🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯 5560

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

*ओटो हान*

*रसायनशास्त्रज्ञ*

*जन्मदिन - ८ मार्च १८७९*

ओटो हान (Otto Hahn) हे जर्मन रसायनशास्त्रज्ञ. न्यूट्रॉनांच्या भडिमारामुळे युरेनियमाच्या अणुकेंद्राचे भंजन होते, असा शोध त्यांनी जर्मन भौतिकीय रसायनशास्त्रज्ञ फ्रिट्झस्ट्रासमान यांच्यासमवेत लावला (१९३८). या शोधाबद्दल हान यांना १९४४ सालचे रसायनशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. त्यांच्या या शोधामुळे अप्रत्यक्ष रीत्या अणुबाँब व अणुऊर्जानिर्मितीसाठी मदत झाली. त्यांना अणुकेंद्रीय रसायनशास्त्राचा जनक मानले जाते.

हान यांचा जन्म फ्रँकफुर्ट येथे झाला. त्यांनी मारबुर्ग विद्यापीठातून रसायनशास्त्रातील पीएचडी पदवी संपादन केली (१९०१). त्यांना नवीन किरणोत्सर्गी मूलद्रव्यांवर संशोधन करण्याची फार उत्सुकता होती, त्यासाठी ते लंडनला गेले. तेथे सर विल्यम रॅम्झी यांच्या बरोबर युनिव्हर्सिटी कॉलेज मध्ये संशोधन करीत असताना, त्यांनी रेडिओथोरियम मूलद्रव्याचा शोध लावला (१९०४). त्यांनी माँट्रिऑल येथील मॅक्गिल विद्यापीठात अर्नेस्ट रदरफर्ड यांना रेडिओथोरियम (द्रव्यमानांक २२८ असलेला थोरियमाचा समस्थानिक) व रेडिओ अ‍ॅक्टिनियम (द्रव्यमानांक २२७ असलेला थोरियमाचा समस्थानिक) यांच्या आल्फा प्रारणांचा अभ्यास करण्यासाठी मदत केली. त्यानंतर १९०७ मध्ये त्यांनी मेसोथोरियमाचा शोध लावला. त्याचवर्षी त्यांनी ऑस्ट्रियन भौतिकीविज्ञ लिझे माइटनर यांच्या सहकार्याने संशोधनास सुरुवात केली. त्या दोघांनी मिळून जवळ जवळ ३० वर्षे एकत्र काम करून रेडिओ रसायनशास्त्रावर अनेक प्रबंध तयार केले.

हान व माइटनर यांचे न्यूट्रॉनांवरील कार्य १९३२ मध्ये बर्लिन येथील ‘कैसर व्हिल्हेल्म इन्स्टिट्यूट फॉर केमिस्ट्री’ (आताचे माक्स प्लांक इन्स्टिट्यूट, मेंझ) या संस्थेमध्ये सुरू झाले. तेथे त्यांनी प्रोटॅक्टिनियम या किरणोत्सर्गी मूलद्रव्याचा शोध लावला. त्यातून त्यांनी प्रोटॅक्टिनियम (२३१) हा समस्थानिक (अणुक्रमांक तोच पण द्रव्यमानांक भिन्न असलेले त्याच मूलद्रव्याचा प्रकार) पहिल्यांदा वेगळा केला. त्यानंतर जवळजवळ सर्व नैसर्गिक किरणोत्सर्गी मूलद्रव्यांचे शोध लागले. त्यानंतर त्यांनी पुढील १२ वर्षे रासायनिक समस्या सोडविण्यासाठी किरणोत्सर्गी पद्धतींचा उपयोग करण्यासंबंधी संशोधन केले.

हान यांना १९३४ मध्ये इटालियन भौतिकीविज्ञ एन्रीको फेर्मी यांच्या कामात जिज्ञासा निर्माण झाली. युरेनिम सारख्या जड नैसर्गिक मूलद्रव्यावर न्यूूट्रॉनांचा मारा केला असता, अनेक किरणोत्सर्गी उत्पाद (पदार्थ) तयार होतात असे फेर्मी यांनी शोधून काढले व त्यात तयार झालेली कृत्रिम मूलद्रव्ये युरेनियम सारखीच असतात असे अनुमान काढले.

हान, माइटनर व स्ट्रासमान यांनी युरेनियमाच्या न्यूट्रॉन प्रवर्तित क्रिया-शीलतेबाबत प्रयोग करण्यास सुरुवात केली (१९३४-३८). स्ट्रासमान व हान यांनी मंद गती न्यूट्रॉनांच्या भडिमारामुळे युरेनियामाच्या (२३५) अणुकेंद्राचे भंजन होऊन, त्याचे दोन हलक्या मूलद्रव्यांत रूपांतर होते असा निष्कर्ष काढला. त्यांपैकी एक किरणोत्सर्गी हलके मूलद्रव्य बेरियम तयार झाल्याचे शोधून काढले. तसेच त्यांनी युरेनियमोत्तर मूलद्रव्य शोधण्यासाठी सुद्धा संशोधन केले. हान, स्ट्रासमान व माइटनर यांना या संशोधन कार्याबद्दल अमेरिकेच्या अ‍ॅटॉमिक एनर्जी कमिशन या संस्थेचा एन्रीको फेर्मी पारितोषिकाचा बहुमान मिळाला (१९६६). हान हे माक्स प्लांक इन्स्टिट्यूटचे अध्यक्ष होते (१९४८-६०). तेथूनच ते १९६६ मध्ये सेवानिवृत्त झाले. हान यांचे गटिंगेन (जर्मनी) येथे निधन झाले.

