🔵 شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱ (GII)

▫️ گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱، با موضوع اصلی (تم)، پیگیری نوآوری در دوران بحران کووید ۱۹ منتشر شد.

▫️ در گزارش GII 2021، عملکرد نوآوری ۱۳۲ کشور جهان با استفاده از ۸۱ زیرشاخص بررسی و مقایسه شده است.

🔹 ایران با هفت پله صعود، برای اولین بار در رده شصتم جهان قرار گرفت.

❇️ رتبه ایران در ارکان نوآوری جهانی:
۱- نهادی (رتبه ۱۲۴)
۲- سرمایه انسانی و تحقیقات (رتبه ۴۹)
۳- زیرساخت‌ها (رتبه ۷۰)
۴- پیچیدگی بازار (رتبه ۸۲)
۵- پیچیدگی کسب و کار (رتبه ۱۱۵)
۶- خروجی‌های دانش و فناوری (رتبه ۴۶)
۷- خروجی‌های خلاقانه (رتبه ۴۶)

🔸 مقایسه وضعیت ایران در سال جاری در ارکان هفتگانه نسبت به سال گذشته، نشان‌دهنده بهبود در ارکان پیچیدگی بازار (۲۶ رتبه)، خروجی‌های دانشی و فناورانه (۱۳ رتبه)، خروجی‌های خلاقانه (۲ رتبه) و نزول ایران در ارکان نهادی (۴ رتبه)، سرمایه انسانی و تحقیقات (۳ رتبه)، زیرساخت‌ها (۱ رتبه) و پیچیدگی کسب‌وکار (۳ رتبه) است.

@monitoreconomy_ir

فارکست: خلاصه‌ای از اکونومیست

فاركست پادكستی است كه، مطالب مهم از اكونوميست هفته پيش رو (و احیانا برخی نشریات مرتبط) را مرور و تحليل می‌كند. دکتر فرهاد نیلی، دكتر فرشاد فاطمی، دکتر حامد قدوسی و دكتر حسين نيلی، تحليل گران و مصاحبه‌شوندگان فاركست هستيم. خانم دكتر هستی ربيعی هم اجرای برنامه رو به عهده دارند.

موضوعات این قسمت: جهش قیمت گاز طبیعی در اروپا:
افزایش ۶ برابری قیمت گاز طبیعی در اروپا و واکنش سیاستی کشورهای اروپایی به بحران کمبود انرژی.

کارخانه ساخت ایده ریزتراشه در بلژیک:
تحلیل نقش شرکت (آی ام ای سی)
در لوون بلژیک به عنوان شرکت اجماع‌ساز در صنعت ریزتراشه جهان.

وضعیت خرده‌فروشی در آمریکا:
بازگشت خریداران به فروشگاه‌های آجری به دنبال فروکش شیوع ویروس کرونا در آمریکا.

حباب مسکن در چین:
جهش بدهی‌های شرکت (اور گرانده)
در چین و تأثیر منفی آن بر بازارهای سهام در هفته گذشته.

فارکست در پلتفرم های زیر قابل گوش دادن است :
Spotify | Castbox |Anchor
@monitoreconomy_ir

🏠 تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران در شهریور ماه ۱۴۰۰

🔶 افزایش ۳۰.۵ درصدی قیمت مسکن نسبت به ماه مشابه سال گذشته

🔸 بر اساس اعلام بانک مرکزی، در #شهریور ماه سال ۱۴۰۰ متوسط قيمت خريد و فروش يک متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران به ۳۱ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان رسيد که نسبت به ماه قبل ۲.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۰.۵ درصد افزايش نشان می‌دهد.

🔹 تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ به ۷۷۸۹ واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل ۴۱.۶ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل‌ ۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.

