مجله نقد اندیشه
عبور از حکومت یا حفظ آن؟ پیچیدگی‌های نظریه دولت در ایران امروز ✍️دکتر علی اصغر پورعزت رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران 🔺مشارکت ناآگاهانه، قدرت بازی با آرای عمومی را به حکومت می‌دهد. اگر مشارکت مردم در سیستم حکمرانی، صوری باشد، سیستم حکمرانی فقط پوسته‌ای…
عبور از حکومت یا حفظ آن؟
پیچیدگی‌های نظریه دولت در ایران امروز
✍️دکتر علی اصغر پورعزت
رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران
🔺مشارکت ناآگاهانه، قدرت بازی با آرای عمومی را به حکومت می‌دهد. اگر مشارکت مردم در سیستم حکمرانی، صوری باشد، سیستم حکمرانی فقط پوسته‌ای از دموکراسی را حفظ خواهد کرد و می‌تواند با آرای عمومی بازی کند و با تحریک احساسات مردم، منافع حکمرانان را از منافع عمومی و مصالح ملی متمایز سازد.
🔺حکومت تا چه حد حق دارد که در امور جامعه دخالت کند؟ اگر دخالت حکومت در امور جامعه روا باشد، دخالت سایر بازیگرانی که در سایه رانت حضور حکومت، وارد قلمرو آزاد روابط اجتماعی می‌شوند، قابل رواداری نیست. همچنین اگر حکومت امور جامعه را رها کند، بازیگران قدرت‌مندتر خصوصی یا حزبی، می‌توانند در نقش حکومت‌های کوچک، ظاهر شوند و همان مخاطرات ناشی از دخالت حکومت را ایجاد کنند.
🔺مدعیان حذف حکومت، معمولاً جایگزین‌های بدتر در چنته دارند! جایگزین‌هایی که گاهی به دلیل نامرئی بودن، به اندازه حکومت‌های موجود نیز رصد‌پذیر نیستند و شفاف عمل نمی‌کنند و برای تضمین این عدم شفافیت، بر طبل حفظ حریم خصوصی شرکت‌های خویش می‌کوبند. در حالی که این شرکت‌های خصوصی، در پس ایدئولوژی حکومت‌ستیز خود، جلوه‌هایی از نوعی سلطه پیچیده‌تر را مورد حمایت قرار می‌دهند.
🔺نظریه دولت، ناگزیر بر محور نظریه عدالت اجتماعی مستقر می‌شود، اما بین نظریه ادعایی عدالت و نظریه‌ای که حکومت‌ها سرلوحه اقدامات خود قرار می‌دهند، فاصله وجود دارد. تاریخ گواه است که در نظام‌های کمونیستی، دعوی اولیه حکومت‌مداران، استقرار عدالت اجتماعی و آزادی فراگیر است؛ در حالی که در عمل، حکومت‌های کمونیستی، مخالفان خود را به بدترین شیوه‌های قابل تصور مجازات کرده‌اند.
🔺واژه سرنوشت، واژه‌ای بسیار تأمل برانگیز و مهم است؛ به ویژه آنگاه که از سرنوشت مردم سخن به میان می‌آید؛ مردمی که از دیرباز بوده‌اند و در افق آینده، امید است که سالیان سال باقی بمانند. در این میان ضرورت فوق فعال شدن نقش مردم در سرنوشت سیستم حکمرانی، باید به طور ویژه در نظریه‌های جدید مورد تأکید قرار گیرد.
🔺ادعای رسیدن به بن‌بست حکومت، متضمن ادعایی فرا انسانی و شناخت قطعی و اشراف بر وقایع آینده است؛ در حالی که نه در اعصار گذشته و نه در عصر مدرن و فرامدرن، چنین ادعایی پذیرفتنی نبوده و نیست؛ با این تأکید که حکومت، سازه‌ای انسانی بوده و کارآمدی‌های ویژه خود را دارد؛ ضمن اینکه در گذر تاریخ، نقایص بسیار زیادی را نمایان ساخته است.
🔺هم عبور از حکومت و وا نهادن آن، خطایی نابخردانه به شمار می‌رود و هم رهاسازی حکومت و اعتماد افسارگسیخته به آن، نامعقول جلوه می‌کند. آنچه دانش و خرد، مدنظر ما قرار می‌دهد، ضرورت مواجهه عقلانی با این پدیده، برای استفاده از قابلیت‌های خوب آن و مهار تباه‌کاری‌های ناپسند آن است.
