تبارشناسی نیچه‌ای-دلوزی
این جلسه، پیش‌مقدمه‌ای است برای دورۀ «تبارشناسی از منظر نیچۀ دلوز»

در این نشست #شهاب‌الدین_قناطیر و #امیرحسین_رشنودی در باب غایت‌شناسی و روش‌شناسی‌ تبارشناسی نیچه‌ای-دلوزی، نسبت فلسفۀ دلوز با ریاضیات و فلسفه‌های پیشین و اهمیت مفهوم زمان در آن به گفت‌وگو پرداختند. در انتهای این جلسه، تازه‌ترین درس‌گفتار استاد قناطیر تحت عنوان «تبارشناسی از منظر نیچۀ دلوز» معرفی شد.

- برای تماشای نسخۀ کامل در یوتوب کلیک کنید -

برای ثبت‌نام در دورۀ «تبارشناسی از منظر نیچۀ دلوز» به پشتیبانی تعمق مراجعه کنید:
@TaamoqSupport

#تبارشناسی، #فردریش_نیچه، #ژیل_دلوز، #ریاضیات، #فلسفه_زمان
Taamoq | تَعَمُّق

کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» نوشتۀ آنتونی کنی
پانزده جُستار تاریخی در حوزۀ فلسفه. کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین: جستارهایی تاریخی در فلسفه»، با عنوان اصلی From Empedocles to Wittgenstein: Historical Essays in Philosophy، گشت‌وگذاری‌ست در مقاطعی از تاریخ فلسفه، از دوران یونان باستان تا عصر مدرن و تأملی‌ست در بعضی مسائل و دغدغه‌های بنیادین و همیشگی آدمی، از منظر چند فیلسوف بزرگِ تاریخ فلسفه.
آنتونی کنی در کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» شمه‌هایی از تاریخ فلسفه را به ما ارائه می‌دهد و نیز موضوعاتی مانند جهان و انسان و آفرینش و ایمان و موقعیت آدمی در هستی را، از منظر چند فیلسوف بزرگ تاریخ فلسفه، بررسی می‌کند.
تأکید آنتونی کنی در کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» بر چند فیلسوف خاص و مهم دوره‌های یونان باستان، قرون وسطی و عصر مدرن است و او عمدتاً با محوریت این چند فیلسوف، که جزو فیلسوفان محبوب و مورد علاقه‌اش هستند، به شرح مباحث فلسفی مرتبط با اندیشه‌های آن‌ها می‌پردازد و دیدگاه آن‌ها را دربارۀ موضوعات بنیادینی نظیر جهان و انسان و دین و اخلاق و مرگ و جاودانگی و زندگی پس از مرگ شرح می‌دهد.
متن اصلی کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» اولین بار در سال 2008 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین»
افلاطون، ارسطو، توماس آکویناس و لودویگ ویتگنشتاین؛ این چهار فیلسوف فلاسفه‌ای هستند که جستارهای کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» عمدتاً به آن‌ها و افکارشان اختصاص دارد و کتاب حول محور آن‌ها و دیدگاه‌هایشان می‌گردد.
