Telegram Web Link
منوچهر کدیور به دو روایت
در آستانه چهلمین روز درگذشت پدرم

 روایت اول: روایت صوتی تصویری علیرضا کدیور از پدربزرگش:

وفای بی‌همتا،
بر اساس آرشیو عکس‌های شخصی و خانوادگی،
نمایش داده‌شده در مراسم ترحیم تهران.

روایت دوم: روایت منظوم نورالدین میرفخرایی:

با قلم و دفتر و کتاب و کتابت / شد سپری جمله صبح و شام کدیور.

عاشقی و مهر بود مشی منوچهر/ خواجه خبر داد از دوام کدیور.

با لب خندان به سوی خالق خود رفت / شاد خداوند از ابتسام کدیور.

خواهی اگر حال آن نماد نجابت / گویم رضوان بوَد مقام کدیور.

@Mohsen_Kadivar_Official
منوچهر کدیور به دو روایت

در آستانه چهلمین روز درگذشت مرحوم پدرم

روایت اول. روایت صوتی تصویری علیرضا کدیور از پدربزرگش

وفای بی‌همتا
برای منوچهر کدیور (۱۴۰۲ – ۱۳۰۸)

بر اساس آرشیو عکس‌های شخصی و خانوادگی

این فیلم برای نخستین بار در مجلس ترحیم و یادبود منوچهر کدیور در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ در تالار گلزار هتل لاله تهران نمایش داده شد.

تهیه و تنظیم: علیرضا کدیور
***

روایت دوم. روایت منظوم نورالدّین میرفخرایی

مهرِ به مام وطن مرام کدیور
زنده و پاینده باد نام کدیور

حبّ علی مایه حلاوت جانش
حیدر کرّار بود امام کدیور

با قلم و دفتر و کتاب و کتابت
شد سپری جمله صبح و شام کدیور

عاشقی و مهر بود مشی منوچهر
خواجه خبر داد از دوام کدیور

با لب خندان به سوی خالق خود رفت
شاد خداوند از ابتسام کدیور

خواهی اگر حال آن نماد نجابت
گویم رضوان بوَد مقام کدیور

نورالدّین میرفخرایی
۶ اسفند ۱۴۰۲
***

و با تشکر از محمدجواد حجتی کرمانی بابت تسلیتش در یکی از جراید.

https://kadivar.com/21204/
@Mohsen_Kadivar_Official
چکیده چالش اسلام و قدرت

نقد ادعای «پیامبر اقتدارگرا»ی عبدالکریم سروش

چکیده چالش اسلام و قدرت را یک‌جا منتشر می‌کنم، تا افرادی که مایلند به‌طور دقیق در جریان نقد قرارگیرند این چکیده را مطالعه کنند،

دیگر اینکه در معرکه‌گیری ضداخلاقی اخیر مدعی همگان بدانند که منتقد چه گفته و چرا بر سر نقد خویش استوار و محکم ایستاده است، ولا یخاف لومة لائم.

قرآن را خوف‌نامه و ناقص، و مثنوی و دیوان شمس را کامل و طرب‌نامه خواندن، سُرنا را از سر گشادش زدن و از مصادیق مقایسه کچلی طوطی با جولقی در مثنوی است:
از قیاسش خنده آمد خلق را.

@Mohsen_Kadivar_Official
چکیده چالش اسلام و قدرت

نقد ادعای «پیامبر اقتدارگرا»ی عبدالکریم سروش


چالش اسلام و قدرت طی پانزده جلسه (دی ۱۳۹۹ تا مرداد ۱۴۰۰) برگزار و منتشر و چکیده بخشهای اول و دوم آن در اردیبهشت و مهر ۱۴۰۰ جداگانه منتشرشد.

اکنون هر دو چکیده را یک‌جا منتشر می‌کنم، به دو دلیل:

یکی اینکه افرادی که متن اصلی را به دلیل طولانی بودن نخوانده‌اند و مایلند به طور دقیق در جریان نقد قرارگیرند این چکیده را مطالعه کنند،

دیگر اینکه در معرکه‌گیری ضداخلاقی اخیر مدعی همگان بدانند که منتقد چه گفته و چرا بر سر نقد خویش استوار و محکم ایستاده است، ولا یخاف لومة لائم.

اقتدارگرایی در دنیای معاصر معادل مقتدر و قدرت‌مند نیست، بلکه به معنای کاملا منفی قدرت‌مداری، یا تقدم قدرت بر حقیقت است.