◽️ متن کامل گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران؛شهریور ماه ۱۴۰۰
#مسکن
@monitoreconomy_ir

آینده پول
برندگان و بازندگان پول دیجیتال چه کسانی هستند؟
آیا ممکن است بانک‌های مرکزی گل به خودی بزنند؟

آینده غذا
آیا فناوری می‌تواند غذای لذیذ سالم‌تر و پایدارتر فراهم کند؟
آیا گوشت و شیر تولید شده در آزمایشگاه به مذاق جامعه خوش خواهد آمد؟

دولت، بزرگترین مشتری شرکت‌های برتر هوش مصنوعی چین
تبدیل شدن دولت به مشتری اصلی شرکت‌های هوش مصنوعی؛ انتخاب یا اجبار؟
الگوی استفاده از هوش مصنوعی در خدمات شهری و مدیریت ترافیک چه درس‌هایی برای آموختن دارد؟

گرفتاری مستغلات
آیا سقوط بخش مستغلات ماشه رکود اقتصادی چین را خواهد چکاند؟
آیا وام مسکن درمان گرانی مسکن در دنیاست؟

میهمانان:
دکتر فرهاد نیلی
دکتر فرشاد فاطمی
دکتر حسین نیلی
دکتر حامد قدوسی
میزبان:
هستی ربیعی
تدوین و تنظیم:
محمداسماعیل‌نوایی


فارکست در پلتفرم های زیر قابل گوش دادن است :
Spotify | Castbox | Anchor | GooglePodcast
@monitoreconomy_ir

🔴 تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران 

🔹 دکتر جواد صالحی اصفهانی، در مقاله‌ای از تاثیر شوک‌آور تحریم‌های اقتصادی سخن گفته و نوشته از سال ۲۰۱۰ میلادی به این سو، نرخ فقر در مناطق روستایی دو برابر شده و در مناطق شهری ۶۰ درصد رشد کرده است. این مساله سبب شده است حدود ۸ میلیون شهروند ایرانی که در «طبقه متوسط» دسته‌بندی می‌شدند، به «طبقه متوسط پایین» منتقل شوند.

🔸 مقاله دکتر صالحی اصفهانی نشان می‌دهد که تا قبل از آغاز تحریم‌ها در سال ۲۰۱۰ درآمد سرانه ایرانی‌ها روند صعودی داشت اما از آن سال به بعد درآمد سرانه نزولی شده است. این روند نزولی با افزایش تحریم‌ها تشدید شده و در دو سال گذشته و با خروج آمریکا از برجام و افزایش بی‌سابقه تحریم‌ها به اوج خود رسیده است.
@monitoreconomy_ir

متن کامل مقاله « ایران تحت تحریم، تاثیر تحریم بر رفاه خانوار و اشتغال » جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک، بر اساس ترجمه محمدرضا فرهادی‌پور، که به همت مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شده است.
@monitoreconomy_ir

پیش‌بینی بانک جهانی از رشد ۲.۱ درصدی اقتصاد ایران

🔹 بانک جهانی در آخرین گزارش خود درباره اوضاع اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا از رشد اقتصادی کشورمان برای سال جاری خبر داد.

🔹 بانک جهانی می گوید اقتصاد منطقه رشد نامتوازنی را برای سال جاری و همزمان با بهبود متفاوت اوضاع در آنها در دوران عبور از همه گیری کرونا تجربه خواهند کرد اما کشورمان رشد ۲.۱ درصدی خواهد داشت که نسبت به سال گذشته عملکرد خوبی به شمار می‌رود.

🔸 این بانک البته هشدار داده که کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله ایران تحت تاثیر نوسانات قیمت نفت در بازار جهانی ممکن است با افت و خیزهایی در حوزه رشد اقتصادی مواجه شوند.
@monitoreconomy_ir

قسمت سوم فارکست:

دریای نامرئی بدهی‌ها در جهان
سطح بدهی جهانی به کجا رسیده است؟
چرا باید در مورد بدهی‌ها نگران بود؟

آینده تجارت
آیا جهان به سمت تقویت حمایت‌گرایی در حرکت است؟
سیاست‌های تجاری چگونه در خدمت اهداف غیرتجاری قرار می‌گیرند؟


