Shamshod Abdullayev o'zbek tilida yozganida Hamid Ismailov aytmoqchi tilni boshqa darajaga ob chiqarkan chindan. Ehhe, bundagi ma'noni qo'ying - tashqi ritm tuzilishining o'zi bir maktab. Verlibr oson deydiganlar uchun "mana senga" deb naq peshonasiga yopishtiriladigan namuna. Nuqtali vergullardagi (;) nafas tushib chiqishi, she'rning metafizikasi ikkiga ajralishi va bu shaklda ask etgani - oxiridagi c ning (she'r aslida uchta "ch" li so'z va italyanya satrdagi ikkita "c" keyingi kelayotgan satrda "so'qirlik" (ruscha - слепота") ga urg'u berishi... ma'no bilan birgalikda shakl jihatidan ham nihoyatda chuqur ishlab chiqilgan, rosa sayqallangan.

ИЮЛЬ

Кўнглим қудуғини қуритди июль,
Мендан чиқиб кетди юввош гиначи.
Турибман – қаршимда охири йўқ йўл,
Теграмда бир гала сариқ ниначи.

Надоматнинг тахир ҳосилини кенг
Этагимга сола қаҳ-қаҳ отар ёз.
Шу лаҳзада ўлмак шаҳидликка тенг,
Шу лаҳзада ўлмак тирикликдан соз!

Саратон баргларга олов уфурган,
Қара – кузни кутмас хазонлиғлар бор.
Кўнгил қудуғига беўй тупурган
Кимсаларга наҳот омонлиғлар бор?

Ким у? Йўлга чиқмиш куннинг тиғида?
Ким у? Кетаётир ғамгин аланглаб.
Инонч ва шаккоклик оралиғига
Тикилган дор узра руҳим саланглар...

Маъносин йўқотди муқаддасликлар,
Бир дуо қолмади – бўм-бўш ҳовучим.
Ўчгач қалбимдаги жами битиклар,
Нафратим Иблисла кетар қовушиб.

Унгача эгнимда олов кўйлаги,
Унгача юз берар вулқон совиши.
Ларзага келтирар умрим йўлагин
Учрашган тошларнинг қарс-қурс товуши...


"Havo" dan (Gulnoz Mo'minova)

... dan SARIQQA

P.s: "Havo"ni o'qidim kecha yarim tungacha yarmini. Ko'nglimga eng kirgan she'rlardan biri - "Iyul" bo'ldi. She'rning metafizikasi shundaki - hamma narsa o'sha toshlarning qars-qursidan keyin boshlanarkan. Qolgani yuragizda qo'parkan. Mayda toshlar qasr-qusr qiladi. Tog' toshlari gursillab qulaydi. Shoir agar gursillashni tasvirlaganda she'r tugardi. Ammo qars-qurs bilan she'rning davomi yurakda boshlandi. Chunki tog' qulashi ham ikki kichik toshning yumalashidan boshlanadi.

"Havo" to'plami ham o'tish metafizikasi haqida. ... (uch nuqtadan) sariqqa o'tish. To'plamda sariqning sharpalari kezadi (sari kitob, sariq tulki, sariq ilon, sariq ninachi...). Bungacha ruh qanday edi -bilolmaymiz. Uch nuqta ular. Ammo endi sariqqa o'tish pallasida - iyul kelgan. Shoir ayol sifatida esa makondan makonsizlikka o'tadi ("Feministning she'ri" ni o'qing.) Chunki u makon - Sharq bilan ro"para -ro"paro kelgan. Sharqni qutqarsa uni qutqarib bo'lmaydi. Keyin makondan - Sharqdan ajralib chiqib, shisha ichidagi jonsiz qo'g'irchoq bo'ladi. Shoir "Havo" da daxlsizlikni izlaydi - egasi bor narsalar daxlsiz deydi hatto. Endi egalimi qo'g'irchoq, yo'qmi bilmaymiz - ammo u makonsizlikka, daxlsizlikka ko'chyapti.

