​​9-aprel – Sohibqiron Amir Temur tavallud topgan kun

AMIR TEMUR – ADOLAT TIMSOLI

Turkiy xalqlar dunyo tamadduniga fanning barcha sohalaridan mutafakkir allomalarni, ulug‘ shoiru adiblarni yetishtirish orqali nechog‘liq katta hissa qo‘shgan bo‘lsa, buyuk sarkarda farzandlari timsolida jahon harb san’ati yuksalishini ta’minlashda shunchalik ulkan xizmat qildi. Mashhur Atilla, Chingizxon, Sohibqiron Amir Temur, Sulton Yildirim Boyazid hamda Sulton Jaloluddin Manguberdi turkiy millatning harbiy qudratini butun olamga namoyon etish barobarida bashariyatga haqqoniyat va adolatdan munosib saboq bergani buning yorqin isbotidir. Tarixiy voqelikni badiiy asarlarga aylantirish avlodlarni millatning ibratli kechmishiga hurmat, undan saboq olish ruhida tarbiyalashning eng ta’sirli va samarali usuli ekani ayon. O‘zbekiston Xalq shoiri, O‘zbekiston Qahramoni Abdulla Oripovning “Sohibqiron” she’riy dramasi shunga ko‘ra katta ahamiyatga ega.
Besh sahnadan tarkib topgan dramada turkiy millatning buyuk jahongiri Amir Temur obrazi yorqin tasvirlangan. Asar Amir Temur va sartarosh suhbatidan boshlanadi va shu ikki qahramon muloqoti bilan yakunlanadi. Drama avvalidagi dialogda muallif Sohibqiron tilidan quyidagi so‘zlarni keltiradi:
Shoir ahli g‘azallarin qog‘ozga yozsa,
Men she’rimni o‘chmas qilib shamshirga o‘ydim.
U bitikning mazmuni shul:
“Kuch – adolatda!”
Asar so‘ngida yana shu ikki qahramon muloqoti berilishi dramaning boshlanishi va oxirini yaxlit kompozitsiyaga birlashtiradi. Syujet tizimini uyg‘unlashtiradi. Drama yakunida Xitoy urushiga otlangan Sohibqironning, qish sovug‘i bois askarlar kayfiyatida lanjlik borligini eshitgach, qahratonda lashkarlari ko‘z o‘ngida yalangtepada soch oldirishi voqeasi tasvirlanadi. Buyuk jahongir va sartarosh o‘rtasidagi dialog Sohibqiron zimmasidagi missiyaning asl mohiyati obrazli tasvirlangani bilan ahamiyatlidir:
Davomi...

Бугун ҳаётимдаги энг яхши лойиҳалардан бири Ziyouz.com дунё юзини кўрганига 20 йил бўлди. Кечагидек ёдимда, бундан ропа-роса 20 йил аввал, 2004 йил 9 апрель куни сахар пайти дўстим Отабек Нуриддинов хонадонида Ziyouz.com порталининг илк саҳифаларини интернетга юклаган эдик. Сайтни html дастурлаш тилида ўзим ёзган ва ўша замон услубида оддий дизайн қилган эдим. Илк 20 та мақолани ўша пайтдаги интернет тезлиги (31 кбит/с) билан уни жойлашга 1 соатча кетганди (қулоқларим остида Dialup овози жарангламоқда). Ярим йил ичида сайтдаги мақолалар сони 300 тага етган.

У пайтларда компьютерим ҳам йўқ эди. Компьютери, айниқса ноутбуки бўлиш катта обрў саналарди. Таҳририятдаги компьютерда материалларни тайёрлаб, дискетага (атиги 1,44 Мб маълумот сиғарди) кўчириб, интернет кафега борар ва ўша ерда бутунжаҳон тўрига жойлар эдим. У пайтлар ҳали ADSL ҳам йўқ, 31 кбит/с тезликка эга Dialup интернет кафедаги 6 та компьютерга бўлинарди. Интернет нархи ҳам жуда қиммат: соати 5000 сўм эди. Ўзим эса 12000 сўм стипендия олардим.

2005 йили грант асосида журналистикадан малака ошириш учун Польшада бўлдим. Энг яхши қатнашган иштирокчи сифатида ноутбук совға қилишди. Жуда хурсанд бўлдим. Бу Wi-Fi адаптер уланган илк ноутбуклардан бири эди. Навоий кўчага (ўша пайтлар электроника товарлари ярмаркаси шу кўчада бўларди) нимадир олиш учун борганимда ўша ноутбукни кўрсатдим, сотувчилар 2800$ га баҳолашди. Ўша пайтлари бу пулга яна озгина қўшилса, квартира берарди. Сотмадим.