فیس‌بوک؛ دوباره در محاق
داده کاربران چگونه استفاده می‌شود؟
چرا رگولاتور ناکام بوده است؟

سایه رکودتورمی بر آمریکا و اروپا
آیا جهانی شدن اقتصادهای ملی را آسیب‌پذیر کرده است؟
آیا فروشگاه‌های خالی و بحران انرژی به مداخله دولت می‌انجامد؟

مهمانان:
دکتر فرهاد نیلی
دکتر فرشاد فاطمی
دکتر حسین نیلی
دکتر حامد قدوسی
میزبان:
دکتر هستی ربیعی
تدوین و تنظیم:
محمداسماعیل‌ نوایی
گرافيك:
نعيمه وجداني فخر
بيتا امين پور

فارکست را در پلتفرم های زیر دنبال کنید :
Spotify | Castbox | Anchor | GooglePodcast | Instagram | Youtube | ApplePodcast
@monitoreconomy_ir

🛢 بازگشت نفت به صدر

✍🏻 دکتر روح­‌اله کهن­ هوش‌نژاد- تحلیلگر اقتصاد انرژی

🔶 با افزایش تقاضای انرژی پس از رکود ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ در سال گذشته و پیشی گرفتن آن از عرضه و نزدیک شدن به فصل سرما، کشورها به دنبال تأمین امنیت انرژی خود هستند. باتوجه به بحران کنونی انرژی بویژه در اروپا، انتظار می‌رود یک دوره‌ نسبتاً طولانی از قیمت‌ها بالای نفت، گاز و زغال سنگ پیش روی جهان باشد.

🔶 قیمت نفت برنت به بیش از ۸۲ دلار، نفت WTI و سبد اوپک به بیش از ۷۸ دلار و گاز طبیعی به ۵ دلار و ۶۰ سنت رسیده است. بدین ترتیب، بحران جهانی انرژی در روزهای اخیر شتاب بیشتری به افزایش قیمت‌ها داده و باعث شده قیمت برق نیز در اروپا و آسیا به دغدغه‌ کشورها تبدیل شود. قیمت گاز در قراردادهای آتی اروپایی به بیش ۲۰۰ دلار به قیمت معادل بشکه نفت خام رسیده است.

🔶 برخی تحلیلگران و موسسات معتبر، قیمت ۹۰ دلاری را در زمستان به‌دلیل بحران جهانی انرژی پیش‌بینی کرده‌اند. اگرچه بحران انرژی از گاز آغاز شد، اما با آغاز تغییر سوخت صنایع از گاز به نفت و افزایش احتمال آزادسازی ذخایر استراتژیک آمریکا و ممنوعیت صادرات، به بازار نفت نیز سرایت کرد.
البته تصمیم هفته گذشته اوپک پلاس نیز در این میان بی‌تأثیر نبود. اعضای این ائتلاف درخصوص پایبندی به توافق ماه ژوئیه یعنی افزایش تولید روزانه حدود ۴۰۰ هزار بشکه در ماه تا حداقل آوریل ۲۰۲۲ به توافق رسیدند.

🔶 گفته می‌شود علی‌رغم فشارها برای افزایش تولید، اوپک پلاس نگران بود که موج چهارم جهانی شیوع کووید -۱۹ به تقاضا آسیب برساند. درحال حاضر به نظر می‌رسد کنترل قیمت نفت تا حدود زیادی در دستان اوپک پلاس قرار دارد زیرا در آمریکا شمار دکل‌های حفاری برای بالا بردن تولید نفت شیل به نحوی که تقاضای بیشتر برای نفت را تامین کند، کافی نبوده و این مسأله نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه به میزان لازم نبوده است. طوفان‌های اخیر هم مزید بر علت بوده است. البته اقدامات بایدن برای کاهش تولید نفت شیل آمریکا از جمله لغو اجازه اجاره دادن مناطق تحت تملک دولت آمریکا جهت  اکتشاف، حفاری و توسعه میادین نفت و گاز نیز نباید نادید گرفته شود.