She'rlarda o'tish metafizikasi shu tarzda suzadi.

Кулманг,

Ҳув мозор ёнида йўл ёқасида
Иш бор деб келганни турган талашиб,
Музлаган жувонлар, ёш келинларга
Арзон, иссиқ гумма кетинг улашиб.

Кулманг,

Қозоқ ва русдаги милёнимиздан
Яхшироқ мусофир тузин билар ким?
Сабил қолдирмаса бола-чақасин
Ҳукумат тилини узун қилар ким?

Кулманг,

Оёғи заминдан узилганларни
Учоқнинг ичинда ушлаб олсалар,
Кошки булар аввал энг катта бошни
Айбдор ўзинг дея муштлаб олсалар!

Кулинг,

Кулгихона бўлди Ўзбекистоним,
Энди Ўзингиздан кулинг, биродар,
Кўриб кўрмаганга олган ҳамиша
Басир Кўзингиздан
кулинг, биродар!

Фақат, ўзингиздан кулишдан аввал —

Ҳув мозор ёнида йўл ёқасида
Иш бор деб келганни турган талашиб,
Музлаган жувонлар, ёш келинларга
Перашка, иссиқ чой кетинг улашиб!

Usmon Nosirning "Ertani sog'inib kut" to'plamini tugatay deb qoldim. Kitob "Naxshon" bilan tugagan. Chuqur anglash uchun konspekt qilib o'qiyapman dostonni. Uyam tugay deb qoldi.

Xulosa shuki: bunday she'rlar Nosirgachayam, Nosirdan keyin ham yozilmagan. O'zi she'rida bot-bot takrorlaganidek "tong nafasi" kabi toza! Har tomonlama, uyg'un, yetilgan! Faqat 15-16 tasi! Ha, o'sha sizu bizga ma'lum 15-16 ta she'r shunday. Qolganlari zaif! Sochilib yotibdi. "Naxshon"ning ham boshi yaxshi boshlangan. Keyin ruh qochgan. Pastga tushib ketgan. Harorati past.

Bu bir to'plam doirasidagi xulosa. Umuman, Usmon Nosirday shoir boshqa tug'ilmasa kerak - shu 15-20 ta tiniq she'rni yozadigan. Falsafayu, g'am-anduh qo'shmasdan, toza, tiniq kayfiyatnigina BALAND she'r qiladigan.
Tug'ilishi uchun 16-20 yoshidayoq shoir sifatida to'liq ochilib, eng baland pardalarda kayfiyatini she'r qiladigan odam chiqishi kerak. Shu yoshda o'ziga to'liq ishongan, shakllangan shoir. Mahorat yo'lidan ham o'tgan. Shaklni sayqallashga erishgan shoir. Bilimu dunyoning azobli o'ylari bilan zaharlanmagan shoir!
O'y hamma narsani buzganidek she'rniyam buzadi asli. U.Nosirda shu narsa yo'q. Boridayam (15-16 she'ridagi) kayfiyatdagi harorat avjidan bilinmay ketadi.

Приглашаем вас на лекцию: «Феминизм и узбекская поэзия (на примере поэзии Нового Узбекистана)» в рамках фестиваля #NeUyat24

Что изменилось в узбекской поэзии после 2016 года? Какие темы поднимают современные поэты и какие чувства они разделяют с аудиторией? Феминистична ли современная узбекская поэзия, и каковы её перспективы в глобальном контексте?

Эти и другие вопросы мы обсудим с молодой поэтессой, писательницей и кандидаткой филологических наук Тилланисо Нурёгди. (@TillanisoEN)

Тилланисо — авторка трёх поэтических и двух прозаических произведений, включая сборники «Дилхат» и «Кровь», а также прозаические работы «Сунбула» и «Форма».