آنتونی کنی در هر یک از جستارهای کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» بحثی فلسفی را، دربارۀ موضوعاتی چون هستی و جهان و انسان و آفرینش و اخلاق و دین، از دیدگاه یکی از فلاسفۀ بزرگی که نامشان آمد مورد بررسی قرار می‌دهد و این‌گونه، ضمن طرح مباحثی فلسفی، ما را با وجوهی از افکار و اندیشه‌ها و دیدگاه‌های این فلاسفۀ بزرگ آشنا می‌کند و کلیدی ارائه می‌دهد برای ورود به جهان پهناور اندیشه‌های آن‌ها و امکانی فراهم می‌کند تا از منظر چند فیلسوف بزرگ و مهم تاریخ فلسفه به موضوعاتی نظیر اعتقاد و ایمان و معرفت و جهان و انسان و زندگی و مرگ و باور به جهان پس از مرگ بنگریم و نیز با مواضع خود نویسنده دربارۀ این موضوعات آشنا شویم.
کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» صرفاً منحصر و محدود به معرفی دیدگاه‌های چند فیلسوف بزرگ تاریخ فلسفه نیست. نویسنده در این کتاب با مباحث و دیدگاه‌های علمی عصر حاضر نیز درگیر می‌شود و دغدغه‌های بنیادین و مهم جهان امروز را، در متن افکار و دیدگاه‌های چند فیلسوف اصلیِ مورد بحث در این کتاب، مطرح می‌کند. مثلاً جستاری از کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» به طرح مباحثی درباب داروین و داروینیسم و نیز نقد بخشی از نظریات ریچارد داوکینز، زیست‌شناس برجستۀ معاصر بریتانیایی، اختصاص دارد و در جستاری دیگر از کتاب هم، با نگاهی نقادانه، به مباحث علمی و عصب‌شناختی دربارۀ آگاهی پرداخته می‌شود و نویسنده موضوعاتی مربوط به فلسفۀ ذهن و علوم شناختی را پیش می‌کشد و آن‌ها را، از منظری فلسفی، مورد نقد قرار می‌دهد، اگرچه در دیدگاه‌های نقادانۀ آنتونی کنی در کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» اغلب نه رنگی از قطعیت جزم‌گرایانه که ردی از شکاکیت و تردید به نظریات خود نیز به چشم می‌خورد. آنتونی کنی همچنین در این کتاب، ضمن شرح دیدگاه‌های فیلسوفان محبوب خود، به نقد وجوهی از افکار آن‌ها هم می‌پردازد.
گفتنی‌ست که نویسنده در جاهایی از کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» هم، در تبیین موضوعی فلسفی، گریزی به ادبیات و آثار ادبی زده است.
کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» از مقدمه و پانزده جستار تشکیل شده است.
جستارهای پانزده‌گانۀ کتاب «از امپدوکلس تا ویتگنشتاین» عبارتند از: «هفت مفهوم آفرینش»، «حیات پس از اِتنا: نظم و نثر امپدوکلس»، «فضیلت و خوبی از نگاه افلاطون و ارسطو»، «معیار ارسطو برای سعادت»، «صدق عملی نزد ارسطو»، «مقولات ارسطو نزد آباء لاتین»، «ماهیت و وجود: آکویناس و فلسفۀ اسلامی»، «زندگی فردی انسان از نگاه آکویناس»، «توماس و توماس‌گرایی»، «آکویناس در امریکا»، «فلسفه فقط چیزهایی را بیان می‌کند که همه اذعان دارند»، «علم‌گرایی شناختی»، «ویراست‌های آثار ویتگنشتاین»، «معرفت، اعتقاد و ایمان» و «وحدت معرفت و کثرت اعتقاد».