🔶 قیمت‌های فوق برای نفت برنت یک رکورد ۳ ساله و برای نفت خام آمریکا یک رکورد ۷ ساله محسوب می‌شود. قیمت نفت در جریان بحران مالی سال ۲۰۰۸ به اوج ۱۴۰ دلار رسیده بود که البته با لحاظ تورم و کاهش قدرت خرید، این قیمت به ارزش امروز بالغ بر ۱۸۰ دلار است. افزایش قیمت‌ها و ورود به دوره قیمت‌های صعودی، بیم کاهش مصرف برای مصرف‌کنندگان و امید افزایش تولید برای تولیدکنندگان را به دنبال دارد اما با توجه به موضوع تورم و مقایسه قیمت‌ها در بیش از یک دهه گذشته، به نظر می‌رسد تغییرات بیشتری در قیمت مورد نیاز است تا شاهد واکنش جدی‌تر طرفین عرضه و تقاضا باشیم.

🔶 به هرحال به نظر می‌رسد تا پایان سال ۲۰۲۲، تقاضای نفت به سطوح پیش از همه‌گیری کووید برسد. در این میان آسیا پیشگام خواهد بود و کاهش تقاضا در اروپا و آمریکای شمالی را جبران خواهد کرد.

❇️ اگرچه بحران ویروس کرونا کاتالیزوری برای گذار انرژی (یعنی حرکت از انرژی‌های فسیلی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و اقتصاد کم کربن) محسوب می‌شد و بسیاری از کشورها و شرکت‌ها به دنبال استفاده از این فرصت برای رسیدن به اهداف جاه‌طلبانه‌تری از کاهش انتشار کربن بودند، اما به دنبال کاهش تاریخی تقاضا به دلیل بحران کرونا، تقاضا در سال‌های آینده صعودی خواهد بود و روند گذار انرژی را با اختلال روبرو خواهد کرد. ناگفته نماند که کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه نفت و گاز در سال‌های اخیر به دلیل فشار برای رسیدن به گذار انرژی و متعاقباً بحران کرونا، سمت عرضه را دچار را مشکل کرده است. تاریخ نشان داده زمان لازم برای تعدیل و اصلاح مجدد عرضه تخریب شده (بر اثر کاهش اکتشاف و سرمایه‌گذاری) از زمان لازم برای تعدیل و اصلاح مجدد تقاضای تخریب شده (مانند رکود ناشی از شیوع کرونا) بسیار طولانی‌تر است. لذا تحلیل‌های اخیر حاکی از آن است که نفت تا سال ۲۰۴۵ همچنان در صدر جدول منابع انرژی قرار خواهد داشت.
@monitoreconomy_ir

🔵 گزارش شاخص ملی توسعه ایران

▫️ ویژه سیاستگذاران

🔹 یافته‌های این گزارش محصول بررسی دقیق مهمترین شاخص‌های جهانی توسعه و در نهایت تجمیع، نقد، و تحلیل آماری یافته‌های ۱۳ کلان شاخص، ۱۲۴ زیرشاخص و ۷۳۴ نماگر توسعه در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی و توانمندی فردی است.
@monitoreconomy_ir

🔴 نقدینگی مرداد ماه ۱۴۰۰، ۳۹۲۱ هزار میلیارد تومان

🔸 رشد ۱۲.۸ درصدی نقدینگی در مرداد ۱۴۰۰ نسبت به اسفند ۱۳۹۹ (عامل مسلط: افزایش پایه پولی)

🔸 رشد ۱۲.۴ درصدی پایه پولی (عامل مسلط: افزایش ۲۵۶ درصدی خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی)

🔸 بدهی دولت به بانک مرکزی: ۱۶۵.۶ هزار میلیارد تومان (افزایش ۴۳.۷ درصدی)

🔸 بدهی بانک‏‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی به بانک مرکزی: ۱۲۴.۲ هزار میلیارد تومان (افزایش ۶.۱ درصدی)