Шу йили прописка муддати (университетдан 4 йилга прописка қилиб берарди) тугагани учун газетадаги ишимдан айрилдим. Магистратурага кирдим. Ярим йилча ишсиз қолдим. Шунда ноутбук иш берди. Шу орқали озроқ тирикчилик қилиб, ҳам сайтни юритиб турдим.

Кейин телефони бор ижара-квартирага кўчиб ўтдим. Уйдан интернетга уланиб, сайт ишларини бажара бошладим. Dialup тизимида телефон орқали провайдерга уланиб, интернетга кирилган пайт телефон линияси банд бўлар ва телефон учун ҳам компания ҳақ оларди. Кейин Callback хизмати чиқди. Унда интернет провайдери сизга қўнғироқ қилиб, интернетга улаб берарди.

Аввал-бошда бу ишимга яқинларим, айрим устозлар ҳам қарши бўлди. Уларга интернетнинг афзалликлари ва имкониятларини тушунтиришга ҳаракат қилдим. “Умид билан суқилган таёқ бир кун берар меваю япроқ” деганлари тўғри экан, бир-икки йилда сайт анча кўзга кўриниб қолди, илк ҳосил бера бошлади. Портал, айниқса, чет элдаги миллатдошларимиз учун айни муддао бўлган эди. Шунингдек, ўзбек тилини тадқиқ этаётган олимлар ҳам сайтга тез-тез мурожаат қиладиган бўлди. Бу орада хориж давлатлари адабий ва илмий нашрлари билан алоқаларни йўлга қўйдим.

Ziyouz.com кутубхонасидаги баъзи китобларни киритишга 1 кунлаб вақт кетган. Интернет тезлиги бу пайтда 56 кбит/с га етган, 20-30 Mb китобни юклаш учун кечқурун upload га қўяр, кечаси телефон узилиб қолмаса, сахаргача юклаш тугарди. Агар техник носозлик (телефон кўп узилиб қоларди) бўлса, яна қайта юклашга тўғри келарди.

2005 йилда сайтда форум (ушбу форум ўзбек тилидаги илк форумлардан бири эди) ишлай бошлади. «Янгиликлар», «Ислом», «Иқтисод», «Сиёсат», «Маърифат», «Ажойиботлар» бўлимларида 1000 га яқин мақола жамланди. 2006 йил, 25 январь куни «Халқ сўзи» газетасида чоп этилган «Айб фақат ёшлардами?» мақоласида сайтимиз ҳақида илиқ фикрлар билдирилди. Ушбу мақола порталимиз ҳақида расмий оммавий ахборот воситаларида эълон қилинган илк хабар эди.

Дастлаб ruweb.net’дан олинган хостинг 50 Мб ҳажмда эди. Ойига 1000 Мб трафик бериларди. Бу трафик эса ойнинг 10-15 кунида тугаб қолар, қолган кунлари сайт ишламай турарди. Китоблар бошқа бепул серверга жойланарди. Кейинчалик хостингни бир неча марта ўзгартирдим… Сайтни ясаш, дизайн қилиш, жойлаш, кичик техник муаммоларни ҳал қилишни ўзим ўрганиб бажарардим. Бу борада Шуҳрат Деҳқонов катта кўмак бериб турди. Сўнгги йилларда Шавкат Ҳомиджонов беминнат ёрдам бермоқда. Уларга алоҳида раҳмат айтаман.

Бир неча ўн материалдан иборат мўъжаз сайтни росмана порталга айлантириш осон кечмаган, албатта. Мен иш бошлаган даврда интернетда ўзбек тилидаги материаллар жуда кам эди. Шу бўшлиқни тўлдириш мақсадида даставвал кўпроқ матнли материалларни жамлашга ҳаракат қилдим. Оз сондаги тайёр файлларни газета, журнал ва нашриёт таҳририятларидан олардим. Аста-секин муаллифларнинг ўзлари ҳам тайёр матнларни тақдим эта бошлади. Лекин асосий бисотни ўзим электронлаштириб, жойлашимга тўғри келди.