✍️ پورعزت، علی‌اصغر، مجله نقد اندیشه، بهار ۱۴۰۳، شماره دوم و سوم، صفحه ۱۰۴
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
پیچیدگی‌های نظریه دولت در ایران امروز
✍️دکتر علی اصغر پورعزت
رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران
🔺مشارکت ناآگاهانه، قدرت بازی با آرای عمومی را به حکومت می‌دهد. اگر مشارکت مردم در سیستم حکمرانی، صوری باشد، سیستم حکمرانی فقط پوسته‌ای از دموکراسی را حفظ خواهد کرد و می‌تواند با آرای عمومی بازی کند و با تحریک احساسات مردم، منافع حکمرانان را از منافع عمومی و مصالح ملی متمایز سازد.
🔺حکومت تا چه حد حق دارد که در امور جامعه دخالت کند؟ اگر دخالت حکومت در امور جامعه روا باشد، دخالت سایر بازیگرانی که در سایه رانت حضور حکومت، وارد قلمرو آزاد روابط اجتماعی می‌شوند، قابل رواداری نیست. همچنین اگر حکومت امور جامعه را رها کند، بازیگران قدرت‌مندتر خصوصی یا حزبی، می‌توانند در نقش حکومت‌های کوچک، ظاهر شوند و همان مخاطرات ناشی از دخالت حکومت را ایجاد کنند.
🔺مدعیان حذف حکومت، معمولاً جایگزین‌های بدتر در چنته دارند! جایگزین‌هایی که گاهی به دلیل نامرئی بودن، به اندازه حکومت‌های موجود نیز رصد‌پذیر نیستند و شفاف عمل نمی‌کنند و برای تضمین این عدم شفافیت، بر طبل حفظ حریم خصوصی شرکت‌های خویش می‌کوبند. در حالی که این شرکت‌های خصوصی، در پس ایدئولوژی حکومت‌ستیز خود، جلوه‌هایی از نوعی سلطه پیچیده‌تر را مورد حمایت قرار می‌دهند.
🔺نظریه دولت، ناگزیر بر محور نظریه عدالت اجتماعی مستقر می‌شود، اما بین نظریه ادعایی عدالت و نظریه‌ای که حکومت‌ها سرلوحه اقدامات خود قرار می‌دهند، فاصله وجود دارد. تاریخ گواه است که در نظام‌های کمونیستی، دعوی اولیه حکومت‌مداران، استقرار عدالت اجتماعی و آزادی فراگیر است؛ در حالی که در عمل، حکومت‌های کمونیستی، مخالفان خود را به بدترین شیوه‌های قابل تصور مجازات کرده‌اند.
🔺واژه سرنوشت، واژه‌ای بسیار تأمل برانگیز و مهم است؛ به ویژه آنگاه که از سرنوشت مردم سخن به میان می‌آید؛ مردمی که از دیرباز بوده‌اند و در افق آینده، امید است که سالیان سال باقی بمانند. در این میان ضرورت فوق فعال شدن نقش مردم در سرنوشت سیستم حکمرانی، باید به طور ویژه در نظریه‌های جدید مورد تأکید قرار گیرد.
🔺ادعای رسیدن به بن‌بست حکومت، متضمن ادعایی فرا انسانی و شناخت قطعی و اشراف بر وقایع آینده است؛ در حالی که نه در اعصار گذشته و نه در عصر مدرن و فرامدرن، چنین ادعایی پذیرفتنی نبوده و نیست؛ با این تأکید که حکومت، سازه‌ای انسانی بوده و کارآمدی‌های ویژه خود را دارد؛ ضمن اینکه در گذر تاریخ، نقایص بسیار زیادی را نمایان ساخته است.
🔺هم عبور از حکومت و وا نهادن آن، خطایی نابخردانه به شمار می‌رود و هم رهاسازی حکومت و اعتماد افسارگسیخته به آن، نامعقول جلوه می‌کند. آنچه دانش و خرد، مدنظر ما قرار می‌دهد، ضرورت مواجهه عقلانی با این پدیده، برای استفاده از قابلیت‌های خوب آن و مهار تباه‌کاری‌های ناپسند آن است.
