“KERAKSIZ” MA’LUMOTLARNI YODLAB, VAQTNI O‘LDIRMANG!

Ustoz Komil Jalilovning «Baholash nazariyasi asoslari (testologiya, pedagogik o‘lchovlar)» kitobida ham keltirilgan: “testga eskirgan, o‘z ahamiyatini yo‘qotgan ma’lumotlar kiritilmaydi”.*

Bu ba’zi kitoblardagi ba’zi ma’lumotlarni yodlash foydasiz deganidir. 11-sinf «O‘zbekiston tarixi» (2018)dagi ma’lumotlarning 50 % i test nuqtayi nazaridan keraksiz, degan gapimni ko‘pchilik eshitgan bo‘lsa kerak.

Bu qoidaga odatda bizning BMBA ham amal qilyapti. Ba’zi 80+ dan oshirgan o‘quvchilarim orasida “11 o‘zbek”, “11 jahon” kabi kitoblarni o‘qib ko‘rmaganlari ham bor.

Mnemonika ba’zida zararga ishlaydi, deganimning boisi ham shunda: aksariyat o‘quvchilar test nuqtayi nazaridan ham, tarix nuqtayi nazaridan ham “keraksiz” ma’lumotlarni mnemonik usulda yodlashga o‘tib ketishadi. Bu esa “kerakli” (hech bo‘lmasa, test nuqtayi nazaridan) ma’lumotlar qolib ketishiga, fundamental narsalarni tushunmaslikka, muhim jihatlar e’tibordan chetda qolishiga olib keladi.

*K. Jalilov. Baholash nazariyasi asoslari (testologiya, pedagogik o‘lchovlar). – T.: “Akademnashr”, 2020. 49-b.

(c) Jalol BOLTAYEV – testolog, repetitor

👉 @TESTLIDER

Xabarlar sonini 200+ dan deyarli 0 ga tushirdim.
Bugun-erta qo‘shilish uchun AYNI VAQTI!

• Darslar “0”dan boshlanadi.
• “Milliy sertifikat”chilar uchun alohida, “attestatsiyachi”lar uchun alohida dars jadvali mavjud.
• “Olimpiadachilar” ham qo‘shilishi mumkin.

Narx:
• To‘liq: 350 ming so‘m (sentyabr–noyabr)
• Oylik: 200 ming so‘m
• Karta: 9860010133910371

To‘lovni amalga oshirib, chekni menga (@JalolBOLTAYEV) jo‘nating. Yopiq guruhga qo‘shib qo‘yaman.

👉 @TESTLIDER

“MAS’ULIYAT”

Toifa (attestatsiya) jarayoni o‘qituvchilarning maoshi, “Yil o‘qituvchisi” tanlovidagi ishtiroki, ishda qolish-qolmasligi, hatto kredit tizimi bilan bog‘lab qo‘yilgan ekan, endi bu “shunchaki test o‘tkazish” bo‘lmasligi kerak.

Bu endi butun ta’lim tizimining barqarorligiga, o‘qituvchilarning hayotiga bevosita ta’sir o‘tkazadigan muhim mexanizmga aylandi.

Shuning uchun imtihonni o‘tkazuvchi qadrli byudjet tashkilotimiz – “Baholash markazi” barcha ishni qat’iy ilmiy asosda olib borishi shart (mas’uliyat va vijdon nuqtayi nazaridan ham).

Endi validlik tadqiqotlari, aprobatsiya natijalari, reliabilitet (ishonchlilik) ko‘rsatkichlari zarur. Testlar aynan belgilangan kompetensiyani o‘lchayaptimi, natijalar o‘qituvchilarning haqiqiy bilim va ko‘nikmalarini aks ettirayaptimi – bular ilmiy asosda isbotlanishi kerak.

Psixometrik tahlillar muntazam o‘tkazilishi zarur. “Cronbach alfa”, “item discrimination”, “p-value” kabi ko‘rsatkichlarsiz test sifati kafolatlanmaydi.

Qisqasi, 7-sinf o‘quvchisi test tuzib, sinfdoshlaridan olgan “imtihon” bilan bu “imtihon”ning farqi bo‘lishi zarur endi.

👉 @TESTLIDER

Bu savolning javobini hozirgi darsliklardan kelib chiqqan holda ham topsa bo‘ladi.

A va B javoblari Erondagi sulolalar bo‘lganligi uchun chiqib ketadi. Ikkita Afg‘onistonda hukm surgan sulola qoldi.

Muhammad Rahimxon I 1806–1825-yillarda hukmronlik qilgan. Barakzaylar 1826-yilda hokimiyat tepasiga kelgan. Shunday ekan, to‘g‘ri javob D bo‘ladi.

Lekin yana bitta gap: darslikdan shunday xulosa kelib chiqadi, deb test tuzavermanglar. Albatta, test tuzganda boshqa manba orqali tekshirib ko‘rish kerak. Bu tekshirilgan.

👉@TESTLIDER

Ba’zi do‘stlarimiz, ustozlar vaqtida javob yoza olmay qolsam, xafa bo‘lmang, kibrga yo‘ymang. Bugun bir do‘stimiz ham biroz xafa bo‘libdi.

Oxirgi 2–3 kunlikda fokusni aynan bitta narsa (test to‘plami)ga qarataman deb, na qo‘ng‘iroqlarni ko‘tara oldim, na Telegramdan yoza oldim (repetitorning birlamchi vazifasi materiallar bilan ishlash hisoblanadi. Ayni paytda uchta muhim kitob ustida ishlayapman birvarakayiga).

Bugun Telegramdan yozgan barchaga yozib chiqaman, yana “0”ga tushirib qo‘yaman.

Shuningdek, oflaynga kelmoqchi bo‘lganlarga ham agar men ko‘tarmasam, shogirdimga telefon qiling. Raqami 88-054-85-83.
O‘quv markazga kelsangiz, jarayonni, metodikamni shaxsan o‘zim tushuntiraman. Sizga kitob berib, guruhga qo‘shib yuboramiz darrov.

Yaqinda oflaynda GEOGRAFIYA va HUQUQ bo‘yicha ham kurslar start oladi.

(c) Jalol BOLTAYEV

👉 @TESTLIDER