منبع: بنوبوک

کمدینامیک: برگسون و سیالیت کمدی

کمدی ذاتاً سیال است و تحت تأثیر برهم‌کنش هنجارهای اجتماعی، رفتارهای فردی و زمینه‌های فرهنگی شکل می‌گیرد. نگاه هانری برگسون در باب کمدی در اثر مهم خود، «خنده»، بینش‌های عمیقی دربارۀ ماهیت سیال کمدی ارائه می‌دهد. او استدلال می‌کند که کمدی اغلب از جنبه‌های مکانیکی رفتار انسانی ناشی می‌شود و نشان می‌دهد که سختی و انتظارات اجتماعی می‌توانند موجب ایجاد شوخی شوند. این کیفیت دینامیک تنها بازتابی از جوک‌ها یا اجراهای فردی نیست، بلکه نظری کلی دربارۀ تعاملات انسانی و ساختارهای اجتماعی است.
برگسون تأکید می‌کند که "خنده یک رفتار اجتماعی است" (خنده، ص. ۹) و بر این نکته انگشت می‌گذارد که کمدی در یک بافتار جمعی عمل می‌کند. مخاطبان نقش مهمی در شکل‌گیری تجربۀ کمدی ایفا می‌کنند، زیرا واکنش‌های آن‌ها می‌تواند بر نحوۀ ارائه و دریافت شوخی تأثیر بگذارد. این برهم‌کنش میان اجراکننده و مخاطب محیطی سیال ایجاد می‌کند که در آن کمدی در لحظه تحقق می‌یابد. خنده‌ای که از یک شوخی ناشی می‌شود، تنها پاسخی به محتوا نیست، بل‌که هم‌چنین به درک مشترک و پیوندهای اجتماعی میان مخاطبان وابسته است.
علاوه بر این، برگسون اهمیت بافتار را در شکل‌گیری آنچه که به عنوان شوخی در نظر گرفته می‌شود، مورد تأکید قرار می‌دهد. او می‌نویسد: "عنصر کمدی نتیجه‌ای از یک صلبیت مکانیکی خاص است" (خنده، ص. ۱۴) و نشان می‌دهد که شوخی اغلب زمانی ظهور می‌کند که افراد در موقعیت‌های غیرمنتظره رفتارهای پیش‌بینی‌پذیر و مکانیکی از خود نشان می‌دهند (تضاد رفتار/کلام استاتیک با ماهیت دینامیک زمان/تاریخ). این سختی می‌تواند در مقابل سیالیت تعاملات انسانی واقعی قرار گیرد و نشان دهد که کمدی می‌تواند به عنوان نقدی بر هنجارهای اجتماعی عمل کند. با تغییر زمینه‌ها -از طریق تغییرات فرهنگی، فناوری یا دینامیک‌های اجتماعی- ماهیت کمدی نیز سازگار می‌شود و جوهرۀ سیال آن را آشکار می‌سازد.
تکامل سبک‌های کمدی نیز منعکس‌کنندۀ ماهیت سیال شوخی است. برگسون اشاره می‌کند که "عنصر کمدی همیشه بر دورۀ تاریخی ابتنا دارد" (خنده، ص. ۳۶) و نشان می‌دهد که آنچه خنده‌دار است می‌تواند به طور قابل توجهی در زمان‌ها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت باشد. این ایده، یادآوری این مهم است که کمدی استاتیک نیست؛ بل‌که به صورت مداوم تغییر می‌کند و به چشم‌اندازهای در حال تغییر ارزش‌های اجتماعی و تجربیات جمعی پاسخ می‌دهد. با ظهور مراجع فرهنگی جدید و تکامل هنجارهای اجتماعی، هم‌چنین منظر کمدی دستخوش تغییر می‌شود و آن را به یک فرم هنری زنده و پویا تبدیل می‌کند.
علاوه بر این، نقش زمان‌بندی و ارائه در کمدی، ماهیت سیال آن را بیش‌تر نشان می‌دهد. برگسون اشاره می‌کند که "تاثیر کمدی به غیرمنتظره‌بودن آن وابسته است." (خنده، ص. ۵۰) و تأکید می‌کند که عنصر شگفتی در ایجاد خنده بسیار مهم است. کمدین‌ها اغلب بر اساس واکنش‌های مخاطب زمان‌بندی و محتوای خود را تنظیم می‌کنند و این امر یک حلقه بازخورد ایجاد می‌کند که تجربۀ کمدی را تقویت می‌کند. این سازگاری، سیالیت کمدی را نشان می‌دهد، زیرا اجراکنندگان در برهم‌کنش دائم با رفتار غیرقابل‌پیش‌بینی مخاطبان و بافتار‌های مختلف هستند.
در پایان، ماهیت سیال کمدی بازتابی از ارتباط عمیق آن با رفتار انسانی و ساختارهای اجتماعی است. برگسون در "خنده"، نشان می‌دهد که کمدی یک موجود ثابت نیست، بلکه پدیده‌ای زنده و در حال تکامل است. این هنر در تعاملات میان افراد، هنجارهای اجتماعی که با آن‌ها مواجه می‌شوند و زمینه‌های فرهنگی که تجربیات آن‌ها را شکل می‌دهد، شکوفا می‌شود. هنگامی که ما با کمدی درگیر می‌شویم، در یک گفت‌و‌گوی دینامیک شرکت می‌کنیم که پیچیدگی‌های زندگی انسانی را منعکس می‌کند و خنده را به جنبه‌ای اساسی از هستیِ مشترک ما تبدیل می‌کند.
ایدۀ «کمدینامیک» از مشاهدۀ بازی و پشت صحنۀ بازی متیو پری، بازیگر سریال کمدی "دوستان"، ناشی می‌شود. تغییر دیالوگ‌ها و خلق شوخی‌های لحظه‌ای براساس واکنش‌های مخاطبان، مهم‌ترین مهارت یک کمدین است.
این متن به روان بلند متیو پری تقدیم می‌شود. 