مدعی با غفلت از معنی اصطلاحی اقتدارگرایی، مقتدر و اقتدارگرا را به یک معنی بکار برده و پیامبر اسلام را به اقتدارگرایی متهم کرده است.

آنچه در طول تاریخ اتفاق افتاده معلول عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و شخصیتی افراد است، نه تک عامل، آن هم شخصیت پیامبر.

لازمه پدیدارشناسی عدم داوری است و داوری خود فرد را در پرانتز گذاشتن.
ادعای پیامبر اقتدارگرا که در بنیاد آن داوری صریح نهفته است به هیچ وجه من الوجوه پدیدارشناسانه نیست.

سروش متقدم به عنوان «پژوهشگر فلسفه و عرفان» از یک سو و نواندیش دینی سرگرم «اصلاح معرفت دینی» از سوی دیگر در مستوای ایران کارنامه ای پربار، قابل دفاع بلکه قابل تقدیر و تشویق دارد.

کوششهای سروش متاخر بعد از قبض و بسط به تصریح خود وی فراتر از اصلاح معرفت دینی «اصلاح خود دین» است.

اینکه قرآن کلام الله نیست و کلام محمد بلکه رؤیاهای محمد است،
یا اینکه قرآن و سنت و روایات قطعی محمد هیچ فرقی با هم ندارند و هر دو تألیف محمد هستند،
یا اینکه محمد (و نه خدا) محور اسلام است،
یا اینکه محمد اقتدارگرا بوده است،
یا اینکه قرآن خوف نامه ای ناقص است و با عشق و طرب برگرفته از اشعار مولانا رفع نقص می‌شود؛
همه اینها «بحث مستقیم در خود دین» است.

مقایسه قرآن با «کتب مرجع!» (مثنوی و دیوان شمس) و نه برعکس، و آن را خوف نامه و ناقص، و این‌دو را کامل و «طرب نامه» خواندن، سُرنا را از سر گشادش زدن و از مصادیق مقایسه کچلی طوطی با جولقی در مثنوی است: از قیاسش خنده آمد خلق را.

قرآن کتاب مرجع مولاناست نه برعکس. مولانا در دفتر اول مثنوی:
کرده‌ای تاویلْ حرفِ بِکر را
خویش را تاویل کن، نی ذکر را.

بر هوا تاویل قرآن می‌کنُی
پَست و کژ شد از تو، معنیِّ سَنی.

اینها تغییر «معالم راه» است و «هندسه اسلام» را به کلی دگرگون می‌کند.

https://kadivar.com/21212/
@Mohsen_Kadivar_Official
چکیده چالش اسلام و قدرت.pdf
890.3 KB
#متن_کامل

چکیده چالش اسلام و قدرت

نقد ادعای «پیامبر اقتدارگرا»ی عبدالکریم سروش


@Mohsen_Kadivar_Official
طیف‌‌های جدید اسلامی در ایران معاصر

تندروها، نوسنتی‌ها و تجدیدنظرطلبان دینی


مَقسم طیف‌های پنج‌گانه این مقاله «مسلمانان» متفکر معاصر ایرانی است.

«مسلمانان» تجدیدنظرطلب بر خلاف مسلمانان نواندیش از اجتهاد ساختاری در مبانی و اصول وارد تجدید نظر در بنیادهای اسلام (وحی، پیامبری، و قرآن) شده‌اند.

وقتی «مسلمان» تجدیدنظر طلب کتاب و سنت را از «معیار بودن» ساقط می‌کند به چه دلیل ادعای او اسلام است؟!

واکنشهای اخلاق‌ستیزانه یکی از «مسلمانان» تجدیدنظرطلب به این مقاله و «معرکه‌گیری ادواری افترای تکفیر» باعث تاسف فراوان است.

این مقاله بازنشر می‌شود تا محرز گردد که نویسنده بیدی نیست که به این بادها بلرزد!

@Mohsen_Kadivar_Official
طیف‌‌های جدید اسلامی در ایران معاصر

تندروها، نوسنتی‌ها و تجدیدنظرطلبان دینی

انتشار ویرایش دوم مقاله در آستانه ماه رمضان حاوی چند پیام است:

یکم. آغاز نزول قرآن و مبعث پیامبر رحمت (ص) را شبهای قدر می دانم، و این تاکیدی بر اهمیت شبهای قدر است.