Интернет аҳлига, аввало, энг зарурий маълумотларни тақдим этиш керак деб ўйлаганман. Уларни электрон форматга келтириш катта вақт ва ресурс талаб қиларди. Китобларни топиб, уни саҳифама-саҳифа сканердан ўтказиш; файлларни йиғиб, яхлит PDF форматга ўтказиш; PDF файлдан матн форматга ўгириш; матнни қайта ўқиб, хатоларини тузатиб чиқиш; сканер қилингандаги доғларни тозалаш ва текислаш; муаллифлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш учун шифрлаш; сайтга жойлаш учун охирги версияни ҳозирлаш; ниҳоят, файлни серверга жойлаш ва электрон кутубхонада эълон қилиш... Жараён анча узун ва машаққатли бўлса-да, менга олам-олам завқ берарди. Қолаверса, бу мен учун бир дорилфунун каби эди: ҳар бир матнни тайёрлаш жараёнида уни синчковлик билан ўқиб, билимимни оширар, дунёқарашимни кенгайтирар эдим.

Газет-журналларнинг таҳририят берган йиллар бўйича жамланмаларини уйга олиб бориб, муқовани бузиб, ичидан нашрни олар ва сканердан ўтказар эдим. Йиллик архив тугагандан сўнг журналларни жамлаб, тикиб, яна қайта муқовалаб, таҳририятга қайтарардим. "Ёшлик"нинг марҳум бош муҳаррири Собир Ўнар топилмаган сонларни азза-базза уйидан олиб келгани ёдимда. Мен бисот кемтик бўлиб қолмасин дея таҳририят архивида сақланиб қолмаган сонларни қисталанг қиламан, раҳматли Собир ака қидира-қидира безор бўлдими, ахийри уйидаги китоб жавонларини ҳам ихтиёримга бериб қўйган эди.

Бундай муносабат-музокаралар бошқа адабий журнал ва нашрлар билан ҳам бўлган. Таҳририятлар, машҳур олим, шоиру ёзувчиларнинг шахсий кутубхоналари аро кезиш, уларнинг маънавий бисотига ошно бўлиш ва энг нодир китобларни ўқирманларга тақдим этиш менга илҳом ва куч берарди. Кутубхонадаги қоғоз ҳидидан кўнглим ёришиб, чарчоқларим чиқиб кетарди. Бироз чанг тортган китобларни қўлга олиш, аср ошган битикларни ўқиш қанчалик мароқли эканини ашаддий китобхонлар яхши билади.

Агар инсон бир ишни сидқидилдан, севиб қилса, ўша юмуш унинг ҳаёти мазмунига айланади. Мен учун ҳам Ziyouz.com аллақачон ҳаётимнинг ажралмас қисми бўлиб қолган. Портал материалларидан фойдаланиб номзодлик, докторлик диссертациялари ёқланаётгани, хорижда ўзбек адабиёти тадқиқ ва таржима қилинаётгани ҳақидаги хабарлар доим хурсанд қилади. Портал ҳақида ҳам бир нечта магистрлик ишлари ёқланди.

Яқинда Англияда докторлик ишини ёқлаётган бир ватандошимиз билан суҳбатлашдим. “Сизга катта раҳмат. Четда юриб, сайтингиздаги электрон китоблардан 500 дан зиёдини ўқидим”, деди. Шукрки, бунақа эътирофларни тез-тез эшитиб тураман. Мотивация дегани шу бўлса керак. Ziyouz.com халқимизнинг зиёли бўлмоғига озгина бўлса-да ҳиссам қўшаётганидан бахтлиман.

Давронбек Тожиалиев
@davronbekt

#Kinotavsiya

“Abdulla Qodiriy” hujjatli filmi

Rejissor: Umid Hamdamov
Senariy mualliflari: Farrux Jabborov, Iqbol Qoʻshshayeva
Postanovkachi operator: Jahongir Ibrohimov
Prodyuser: Anvar Madraimov

Rasmiy sahifalarimiz👇

Telegram | Facebook | YouTube |X

АТОҚЛИ ЁЗУВЧИ МУРОД МУҲАММАД ДЎСТНИ 75 ЁШИ БИЛАН САМИМИЙ ҚУТЛАЙМИЗ!
Мурод Муҳаммад Дўст "Хуршид Даврон кутубхонаси"да: https://kh-davron.uz/tag/murod-muhammad-dost