🔸 سهم شبه‌پول از نقدينگی: ۸۰.۱ درصد

🔸 سهم پول از نقدينگى: ۱۹.۹ درصد

#گزیده_آمارهای_اقتصادی
#نقدینگی
#بانک_مرکزی
@monitoreconomy_ir

🔵 پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی ۲.۵ درصدی برای اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۱

🔹 صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید «چشم‌انداز اقتصادی جهان» نرخ رشد اقتصادی ایران و جهان در سال جاری میلادی را به ترتیب ۲.۵ و ۵.۹ درصد پیش‌بینی کرده است. در حالی كه مطابق برآورد اخير اكونوميست، خطر ركود تورمی، حداقل در آمريكا و اروپا، جدی است.

🔹 صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد اقتصادی ایران در سال گذشته میلادی را ۳.۴ درصد اعلام کرده است.

🔹 صندوق بین‌المللی پول همچنین نرخ رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده در ایران طی سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ را به ترتیب ۳۹.۳ و ۲۷.۵ درصد پیش‌بینی کرده است.

🔹 بر اساس گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول، پیش‌بینی می‌شود نرخ بیکاری در ایران که در سال گذشته میلادی ۹.۶ درصد بوده است، در سال ۲۰۲۱ به ۱۰ درصد و در سال ۲۰۲۲ به ۱۰.۵ درصد برسد.
@monitoreconomy_ir

متوسط ارزش روزانه معاملات سهام

🔹 متوسط ارزش معاملات در بازار سهام، از ۲۲۳ میلیارد تومان در سال ۹۶، و ۵۸۰ میلیارد تومان در سال ۹۷ به ۱،۹۲۳ میلیارد تومان در سال ۹۸ رسید. اما با توجه به افزایش بی‌سابقه ارزش معاملات در تیر و مرداد سال ۹۹ این رقم به  ۱۶،۰۰۰ میلیارد تومان یعنی ۱۸ برابر مدت مشابه در سال ۹۸، جهش یافت.

🔹 پس از این اوج بی‌نظیر، با اتخاذ سیاست‌های انقباضی توسط بانک مرکزی و سپس شکست ترامپ در انتخابات و افت انتظارات تورمی ناشی از افزایش امید جهت احیای برجام، بازار به جز آذر ماه ۹۹، وارد یه روند نزولی در متوسط ارزش معاملات روزانه شد و این روند تا اردیبهشت سال ۱۴۰۰ ادامه داشت.

🔹 از اردیبهشت سال ۱۴۰۰ با افزایش چاپ پول جهت تامین کسری بودجه دولت و کاهش امیدها به احیای برجام بر اساس شرایط سیاسی روز، همچنین افزایش قیمت دلار به دلیل تحت فشار بودن تراز پرداخت‌ها، مجددا ارزش معاملات در بازار سهام مستمرا افزایش یافت و در شهریور ماه به اوج خود طی ۷ ماه گذشته رسید. انتظار می‌رود در صورت تداوم شرایط موجود (عدم توافق) طی ماه‌های آتی این رویه صعودی ادامه‌دار باشد.
@monitoreconomy_ir

سرنوشت اقتصاد ایران بدون لغو تحریم‌ها/چشم‌انداز میان‌مدت

🔹 پایگاه رسانه‌ای مؤسسه خاورمیانه در مطلبی با عنوان «سه سناریو برای اقتصاد ایران» بر اساس سه نتیجه احتمالی مذاکرات هسته‌ای شامل، بازگشت به برجام (خوشبینانه)، توافق موقت (میانی)، و ادامه وضع موجود (بدبینانه)، ۳ چشم‌انداز اقتصادی میان‌مدت را تبیین و آمار و ارقام مربوط به هریک از سناریوها را پیش‌بینی کرده است. 

🔹 پس از سه سال افول و بی‌ثباتی، اقتصاد ایران به ساحل ثبات رسیده است.