دوم. انتشار تقطیع سخنرانی‌های یک سخنران علیرغم تصریح وی به عدم رضایت به این تقطیع‌ها فعلی ضداخلاقی است. آنچه که درباره فایل صوتی تصویری این مطلب مکررا صورت گرفته است.

سوم. مقسم طیف‌های پنج‌گانه این مقاله «مسلمانان متفکر معاصر ایرانی» است، هر پنج طیف با همه تفاوتهایشان مسلمان هستند. اصولا ایمان مقوله ای شخصی است. اظهارات افراد در معرفی اسلام قابل نقد و پرسش است و آزادی بیان چیزی جز این نیست.

چهارم. واکنشهای اخلاق‌ستیزانه یکی از مسلمانان تجدیدنظرطلب به این مقاله و دیگر نقدهای اینجانب به وی و «معرکه‌گیری ادواری افترای تکفیر» باعث تاسف فراوان، و البته از او دور از انتظار نیست!

این مقاله بازنشر می شود تا محرز گردد که نویسنده بیدی نیست که به این بادها بلرزد!

آنها که هنوز فرصت خواندن این مقاله را نکرده اند با مطالعه متن کامل آن با جوانب این بحث بیشتر آشنا خواهند شد.
***

مسلمانان سنتی «اجتهاد سنتی در فروع فقهی» را حلّال همه مشکلات دینی می دانند. احکام کلامی و فقهی در طول زمان تغییر معنی داری نداشته و نباید داشته باشد. در زمان غیبت عملا داعیه سیاسی ندارند.

مسلمانان نوسنتی به «اجتهاد سنتی در فروع فقهی» هستند، اما در برخی فروع فقهی به ضرورت اصلاحاتی رسیده و آغاز کرده اند. به شکل محدود از دموکراسی و حقوق بشر دفاع می کنند و به لزوم جدایی نهاد دین از دولت نرسیده اند.

مسلمانان انقلابی «جزم اندیش» هستند و خود را مجاز به تحمیل عقیده به دیگران می دانند. تاسیس ولایت سیاسی فقیه را لازمه وظیفه اصلی اقامه شریعت می دانند، إعمال خشونت به هر میزانی که مصلحت باشد را شرعا مجاز می شمارند.

مسلمانان نواندیش به «اجتهاد ساختاری در مبانی و اصول» قائل و به تاثیر شگرف مدرنیته در علوم بشری و زندگی انسان واقفند و برای بروز کردن «معرفت دینی» تلاش می کنند و به لزوم جدایی نهاد دین از دولت باور دارند.

مسلمانان تجدیدنظرطلب از اجتهاد در معرفت دینی به «اجتهاد در خود دین» رسیده اند و در اصلی ترین باورهای اسلامی (وحی، پیامبری، و قرآن) تجدید نظر کرده اند.

وقتی مسلمان تجدیدنظر طلب کتاب و سنت را از معیار بودن ساقط می کند به چه دلیل ادعای او اسلام است؟!

مسلمان تجدید نظرطلب مجاز است بگوید اسلام این‌گونه است که او فهمیده است. منتقد هم حق دارد مستدلا بگوید این انحلال اسلام است.

https://kadivar.com/19477/
@Mohsen_Kadivar_Official
طیف‌‌های_جدید_اسلامی_در_ایران_معاصر.pdf
1.1 MB
#متن_کامل

طیف‌‌های جدید اسلامی در ایران معاصر

تندروها، نوسنتی‌ها و تجدیدنظرطلبان دینی


ویرایش دوم

@Mohsen_Kadivar_Official
ماه رمضان ۱۴۰۳-۱۴۰۲

در سنت ایمانی بهار عبادت ماه رمضان است.

قلبمان را غبارزدایی کرده
و جانمان را آماده حضور در ضیافت سالانه خداوند می‌کنیم.

روزه از اسباب ترقی به سوی خداوند است.

هر کسی به اندازه ظرفیت و همت خود روزه می‌گیرد،

یکی به روزه عوامانه اکتفا می‌کند.
یکی به مراتبی از روزه خواص صعود می‌کند و هر سال پله ای بالاتر می‌رود،
و یکی هم به روزه سالکان تقرب پیدا می‌کند.

ماه رمضان بهترین فرصت برای آدم شدن و پیدا کردن خودمان است.
ماه رمضان ماه آشتی با خداوند است.