Она является лауреаткой премии «Тахсин» (2021) и участницей значимых международных событий, таких как 59-я Венецианская биеннале и Documenta 15 в Касселе, где представила поэтические перформансы, эссе и лекции, посвящённые мифологии и женской психологии Центральной Азии.

Дата: 29 ноября
Время: 19:00

Адрес: Галерея 139 Documentary Center, ул. Тараса Шевченко, д. 8 (ориентир: кофейня "Патрики")

Вход свободный
Язык лекции - узбекский. Перевод не предусмотрен.
18+

#NeUyat24 #НеМолчиУз

ШАҲАР ЧЕККАЛАРИНИНГ ЯҚИНЛАШУВИ (1) – Telegraph
https://telegra.ph/SHA%D2%B2AR-CHEKKALARINING-YA%D2%9AINLASHUVI-1-11-25

Ajab, qancha vafo qilsam, shuncha giryona yig'latding...

ТОМЧИЛАР

Бедорлик қалбига ёғду сингдириб,
Ой қадим сирларга изларкан гувоҳ,
Маъшуқлар руҳига томчи кийдириб
Ерга йўллайверар меҳрибон Аллоҳ.

Шаффоф мўъжизани кузат, кўр ўзинг –
Жульетта томчилар, Узро томчилар.
Қалбинг долғаланар. Каттаяр кўзинг -
Сирғалар тун бўйлаб Лайло томчилар.

Зулайҳо томчилар - савдо томчилар.
Изольда томчилар, Ҳелен* томчилар.
Боқсанг – чин, ўгрилсанг – рўё томчилар.
Дилором томчилар, Ширин томчилар...

Тутиб қололмассан уларни. Бир он
Ҳадик ойнасидан боқар сийратинг.
Кўзингда милтирар энг шаффоф армон:
Киёлмас томчини бужур тийнатинг.

*Ҳелен-Елена (“Илиада” қаҳрамони

*


ЯНГИ ХИРГОЙИ


Уфқ эски майпараст,
Фақат саҳбо ичади.
Майкосасин тутиб даст
Ҳар кеч ўздан кечади.


Шафақ – кўҳна оловзор,
Ўтолмайсан қадамлаб.
Қўл силтар чекиб озор
Ўтдан қочган одамлар.


Булутлар олар чирмаб
Чақмоқнинг боласини,
Ўзанлар ичар титраб
Дарёлар ноласини.


Оқиб борар ол дарё,
Югуриб етолмайсан.
Севгинг – бир юрак саҳбо,
Уфққа тутолмайсан.

"HAVO" dan


P.S: Tabiatning yurak bilan "beshinchi ummon"day qo'shilib oqayotgan chirpirak, chirmovuq, mayparast, sahbo, nolakor tasvirlaridan to'yib-to'yib ichinglar dedim.

Mast bo'linglar, mast bo'linglar.

Bularga mast bo'lib, o'lvoray dedim!

Кузнинг ўлчови ёлғизликдир.
   Кетаётиб айтдинг бу сўзни.
-Ўлча Кузни ёлғизлигинг билан.
Сўнгги буйруғингни
Адо этмоқ учун уриндим узоқ,
   Бироқ ўлчагичимнинг  на боши, 
На охири кўринмади –
Чексизликдан чексизликка қадар 
Узайган эди у. 
Энди Ёлғизлигимни 
Куз билан ўлчаяпман.


***
Бир-бировни аямаймиз ҳеч,
Бундан зарра пушаймон ҳам йўқ.
Сўзлар – гўё қайралган қилич,
Кўзқарашлар – заҳарланган ўқ.


Юз ўгириб бир-биримиздан,
Туйғуларни қиламиз хафа.
Шикастланган иззати билан
Ҳайрон боқар биринчи даҳа.


О, дафъатан Қуёш нуридан
Асраганча хира кўзимни...
Нечун энди елканг ортида
Зирҳлангандек сезмам ўзимни?


Йўқ менда сен излаган ҳузур,
Мен ҳам сендан топмам ҳаловат.
Эскирган ишқ ўрнини мағрур
Ишғол этмиш янги адоват.