👍1

683 views18:12

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

शीतगृह आणि शुद्ध हवा पूरक यंत्रणेत उपयोगात येणारा कोणता रसायन वातावरणातील ओझोन थराच्या क्षयाकरिता जबाबदार आहे

Anonymous Quiz

फ्रीऑन

20%

हायड्रोफ्ल्यूरोकार्बन

59%

क्लोरोफ्ल्युरोकार्बन

14%

सल्फर डाय ऑक्साईड SO2

👍3👏1

184 voters436 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

Q : टायफॉईड या आजारावरील उपयुक्त औषध कोणते?

Anonymous Quiz

4. स्ट्रेप्टोसायक्लीन

197 voters439 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

Q : पोलाद या संमिश्रामध्ये खालीलपैकी कशाचा समावेश असतो?

Anonymous Quiz

195 voters411 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

मानवी शरीरात प्रत्येक चक्रावेळी रक्त हृदयातुन ----------- वेळा जाते .

Anonymous Quiz

206 voters406 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

मध्यकर्णात असलेल्या कानातील हाडांचा (ऑसिकल्स) क्रम बाहेरून आत, अशा प्रकारचा आहे?

Anonymous Quiz

23%

स्टेपस, इन्कस, मॅलेयस

29%

इन्कस, मॅलेयस, स्टेपस

26%

मॅलेयस, स्टेपस, इन्कस

21%

मॅलेयस,इन्कस, स्टेपस

👍1

197 voters410 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

प्रकाश संस्लेशन क्रियेमध्ये ________वायू ची गरज असते

Anonymous Quiz

210 voters418 views19:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾मनुष्य व प्राण्यांच्या आतड्यातले जीवजंतू हे मैला प्रदूषणाचे द्योतक आहेत कारण :
(MPSC group C pre 2019)

Anonymous Quiz

10%

हे जंतू रोगकारक आहेत.

15%

ते दुग्धशर्करेचे विघटन करतात.

73%

ते मनुष्याच्या आतड्यात खूप मोठ्या संख्येने आढळून येतात.

ते 48 तासांत वाढतात.

177 voters403 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

▪️आधुनिक आनुवंशिकतेचा प्रारंभ कोणी केला❓

Anonymous Quiz

👍1

193 voters416 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾नैसर्गिक प्रसूतिसाठी लागणारे संप्रेरक कोणते ?(ASO Pre 2015)

Anonymous Quiz

205 voters418 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾Which hormone is required for natural parturition?

Anonymous Quiz

165 voters429 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾अतिशय परिणामकारक बुरशीनाशक बोर्डोमिश्रण हे ......... आणि ....... पासून तयार करतात.(ASO Pre 2015)

Anonymous Quiz

कॉपर सल्फेट आणि बेटेबल सल्फर

192 voters475 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾The most effective fungicide, Bordeaux mixture, is prepared from ........ and ........ (ASO Pre 2015)

Anonymous Quiz

Copper sulphate and Lime

11%

Copper sulphate and Wettable sulphur

150 voters573 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾........ आणि ....... यांना हवेतील नत्र स्थिरीकरणाची शक्ती आहे आणि त्यामुळे त्यांचा दलदलीत भात शेती मध्ये जमिनीची सुपिकता वाढवण्यासाठी उपयोग करतात.(ASO Pre 2015)

Anonymous Quiz

18%

क्लॅमॅडोमोनास आणि क्लोरेला

61%

नॉसटॉक आणि अनाबीना

15%

पंडोरिना आणि यूडोरिना

युलोथ्रीक्स आणि अलव्हा

175 voters590 views08:29

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

This media is not supported in your browser

VIEW IN TELEGRAM

619 views08:29

👍2

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

Forwarded from History By Sachin Gulig

🔴 गुडी पाड्व्यानिमित्त खास offer 🔴

🔳 History Online Batch 🔳

🔰 इतिहासाच्या सर्व बॅचेसवर.
21 ते 24 मार्च पर्यंत.
🎊 70 % Discount
👇👇

बॅचसाठी खालील ॲप Download करुन घ्या…
👇👇👇
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.history.sachin.gulig

🔥Demo लेक्चर पाहून घ्या
https://youtu.be/I0rxpUitjjY

▶️ सचिन गुळीग सर :-
9545600535

‼️अनेक पुस्तके वाचण्याची गरज नाही..Notes & Videos बस्स

👍1

523 views13:27

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

शरीरात कोणत्या घटकाची वाढ झाल्यास धमनी काठिण्यता होऊ शकतो?

Anonymous Quiz

219 voters489 views03:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

खालीलपैकी कोणत्या घटकामुळे केसांचा रंग काळा असतो?

Anonymous Quiz

212 voters581 views03:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾खालीलपैकी कोणत्या माशांचा पुच्छ पर असममित असतो?(ASO Pre 2016)

Anonymous Quiz

213 voters617 views03:32

🎯 संपूर्ण विज्ञान 🎯

◾Which one of the following fishes has asymmetric tail fin?(ASO Pre 2016)

Anonymous Quiz

168 voters742 views03:32

2025/07/09 16:40:31
Back to Top

HTML Embed Code:

<iframe width="100%" src="https://www.bootg.com/buyppe/web?embed=1" title="Telegram Web" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>