@Mohsen_Kadivar_Official
ماه رمضان ۱۴۰۳-۱۴۰۲

روزه سه مرتبه دارد:
مرتبه عوام و همگانی که پرهیز از خوردن و آشامیدن و دیگر مبطلات ظاهری روزه از طلوع فجر تا غروب آفتاب است.

مرتبه خواص که پرهیز از مبطلات باطنی روزه یا اجتناب از معاصی است.

مرتبه خواص الخواص یا سالکان که ترک هر آنچه انسان را از یاد خدا باز دارد از حرام و حلال است.

هر کسی به اندازه ظرفیت و همت خود روزه می گیرد،
یکی به روزه عوامانه اکتفا می کند.
یکی به مراتبی از روزه خواص صعود می کند و هر سال پله ای بالاتر می رود،
و یکی هم به روزه سالکان تقرب پیدا می کند.

کسی که برای چهارده پانزده ساعت گرسنگی و تشنگی عزا می گیرد، هوس تهذیب نفس و خودسازی را از سر به در کند.

اگر کسی بیمار است یا روزه گرفتن برایش مضر است، مجاز به روزه گرفتن نیست،
اما امکان روزه مراتب دیگر از او سلب نشده است، اگر همت داشته باشد.

مرتبه همگانی روزه در تمام ماه رمضان از لوازم عملی اسلام برای افراد فاقد عذر شرعی است.
روزه از اسباب ترقی به سوی خداوند است اگر دیده بصیرت داشته باشیم.

نزول نخستین آیات کلام الله مجید در یکی از شبهای قدر بر قلب پیامبر رخ داده است.
از آداب ارزشمند اسلامی تلاوت حداقل یک بار قرآن در این ماه یعنی روزی یک جزء است.

تلاوت قرآن مراتبی دارد:
تلاوت عوامانه و اکتفا به قرائت الفاظ بدون توجه به معانی،
تلاوت خواص یعنی توجه به معانی همراه با تدبر،
و تلاوت سالکان یعنی ارتقای وجودی همراه با تلاوت.

ماه رمضان بهار مناجات و دعاست. امکان استجابت دعا در این ماه بیشتر است.

خدا را با هر زبانی، با هر مضمونی می توان خواند، مهم اخلاص در طلب و دل شکسته است.

ماه رمضان ماه رحمت و مغفرت، ماه تهجد و شب زنده داری، ماه توبه و انابه به درگاه خداوند است.

در ماه رمضان قرار است اولا بیشتر به یاد آخرت بیفتیم و گرسنگی و تشنگی زمینه گستر چنین یادآوری است.

ثانیا به یاد مستمندان، فقرا، مساکین و ایتام بیفتیم و آن وعده از غذا را که نخورده ایم به آنها که نیازمندند انفاق کنیم.

در سنت ارزنده ایرانی حوالی عید نوروز خانه را گردگیری می کنیم و مهیای حلول سال نو و بهار طبیعت می شویم.

در سنت ایمانی بهار عبادت ماه رمضان است. به استقبال آن می رویم و قلبمان را غبارزدایی می کنیم و جانمان را آماده حضور در ضیافت سالانه خداوند می کنیم.

ماه رمضان ماه به زنجیرکشدن نفس اماره و چهارقفله کردن زنجیر آن است.

ماه رمضان بهترین فرصت برای آدم شدن و پیدا کردن خودمان است.
ماه رمضان ماه آشتی با خداوند است.

دوشنبه ۲۱ اسفند ۳۰ شعبان است، و سه شنبه ۲۲ اسفند اول ماه مبارک رمضان است.

رمضان مبارک!

https://kadivar.com/21234/
@Mohsen_Kadivar_Official
ماه رمضان از زبان پیامبر
 
شرح خطبه شعبانیه

رسول اکرم (ص) در اواخر ماه شعبان خطبه ای در معرفی ماه رمضان ایراد کرده است. این خطبه حاوی دقیق ترین توصیفات از زبان آشناترین آدمیان از ابعاد مختلف مهمترین ماه سال است.

پیامبر در این خطبه کوتاه اما پرمغز مردم – و نه لزوما مؤمنان و مسلمانان – را مخاطب قرار داده است.

خطبه شعبانیه یا مانیفیست ماه رمضان شامل پنج بخش است:
مهمانی بی تکلف خداوند؛
در گرو اعمال؛ فضیلت افطار؛
اخلاق پیوستن و بازگشت؛
درهای باز و درهای بسته.