Сен ҳам қара, кўча эшикни
Иккиланмай беркитар сурур.
“Биз йўқ қилдик бир-биримизни,
Биз йўқ қилдик, Худога шукур”*.


*Усмон Азим сатри



"Havo" dan.

P.s: "Havo" ni tugatdim.

Jonlantirish xonasida yotgan ko'ngil,
Mezon ipiga ilashib uloqib ketgan tasavvur
Va tabiatga qo'shilib onsizlikka ko'chgan surur
-
shunday YOD qoldi undan.

Juma kungi "Uyatmas" tadbirimiz o'tadiga lokeyshn - Shu!

Soat 19:00 da boshlanadi.

​Сизни #NeUyat24 фестивали доирасида “Феминизм ва ўзбек шеърияти" (Янги Ўзбекистон шеърияти мисолида) мавзусидаги маърузага таклиф этамиз

2016 йилдан кейинги шеъриятнинг қаҳрамонлари кимлар? Замонавий ўзбек шоирлари аудитория билан қандай туйғуларни бўлишадилар? Ҳозирги ўзбек шеърияти феминистикми? Ўзбек шеъриятининг глобал дунёдаги истиқболлари қандай?

Шу ва бошқа масалаларни ёш шоира, ёзувчи, филология фанлари бўйича номзод (Phd) Тилланисо Нурёғди (@TillanisoEN) билан таҳлил қиламиз.

Тилланисо 3 шеърий ва 2 насрий асар муаллифи. "Дилхат”, “Оловранг туғён”, “Қон” каби шеърий, “Сунбула” “Шакл” номли насрий асарлари чоп этилган.

2021 йилда “Таҳсин” ёшлар мукофоти билан тақдирланган.
59-Венеция Биенналесининг Ўзбекистон Миллий павильони очилиш маросимида шеърий чиқиш билан  ҳамда Германиянинг Кассел шаҳрида бўлган Documenta 15 кўргазмасида Ўрта Осиё аёл руҳиятининг турли томонлари ифода этилган шеърий перформанс, эссе ва Ўрта Осиё мифологияси ҳақидаги маърузаси билан қатнашган. 

Сана: 29 ноябрь
Вақти: 19:00

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўч., 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепул
Маъруза ўзбек тилида бўлиб ўтади. Таржима кўзда тутилмаган.
18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

Boshimda uzun shokilali og'riq bor. Peshonamdan tushib ko'kragimcha botib turibdi. Kunlardirki. Xuddi ming yillardan beri zanglab ketgan tikanakli tojni kiyib yuribman. Boshimning ichiga. Shokilalari esa bo'g'zimga bir tiqilib o'tib ko'kayimga tushadi. Hayronman qachon, qaydan olgandim bu tojni? Kimga qaytaraman?

talab

Ustoz, suv ichsam maylimi,
Ustoz, yuvib kelay qo'limni,
Ustoz, yuzimni yuvib kelay,
Ustoz, ana chaqirishdi, tel.ni ko'taray,
Ustoz, namuna degani namuna deganimi o'zbek tilida,
Ustoz, dars yarmida keldim - mavzuni qayta boshdan boshlang siz,
Ustoz, mumkinmi? Kiray? Bor-ku 10 daqiqa -
Boshdan tushintir.
Ustoz, berganmisiz bunday topshiriq,
Ustoz, bersangiz ham chiqibdi esdan...
Ustoz, suv ichay,
Ustoz, havo,
Ustoz, birmi ikkimi?
Ustoz, suv,
Ustoz, hojat
Ustoz, ustoz, ustooozzz ustozzzzzzz

Ustoz indamadi,
Berib savolni
Yozishin kutardi talabalarning
Va ichida bir she'rni yodlab yig'lardi -
O'tmagan mavzularni.

Keyin keldi, yaqinlashdi qiz
Tegdi - qo'liga
Shivirladi : ustoz, suv
Ustoz, hojat, ustozzzz...
Tegindi yelkasiga
Qimirlamadi
Keyin qaqrab kuldi sochidan tortib -
Muzdek jimlik - xursand yugurdi
Qolgan talabalar -
Xo'rlikka qalqib.
Tortdi qo'llaridan, quloqdan tortdi,
Yechdi ko'zoynagin, etakdan tortdi -
Qaradi qushmi yo haykal edimi -
Yo tugmasin bossang - "ha" yo "yo'q" deydigan bir magnitafon.
Jim edi -go'yo odam emasdi -
Go'yo yo'q endi hech kimda qasdi.
Qarashdi - partada qaychi yotardi
Yoprildi hammasi -
Ko'zlariga tig'lab suqardi.
Qon oqardi - yuragi kapalaklardi
So'ngso'z bo'lib
Mezonlarga yoyildi dardi.
Qulamadi
Qulashga ham haqqi yo'q uning,
U qarol, mardikor, qo'g'irchoq u
Haddi yo'q uning.

Kesarkanmiz qo'l barmog"in tuyqus tushindim -
Nega onam yashaganin haykaldek qotib
Nega jannat gulimas axir bolalar
Go'dakdan qarigacha yovuzlik tabiati -
Bildim - gul edi onam bog"dagi
Biz yo'q qildik onamizni
Yovuz shamoldek
Yosuman shamoldek "ona-onalab"
Yosumandek "ona-onalab" -
Talab !

Biz yo'q qildik.

ИЛЛЮЗИЯ ВА ҲАҚИҚАТ ОРАСИДА

Тилланисо Нурёғду бир нечта шеърий ва ҳикоялар тўплами муаллифи. «Шакл» — унинг илк экспериментал романи. Тилланисонинг ижоди инсон руҳияти, изоляция ва ҳаётдан маъно қидириш каби экзистенциал мавзуларни ўрганади. Асарларидаги персонажлар кимлигини, яшашдан мақсадини излайди, кўпинча ўзларини жамиятдан ажралиб қолган ҳис қилишади. Мутолаа ўқувчига ўз ҳаёти ва дунё ҳақида чуқур фикр юритишга ёрдам беради.

"Шакл" ҳақида: https://telegra.ph/ILLYUZIYA-VA-%D2%B2A%D2%9AI%D2%9AAT-ORASIDA-11-29

Bugungi ma'ruzada Gulnoz Mo'minovani rasman o'zbek poeziyasidagi "ona femkalik" taxtiga o'tqazdik va "Havo" to'plamini feministik poeziya manifesti deb e'lon qildik.

Bugungi ma'ruzaga tinglovchilar qatorida siyosatshunos Hamid Sodiq va Turkiyadan olim Fazliddin Madiyevlar ham kelishdi. Men o'z ma'ruzamda yetkazib berolmagan ma'nolarni ham bugungi siyosiy voqelik, jaroyondan kelib chiqib tushintirishdi.

Yakunda xulosa shu bo'ldiki, o'zbek ayollari o'z siyosiy erkinliklari yo'lida yoppa-yolg'iz va faqat o'zlarigina buni tortib ola oladi. Ularga hech kim yordam bermaydi. Millat tafakkuri liberal zehniyat tomon ketishda davom etadi va ayollar ham tezroq liberal zehniyatning bir qanoti bo'lgan feministik harakatni boshlashi kerak (chunki u hozir yo'q hisobi). Qancha kechiksak, shuncha feminizmning radikal ko'rinishi kirib kelishiga yo'l ochgan bo'lamiz. Sababi bu g'oyaning jamiyatimizda harakatga aylanishi baribir muqarrar. O'zbek she'riyatidagi feministik iztirob (hozircha faqat iztirob bor, kurash emas) mana shu kurtaklanayotgan g'oyaning harakatga aylanish yo'lidagi ilk bosqichidir.