﹏﹏✎ #امیرحسین_رشنودی 
#هانری_برگسون، #کمدی، #فلسفه، #سیالیت_کمدی، #خنده
Taamoq | تَعَمُّق

تفاوت به‌مثابۀ اصل هستی‌شناختی

ساختار از طریق و به‌واسطۀ ارباب سعی می‌کند زاویۀ میل ارباب و بنده را به صفر برساند، یعنی تا جایی که این دو میل هم‌جهت بشوند؛ اما مانع اصلی‌ای که بر سر این مسئله وجود دارد، وجودِ تفاوت (difference) به عنوان یک اصل هستی‌شناختی است!

- #امیرحسین_رشنودی
در گفت‌وگو با #نیما_اورازانی
برای تماشای نسخۀ کامل گفت‌وگو کلیک کنید

تگ‌ها:
#فردریک_لوردون، #گرته‌برداری، #تفاوت، #ساختار، #سرمایه‌داری، #میل، #ژیل_دلوز، #باروخ_اسپینوزا
Taamoq | تَعَمُّق

در باب جامعه‌شناسی دین

در این نشست #حسن_محدثی، #امیرحسین_رشنودی و #ع_وارسته در باب چیستی جامعه‌شناسی دین و روی‌کرد‌های مختلف در این رشته، و هم‌چنین دربارۀ موضوعاتی چون خداناباوی، بنیادگرایی دینی، رواداری و تساهل، و آیندۀ دین در جهان به گفت‌وگو نشستند.

- برای تماشای نسخۀ کامل در یوتوب کلیک کنید -

از دکتر حسن محدثی:
- کانال تلگرام زیر سقف آسمان
- صفحۀ اینستاگرام دکتر محدثی

#جامعه‌شناسی_دین، #جامعه‌شناسی، #دین‌پژوهی، #خداناباوری، #آتئیسم، #بنیادگرایی، #دین
Taamoq | تَعَمُّق

چیستی روان‌شناسی تکاملی

در این نشست #جلال_خادمی و #امیرحسین_رشنودی در باب چیستی روان‌شناسی تکاملی، روی‌کرد‌های مختلف در این رشته، چالش‌های مواجهۀ روزمره با نظریۀ تکامل و نتایج روان‌شناختی برآمده از آن به گفت‌وگو نشستند.

- برای تماشای نسخۀ کامل در یوتوب کلیک کنید -

از دکتر جلال خادمی:
- کانال یوتوب رادیو جزیره
- کانال تلگرام رادیو جزیره
- صفحۀ اینستاگرام دکتر خادمی

#روان‌شناسی_تکاملی، #تکامل، #فرگشت، #دگرگشت، #چارلز_داروین، #زیست‌شناسی، #روان‌شناسی
Taamoq | تَعَمُّق

زیبایی‌شناسی شکست:
فلوبر، بکت و ماهیت آفرینش ادبی

در این نشست #فرهاد_محرابی و #امیرحسین_رشنودی در باب زیبایی‌شناسی شکست از منظر بکت و نسبت آن با آثار فلوبر، هولدرلین و آگامبن به گفت‌وگو نشستند. در پایان نشست، دکتر محرابی بخشی از کتاب Hölderlin's Madness از جورجیو آگامبن را (که توسط ایشان ترجمه شده و در نشر ققنوس چاپ خواهد شد) برای مخاطبان خواندند.