🔹 برخی از شاخص های اقتصاد کلان، به ویژه تورم، همچنان نگران کننده است، اما تولید ناخالص داخلی کشور به رشد ناچیز بازگشته است، که حاکی از این است که اقتصاد در برابر فشارهای عظیم خارجی و داخلی مقاوم بوده است. کارشناسان متفق‌اند دلیل اصلی این انعطاف‌پذیری، تنوع فعالیت‌های اقتصادی ایران بوده است.

🔹 با این حال، با افزایش اثر تورم بر قدرت خرید متوسط خانواده ایرانی و تداوم فرار سرمایه، چشم‌انداز میان مدت اقتصاد در غیاب تصمیمات سیاسی و اقتصادی مورد نیاز می‌تواند مبهم باشد.
@monitoreconomy_ir

برآورد سازمان برنامه و بودجه از متغییرهای اقتصادی در ۶ سال آینده در دو سناریو رفع و تداوم تحریم‌ها

🔹 سناریوی اول: رفع تحریم‌ها و فروش ۲.۵ میلیون بشکه نفت در روز از سال ۱۴۰۱

دلار
۱۴۰۱: ۱۸ هزار تومان
۱۴۰۴: ۳۵ هزار تومان
۱۴۰۶: ۵۵ هزار تومان

🔸سناریوی دوم: تداوم تحریم‌ها و فروش ۸۰۰ هزار بشکه نفت در روز از سال ۱۴۰۱
دلار
۱۴۰۱: ۳۵ هزار تومان
۱۴۰۴: ۱۱۰ هزار تومان
۱۴۰۶: ۲۸۴ هزار تومان
متن کامل گزارش
@monitoreconomy_ir

عطش جهانی برای سوخت‌های فسیلی و سراب انرژی‌های جایگزین

✍🏻 دکتر روح­‌اله کهن‌هوش‌ نژاد- تحلیلگر اقتصاد انرژی

🔶 نیروگاه وست بورتن با دودکش‌هایی که ۲۰۰ متر از قلب صنعتی انگلستان بالاتر هستند، از نظر انگلیسی‌ها یادگار دوران سوخت‌های فسیلی به‌شمار می‌آید. دیگ‌های بخار این نیروگاه وقتی به جوش می‌آیند، روزانه هزاران تن زغال سنگ می‌سوزانند و دی اکسید کربنی را به هوا متصاعد می‌کنند که عامل گرمایش زمین است.

🔶 این نیروگاه قرار است پس از ۵۰ سال فعالیت، طبق برنامه گذار به انرژی‌های سبز نظیر انرژی بادی و خورشیدی، سال آینده به طور کلی تعطیل شود. وست بورتن به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد اما از یک ماه پیش دولت انگلیس مجبور شد از این غول قدیمی و آلاینده، جهت تأمین برق برای چندین روز متوالی استفاده کند. وست بورتن تنها یک نمونه است. در سراسر جهان، با افزایش تقاضای ناشی از بهبود شرایط پساکرونا، سوخت‌های فسیلی بازگشتی مقتدرانه داشتند.

🔶 در اروپا که خودروهای الکتریکی بیش از پیش متداول شده، فروش بنزین رونق گرفته و در برخی کشورها رکورد ۱۰ ساله را شکسته است. در کشورهای درحال توسعه، از چین تا برزیل، مصرف گاز طبیعی شدت بیشتری گرفته است. عطش جهان برای انرژی با محدودیت عرضه مواجه شده و این مسأله قیمت‌ برق را نیز در بسیاری از کشورها به اوج رسانده است.

🔶 با همه این‌ها، تقاضا برای سوخت‌های فسیلی هنوز به سطوح پیش از همه‌گیری کرونا نرسیده و این بدان معناست که انتشار آلاینده‌ها نیز در مسیر صعودی قرار دارد. در صورت ادامه روند کنونی، مجموع مصرف زغال سنگ، گاز طبیعی و نفت تا نیمه سال ۲۰۲۲ به یک رکورد تاریخی و بی‌نظیر خواهد رسید.