✍️ پورعزت، علی‌اصغر، مجله نقد اندیشه، بهار ۱۴۰۳، شماره دوم و سوم، صفحه ۱۰۴
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
انقلاب برای رهایی
▫️مشکل دولت‌های غیرغربی این است که همیشه از غرب وارد شده‌اند
🔹گفت‌وگوی مجله نقد اندیشه با برتران بدیع، متفکر علوم سیاسی:
🔺هرکس باید راه خود را برای ورود به جهانی شدن پیدا کند. این مشکل اصلی ایران است که در حال حاضر با آن مواجه است. اکنون جهان در حال تغییر است و یافتن راهی واقعی و کارآمد برای ورود به جهانی شدن ضروری است.
🔺تصور یک مدل منحصربه‌فرد از حکومت‌ها در جهان غیرممکن است. اقتصاد اجتماعی و بسترهای فرهنگی جوامع آسیایی و آفریقایی با جوامع اروپایی متفاوت است.
✍️ محمدطاها جهاندیده، گفت‌وگو با برتراند بدیع، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۱۰۸-۱۰۷
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
▫️مشکل دولت‌های غیرغربی این است که همیشه از غرب وارد شده‌اند
🔹گفت‌وگوی مجله نقد اندیشه با برتران بدیع، متفکر علوم سیاسی:
🔺هرکس باید راه خود را برای ورود به جهانی شدن پیدا کند. این مشکل اصلی ایران است که در حال حاضر با آن مواجه است. اکنون جهان در حال تغییر است و یافتن راهی واقعی و کارآمد برای ورود به جهانی شدن ضروری است.
🔺تصور یک مدل منحصربه‌فرد از حکومت‌ها در جهان غیرممکن است. اقتصاد اجتماعی و بسترهای فرهنگی جوامع آسیایی و آفریقایی با جوامع اروپایی متفاوت است.
✍️ محمدطاها جهاندیده، گفت‌وگو با برتراند بدیع، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۱۰۸-۱۰۷
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
مجله نقد اندیشه
انقلاب برای رهایی ▫️مشکل دولت‌های غیرغربی این است که همیشه از غرب وارد شده‌اند 🔹گفت‌وگوی مجله نقد اندیشه با برتران بدیع، متفکر علوم سیاسی: 🔺هرکس باید راه خود را برای ورود به جهانی شدن پیدا کند. این مشکل اصلی ایران است که در حال حاضر با آن مواجه است. اکنون…
انقلاب برای رهایی
▫️مشکل دولت‌های غیرغربی این است که همیشه از غرب وارد شده‌اند
🔹گفت‌وگوی مجله نقد اندیشه با برتران بدیع، متفکر علوم سیاسی:
🔺هرکس باید راه خود را برای ورود به جهانی شدن پیدا کند. این مشکل اصلی ایران است که در حال حاضر با آن مواجه است. اکنون جهان در حال تغییر است و یافتن راهی واقعی و کارآمد برای ورود به جهانی شدن ضروری است. اولویت برای ایران است که این راه را فراتر از تقلید و اعتراض تعریف کند. بدون مشارکت در جهانی شدن، هیچ‌چیز امکان‌پذیر نیست.
🔺تصور یک مدل منحصربه‌فرد از حکومت‌ها در جهان غیرممکن است. اقتصاد اجتماعی و بسترهای فرهنگی جوامع آسیایی و آفریقایی با جوامع اروپایی متفاوت است. زمانی که جوامع غربی، مدرنیته خود را اختراع کردند، مجبور نبودند با الگوی رقیب روبه‌رو شوند، آن‌ها تنها و آزاد بودند، اما کشورهای غیرغربی اکنون باید اختراع خود را تحت محدودیت الگوی مسلطی که بر جهان حاکم است، به کار گیرند.
🔺عامل اصلی انقلاب در جهان معاصر را باید الهامات اجتماعی و نیاز به رهایی یافت. همه الهامات از آزادی واقعی تا میل به تحقق ارزش‌ها از مردم نشئت می‌گیرد. به همین دلیل تصور اینکه ما با انگیزه‌های اقتصادی خود در حال انقلاب هستیم، دیدگاه اشتباهی است، البته انگیزه‌های اقتصادی نیز مهم است، اما این شرایط با احساسات سیاسی و اجتماعی فعال می‌شود. نقطه شروع همه انقلاب‌ها مبارزه با ذلت است.
🔺مشکل دولت‌های غیرغربی این است که هرگز اختراع نشده‌اند، بلکه همیشه از غرب وارد شده‌اند. هنوز یک ترکیب ناموفق بین یک جامعه مدنی شکننده و یک دولت غیراقتدارگرای خارجی وجود دارد. چالش بزرگ این است که چگونه می‌توان یک مدل جدید اختراع کرد؟ ما هنوز تا رسیدن به این مهم فاصله داریم. برای ابداع این مدل جدید به انقلاب‌ها، سازمان‌های اجتماعی و ایدئولوژی‌های تازه نیاز است.
🔺من در مورد استفاده از مفهوم طبقه اجتماعی که مستقیماً از تاریخ غرب سرچشمه می‌گیرد، محتاط خواهم بود. الگوی جامعه و سیاست غربی با شرایط اجتماعی جوامع غیرغربی سازگار نیست. مفهوم طبقه متعلق به تاریخ این جوامع نیست. طبقه اجتماعی مفهومی است که در اروپا برای تعریف انقلاب بورژوایی و ساخت جوامع سرمایه‌داریِ مدرن مطرح شد. ما نمی‌توانیم همان پیکربندی را در تفاسیر غیر غربی بیابیم.
🔺ما عروسک‌های پیکربندی‌های جغرافیایی نیستیم، بلکه انسان‌هایی هستیم که جغرافیا را بر اساس خواسته‌ها، ارزش‌ها یا علایق خود تفسیر می‌کنیم. یک سنت در فرهنگ ایرانی است که انزوای ایران را در نظر گرفته و در برابر آن واکنش نشان می‌دهد؛ حتی اگر فردوسی بزرگ را بخوانید، این حس را خواهید دید که من نه تنها انزوا، بلکه طرد ایران از سوی مردم عرب یا ترک و به طور کلی در جهان را می‌بینم.
🔺مشکل اصلی، کنترل تدریجی برنامه‌ریزی‌های ایران و ورود به روند جهانی شدن است. این امر در زمان پهلوی شکست خورد، زیرا ایران در زمان پهلوی هم‌سو با سیاست آمریکا وارد روند جهانی شدن شد و به همین دلیل مردم با نوعی احساس ناامیدی و سرخوردگی مواجه شدند. اکنون می‌توان گفت که ایران معاصر، از جامعه جهانی و از نظام بین‌الملل جدا شده است.
✍️ محمدطاها جهاندیده، گفت‌وگو با برتران بدیع، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۱۰۸-۱۰۷
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
▫️مشکل دولت‌های غیرغربی این است که همیشه از غرب وارد شده‌اند
🔹گفت‌وگوی مجله نقد اندیشه با برتران بدیع، متفکر علوم سیاسی:
🔺هرکس باید راه خود را برای ورود به جهانی شدن پیدا کند. این مشکل اصلی ایران است که در حال حاضر با آن مواجه است. اکنون جهان در حال تغییر است و یافتن راهی واقعی و کارآمد برای ورود به جهانی شدن ضروری است. اولویت برای ایران است که این راه را فراتر از تقلید و اعتراض تعریف کند. بدون مشارکت در جهانی شدن، هیچ‌چیز امکان‌پذیر نیست.
🔺تصور یک مدل منحصربه‌فرد از حکومت‌ها در جهان غیرممکن است. اقتصاد اجتماعی و بسترهای فرهنگی جوامع آسیایی و آفریقایی با جوامع اروپایی متفاوت است. زمانی که جوامع غربی، مدرنیته خود را اختراع کردند، مجبور نبودند با الگوی رقیب روبه‌رو شوند، آن‌ها تنها و آزاد بودند، اما کشورهای غیرغربی اکنون باید اختراع خود را تحت محدودیت الگوی مسلطی که بر جهان حاکم است، به کار گیرند.
🔺عامل اصلی انقلاب در جهان معاصر را باید الهامات اجتماعی و نیاز به رهایی یافت. همه الهامات از آزادی واقعی تا میل به تحقق ارزش‌ها از مردم نشئت می‌گیرد. به همین دلیل تصور اینکه ما با انگیزه‌های اقتصادی خود در حال انقلاب هستیم، دیدگاه اشتباهی است، البته انگیزه‌های اقتصادی نیز مهم است، اما این شرایط با احساسات سیاسی و اجتماعی فعال می‌شود. نقطه شروع همه انقلاب‌ها مبارزه با ذلت است.
