لاین‌رود؛ رود سرافراز هزارمسجد

✍️ نوشته: مجید سپهری - لاین

در پهنه‌ی جغرافیای خراسان بزرگ، سه رود بزرگ تاریخی چون شریان‌های زنده‌ی تمدن، از دل کوهستان‌ها جوشیده و به‌سوی دشت‌های تشنه روانه شده‌اند: کشف‌رود حماسی، اترک‌رود تاریخی، و سومین آن، لاین‌رود، این رود سرافراز که امروز آخرین بازمانده‌ی رگ‌های تپنده‌ی آب در این سرزمین است.

اگرچه کشف‌رود بیش از چهار دهه است که خاموش شده و اترک نیز در دو دهه گذشته به خوابی ابدی فرو رفته، لاین‌رود هنوز ایستاده است؛ جاری از سینه‌ی یخچال‌های سپید کوهستان هزارمسجد، عبورکنان از دل جنگل‌های اورس، از لاین کهن و توابع گذشته، دشت اتک و قرقوم و صحرای آبیورد را سیراب می‌سازد.
این رود، نه‌تنها جغرافیا، بلکه هفت‌هزار سال تمدن را در خود حمل می‌کند؛ از روزگاری که انسان نخستین، در حاشیه‌ی رودها تمدن آفرید، لاین‌رود نیز مهد کشاورزی، دامداری و آرامش بود.

هارولد لمب در کتاب «قدم‌به‌قدم با اسکندر مقدونی» از انبوه جنگل‌های اورس هزارمسجد یاد کرده و از عظمت آب‌های لاین‌رود حیرت‌زده بوده است. بنا به روایت وی، آرش کمانگیر در نخستین پاتک گریز از دل جنگل‌های هزارمسجد بر سپاه اسکندر یورش برده و میان ده تا دوازده‌هزار نفر از لشکریان مقدونی را از پای درآورد. اینجا، هزارمسجد بود که اسکندر را به زانو درآورد؛ و همه‌ی این حیات، مرهون وجود لاین‌رود بود.

در تاریخ ایران نیز آمده است که تمدن‌ها در کنار رودها زاده شدند؛ از دجله و فرات تا سیروان، و اینک لاین‌رود، همچون میراثی فراموش‌شده، گواه آن دوران درخشان است.

اما این رود رنج دیده نیز زخمی است؛ از قرارداد ننگین ۹۹ ساله میان دولت ایران (نماینده‌اش «یلانتوش‌خان») و دولت روسیه تزاری (ژنرال «پلتینکف»). مردمان لاین، طی یک قرن، به دلیل واگذاری حقابه، با بحران آب دست‌وپنجه نرم کردند. اگرچه این قرارداد در سه دهه اخیر پایان یافته، اما بحران‌ها همچنان ادامه دارد.

امروزه، لاین‌رود با پدیده کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی تا ۷۰ درصد کاهش آبدهی را تجربه می‌کند. با این‌حال، تهدیدی بزرگ‌تر، از سوی برخی مدیران اجرایی، در قالب طرح انتقال آب به کلان‌شهر مشهد در حال وقوع است؛ طرحی که اگر اجرایی شود، نه‌تنها لاین، بلکه تمامی زیست‌بوم هزارمسجد، جنگل اورس، مراتع قرقوم، و دشت‌های آبیورد با مرگ تدریجی مواجه خواهند شد.

🌪 گرد و ریگ‌های دشت قرقوم و اتک در پنج سال اخیر، هشدارهایی طبیعی است که از نابودی تدریجی این منطقه خبر می‌دهند.

و ما می‌پرسیم:
آیا توران، این پاره‌تن ایران، نفرین‌شده است؟ یا از ماست که بر ماست؟
اگر امروز نگذاریم لاین‌رود بمیرد، شاید فردا دوباره رودی برخیزد، سبزی برگردد، و هزارمسجد نفس بکشد.

@Polgerdonline

((بسمه تعالی))
با شایسته‌ترین و عالی‌ترین عبارات و سخنان به هر زبان و هر لهجه می‌ستاییم، محبت‌های شما بزرگواران را.
چه آن کس که با گل خاطر سوگوارمان را تسلی بخشید و چه آن کس که به قدوم مبارک خود و چه آن عزیزی که به خط و جراید گرد غم از چهره غمگین ما زدود.
در مقام شما چه می‌توانیم بگوییم که اقیانوسی از لطف و رحمت را برگ‌های خسته و کوفته‌مان جریان دادید،
با این عمر کوتاه خاکی، قادر به جبران الطاف شما نیستیم، پس دست به دامان ذات کبریایی دراز می‌کنیم
و از درگاهش می‌خواهیم تا پاسخگوی این همه لطف از روی عنایت خویش باشد!
بدین وسیله از عنایت و حسن توجه کلیه سروران، دوستان، آشنایان و همکاران و پلگردی های عزیز که در همه مراحل ما را مدیون لطف و غریق محبت خویش نمودند از صمیم قلب تقدیر و تشکر نموده
و برای همگان از خداوند رحمان، حضور در مرکب نورانی امام زمان (عج) را در عصر ظهور مسئلت مینماییم.
از طرف خانواده های آراسته و فامیل وابسته

@Polgerdonline