🔶 مصرف‌کنندگان انرژی به ویژه در کشورهای توسعه‌یافته سال‌هاست اهداف ناهمگونی نظیر کاهش انتشار آلاینده‌ها، پایین نگاه داشتن قیمت انرژی و تأمین امنیت انرژی را در قالب موضوع گذار انرژی دنبال می‌کنند، اما وضعیت فعلی تهدیدی جدی برای این اهداف به‌شمار می‌آید. افزایش قیمت‌ها همچنین باعث کاهش حمایت عمومی از سیاست‌های گذار انرژی می‌شود.

🔶 این درحالیست که در آستانه اجلاس آب و هوایی COP۲۶ سازمان ملل متحد قرار داریم، اجلاسی که بسیاری بر این باورند که آخرین فرصت برای جلوگیری از تغییر فاجعه‌آمیز اقلیم است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز به تازگی اعلام کرده که برای رسیدن به هدف کربن صفر در سال ۲۰۵۰، لازم است سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک تا سال ۲۰۳۰ به سه برابر سطح فعلی خود برسد (یعنی از ۴ تریلیون دلار به ۱۲ تریلیون دلار).

🔶 سال‌هاست که اصلاح اوج تقاضا برای سوخت‌های فسیلی از نفت گرفته تا زغال سنگ وارد ادبیات اقصاد انرژی شده لکن هیچ‌گاه به واقعیت تبدیل نشده است. بسیاری فکر می‌کردند بخشی از کاهش تقاضا در دوران همه‌گیری کرونا ساختاری بوده و ناشی از تغییرات اجتماعی نظیر دورکاری است.
اما درحال حاضر، تقاضای نفت از سال ۲۰۱۹ نیز بالاتر است. مردم با دوری از حمل و نقل عمومی، با خودروهای شخصی خود به خیابان‌ها و مراکز شهر می‌آیند. در بسیاری از کشورها، گاز به سوخت مکمل تولید برق برای جبران افت و خیزهای انرژی خورشیدی و بادی شده است. حتی زغال سنگ به عنوان آلوده‌ترین سوخت فسیلی نیز به میدان آمده و به تنی ۲۰۰ دلار رسیده که از رکورد قبلی خود در سال ۲۰۰۸ بالاتر است. قیمت برق در انگلستان ۱۰ برابر شده و همان‌طور که گفته شد، نیروگاه وست بورتن را فعال کرده است.

🔶 در این میان، زغال سنگ حالت پارادایمی دارد. حدود یک دهه بود که به نظر می‌رسید این سوخت فسیلی مراحل پایانی افول خود را پشت سر می‌گذارد، سرمایه‌گذاران از این حوزه خارج شده بودند و نیروگاه‌های زغال‌سوز یکی پس از دیگری تعطیل می‌شدند. اما آلاینده‌ترین سوخت فسیلی از رده خارج نشد و مصرف آن در سال ۲۰۱۴ به اوج خود رسید، لکن مجدداً نزولی شد و انتظار می‌رفت که در یک سطح ملایمی تثبیت شده است. اما همانطور که اشاره شد، مصرف این سوخت به رهبری چین تجدید حیات یافته است.

🔶 نفت، سوخت دیگری است که انتظارات برای رسیدن تقاضا به اوج به سرعت درحال محو شدن است. در سال ۲۰۲۰، غول نفتی انگلیسی، BP، کرونا را ورود به دوره پس از اوج تقاضا می‌دانست اما اکنون پیش‌بینی کرده که تقاضا برای نفت در نیمه سال ۲۰۲۲ به سطوح پیش از همه‌گیری کرونا خواهد رسید.

🔶 سر به فلک کشیدن تقاضا باعث شده تا بسیاری از فرض‌های مربوط به سرعت کربن‌زدایی از جهان زیر سؤال برود. این مسأله نشان داد که انرژی‌های پاک و سبز، با همه برنامه‌های طراحی شده و امیدها، همچنان در دوران نوزادی خود بسر می‌برند و جهان هنوز هم به شدت وابسته به سوخت‌های فسیلی است. این وابستگی، اعتیادی است که طی بیش از دو قرن به وجود آمده و عمیقاً ریشه دوانده است.
@monitoreconomy_ir