Мурод Муҳаммад Дўстнинг "Дашту далаларда" асари асосида Ўзбекистон радиоси Бадиий эшиттиришлар таҳририяти томонидан 1998 йилда тайёрланган радиодрама. Режиссёр: Раҳмат Жумаев. Ролларни Тошкент театрлари артистлари ижро этган. Радиодрамадаги қўшиқлар таниқли санъаткор Ҳасан Ражабий томонидан ижро этилган.
Ҳикоя матни: https://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/murod-muhammad-dost-dashtu-dalalarda-hikoya.html

"Хуршид Даврон кутубхонаси"да Мурод Муҳаммад Дўст ижодий фаолияти ва китоблари билан боғлиқ саҳифалар: https://kh-davron.uz/tag/murod-muhammad-dost

Мурод Муҳаммад Дўст 1949 йил 12 апрелда Самарқанд вилоятининг Жом қишлоғида туғилган. Дастлабки ҳикоялар тўплами: «Қайдасан, кувонч садоси?» (1976). Шундан кейин «Мустафо» (1977), «Бир тойчоқнинг хуни» (1979), «Галатепага қайтиш» (1983), «Дашту далаларда» (1987) сингари ҳикоя ва қиссалари нашр этилган. «Лолазор» (1988) романи муаллифи.

Qutlov

MUROD MUHAMMAD DO‘ST

Bugun O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi, usta yozuvchi, mohir kinodramaturg Murod Muhammad Do‘st 75 yoshni qarshiladi.
U kitobxonlarga “Dashtu dalalarda”, “Darvoza yonidagi it”, Bir toychoqning xuni” hikoyalari, “Galatepaga qaytish”, “Mustafo”, “Isteʼfo” qissalari, “Lolazor” romani orqali tanish. Shuningdek, adib bir qancha kinossenariylar ham yozib, o‘zbek kinosining oltin fondi “Galatepalik avliyo”, “Dev bilan pakana”, “Po‘sht arava”, “Ko‘rgim keladi”, “Akaxon” singari filmlar bilan boyishiga ham hissa qo‘shdi. Bugun sizlarga yozuvchining eng go‘zal hikoyasi sanalgan “Dashtu dalalarda” asarini havola etamiz.
Yozuvchini esa tavallud ayyomi bilan qutaymiz!


