سال پیش در چنین روزهایی رؤیایی در تهران زاده شد. روزی که شاه فرمان تأسیس دانشگاهی را داد که قرار بود قلب تپنده‌ «ایران صنعتی» گردد؛ قلبی که دانشگاه صنعتی آریامهر نامیده شد و امروز آن را با نام شریف می‌شناسندش. پایه‌گذار و نخستین رئیسش، دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی بود. همو که پیش‌تر دبیرستان البرز را به یکی از بهترین مدارس خاورمیانه بدل کرده بود؛ مدیری با نگاهی فراتر از زمانه‌اش که سودای پرورش نسلی از مهندسان، متخصصان و پژوهشگران داشت تا ایران را به سوی صنعتی‌سازی، به ویژه در حوزه «صنایع سنگین» و «پژوهش‌های علمی و فنی»، راهبری کند. طراحی ساختمان «ابن سینا» را حسین امانت بر عهده داشت؛ همان معمار جوان ولی نابغه که برج آزادی (شهیاد) را نیز پی انداخته بود. در همان سال‌های نخست، دانشکده‌های برق، مکانیک، مهندسی شیمی و متالورژی آغاز به کار کردند و با گسترش دیگر دانشکده‌ها، نسلی از مهندسین جوان سربرآورد. پس از انقلاب اما نام «آریامهر» از سردر دانشگاه فرو افتاد و «شریف» بر آن نشست؛ نامی به یاد مجید شریف‌واقفی، از اعضای مسلمان سازمان مجاهدین خلق، که بدست همقطاران مارکسیستش کشته شده بود. روح دانشگاه اما باقی ماند: جست‌وجوگر و بلندپرواز. در دهه‌های بعد، دانشگاه شریف نماد نبوغ ایرانی خوانده شد. از دل آن نخبگانی برخاستند که در ناسا، گوگل و دانشگاه‌های برجسته جهانی نام ایران را زنده نگه داشتند؛ و بسیاری دیگر نیز ماندند تا در این مرز پر گهر، آینده کشور را بسازند. امروز، در شصتمین سالگرد آن رؤیا، دانشگاه صنعتی شریف تنها یک نهاد آموزشی نیست؛ بلکه بخشی از حافظه‌ی علمی، فرهنگی و مدنی ایران است؛ جایی میان خیال و واقعیت، میان رؤیا و تلاش. و برای ما که در میانه سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ دانشجوی آن بودیم، شریف تنها یک دانشگاه نبود؛ خانه‌ای بود از جنس جوانی؛ ملغمه‌ای از اضطراب و سرخوشی؛ از بلندپروازی و ریسک‌پذیری. در اِبْنِس (ساختمان ابن‌سینا) و جکوز (پاتوق دانشجویان) خاطراتی ساختیم که هنوز، پس از سال‌ها، بوی جوانی می‌دهد و در گوشمان زنگ می‌زند. از آریامهر تا شریف، این دانشگاه، روایتی است از خودِ ایران: روایتی از تداوم در عین گسست! آهنگ دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر) خواننده: سپهر آهنگساز: صدیقه شهینا سراینده: ابوالحسن ونده‌ور پی‌نوشت نگاره‌ها: 1. سر در پیشین 2. دکتر محمد علی مجتهدی 3. مجتهدی بهمراه نخستین دانش‌آموختگان دانشگاه 4. حسین امانت 5. دیدار محمدرضا دانش، رییس وقت، و دیگر اساتید دانشگاه با شاه 6. مجید شریف واقفی 8. اِبْنِس 9. جکوز 10. سر در کنونی⁩ #دانشگاه_شریف⁩


@Iran_simorgh

💠اندیشکده دیپلماسی ملل برگزار می‌کند:

🔹️نشست تخصصی "تجارت و کریدورها"

با حضور:
👤جناب آقای دکتر آرش رئیسی‌نژاد
-استاد مدعو دانشگاه هاروارد
_پژوهشگر مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن

🗓زمان برگزاری: یک‌شنبه ۱۸ آبان‌ماه ۱۴۰۴
🕧ساعت ۱۹.۳۰به وقت‌ تهران

🔻به صورت مجازی

🖋جهت کسب‌ اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به شناسه @NDTIRI_ADMIN در پیام‌رسان‌های تلگرام، ایتا و بله مراجعه فرمایید.

•روابط عمومی اندیشکده دیپلماسی ملل
•Public Relations of Nations Diplomacy Think Tank
╭┅──•──┅╮
@NDT_IRI
╰┅──•──┅╯