- برای تماشای نسخۀ کامل در یوتوب کلیک کنید -

از دکتر فرهاد محرابی:
- کانال تلگرام دکتر محرابی
- صفحۀ اینستاگرام دکتر محرابی

#ساموئل_بکت، #گوستاو_فلوبر، #شکست، #زیبایی‌شناسی، #ادبیات، #فلسفه، #جورجیو_آگامبن
Taamoq | تَعَمُّق

هنر ظریف نیندیشیدن:
جردن پیترسون از نگاه اسلاوی ژیژک

پیش‌تر در نوشته‌ای تحت عنوان "پدیده‌‌ای به نام جردن پیترسون" به ریشه‌های پیدایش پیترسون و پدیده‌های مشابه در سطوح مختلف پرداخته بودم. حال اما قصد دارم به طور دقیق‌تر و با تمرکز بیش‌تر بر خود پیترسون، از چشم‌انداز جدیدی به مسیری که وی در آن جهد می‌ورزد بپردازم.
در ساحت فکر معاصر غرب، عبارت "هنر ظریف نیندیشیدن¹" به بررسی انتقادی چگونگی عملکرد برخی شخصیت‌ها مانند جوردن پیترسون، با ایده‌های به‌ظاهر پیچیده می‌پردازد. این افراد، اغلب همه‌چیز را ساده‌سازی می‌کنند (و برعکس چیزهایی را که واقعاً ساده باشند، پیچیده می‌کنند!) یا از بررسی‌های عمیق فلسفی طفره می‌روند و دائم در چرخه‌ای از گزین‌گویه‌های رواقی گرفتار آمده‌اند. اسلاوی ژیژک، فیلسوف اسلوونیایی، توضیح می‌دهد که این پدیده ناشی از تمایل به پذیرش روایت‌های ساده‌انگارانه به جای مواجهه با واقعیت‌های پیچیده هستی انسان است. برای ژیژک، امتناع از مواجهه با تناقضات و پیچیدگی‌های موجود در جامعه و خود و به‌جای آن، پذیرش درک سطحی و قابل قبول‌تری از مسائل، عین نیندیشیدن است. چنین نقدی زمینه را فراهم می‌کند تا به بررسی پیامدهای سخنان پیترسون و هم‌خوانی آن با یک زمینه فرهنگی وسیع‌تر بپردازیم. …

برای مطالعه متن کامل کلیک کنید یا Instant View را در پایین پست لمس کنید.

﹏﹏✎ #امیرحسین_رشنودی
#جردن_پیترسون، #اسلاوی_ژیژک، #فلسفه

همچنین ببینید:
- پدیده‌ای به نام جردن پیترسون | امیرحسین رشنودی
- پاسخ به جردن پیترسون | ریچارد وولف
Taamoq | تَعَمُّق

آیا می‌توانیم تفسیر نکنیم؟

تفسیر کنارگذاشتنی نیست! نمی‌شود همۀ نگاه‌ها را فکت‌محور کرد و گزاره‌ای جلو رفت، ما محبوریم تفسیر را وارد کار علمی‌مان بکنیم.

- #سعید_گرمارودی (کانال)
در گفت‌وگو با #امیرحسین_رشنودی
برای تماشای نسخۀ کامل گفت‌وگو کلیک کنید

تگ‌ها:
#روان‌شناسی، #تفسیر، #علم، #فلسفه
Taamoq | تَعَمُّق