O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati

Hikoyani shu yerdan o‘qing: 👇👇👇👇
https://telegra.ph/Dashtu-dalalarda-04-12

​Taʼziya

ERKIN SAMANDAR VAFOT ETDI

Bugun O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist, Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi, shoir, nosir va dramaturg Erkin Samandar vafot etdi.
Erkin Samandar 1935-yilning 22-martida Xorazm viloyatining Xonqa tumanidagi Navxos qishlog‘ida dunyoga kelgan. 1957-yili viloyat Pedogogika institutini, 1967-yili O‘zFA Til va adabiyot institutining aspiranturasini tamomlagan. O‘zbekiston televideniyesi “Yoshlik” studiyasining bosh muharriri, adabiy-dramatik eshittirishlar dasturining bosh muharriri, “Xorazm haqiqati” viloyat gazetasining muharriri vazifalarida faoliyat ko‘rsatgan.
Birinchi sheʼriy to‘plami “Amu jilolalari” (1966) nomi bilan chop qilingan. Shuningdek, uning “Dunyoning yoshligi” (1968), “Osmon to‘la nur” (1970), “Vafo degan gavhar” (1973), “Mening yigitlik vaqtim” (saylanma, 1979), “Qabul soatlari” (1980), “Sohildagi bolalar” (1982), “Яблоня во дворе” (Moskva, 1982), “Bahor oqshomlari” (1984), “Шедрост рассвета” (1985), “Sevgi fasllari” (1987), “Bu bog‘ni qaysi bog‘ derlar” (1988), “Sevgi kitobi” (1996), “Va yana bahor” (2010, Sayyora Samandar bilan hammualliflikda), “Ko‘ngil yoshligi” (2010) kabi sheʼriy to‘plamlari nashr etilgan. “Osmonning tosh tulpori”, “Oltin sandiq”, “Qo‘shiq izlab”, “Samarqandni oshiqlar qurgan” kabi dostonlari, 100 dan ortiq qo‘shiqlar muallifidir.
Erkin Samandar tarixiy mavzuda yaratilgan “Daryosini yo‘qotgan qirg‘oq” (roman, 1989), “Tangri qudug‘i” (roman, birinchi kitob 1989), “Quduq tubidan sadolar” (roman, ikkinchi kitob, 1989), “Pahlavon Mahmud Puryoyvaliy” (2000), “Sulton Jaloliddin” (roman, 2007), “Quyun yuzlari yoxud Ogahiy” (roman, 2009), “G‘ayb qushlari” (roman, qissa va hikoyalar, 2011) kabi kitoblar muallifi hamdir.
Dramaturg sifatida “Javohir” (musiqali drama, 1984), “Ajdodlar qilichi” (tarixiy drama, 1986), “Jaloliddin Manguberdi” (“Yot hujra”, pyesa, 1988), “Bashorat” (musiqali drama, 1988), “Arabmuhammad” (tarixiy drama, 1992), “Dilda borim” (musiqali komediya, 2012) kabi sahna asarlarini yozdi. “Avaz O‘tar”, “Madraim Sheroziy”, “Ming otlilar diyori”, “Ogahiy qo‘lini olgan rais”, “Xiva”, “Qum sayli” kabi hujjatli-publitsistik filmlar yaratdi, ko‘plab esselar yozdi.
Xorazm viloyat musiqali drama teatrida sahnalashtirilgan “Dilda borim” (2012) va “Jaloliddin Manguberdi” (2019) spektakllari sahnalashtirilgan.
Erkin Samandar milliy adabiyotimiz va jurnalistikamizni rivojlantirishdagi samarali hissasi uchun Vatanimizning oliy mukofotlari – “O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist (1990) faxriy unvoni va “Do‘stlik” (2015) ordeniga sazovor bo‘lgan.
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi jamoasi va ko‘p sonli aʼzolari uyushma aʼzosi Erkin Samandarning vafoti munosabati bilan uning oilasi va yaqinlariga chuqur hamdardlik bildiradi.
Janoza namozi ertaga, 14-aprel kuni soat 12:00da Urganch shahri Jaloliddin Manguberdi ko‘chasi, 60-uy, shoir xonadonida o‘qiladi. Mo‘ljal: Viloyat bojxona boshqarmasi.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati

#МУНДАРИЖА

✨«Шарқ юлдузи» журналининг 2024 йил, 1-сони нашрдан чиқди. Журнал мундарижаси билан танишинг.✨

(Тез орада янги сон мавзуларидан намуналар жойлаб борамиз)

Бизни кузатиб боринг:
Telegram|  Facebook | web-sayt

#yangi_nashr | Tez kunda!

Xurshid Abdurashid: Dardisar

Roman

“Dardisar” Xurshid Abdurashidning ilk romani, ungacha muallifning “Faqat u qoldi” she'riy to‘plami nashr etilgan edi.

Fantasmagoriya, satira, yumor, romantika, shafqatsiz realizm elementlari qorishib ketgan ushbu asarda xolis bir kuzatuvchi bizga chetdan nazar tashlaydi, o‘zimiz sezmay qo‘ygan, odat tusiga kirgan jihatlarga oyna tutadi.

📚  @akademnashr

Youtube | Instagram | Facebook  | Twitter

19 апрель   - Устоз шоир Шуҳрат (1918-1993) таваллуд топган кун Шуҳрат тавваллуд топган кунга бағишланган “Бугун” дастури (12.04.2022). Дастурда Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азим иштирок этган
Хуршид Даврон хотираси мана бу саҳифада: https://kh-davron.uz/kutubxona/multimedia/said-ahmad-bosgan-izim-aytgan-sozim-qoladi.html

Filologiya fanlari doktori, professor No‘mon Rahimjonov tavalludining 80 yilligiga bag‘ishlangan xotira kechasi “O‘zbekiston” radiokanalida efirga uzatildi.

Muharrirlar - Bahriddin Maxmadaliyev, Zulayho Ahmadjonova

#suhbat

Ijodkor, avvalo, hayot kitobini o‘qigan bo‘lsin

– Yaxshi asar yozilishi uchun ko‘p o‘qish kerakmi?

– Ijodkor uchun bosh kitob bu – hayot. Ko‘pchilik – “kitob o‘qib yozuv­chi bo‘lish mumkinmi?” yoki “Siz asarlaringizni qaysi kitoblarni o‘qib, qaysi asarlardan ta’sirlanib yozgansiz?” kabi savollar ham berib qolishadi. Kitob o‘qib asar yozadigan yozuvchi-shoirlar ham bor, albatta.

👉davomi...

@yoshlikjurnali