چند بار توفیق شرح خطبه یا مناجات شعبانیه را داشته ام.
یکی از آنها مورخ ۶ مرداد ۱۳۹۰ در جلسه مجازی با دانشجویان ایرانی دانشگاه بین المللی سنگاپور است که فایل صوتی آن اخیرا به دستم رسیده است.

به نظرم رسید در شب اول ماه مبارک رمضان آن‌را در اختیار مخاطبان آشنایم بگذارم.

https://kadivar.com/7354/
@Mohsen_Kadivar_Official
Audio
‎#‎فایل_صوتی

ماه رمضان از زبان پیامبر

شرح خطبه شعبانیه

@Mohsen_Kadivar_Official
اجتهاد و الهیات: مرزهای آزادی علمی

پاسخ به پرسشهای عباس پویا


اجتهاد در اصول و مبانی هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می‌تواند پیش برود.

"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما این‌که فقه و اصول به شکل مطلق دوران‌شان سپری شده است، نادرست است.

آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.

به قرآن و پیامبری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می‌توان ایمان داشت؟!

@Mohsen_Kadivar_Official
اجتهاد و الهیات: مرزهای آزادی علمی

پاسخ به پرسشهای عباس پویا


در اسفند ۱۳۹۸ به پرسشهای چالشی عباس پویا نویسنده اهل افغانستان و استاد دانشگاه در آلمان کتبا پاسخ دادم. سال گذشته مصاحبه در کتابی با عنوان «رویکرد جدیدی به الهیات اسلامی» به آلمانی منتشر شد.

قرار بود امسال کتاب در تهران هم منتشر شود که به تیر غیب مبتلا شد! اکنون که انتشار کتاب در «امّ القرای جهان اسلام!» منتفی شده است، بعد از چهار سال، متن کامل مصاحبه اینجا منتشر می‌شود.

عباس پویا آن‌چنان‌که از پرسشها و متن کتابش پیداست به روشنفکری دینی تجدیدنظرطلب ایرانی دخیل بسته است و می پندارد از طریق احیای تلقی مصوبه و به حاشیه راندن دیدگاه مخطئه می توان به جامعه متکثر و با مدارا رسید.

من هیچ مانع معرفت شناسانه ای در تعالیم معتبر اسلامی برای تحدید اجتهاد حتی در مسائل اعتقادی و ضروریات فقهی سراغ ندارم.

اجتهاد در اصول و مبانی، در نظر و عمل هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می تواند پیش برود.

"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما اینکه فقه و اصول به شکل مطلق دورانشان سپری شده است، نادرست است.

راه حل عملی بسیاری مشکلات مدارای دینی و رواداری مذهبی است.
آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.

این حق دین‌دار است که از باورهای دینی و مذهبی خود دفاع کند، هم‌چنان که حق دین ناباور است که به شکل شفاف و بدون نقابْ رای متفاوت خود را ابراز کند.

با ترسیم منقح انتظار از قرآن و اسلام، نه خدا در وحی خود خطا کرده، و نه پیامبر در رسالتش غلطی مرتکب شده است.

به اموری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می توان ایمان داشت؟!

وقتی وحی و پیامبر محتمل غلط و خطا باشند هیچ راه دینی مطمئنی برای دستیابی به تعالیم الهی باقی نخواهد بود.

برای مطالعات انتقادی قرآن و سنت نبوی از سوی هرکس با هر باوری هیچ خط قرمزی قائل نیستم.

تصویب به هر معنایی فرض شود متعلق به حوزه ظنّیّات یا فروع فقهی است.

مشکل اصلی و لاینحل تصویب واقعیت را تابع نظر مجتهدان دانستن است که نتیجه لامحاله آن در حقیقت انکار واقعیتی به نام حکم واقعی خداوند است.

اصل حق ناحق بودن نه مفید فایده ای است نه دلیل و مدرک معتبری دارد.

می توان در عین دفاع از کلیه آزادی های پایه مندرج در حقوق بشر مشخصا آزادی دین، آزادی بیان و آزادی های مدنی دفاع بی قید و شرط کرد و به اصل مذکور بی اعتنا بود.

https://kadivar.com/21260/
@Mohsen_Kadivar_Official
2024/06/05 10:50:47
Back to Top
HTML Embed Code: