محسن الویری

136 views19:14

سالروز میلاد خجسته امام حسن عسکری علیه السلام مبارک باد.

🔸انتشار کتاب "زیست اجتماعی مردم سبزوار در پرتو آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام تا پایان قرن نهم هجری" ـ بخش اول از دو قسمت

کتاب "زیست اجتماعی مردم سبزوار در پرتو آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام تا پایان قرن نهم هجری" به قلم سرکار خانم دکتر فرشته کوشکی به صورت مشترک از سوی دانشگاه حکیم سبزواری و مجتمع آموزش عالی بنت الهدی منتشر شده است. مقدمه این کتاب دربردارنده گزارشی روشن از چگونگی فراهم آمدن، محتوا، فصل‌ها، پدیدآورنده، اهمیت و چگونگی راه بردن کتاب به دانشگاه حکیم سبزواری است. این مقدمه چنین است:

"بسم الله الرحمن الرحیم

يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا (نساء ۱۷۴)
ای مردمان ! گواهی استوار و بسنده از سوی خدایتان برای شما آمده است و روشنایی آشکارکننده‌ای برایتان فرو فرستادیم.

خدای بزرگ را پیشانی سپاس باید بر خاک سائید که دفتری دیگر در باره تاریخ اجتماعی شیعیان در دسترس پژوهشگران قرار گرفته است. کتاب پیشِ رو با نام زیست اجتماعی مردم سبزوار در پرتو آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام تا پایان قرن نهم هجری ویراسته رساله دکتری سرکار خانم دکتر فرشته کوشکی است که در تیر ۱۴۰۰ در مدرسه بنت الهدی (از مدارس وابسته به جامعه المصطفی العالمیه) با عنوان "تاثیرگذاری آموزه‌های مکتب اهل‌بیت (علیهم السلام) بر زندگی اجتماعی مردم سبزوار تا پایان قرن نهم هجری" دفاع شده است.
این کتاب که بر پایه مفاهیم و چارچوب‌های تاریخ اجتماعی سامان یافته، کوشیده است با گردآوری و واکاوی نشانه‌های تشیع امامی در ابعاد مختلف زیست اجتماعی مردمان منطقه سبزوار (ولایت بیهق) تا پایان قرن نهم هجری نشان دهد که آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام چگونه زیست شیعیان این منطقه را که از دیرباز به تشیع شهره بوده، در چهار محور اصلی سبک زندگی، آورده‌های زبانی، نمادهای غیرزبانی و آداب و رسوم از خود متأثر و به خود وامدار ساخته است.

آموزه‌های مکتب اهل بیت علیهم السلام به استناد تفاسیر مأثور شیعی، دنباله یا نمونه‌های برهانی است که به مصداق آیه شریفه ۱۷۴ سوره مبارکه نساء از سوی پروردگار برای همه انسان‌ها آمده است و زیستن بر پایه آن، راه سپردن به سوی مقصد به مدد نور آسمانی است. و این کتاب بر آن است نمونه چنین زیستی را مستند به یک پژوهش روش‌مند گزارش کند.

پژوهشگر محترم در پیش‌گفتار کتاب، توضیحی روشن و کافی در باره مراحل انجام کار به دست داده است. کتاب با چشم‌پوشی از بخش‌های مقدماتی و جمع‌بندی و پیوست‌ها از پنج فصل تشکیل شده است.

فصل اول کتاب ویژه کلیات و توضیح در باره مفاهیم، عوامل مؤثر بر تاریخ اجتماعی، مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده تاریخ اجتماعی، پیشینه شهر و منطقه سبزوار، گونه‌شناسی منابع و روش پژوهش است. در فصل دوم که ویژه واکاوی أثر آموزه‌های مکتب اهل بیت علیهم السلام بر سبک زندگی است، چهار مؤلفه اصلی خوراک، پوشاک و خودآرایی، مسکن، و حمل و نقل به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشگر محترم فصل سوم کتاب را به اثرگذاری آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام بر آورده‌های زبانی مردم سبزوار اختصاص داده و در آن رد پای آموزه‌های شیعی را در نام اشخاص و مکان‌ها، القاب، اذان، تکیه کلام‌ها، نوحه‌ها، مراثی و دیوان شعر دوازده شاعر شیعی در این دوره گردآوری و تحلیل کرده است. در فصل چهارم نگاه پژوهشگر محترم از میراث نامحسوس شیعی به میراث محسوس منتقل شده و اثر آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام را بر نمادهای غیرزبانی در دو محور اصلی فضاهای کالبدی و اشیای مقدس بررسیده است.

فضاهای کالبدی دربردارنده مساجد، مدارس، تکایا، سقاخانه‌ها، آب‌انبارها و بقاع امامزاده‌ها و اشیاء مقدس نیز شامل درخت‌ مقدس، چشمه مقدس و سکه‌هاست. زمان‌های مقدس مرتبط با اهل بیت علیهم السلام هم در همین فصل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم کتاب بررسی اثر آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام بر آداب و رسوم را در دستور کار خود قرار داده است، و در آن انواع مراسم عزاداری، جشن خرمن، تعزیه، دعا خوانی، مراسم انتظار موعود، زیارات، آیین دفن اموات و چاووشی‌خوانی مورد توجه و بررسی قرار گرفته‌اند.

هر یک از این محورها می‌تواند موضوع پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها، کتاب‌ها و مقاله‌ها مستقل قرار گیرد. کنار هم نهادن یافته‌های این دسته از مطالعات و پژوهش‌ها زمینه‌ساز رسیدن به دیدگاه‌هایی تازه‌تر و ژرف‌تر نسبت به شیعیان در دوره‌های مختلف تاریخی است."
(ادامه دارد)

۸ مهر ۱۴۰۴
@MohsenAlviri

94 views19:21