#منهای_ویرایش
دیالوگی به‌یادماندنی از فیلم هزاردستان، نوشته و ساختهٔ مرحوم علی حاتمی (‌‌۱۳‌۵۸ - ۱‌۳‌۶۶)
۱‌۴۰۰/‌۰۷/۲‌۳‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

نان تافتان یا تافتون؟!
۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷‌/‌‌۲‌‌۴‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

ایرانیک یا ایتالیک؟
کدام کتاب‌ ایرانیک (= شیب‌دار) نمی‌شود؟
۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷‌/۲‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

یک نکته‌ات بگویم!

در متن‌های غیررسمی و داستانی، چنانکه در محاوره نیز رایج است، گاهی حرف «که»، به معنی «زمانی که» و «وقتی که»، میان اجزای فعل پیشوندی می‌آید و بنابراین از هر دو طرف، بافاصله نوشته می‌شود. مثال:
- «انگشتش را گذاشت روی لب‌های زنِ روبه‌رو و از در خارج شد. بر که گشت، موخاکستری پرسید [...].» (فرخنده حاجی‌زاده، جنسیت متفاوت،‌ از وبگاه شهروند)

«بر که گشت» یعنی «وقتی برگشت».
«برگشتن» فعل پیشوندی است («بر-» + «گشتن»).
۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷‌/۲‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

«هیئت» یا «هیأت»؟
سه نکتهٔ املایی و فاصله‌گذاری
۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷‌/۲‌‌۸‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

🔺تقریب مذاهب اسلامی

ناشر: جامعة المصطفی العالمیة
این کتاب در مؤسسۀ متنوک ویرایش شده‌است.
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

شکسته‌نویسی فعل‌های فارسی (۱)

آمدن/ اومدن
- اومدم، اومدی، اومد، اومدیم، اومدین، اومدن.
- نیومدم، نیومدی، نیومد، نیومدیم، نیومدین، نیومدن.
- اومده‌م، اومدی، اومده، اومدیم، اومدین، اومده‌ن.
- می‌آم، می‌آی، می‌آد، می‌آیْم، می‌آیْن، می‌آن.
- می‌اومدم، می‌اومدی، می‌اومد، می‌اومدیم، می‌اومدین، می‌اومدن.
- بیام، بیای، بیاد، بیایْم، بیایْن، بیان.

آوردن/ اُوُردن
- اُوُردم، اُوُردی، اُوُرد، اُوُردیم، اُوُردین، اُوُردن.
- نَیوردم، نَیوردی، نَیورد، نَیوردیم، نَیوردین، نَیوردن.
- اُوُرده‌م، اُوُردی، اُوُرده، اُوُردیم، اُوُردین، اُوُرده‌ن.
- می‌‌آرم، می‌‌آری، می‌‌آره، می‌‌آریم، می‌‌آرین، می‌‌آرن.
- می‌اُوُردم، می‌اُوُردی، می‌اُوُرد، می‌اُوُردیم، می‌اُوُردین، می‌اُوُردن.
- بیارم، بیاری، بیاره، بیاریم، بیارین، بیارن.

سید محمد بصام
@Matnook_com

کاربرد ستاره (*)

۱) ارجاع به پاورقی یا پی‌نوشت برای توضیح یک واژه یا عبارت یا اصطلاح علمی یا نام نویسندگان مقاله یا عنوان مقالات یا ارقام و فرمول که در پایانِ آن‌ها درج می‌شود.
مثال: آذوقه*، آب‌زیرکاه*، واژه‌نامۀ فارسی ـ انگلیسی*، واکه*، ابوالحسن نجفی*، آیا زبان فارسی در خطر است؟*، *E = mc²، ... .

۲)‌ برای نشان‌دار کردن واژه‌های بدساخت یا دارای غلط املایی که در ابتدای آن‌ها درج می‌شود.
مثال: *لباس‌تر، *پاچه‌خواری، *قائله، ... .

۳)‌ برای نشان‌دار کردن عبارات یا جمله‌های بدساخت و غیردستوری که در ابتدای آن‌ها درج می‌شود (هر عبارت یا جمله در یک سطر مستقل). مثال:
- *امیرکبیر دولتی دبیرستان؛
- *دانش‌آموز در درس خواندن کوشا هستند.

۴) برای ارجاع استنادی به منبع نمودار یا جدول یا تصویر، به‌جای ارجاع درون‌متنی در پرانتز، می‌توان در پایانِ عبارت یا جملۀ توضیحیِ آن‌ها ستاره درج کرد و منبع را در پاورقی آورد. مثال:
- جدولِ ۲-۲: آمار بیست‌سالۀ طلاق در کلان‌شهرها*؛
- نمودارِ ۱-۴*.

۵) برای متمایز کردن پاورقی‌های مترجم از مؤلف، می‌توان پاورقی‌های مترجم را با ستاره آورد و پاورقی‌های مؤلف را با عدد توک و یا برعکس.

۶) در برخی دانشنامه‌ها، در پایانِ برخی از واژه‌های به‌کاررفته در متنِ مقالاتشان، که در آن دانشنامه مستقلاً مدخل شده باشند، به‌منظور اطلاع خواننده از وجود چنان مدخلی در آن دانشنامه و ارجاع وی به آن، ستاره درج می‌شود.

۷) برای تفکیک آیات قرآن از یکدیگر (با فاصله از هر دو طرف و روی خط زمینه): القارعة * ما القارعة * وما أدراك ما القارعة * ... .

۸) برای تفکیک قطعات شعر از یکدیگر، سه ستاره (***) در یک سطرِ مستقل درج می‌شود.
نکته: بسته‌به وسط‌چین بودنِ قطعات شعر در صفحه یا راست‌چین بودنِ آن‌‌ها، سه ستاره نیز وسط‌چین یا راست‌چین می‌شوند.

۹) برای تفکیک پاراگراف‌(ها) و متمایز کردن و برجسته‌سازیِ پاراگراف جدید یا پایانی (به‌ویژه در پیش‌گفتارها و مقدمه‌ها)، سه ستاره (***) در یک سطرِ مستقل و به‌صورت وسط‌چین درج می‌شود.

یادآوری:
۱) اگر واژه یا عبارت در گیومه باشد، ستاره برروی گیومه می‌آید، نه داخل گیومه. مثال: *«بی‌مهابا»، «آذوقه»*، ... .
۲) برای ارجاعات استنادی (منبع مطالب استفاده‌شده و نقل‌قول‌ها در متن) از عدد توک /tok/ استفاده می‌شود، نه ستاره.
۳) در یک صفحه نهایتاً تا چهار ستاره می‌توان به‌کار بُرد. در چنین فرضی، روی واژه یا عبارتِ اول یک ستاره و روی دومی دو ستاره و روی سومی سه ستاره و روی چهارمی چهار ستاره درج می‌شود.
۴) در ارجاعات ستاره‌دار، در پاورقی و پی‌نوشت نیز ستاره می‌آید (روی خط زمینه)، نه عدد توک. مثال: *) ... .
۵)‌ به‌جای ستاره از دایره یا مربعِ توپُر یا توخالی (○●□■) استفاده نمی‌شود، زیرا کاربردشان متفاوت است.
۶) تمام ستاره‌ها، چه قبل از واژه یا عبارت و چه بعد از آن‌ها، بی‌فاصله درج می‌شوند، جز در کاربرد هفتم (بین آیات قرآن).

سید محمد بصام
@Matnook_com

اندر ضرورت فاصله‌گذاری...

تنها یک فاصله یک ملت را از اَسافل اعضا به عرش اعلا و دولت می‌رساند! 😊

یک نکته‌ات بگویم!
عدد و معدود همیشه بافاصله نوشته می‌شوند. مثال: یک بار، دو دقیقه، سه ساعت، شش کیلو، بیست سال، ده درصد، صد تومان، هزار ریال، یک میلیون نفر، و ... .

استثنا:
عدد و معدودی که روی هم یک واحد واژگانی بسازند همیشه بی‌فاصله یا نیم‌فاصله نوشته می‌شوند. مثال: چهارده‌معصوم، هفت‌تپه، شش‌دانگ، پنج‌تن، چهارپا،‌ سه‌بَر، دورو، یک‌لا،‌ و ... .
۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷‌/۳‌۰‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

امیدواریم برندهٔ بعدی شما باشید! 😊
‌۱۴‌۰۰‌/۰‌‌۷/۳‌۰‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

مَنْ تَحَرَّی الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَيهِ المُؤُنُ.
هرکس راستی و درستی پیشه کند خرج و رنج زندگی بر او سبک گردد.

یک نکته‌ات بگویم!
پس از نهاد، گرچه جمله باشد، ویرگول نمی‌گذاریم، زیرا خواننده در انتظار ادامهٔ جمله (= گزاره) است.

زادروز پیامبر بر مسلمانان جهان فرخنده باد!
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰‌۲‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

جملهٔ معترضه چیست؟
و آیا بین دو ویرگول می‌آید یا تیره؟
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰‌‌۳‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

۳ نکتۀ ویرایش از متنوک
در خبرنامۀ فرهنگستان
(گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، خبرنامه، شمارهٔ ۶۸، ص ۲۱)
@Matnook_com

🔺قدرت سکوت ذهن
نویسنده: رایان هالیدی
ناشر: گوتنبرگ
ویراستار: www.tg-me.com/Matnook_01/1041

این کتاب در مؤسسۀ متنوک ویرایش شده‌است.
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

نکات ویرایشی «آن» و «این» (۱)

۴۰ واژهٔ مرکبی که «آن» و «این» دارند و نیم‌فاصله نوشته می‌شوند:
www.tg-me.com/Matnook_com/2351
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰۴‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

نکات ویرایشی «آن» و «این» (۲)

سه معنای «آن‌که» و «این‌که» و فاصله‌گذاری آن‌ها
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰۵
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

«برآیند» و «فرایند»

۱) «برآیند»، به معنای «نتیجه و حاصل»، متشکل است از بر- + آی (از «آمدن») + ـَ‌ند، که بیشتر با «آ» نوشته می‌شود. این واژه را می‌توان با «برآورد» مقایسه کرد.

۲) «فرایند»، به معنای «مجموعه‌ای از عملکردهای گوناگون برای رسیدن به نتیجه‌ای مشخص» (process)، متشکل است از فرا- + آی (از «آمدن») + ـَ‌ند، که درواقع کوتاه‌شدۀ «فراآیند» است. این واژه را می‌توان با «فراورده» مقایسه کرد که کوتاه‌شدۀ «فراآورده» است.

سید محمد بصام
@Matnook_com

نکات ویرایشی «آن» و «این» (۳)

۲ نکتهٔ فاصله‌گذاری و ۱ نکتهٔ گفتاری‌نویسی
این را هم ببینید: 👇
www.tg-me.com/Matnook_com/2465
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰‌۶‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

یک نکته‌ات بگویم!

واژه‌هایی که دو یا چند جمله‌ یا گروه را هم‌پایه می‌کنند «پیوند‌ همپایگی» نام دارند. «هم ... (و) هم ...» نوعی پیوند همپایگی است که هم با «و» می‌آید و هم بدون آن. مثال:
جلوهٔ بخت تو دل می‌برد از شاه و گدا
چشم بد دور که هم جانی «و» هم جانانی (حافظ)
گفته‌ای لعل لبم هم درد بخشد هم دوا/ ... (حافظ)

یادآوری:
در گفتار و نوشتارهای غیررسمی معمولاً این پیوند را بدون «و» به‌کار می‌برند. در متن‌های معیار و رسمی، برای انسجام سخن، بهتر است این «و» را حذف نکنیم.
اگر این پیوند را بدون «و» نوشتیم، میان آن ویرگول نمی‌گذاریم. در پیوندهای همپایگیِ «چه ... (و) چه ...»، «نه ... (و) نه...»، و «یا ... (و) یا ...» نیز همچنین. مثال:
- هم از توبره می‌خورد هم از آخور.
- آب که از سر گذشت، چه یک وجب چه صد وجب.
- نه پشت دارم نه مشت.
- یا زنگیِ زنگ باش یا رومیِ روم.
۱۴‌۰۰‌/‌۰‌‌۸‌/‌‌۰۸‌
سید محمد بصام
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

۲ قاعدۀ املایی

به کسی که از مردم رومانی باشد یا به چیزی که منسوب به آن کشور باشد «رومانیایی» می‌گویند،‌ مانند «کودکان رومانیایی» یا «رسانۀ رومانیایی». همچنین به کسی که از مردم ساری یا اهل آن شهر باشد «سارَوی» می‌گویند، مانند «شهروندان ساروی» یا «کشتی‌گیر ساروی». بنابراین هنگامی که پسوند صفت‌سازِ «-ی» به برخی از واژه‌های مختوم به «ی» می‌پیوندد:

۱) یا «-ایی» به واژه اضافه می‌شود: شیمی + -ایی ← شیمیایی؛ مالزی + -ایی ← مالزیایی.

۲) یا «ی» پایانیِ واژه به «ـَو» تبدیل می‌شود: مانی ← مانَوی؛ دهلی ← دهلوی.

سید محمد بصام
@Matnook_com