🔺مشکل دولت‌های غیرغربی این است که هرگز اختراع نشده‌اند، بلکه همیشه از غرب وارد شده‌اند. هنوز یک ترکیب ناموفق بین یک جامعه مدنی شکننده و یک دولت غیراقتدارگرای خارجی وجود دارد. چالش بزرگ این است که چگونه می‌توان یک مدل جدید اختراع کرد؟ ما هنوز تا رسیدن به این مهم فاصله داریم. برای ابداع این مدل جدید به انقلاب‌ها، سازمان‌های اجتماعی و ایدئولوژی‌های تازه نیاز است.
🔺من در مورد استفاده از مفهوم طبقه اجتماعی که مستقیماً از تاریخ غرب سرچشمه می‌گیرد، محتاط خواهم بود. الگوی جامعه و سیاست غربی با شرایط اجتماعی جوامع غیرغربی سازگار نیست. مفهوم طبقه متعلق به تاریخ این جوامع نیست. طبقه اجتماعی مفهومی است که در اروپا برای تعریف انقلاب بورژوایی و ساخت جوامع سرمایه‌داریِ مدرن مطرح شد. ما نمی‌توانیم همان پیکربندی را در تفاسیر غیر غربی بیابیم.
🔺ما عروسک‌های پیکربندی‌های جغرافیایی نیستیم، بلکه انسان‌هایی هستیم که جغرافیا را بر اساس خواسته‌ها، ارزش‌ها یا علایق خود تفسیر می‌کنیم. یک سنت در فرهنگ ایرانی است که انزوای ایران را در نظر گرفته و در برابر آن واکنش نشان می‌دهد؛ حتی اگر فردوسی بزرگ را بخوانید، این حس را خواهید دید که من نه تنها انزوا، بلکه طرد ایران از سوی مردم عرب یا ترک و به طور کلی در جهان را می‌بینم.
🔺مشکل اصلی، کنترل تدریجی برنامه‌ریزی‌های ایران و ورود به روند جهانی شدن است. این امر در زمان پهلوی شکست خورد، زیرا ایران در زمان پهلوی هم‌سو با سیاست آمریکا وارد روند جهانی شدن شد و به همین دلیل مردم با نوعی احساس ناامیدی و سرخوردگی مواجه شدند. اکنون می‌توان گفت که ایران معاصر، از جامعه جهانی و از نظام بین‌الملل جدا شده است.
✍️ محمدطاها جهاندیده، گفت‌وگو با برتران بدیع، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۱۰۸-۱۰۷
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
سلطه متفکرانِ فقیر
تفکر مربوط به متفکران است، نه عامه مردم
✍️دکتر عبدالله نصری:
🔺لازمه تفکر نیز این نیست که اندیشه‌ها ضرورتاً در اختیار توده‌های مردم قرار گیرد
مردم در حد رفع نیازهای زندگی خود می‌اندیشند؛ البته نه به این معنا که مردم معمولی فاقد اندیشه هستند، بلکه نمی‌توان آن‌ها را متفکر تلقی کرد، حتی برخی از صاحب‌نظران را نیز نمی‌توان متفکر دانست، چراکه صاحب‌نظر بودن به معنای متفکر بودن نیست.
🔺چشم‌انداز اندیشه امروزه با بی‌توجهی به اصول تفکر، در معرض مخاطره است. یکی از معضلات امروز جامعه ما این است که برخی نهادها به دنبال تفکر و متفکر پاستوریزه هستند.
▫️مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۴۴-۴۲
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
تفکر مربوط به متفکران است، نه عامه مردم
✍️دکتر عبدالله نصری:
🔺لازمه تفکر نیز این نیست که اندیشه‌ها ضرورتاً در اختیار توده‌های مردم قرار گیرد
مردم در حد رفع نیازهای زندگی خود می‌اندیشند؛ البته نه به این معنا که مردم معمولی فاقد اندیشه هستند، بلکه نمی‌توان آن‌ها را متفکر تلقی کرد، حتی برخی از صاحب‌نظران را نیز نمی‌توان متفکر دانست، چراکه صاحب‌نظر بودن به معنای متفکر بودن نیست.
🔺چشم‌انداز اندیشه امروزه با بی‌توجهی به اصول تفکر، در معرض مخاطره است. یکی از معضلات امروز جامعه ما این است که برخی نهادها به دنبال تفکر و متفکر پاستوریزه هستند.
▫️مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، بهار ۱۴۰۳، صص ۴۴-۴۲
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh