አሁን ላይ #እውነት ብላችሁ የምታምኑት ነገር ምንድ ነው?
anonymous poll

ቤተሰባችሁ (አካባቢያችሁ) የሰጣችሁን እምነት – 125
👍👍👍👍👍👍👍 34%

ሁሉንም እምነቶች መርምራችሁ የመረጣችሁትን እምነት – 87
👍👍👍👍👍 24%

እውነት ሊታወቅ እንጂ ሊታመን አይችልም – 55
👍👍👍 15%

ጠይቃችሁና አስባችሁ የደረሳችሁበትን ግንዛቤ – 54
👍👍👍 15%

በመገለጥ የተረዳችሁትን  ግንዛቤ – 48
👍👍👍 13%

👥 369 people voted so far.

ሌላም ጥያቄ አለኝ

ከዚህ poll እንደምናየው ስለ እውነት ያለን መረዳት የተለያየ እንደሆነ እና እዚህ ቻናል ላይ ለየት ያለ መረዳት ያላቸው ሰዎችም እንዳሉ አይተናል።

መልሳችሁ ሙሉ ይሆኑ ዘንድ እያንዳንዱን መልስ ስትመልሱ እንዚህንም ጥያቄዎች መመለስ ይኖርባችኋል።

❓1️⃣ሳትመረምሩ ከቤተሰባችሁ ያገኛችሁትን እምነት እንደ እውነት ተቀብሎ መኖር ከቻላችሁ ባህል እንጂ እውነት እንዴት ሊባል ይችላል።እውነታችሁን የወሰነው ውልደታችሁ እንጂ መረዳታችሁ ነው ልንል እንችላለን? አምላክ መርጦኝ ነው ካልችሁስ አምላክ ያለስራችሁ የሚመርጣችሁ ኢ-ፍትሀዊ አምላክ ሊሆን አይችልም።የሌላውንስ እውነት ሳትመረምሩ እንዴት ሀሰት ነው የማለት ድፍረቱን አገኛችሁ።

❓2️⃣ሁሉንም እምነቶች መርምራችሁ የመረጣችሁትስ ብትሆኑ አምናችሁ ነው የመረምራችሁት ወይስ መርምራችሁ ነው ያመናችሁት? ያመናችሁትን ለማረጋገጥ ከሄዳችሁስ እንዴት መረመራችሁ እንላለን?

❓3️⃣ጠይቃችሁና አስባችሁ የደረሳችሁትስ ብትሆኑ በአእምሮ ሊታወቅ የማይችለውን  እውነት አስባችሁ እንዴት አገኛችሁት? በየጊዜው የሚለዋወጠውን አእምሮን እንዴትስ አመናችሁት?

❓4️⃣በመገለጥ የደረሳችሁበትስ አምናችሁ ነው የተገለጠላችሁ ወይስ ተገልጦላችሁ ነው ያመናችሁት? የተገለጣችሁስ እውነት የገዛ ህልሞቻችሁ ምኞቶች ቢሆኑስ ደግሞስ የተገለጠላችሁን ካልኖራችሁ ወይም ካስመሳላችሁ እውነትን አገኛችሁ ማለት እንችላለን? ከሌሎቹስ በምን ተለያችሁ?

❓5️⃣ እውነት ሊታወቅ እንጂ ሊታመን አይችልም እውነትን ካወቅነው መሆን እንጂ  ማመን አያስፈልግም። ማመን ውስጥ ጥርጣሬ አለ ያላችሁስ። የማይታየውን ጥልቅ ሚስጢር  እንዴት አወቃችሁት? ካላወቃችሁትስ እንዴት ነው የምታውቁት?

እናንተም ሌሎች ጥያቄዎች መጨመር ትችላላችሁ።መልሶቻችሁንም ማብራራት ትችላላችሁ።

"ጥያቄዎች እውነት ላይ ባያደርሱንም የተሸከምናቸውን ውሸቶች አራግፈን እውነትን እንድናገኝ (እውነት እንድያገኘን) በር ይከፍትሉናል። በእርግጥ እውነት አደገኛ ነው በቆንጆ ህልሞችና በታሪክ ውስጥ ለኖሩ ሰዎች ሁሉ እውነት አደገኛ ነው❗️"

@zephilosophy

"ለዲሞክሪተስ እውነት አተሞች ብቻ ናቸው፤ ለፊዚክስ ባለሙያዎች እውነት ገና ያልተደረሰበት የሒሳብ ሕግ ነው፤ ለማርክሲስቶች እውነት ተጨባጩ ዓለም ነው ፤ ለሃሳባዊ ፈላስፎች እውነት ነባራዊ የሃሳብ ህግጋት ናቸው፤ ለፖለቲከኞች እውነት የተከታዮቻቸው ብዛት ነው፤ ለሃይማኖተኞች ግን እውነት እምነት ነው፡፡"

ብሩህ አለምነህ
@zephilosophy

እውነትን ፍለጋ

በሃይማኖታዊ አስተሳሰብ የሰው አቅምና ምኞቱ የሚስተካከሉት በእምነት ውስጥ ሲኖር ብቻ ነው:: "እምነት" ይላል ቅዱስ ጳውሎስ ፤

"እምነት ምንም አይነት ተጨባጭ መረጃ በሌለን ነገር ፣ ተስፋ ባደረግነው ነገር ፣ እርግጠኛ የሚያደርገንና ነገንም የማያስረዳን ነው ፤ "
                                           ዕብራ 11፡1

ለሳይንሱ ግን እምነት ብቻውን የስንፍና መፈልፈያ፣ የንቃተ ህሊና ዝቅተኛ ደረጃ፣ተስፋ ለቆረጠ ሰው የሚሰጥ ሃሳባዊ ዳቦ ነው፡፡ ካርል ማርክስም  "ሃይማኖት የህዝቦች አደንዛዥ ዕጽ ነው፤" ይላል። ሰዎች ከጥንት ዘመን ጀምሮ በብዙ ነገሮች ሲያምኑ ነበር፤ አብዛኛው እምነታቸው የተፈጥሮኝ አደጋዎች መቆጣጠር ካለመቻላቸው የተነሳ የተፈጠሩ ነበሩ፡፡ ተፈጥሮን መቆጣጠር ሲችሉና ሌሎች ቴክኖሎጂዎችንም እያበለፅጉ ሲሄዱ ግን የበፊት እምነቶቻቸው ከንቱ እንደነበር ደረሱበት፥ ስለዚህም የጦርነት፣ የአውሎ ንፋስ፣ የጎርፍ፣ የፍቅር፣ የፀሐይ... አምላኮቻቸውኝ ሁሉ ገደሏቸው::

እንደሌሎች የወቅቱ የዓለም ህዝቦች ሁሉ የብሉይ ኪዳን እስራኤላውያንም ሳይንሳዊ ዕውቀታቸው ዝቅተኛ ስለነበር እያንዳንዱን ተፈጥሯዊ ክስተት እነሱ ከአግዚአብሔር ጋር ባላቸው ግንኙነት ምክንያት የተፈጠሩ አድርገው ያስቡ ነበር፡፡ በዚህም ለምጽን ሀጢያተኛ ሰዎች ላይ የሚመጣ የእግዚአብሐር ቁጣ ያደርጉታል፤ አስቀድሞ የነበረውን የኖራ ዲንጋይ የሎጥ ሚስት ወደ ጨው ሃውልትነት ተቀይራ ነው ይላሉ፣ ተፈጥሯዊ የሆነውን የሴቶችን የወር አበባ የእግዚአብሔር እርግማን ነው ይሉታል፤ የፀሀይ ግርዶሹን የነቢዩ ኤልያስ ተአምር ነው ይላሉ፤ በራሱ ተፈጥሯዊ ሂደት የሚፈጠረውን ቀስተ ደመና ለኖህ የተሰጠው ቃል ኪዳን ነው ይላሉ፤ የተፈጥሮን ክስተቶች ሕጋቸውን፣ አመጣጣቸውንና አካሄዳቸውን ስለማያውቁ እግዚአብሔር የትየለሌ የሆነውን ፍጥረቱንና ሌሎች የዓለም ህዝቦችን ሁሉ ትቶ ከእነርሱ ጋር ብቻ በፈጠረው ግንኙነት ውስጥ እነዚህ ነገሮች እንደተከሰቱ ያምናሉ፡፡ ስፒኖዛ "የተፈጥሮን ክስተቶች ከራሳችን እምነትና ስሜት አንጻር ብቻ በተናጥል አንመልከታቸው፤" የሚለው እንደዚህ አይነት ስህተት ላይ እንዳንወድቅ ነው፡፡ እነዚህ ሁሉ እምነቶች ታዲያ ስህተት መሆናቸውን ያጋለጠው የሳይንስ እድገት ነው፡፡

በፊት ሁሉን ነገር የሚያንቀሳቅሰው እግዚአብሔር እንደሆነ ይታመን ነበር ፤ በኋላ ላይ ግን ጋሊሊዮና ኒውተንን የመሳሰለሉ ሊቃውንት Force, Gravity, Motion ... የመሳሰሉ የተፈጥሮ ህጎች ያለ ማንም ጣልቃ ገብነት በመንስዔ - ውጤት አንድ ጊዜ የተወሰኑ ቋሚ የተፈጥሮ ሕጎች መሆናቸውን ሲያስረዱ እግዚአብሔርም ከዓለም ጋር ያለው ግንኙነት (ጣልቃ ገብነት) ውስን እንደሆነ ግንዛቤ ተወሰደ። ስለሆነም ሰዎች ሁልጊዜ ከንቃት ህሊናቸው ኋላቀርነት የተነሳ ከአቅማቸው በላይ የሆነውን ነገር በእግዚአብሔር የስልጣን ክልል ስር እያደረጉት በዚህ በኩል ያለው ሕይወታቸውን በእምነት ይሞሉታል፡፡ ስለሆነም ሰዎች በእምነታቸው ምክንያት ላለፉት ብዙ ዘመናት እየተታለሉ ኖረዋል፤ ወደፊት ለሚመጡትም አያሌ ዘመናት እየተታለሉ ይኖራሉም ነው - የሳይንሱ ስጋት። ስለዚህ እውነትን በማፈላለግ ሂደት ውስጥ የስሜት ህዋሶቻችን ላይም ሆነ እምነታችን ላይ ያለን ተስፋ የሞተ ነው::

ሃይማኖቱ ግን ይሄንን አባባል፣ "ወደ ቁሳዊ ህይወት ያደላ ጥራዝ ነጠቅ አመለካከት ነው፤" ይለዋል፤

"በምናየውና በቤተሙከራ በሚገኘው ነገር ብቻ ከተመካን ሕይወታችን ውስን፣ አመጣጣችንን በደንብ የማያስረዳ ፣ ቁሳውያን፣ ሞተን በስብሰን የምንቀር፣ ፈጣሪያችንን የሚያስረሳን፣ ግብረኃብነትንም የሚያጠፋ ነው" ይላል። "እምነት ግን ለዚህ ዓለም ሕግጋት ላልተገለጡ ሆኖም ግን የሕይወታችን መነሻም ሆነ መድረሻ የሆኑ ጉዳዮችን እንድናውቅና በእነርሱ እርግጠኛ እንድንሆን ያደርገናል ፤ " ይላል ሃይማኖት በበኩሉ።

ጀርመናዊው ፈላስፋ ኒቼ ግን "በሃይማኖት በኩል ለዚህ አለም የምንሰጠው ፍቺ ዘመኑ አልፎበታል" ይላል። አሁን ሃይማኖት አርጅቶ እየሞተ ነው፤ እየሞተ ባለ ነገር ደግሞ ዓለምን መተርጎም የራስ ሞትንም ያስከትላል፤ ከእውነትም አያደርስም። የአይሁድ - ክርስትና ሃይማኖት ከ2000 ለሚበልጡ ረጅም ዓመታት የዚህ ዓለምና ሞራላዊ እሴቶች መተርጎሚያ ተደርጎ ተወስዷል፡፡ ይህ ሃይማኖት ስለዚህ ዓለምና ስለሰው ልጅ አመጣጥ እንዲሁም ማኅበራዊ ኑሮና የመጨረሻ የህይወት ግብ ላይ በሰጠው ትንታኔና ተስፋ የሰውን ልጅ ከተስፋ መቁረጥና ከስርዓት አልበኝነት ተከላክሎ እዚህ አድርሶታል፡፡

አሁን ግን በሳይንሳዊ አስተሳሰብ የዳበረ ንቃተ ህሊና፣ በቴክኖሎጂ የተፈጥሮን አደጋዎች መቆጣጠር የቻለ ንቃተ ህሊና፣ ማህበረሰባዊና ግለሰባዊ ደህንነቱን በዲሞክራሲና በሀብት ክምችት ማስጠበቅ የቻለ ንቃተ ህሊና የአይሁድ - ክርስትና - እስልምና ሀይማኖት መሰረት የሆኑትን "ፍርሃትን ጉስቁልናን፣ድንቁርናንና  እምነትን" እየገደላቸው ነው፡፡ የእነዚህ መሰረቶች መሸርሸርን ተከትሎ ብዙ ቁጥር ያለው ሰው በአይሁድ - ክርስትና - እስልምና ውስጥ የተሰበከው እግዚአብሄር ላይ ጥርጣሪያቸውን ማንሳት ጀምረዋል፡፡ ለዘብተኝነት የእንደዚህ አይነት የህይወት አኗኗር እንዱ መገለጫ ነው፡፡ ኒቼም የሚለው ይሄንኑ ነው።

"በየቀኑ ሰዎች ፣ ሁላችንም እግዚአብሄርን እየገደልነው (እየተውነው) ነው፤ በዚህም ምክንያት የአይሁድ - ክርስትና - እስልምና ሃይማኖት እንዲሁ በየቀኑ እየሞተ ነው፡፡ እሱ የተረጎመልን አለምም ከእርሱ ጋር አብሮ እየጠፋ ነው፡፡ በመሆኑም እየሞተ ያለ ሃይማኖት ወይም እምነት የዚህን ዓለም የመጨረሻ እውነት ሊነግረን አይገባም፤ ደግሞም አይችልም፡፡ ሃይማኖቱ የሰጠን እሴቶችም እንደገና መከለስ (revaluation of values) አለባቸው፡፡"

የወቅቱ የሮማ ካቶሊክ ፓትሪያርከ ቤኔዲክት 16ኛም ክርስትና ከህዝብ መድረኮች እየጠፋ መሆኑን አምነው፤ ሆኖም ግን ይህ ክስተት እጅግ አሳሳቢ መሆኑን እንግሊዝን በመስከረም 2010 በጎበኙበት ወቅት መናገራቸውን ቢቢሲ ሰፊ ሽፋን ሰጥቶ ዘግቦታል፡፡ ፓትሪያርኩ በዚሁ ንግግራቸው የአውሮፓ ስልጣኔና ዲሞክራሲ የተገነባው በክርስቲያናዊ ስነምግባርና አስተምህሮ ላይ መሆኑን በመጥቀስ፤ ሆኖም ግን በሳይንስና ቴክኖሎጂ ግፊት ህዝቡ ውስጥ እየተስፋፋ ያለው ቅጥ ያጣ ቁሳዊነትና አምልኮተ ሸቀጥ የዲሞክራሲያችንን መሰረት እያናጋው መሆኑን ጠቅሰዋል:: Aggressive secularism and commodity feitishism are becoming threat to our democracy. በመሆኑም በሳይንስ መታበያችን ከጋራ ጥፋት በስተቀር ሌላ የምናተርፈው ነገር የለም፡፡

መፅሀፍ፦ ፍልስፍና ፩
ደራሲ ፦ ብሩህ አለምነህ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"የስልጣን ጥማት - የነፍስ ካንሰር "
ኦሾ

ጥያቄ - ፖስቲከኞችን የምትቃወማቸው ለምንድነው?

ኦሾ፦

ፖለቲከኞችን አልቃወምም ለምን እቃወማቸዋለሁ? እኔ ፖለቲከኛ አይደለሁም፡፡ የእኔን ንግግር በተሳሳተ መንገድ የሚገነዘቡ ይኖራሉ፡፡ እኔ የምቃወመው የስልጣን ጥማት የሚባለውን በሽታ ነው፡፡ የሰውን ንቃትና ዕድገት በተመለከተ ትልቁ በሽታ ይኸው የስልጣን ጥማት ነው፡፡ ልክ እንደ ካንሰር ነው - የነፍስ ካንሰር፡፡ የስልጣን ጥማት በብዙ መንገድ መገለፅ ይችላል፡፡ ቀላሉ ፖለቲካ ነው፤ ምክንያቱም ፖለቲካ ብዙ ብልህነት አይጠይቅም፡፡ ፖለቲካ የሚፈልገው ዋና አላማን ከጐን አስቀምጦ ብዙሃኑን በውሸት መሙላት መቻል ነው፡፡ እናም ብዙሃኑ ይሰቃያል ድሃ፣ አላዋቂ ነውና፡፡ ብዙሃኑ ሰው የህይወት ምቾትን ይፈልጋል፤ እንደ ሰው መኖር ይፈልጋል በክብር፡፡ ፖለቲከኞች ደግሞ ይህን ተስፋ ይሰጡትና ይህን ተስፋ ለራሳቸው ይጠቀሙበታል ምክንያቱም አንዴ ጠቅላይ ሚኒስትር፣ ፕሬዝዳንት ከሆኑ በኋላ ውስጣዊ ደስታ ይፈጠርባቸዋል፡፡ ስነ ልቡናቸው ይህን እንዲያደርጉ ይገፋፋቸዋል፡፡ እነዚህ ሰዎች በመሰረቱ በውስጣቸው አቅመ ቢሶች ናቸው፡፡ ስለዚህም ስልጣኑን ይፈልጉታል፡፡ ድክመታቸው፣ ሃይል አልባነታቸው፣ አቅመ ቢስነታቸው ይሰማቸዋል፡፡ ስለዚህም ወደ ብዙሃኑ ጠጋ ብለው ፍላጐትህን አሟላለሁ በማለት ተስፋ ይሰጡትና ድርድር ይገባሉ፡፡ እናም ብዙሃኑ ስልጣን ይሰጣቸዋል፡፡

አንዴ ስልጣኑን ከጨበጡ በኋላ ግን ቃላቸውን ይዘነጋሉ፤ በእርግጥ ቃል ሲገቡም ከልባቸው አልነበረም፡፡ አንዴ ስልጣኑን ከያዙ በኋላ እውነተኛ ማንነታቸው ይገለጣል፡፡

ሎርድ አክተን ‹‹ስልጣን ያባልጋል፤ ሙሉ ስልጣን ደግሞ ጨርሶ ያባልጋል› ያለው ፍፁም ትክክል ነበር፡፡ ስልጣን ለምን እንደሚያባልግ፣ እንዴት ሊያባልግ እንደሚችል ግን አላወቀም ነበር፡፡ ስልጣን ፈላጊው ሰው የሙስናን ዘሮች ተሸክሞ ሳይቆይ አልቀረም፤ ነገር ግን ዘሮቹን ተግባር ላይ ለማዋል ስልጣን ያስፈልገዋል፡፡ አንዴ ስልጣኑን ከያዘ በኋላ ቀስ በቀስ ጭምብሉ ይወልቅና እርቃኑን ይቀራል፡፡

ፖለቲከኛ ምንም ሳይሆን ራሱን ከፍ አድርጐ የሚመለከት ሰው ነው፡፡ በውስጡ ባዶነት ይሰማዋል፤ ያን ባዶነት ደግሞ ይፈራዋል፡፡ ይህን ባዶነቱን እንዲረሳ ታድያ አንድ ሰው መሆን አለበት፡፡ ስልጣን ይህን ዕድል ይሰጠዋል፡፡ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎችን በመዳፉ ሲያስገባ ይታየዋል፡፡ ይሄ ጊዜም እሱ ማንም ሳይሆን አንድ የተለየ ሰው እንደሆነ ይሰማዋል፡፡ እናም በዚያው መንገድ ይቀጥላል፤ ስልጣኑን አላግባብ መጠቀም ይጀምራል፡፡ አንዴ ስልጣኑን ከያዘ በኋላ ከዚያ መውረድ አይፈልግም፡፡ ስልጣኑ ከሌለ ባዶነቱና አቅመ - ቢስነቱ ይገለጥበታል፡፡

በሀይማናተኞች ፣ በሙሁራኖች ፣ በደራሲዎች በሌሎች የጥበብ ሰዎች፣ በሰዓሊዎች ፣በዘፋኞች፣ በዳንሰኞች ወዘተ ውስጥም ታገኙታላችሁ፤ ግን ያው የስልጣን፣ የዝና ጥማት ነው፡፡

እናም እኔ ፖለቲከኞችን አልቃወምም የስልጣን ጥማታቸውን እንጂ፡፡ የስልጣን ጥማት ሌላ ምንም ሳይሆን ራስን ከፍ አድርጐ የማየት ነፀብራቅ ነው፡፡ በእናንተና በህልውና መካከል የሚገኘው እንቅፋትም ይህ ነው፡፡ የራስ ኩራታችሁ ከፍ ባለ ልክ የዚያኑ ያህል ከህልውና ትርቃላችሁ፡፡ ራስን ከፍ አድርጐ የመመልከት ነገር ከሌለ .. ግንኙነት፣ ውህደት ይኖራል፡፡

ይህን የራስ ኩራት ግን እንድትጥሉት አልፈልግም፡፡ የራስ ኩራት እንዴት ያለ አስቸጋሪና ብልህ እንደሆነ አውቃለሁ፡፡ ራስን የመጣል አይነት ጨዋታም ሊጫወት ይችላል፡፡ ይሄን ጊዜ «ተመልከቱ፣ እንደኔ ያለ ትሁት፣ እንደኔ ያለ ኩራት የሌለበት ሰው በዓለም አይገኝም›› ልትሉ ትችላላችሁ፡፡ ከዚያም ዞሮ በጓሮ በር ይመጣል፤ ትሁት፣ ኩራት የለሽ ሆናችሁ ሳለ አንድ የሆነ ፍፁም የተለየ ሰው መሆን ይኖርባችኋል፡፡ ልትጥሉት ከሞከራችሁ በጓሮ በር ተመልሶ እንደሚመጣ እነግራችኋለሁ፡፡ ጨዋታውን ከተገነዘባችሁ በቂ ነው፡፡ ስንት ጨዋታ እንደሚጫወትና በምን አይነት መንገድ እንደሚያታልላችሁ አስተውሉ፤ ንቁ ሁኑ፡፡ የራስ ኩራትን መንገዶች ሁሉ ካወቃችሁ መብራት ሲበራ ጨለማው እንደሚጠፋ ሁሉ ኩራታችሁም ይጠፋል፡፡

ይቀጥላል....

@zephilosophy
@zephilosophy

"መብራቱን ይዛችሁ ጨለማው የት እንደሚገኝ ትፈልጋላችሁ።"
ኦሾ
..የቀጠለ

ብርሃን ሲኖር ጨለማ ይጠፋል፡፡ ጨለማ ጨርሶ የለምና የሚጠፋው ጨለማ አይደለም፡፡ ጨለማ የብርሃን አለመኖር ነው፡፡ የራስ ኩራት(የበላይነት ስሜት) ልክ እንደ ጨለማ ነው፤ ጨርሶ የለም፡፡ የራስ ኩራት የንቃት አለመኖር ነው፡፡

ስለዚህም ተመልከቱት እንጂ አጥፉት አልልም፡፡ ተመልካች፣ አስተዋይ ሁኑ. . .
ፖለቲከኛ ጭው ያለ የራስ ኩራተኛ ነው፤ ቅዱስ ነኝ ብሎ የሚያስብ ሰው በጣም የባሰ የራስ ኩራተኛ ሊሆን ይችላል፡፡ ፖለቲከኛው በቀላሉ ሊታወቅ ይችላልና ቅዱሱ ከፖለቲከኛው የበለጠ አደገኛ ነው፡፡

የእኔ ጠቅላላ የህይወት ተግባር የሰውን መሰረታዊ ችግሮች ፈልጎ ግንዛቤ ማስጨበጥ ነው፡፡ የሰውን መሰረታዊ ችግሮች አንዴ ካወቅን መፍትሄ መፈለጉ አስቸጋሪ አይሆንም፡፡
እኔ መሲህ ነኝ፣ እኔ አቫትራ ነኝ አልላችሁም ምክንያቱም እነዚህ የራስ ኩራት ወይም ራስን ከፍ የማድረግ ጨዋታዎች እንደሆኑ አውቃለሁ፡፡ እኔ እንደማንኛውም ሰው ተራ ወይም እንደ ማንኛውም ሰው ፍፁም ልዩ ነኝ፡፡

በህልውና ውስጥ አንዷ የሳር ሰበዝ ከትልቋ ኮከብ ጋር እኩል ጠቀሜታ እና ውበት አላት፡፡ በህልውና ውስጥ ተዋረድ የለም፡፡ ከፍተኛና ዝቅተኛ ብሎ ነገር የለም፡፡ እኔ ማንንም አልቃወምም፡፡ ነገር ግን የእኔ ዋና ስራ በሽታዎችን፣ እንቅፋቶችን በሙሉ ገልጦ ማሳየት ነው፡፡ ስለዚህም በእነዚህ ሳንካዎች አትያዙም፤ ነፃ ትሆናላችሁ ፤ ያለ ምንም እንቅፋት ከህልውና ጋር ትዋሃዳላችሁ፡፡ አንደኛው እንቅፋት ደግሞ ራስን ከፍ አድርጐ መመልከት ነው፡፡ እንደሚያታልላችሁ ካልነቃችሁ በብዙ መንገድ ይመጣባችኋል፡፡ እንደ ጥላ ጠንክሮ ሊከተላችሁ እና ነቅታችሁ ላታዩት ትችላላችሁ፡፡

በርግጥ ልታስወግዱት ከታገላችሁ እየጠነከረ ይሄዳል።ከአንድ ነገር ጋር ስትታገሉ የሚከሰተው ይህ ነው:: ወሲብ ሊሆን ይችላል፤ኢጎ ሊሆን ይችላል፡፡ ከመታገል በቀር ምን ልታደርጉት ትችላላችሁ? በሃይል ትገፉታላችሁ፤ ነገር ግን ወዴት ነው የምትገፉት የበለጠ በገፋችሁት ቁጥር የበለጠ ወደ ውስጣችሁ ይገባል ወደ ድብቁ ህሊና ጠልቆ የገባ ደግሞ ከንቃት ህሊና የበለጠ ሃይል አለው:: ድብቁ ህሊና ከንቁው ህሊና በዘጠኝ እጅ ይበልጣል፡፡ በንቃተ ህሊናችሁ ውስጥ ቢያንስ ምን እንዳለ ታውቃላችሁ:: ድብቁ አዕምሯችሁ ግን ጨለማ በመሆኑ በውስጡ ምን እንዳለ አታውቁም፤ ይሁንና ከንቁው ህሊና ዘጠኝ እጅ የሚልቅ ሃይል አለው፡፡ በማንኛውም ቅፅበት ንቁው ጥረታችሁን ሊውጠው ይችላል፡፡

ይህን ንቃት ነው የማስተምራችሁ:: ከራስ ወዳድነት፣ ከብስጭት፣ ከቅናት፣ ከጥላቻ ጋር አትታገሉ፡፡ ሃይማኖቶተኞች «ታገሏቸው፣ አጥፏቸው፣ ግደሏቸው፤ ጠላቶቻችሁ ናቸው›› እያሉ ይሰብኳችኋል፡፡ ልትገድሏቸው አትችሉም፣ ልታጠፏቸው አትችሉም፣ ልትታገሏቸው አትችሉም - በንቃት ልትመለከቷቸው እንጂ፡፡

ንቁ በሆናችሁ ቅፅበት እነዚህ ሁሉ ነገሮች ይጠፋሉ፡፡ በብርሃን ውስጥ ጨለማ አይኖርም፡፡

@zephilosophy

ለማንም የተፃፈ ደብዳቤ
[እነሆ የዘመንህ ቅዝምዝም ቅኔ...]

ይድረስ ላንተ ለማላውቅህ!!

እንደምን ነህ ማንም? ኑሮ እንዴት ይዞሃል? አለሁ እኔ ምንም ... አለሁ እንደምንም፡፡ አንተ ግን እንዴት ነህ? በሎሬት ፀጋዬ ሰላምታ ቅማንት ነህ ሽናሻ፣ አገው ነህ ወላይታ፣ ሃድያ ነህ ከምባታ... ወይስ ካህን ነህ አረመኔ፣ ገበሬ ነህ ወታደር፣ ባላባት ነህ ወይስ ገባር.. ክርስቲያን ነህ ወይስ ሙስሊም ወይስ ሌላ ወይስ ምንም... ብቻ ማንም ሁን፡፡ ማንም ሆይ ሰላምታዬ ላንተ ይሁን ብየሃለሁ፡፡ ብትመልስልኝ ደግ ባትመልስልኝ ግድ የለም፡፡

አንተስ እንደምን ነህ ላልከው... እኔማ ምን እሆናለሁ፡፡ በዮሐንስ አድማሱ ሰላምታ ያቀረብኩትን ሀሳብ አይሁድ ክርስቶስን በዕለተ ዓርብ ቸንክረው እንደሰቀሉት ሰቀሉት፡፡ ኋላም በማንም ስብሰባ ላይ ‹ጥላቻ፣ ብሔር፣ ጠባብነት፣ ድንበር፣ እምነት..." እንቶፈንቶ በተባለ ከፈን ከፍነው በአይቻልም በተባለ የሬሳ ሳጥን ዘግተው፣ በግብዝነት መቃብር ውስጥ ቀበሩት፡፡›› እልሃለሁ፡፡

ከዚያም በኋላ እኔ ማንንም መሆንን ሸሽቼ ምንም ሆንኩ፡፡ እናም መንገዳችን ተለያየ፡፡ አንተ ወደ ኤማሆስ እኔ ወደ ቀራንዮ፡፡ አውቃለሁ ማንም ሆይ የኔ መንገድ ወደ ኤማሆስ መስሎ እንደሚታይህ አውቃለሁ፡፡ በዚህ እበልጥሃለሁ... እነሆ አንተ ከጥላቻህ፣ ከውምብድናህ፣ ከድንቁርናህ፣ ከድድብናህ፣ ከጅልግግናህ አዋጥተህ በሠራህልኝ ክንፌ ርቆ መብረር አቅቶኝ ስር ስርህ እውተፈተፋለሁ፡፡

ማንም ሆይ ግን አንተ እንደምንድን ነህ? ልክ ነህ እጠለሀለሁ፤ እንቅሃለሁ፤ .. እንደ ትንኝ፣ እንደ አንዳች፣ እንደ ኢምንት አይሃለሁ፡፡ምክንያቱም... ምክንያቱም... ምክንያቱም በጭካኔ ያለፍላጎቴ ዝንታለም የጠቀምከውን ዕድፋም ድሪቶ በላዬ ላይ ጭነህብኛልና፡፡ እናም ርቆ መብረሩ ቀረና አንተ ያወረስከኝን ድሪቶ መጥቀም ሆኗል ሥራዬ፡፡ ግን ደግሞ እወድሃለሁ፡፡ አንድ ዓይነት የጥላቻ ወይም የመውደድ ስሜት ጥርግርግ አድርጎ እንዲወስደኝ ከፈቀድኩማ ምኑን እኔን ሆንኩት? ምኑን ባንተ ዕድፋም ኑረት ተመራመርኩት? ምኑን ምንስ ሆነ?

ለመሆኑ የት ነህ? መተማ ነህ ጅማ? ደንቢዶሎ ነህ ደቡብ ወሎ? ነቀምቴ ነህ ዱርቤቴ? ጋምቤላ ነህ ዲላ? ወይስ አክሱም ወይስ ጭሮ? ወይስ ሌላ... ብቻ የትም ሁን፡፡ ሰላምታዬ ይድረስህ፡፡

ትገርመኛለህ ስታደንቅ በጅምላ፣ ስትተች በጅምላ፣ ስታመልክ በጅምላ፣ ስትበላ፣ ስትጠጣ፣ ስትደግፍ፣ ስትቃወም፣ በጅምላ ነው፡፡ ኸረ አሁን አሁንማ ስትሞትም በጅምላ ሆኗል፡፡ ስትሞትም ‹በስህተት› ሳይቀር በጅምላ ሆኖልሃል... ተነጥሎ መቆምን አታውቅበትም፡፡ ትፈራለህ፡፡ ምክንያቱም የተሰጠህ የዝንተ ዓለም አድፋም ድሪቶ መንጋነትን እንጂ ተነጥሎ መቆምን አላስተማረህማ፡፡

በየዕለቱ ደም ካዘለ ጭፍግግ ሰማይ ስር ግራ በተጋባ አውድ እንደሚታረዱ በጎች በሰልፍ እየተነዳህ እንደሆነ አያለሁ፡፡ሁልጊዜ ጭልፊት እንዳዩ እናት የሌላቸው መንጋ የዶሮ ጫጩቶች መጠለያ ፍለጋ በመንጋ ስትባዝን አይሃለሁ፡፡ አሳዛኙ ፍፃሜ ላይቀርልህ ነገር ይህ ሁሉ መሽቆጥቆጥ ለምንህ? ለምንህ? መልስ የለህም አውቃለሁ።

ማንም ሆይ ዛሬስ ስትበላ፣ ስትጠጣ፣ ስትሠራ ለብቻህ ወደ ውስጥ እያነባህ ታንጎራጉራለህ? ዛሬስ የሆነ ዓይነት ሰማያዊ ኃይል መጥቶ ከገባህበት የባርነት ቀንበር ያወጣህ ዘንድ በየዋህነት ታንጋጥጣለህ? ዛሬስ ያለ እቅድ መመራትህን አላቆምክም ይሆን?

በአድዋ ጦርነት ወቅት በጋሻና ጎራዴ ያሸነፍከውን ሠራዊት ከ40 ዓመታት በኋላም በጋሻና ጎራዴ እንደጠበቅኸው አትረሳውም መቼስ? ዛሬስ ባለህበት እየረገጥህ መሆኑ ታውቆሃል? ማንም ሆይ ያንተ ነገር ገና ያለቀለት አይመስልም፡፡ ነገርህ ህብሩ የተሳከረና የተወታተበ ነው፡፡ ነጻ ለመውጣት የቋመጥኸውን ያህል ሌሎችን ለመጨቆን ያቆበቆበ ድብቅ ማንነት እንዳለህም አያለሁ፡፡ ዘመኑን ለመቅደም ገና አልተዘጋጀህም፡፡

...ይቀጥላል

ያዕቆብ ብርሀኑ
@zephilosophy

የቀጠለ

ማንም ሆይ ነገር አረዘምኩብህ አይደል? በል ከአንተ አብራክ የወጣው ትንታግ ብዕረኛ ዮሐንስ አድማሱ በአንድ ወቅት ከፃፈልህ እና ቅድም ከቀነጨብኩልህ እንባ ቀረሽ ደብዳቤ ላይ የምትከተለዋን ላሥነብብህና ልሰናበትህ፡፡

ጽሑፉ ዮሐንስ አድማሱ በአንድ የመምህራን ስብሰባ ላይ የታዘበውና ለአንድ ወዳጁ (ምናልባት ጉዳዩን በሚገባ ለሚያውቅ ጓደኛው) የላከለት፣በብልህ ዘይቤ የተፃፈ ድንቅ ደብዳቤ ነው፡፡ የዮሐንስ ትዝብት፣ ምሬት ከአንድ ስብሰባ ባሻገር ሀገርን የሚያክል ምናልባት ሀገርን የሚወክል ነበር፡፡ እነሆኝ አንብቡት፡፡

‹‹ያቀረብነው ሀሳብ አይሁድ ክርስቶስን በዕለተ ዓርብ ቸንክረው እንደሰቀሉት በዕለተ ሰሉስ (ማክሰኞ ህዳር 5 የአቡዬ ዕለተ) ሰቀሉት፡፡ ኋላም በመምህራን ስብሰባ ላይ (ረቡዕ ህዳር 6 የኢየሱስ ዕለት) "ውሳኔ" በተባለ ከፈን ከፍነው ባይቻልም የሬሳ ሳጥን ዘግተው በግብዝነት መቃብር ውስጥ ቀበሩት፡፡ ትንሳኤ ያለውም አይመስልም፡፡ ረቡዕ ዕለት በመምህራኑ ስብሰባ ጊዜ የነበረውን ግድየለሽነት፣ ግብዝነት፣ ተደጋጊነት፣ ንዝህላልነት በአንድ ቃል ሃላፊ ቢሥነት አታንሳው፡፡እንደተለመደው የተናገሩት በጣት የሚቆጠሩ ነበሩ፡፡

የቀሩት ግን አፋቸው ቅርቃር የተቀረቀረበት የሚመስል አየር ለመሳብ አፍንጫቸውንና አፋቸውን ከመክፈት ከመዝጋት በቀር ከላይ አፋቸው ከታች አፋቸው አንዲት ቅንጣት ቃል አልተናገሩም፡፡ በተለይ ዕርር ትክን ያደረገኝ ይሄ ነው፡፡ የህሊና ብርሃናቸው የጠፋባቸው ይመስለኛል፡፡ ወይም በዘመናችን ያለው ትውልድ ተኮላሽቷል፡፡

አጋሰስ ትውልድ ይሉሃል ይሄ ነው፡፡ ምናልባት ተሳስቼ ይሆናል፣ ምናልባት የዚህ ዓለም ፈሊጥ የመኖር ወይም ከመኖር የሚገኘው ጥበብ አልተከሰተልኝ ይሆናል፡፡ የኑሮ ጥበብ ዝምታ ይሆን ነገሩ ብዙ ነው ህብሩም የተሳከረ፣ ስልቱ የተባ፣ አስተሳሰቡ የተዛባ ነው፡፡ እንኳን በዚህ ደብዳቤ በሌላም በሶስት አራት ደብዳቤ አይከተትም፡፡ ለዚች አገር እድል ፈንታዋ ፅዋ ተርታዋ ምን ይሆን? ብዬ አስባለሁ፡፡ እንጃ የምለምነው ግን የዕድሜ አተላ ሆና እንዳትቀር ነው፡፡ እኛስ ከፋም ለማም ደህና ኑሮ እንኖራለን፡፡ ይህ ስም የለሹ ሕዝብስ...››88

(ህዳር 7 1965ዓ.ም የተፃፈ ደብዳቤ ውስጥ የተቀነጨበ ምንጭ እስኪ ተጠየቁ)

ያዕቆብ ብርሀኑ
@zephilosiphy

ዘመን አይሽሬ ታሪኮች
ተራኪ - ግሩም ተበጀ
@zephilosophy

ጨዋታዎች ከመላው አለም

ተራኪ - ግሩም ተበጀ
@zephilosophy

ንጋት

ጠጠር ባኮፋዳ፣ ከባህር ዳር ለቅመው፣
            ደሞ ዳግም ገድፈው፣
በድሜጥሮስ ኩፋል፣ ከባህረ-ሃሳብ
            አቡሻህር ቆጥረው ፣
ዘመን የፈተቱ፣
ጊዜን የበለቱ፣
ከጨረቃ ሌሊት፣
ከጀምበርም መአልት፣
       ቀን የፈተፈቱ፣
       ምንኛ ዋተቱ!
       ምንኛ ቃተቱ!
አወይ መጥቅዕ መና፣ ወይ አበቅቴ ከንቱ።
ዘመን አይፈረጥጥ፣ ጊዜም አይሸመጥጥ፣
       ቀንም መሽቶ አይነጋ፤
ሰው ነው የሚጨልም፣ ሰው ነው የሚነጋ፡፡

ይስማዕከ ወርቁ
@zephilosophy

---
የአንቺ አቅም

ይሄ ቀሽም መንገድ!
“ካለእሷ መራመድ አይችልም!” እያለ፣
“ከእሷ ውጪ መጓዝ አይችልም!” እያለ፣
“አቅጣጫ ካለእሷ አያውቅም!” እያለ፣
“ያለእሷ – ገደሉን፣
ዕንቅፋት፣ ድልድዩን – አይለይም!” እያለ፣
በእርምጃዬ መጠን ሀሜት ሲሰፍርልኝ፣
“መንገዴ አንቺ እንደሆንሽ”
ምነው ብትነግሪልኝ?

ሩሚ
@zephilosophy

መፍትሔ

በር መስኮት ዘግተህ፣
ቀዳዳዎች ደፍነህ፣
የለኮስከው ሻማ “በራ!”፣ “ጠፋ!” ካለ፤
ጠርጥር
ቤት ያፈራው ንፋስ ከጐጆህ እንዳለ?

በረከት በላይነህ
@zephilosophy

አለም መቼ ተፈጠረች?
ኦሾ

እንደ ክርስትናና እስልምና ባሉ ሀይማኖቶች ዓለም የተፈጠረችው  ከ6000  ዓመታት (4000BC+2000AC) በፊት እንደሆነ ያምናሉ፤ በሌላ በኩል ሳይንቲስቶች  ደግሞ ይህች ምድር ከተፈጠረች በሚልየን የሚቆጠሩ ዓመታት ዕድሜ እንዳላት የሚያሳዩ ማረጋገጫዎች አግኝተናል ይላሉ። በምድር ውስጥ በቁፋሮ የወጡ በሚሊየን የሚቆጠሩ ዕድሜ ያላቸው የእንስሳትና የሰው ልጅ ቅሪተ አካል ተገኝተዋል ይላሉ።

ታድያ የመጨረሻው ጳጳስ በዚህ ጉዳይ ላይ ተጠይቀው ምን አሉ?
"ዓለም የተፈጠረችው ልክ መፅሐፉ እንደሚናገረው ነው፡፡"
ይህ ማለት ከስድስት ሺ ዓመታት በፊት ማለት ነው፡፡ ያሉት ማስረጃዎች ደግሞ የዚህ ተቃራኒ ናቸው፡፡ህንድ ውስጥ ሰባት ሺ ዓመታት ያስቆጠሩ ከተሞችን አግኝተናል፡፡ ህንድ ውስጥ እንደ ሳይንሳዊ ማብራሪያ ከሆነ ቢያንስ አስር ሺ ዓመታት ዕድሜ ያስቆጠሩ ቬዳስ አግኝተናል፡፡ እንደ ሂንዱ ዕምነት ተከታዮች የእነኚህ ቬዳስ ዕድሜ ዘጠና ሺ ዓመታት ይሆናል። ምክንያቱም ቬዳስ ውስጥ ከዘጠና ሺ ዓመታት በፊት የነበሩ የአንዳንድ ኮኮቦች ምልክቶች ተገኝተዋል፡፡ ቬዳስ ውስጥ የተገኙት ኮኮቦች ዘጠና ሺ ካላስቆጠሩ ምን ተብለው ሊገለጹ ይችላሉ?

የጳጳሱ መልስ አስራሚ ነበር

«እግዚአብሔር ዓለምን የፈጠረው ከእነኚህ ነገሮች ጋር ነው፡፡ለእሱ የሚሳነው ነገር የለም፡፡ እግዚአብሔር ዓለምን ከ6000 አመታት በፊት   የፈጠረው በሚሊየን የሚቆጠሩ ዓመታት የኖሩ ከሚመስሉ የእንስሳት ቅሪተ አካል ጋር ነው፡፡››

@zephilosophy

ተፈጣሪያዊነት (Creationism)
እንዴትና ከየት መጣን?

ሰው እንዴት እና ከየት መጣ በሚለው ጉዳይ ላይ የሚነሱትን ሥነ መለኮታዊ እይታዎች፣ ፍልስፍናዊ እሳቤዎች፣ ሳይንሳዊ ግኝቶች እና የምርምር ውጤቶችን ከአጠቃላይ የተፈጥሮ አፈጣጠር ጋር በማቀናጀት ለመመልከት እንሞክራለን።

በዚህ መሰረት ለጥያቄችን ምላሽ የሚሰጡን በሁለት ዋነኛ ንዑስ ርእስዎች በመከፋፈል የሚቀመጡ ሲሆን እነሱም ተፈጣሪያዊነት (Creationism) እና የዝግመተ ለውጥ ጽንስ ሐሳብ (Evolution Theory) ናቸው፡፡

ተፈጣሪያዊነትን አጮልቀን ከተመለከትነው በሃይማኖት መጻሐፍት ላይ የሚገኙ ትረካዎችን እንደወረደ የሚቀበል እና ፈጣሪ ኹሉን ሲፈጥር መነሻው ምንም(ከባዶ) ነው የሚል እምነት ብቻ ያለው እንደሆነ በመረዳት እናበቃለን፡፡ ይህ ከሆነ ደግሞ እሳቤው በተለይም ከክርስትና እና ከአይሁድ ሃይማኖት አስተምህሮ ብቻ ጋር ሙሉ ለሙሉ ይገጥማል ብለን መደምደማችን አይቀሬ ይሆናል። ኾኖም “A History of Modern Creationism” እንዲሁም “scientific Creationism” በሚሉ ስራዎቹ ለሚታወቀው ሄነሪ ሞሪስ ይህ ስህተት ነው፤ ስህተት መሆኑን ለማስረዳት የሚያስችለው ደግሞ የተፈጣሪያዊነት ሶስት መልክ (በሶስት መከፈል) ነው ይለናል ሞሪስ፡፡ የመጀመሪያው ሳይንስን መሰረት ያደረገው ተፈጣሪያዊነት (Scientific Creationism) ሲሆን አፈጣጠርን በተመለከተ መሰረት የሚያደርገው ሳይንሳዊ ግኝቶችን ነው፡፡ ሌላኛው መጽሐፍ ቅዱሰን ብቻ የተመረኮዘ ተፈጣራዊነት (Biblical Creationism) ተብሎ ሲጠራ በዘፍጥረት መጽሐፍ ላይ ካለው የአፈጣጠር ትረካ ውጪ ሌላ አስረጂ አያስፈልግም የሚል ነው፡፡ ሶስተኛው በበኩሉ ሳይንሳዊ መንገድን ከመጽሐፍ ቅዱሱ የአፈጣጠር ትረካ ጋር ያጣመረ (Scientific Biblical Creationism) ነው፡፡ ይኽም መጽሐፍ ቅዱስ ላይ ያለውን የአፈጣጠር ትረካን ሳይንሳዊ ምርምሮች እና ግኝቶች እስካብራሩ እና እስካጠናከሩ ድረስ ፊት ሊሰጣቸው ይገባል የሚል እሳቤ ያለው ነው፡፡

የተፈጣሪያዊነት እምነት እና እሳቤን ይበልጥ ለመረዳት አራማጆችን በሶስት ጎራ ከፍለን መመልከቱ ይበጃል፡፡ እነሱም ኦልድ ኀርዝ ክሬሽኒስቶች (Old Earth Creationists)፣ ኢንተለጀንት ዲዛይን ክሬሺዝም (intelligent Design Creationism) እና ያንግ ኅርዝ ክሬሽኒስቶች(Young Earth Creationists) ናቸው፡፡

ይቀጥላል...

@zephilosophy

እንዴት እና ከየት መጣን?
.....የቀጠለ

1.ኦልድ ኀርዝ ክሬሽኒስቶች (Old Earth Creationists) እንደሚሉን ከሆነ ምድርን ጨምሮ ኹሉን የፈጠረው ፈጣሪ መሆኑ እርግጥ ኾኖ እድሜያቸውን በተመለከተ ግን የሥነ-ምድር ተመራማሪዎችን (geologist) እና
የሥነ-ፈለክ አጥኚዎች (astronomer) የሚያስቀምጡልንን ቁጥር ብንቀብል ይበጃል። ኦልድ ኀርዝ ክሬሽኒስቶች በአንድ ረድፍ አይቀመጥም፤ በሶስት እንጂ፤

የመጀመሪያው የ ዳግም ተፈጣሪያዊነት' (Gap or Restoration creationism) ሲሆን፣ እነዚህም ምድር ከባዶ አሊያም ከምንም አይደለም የተፈጠረችው፤ መጀመሪያ ቀድሞ ከነበረ እና ካረጀ ምድር ነው ተሻሽላ የመጣቹ የሚል ነው፡፡

በሁለተኛ ረድፍ የሚቀመጡት የቀን ቆጣሪ ተፈጣሪያዊነት (Day Age creationism) ተብሎ ሲጠራ፣ ይኽም የመጽሐፍ ቅዱስን ስድስቱ ቀናቶች በ24 ሰዓት አቆጣጠር መለካት ትልቅ ስህተት ነው የሚል ድምዳሜ አለው፡፡ አንዱ ቀን ሚሊዮን አሊያም ቢሊዮን ዓመት ሊሆን ይችላል ስለሚል የሚል መከራከርያ አለው፡፡ በዚህ ረድፍ የሚቀመጡት አራማጆች ይህን ለማለት ካስቻላቸው መሰረቶች ዋነኛው በአይሁዶቹ የዘፍጥረት መጽሐፍ ላይ ያለው “ዮም "(ከአማርኛው ላይ ቀን እየተባለ የተገለጸው) የሚለው ቃል የትርጉም እኩሌታ ዘመን አሊያም ርዝመቱ የማይታወቅ "ጊዜ" የሚለው መሆኑ ነው

በመጨረሻ ረድፍ የሚገኝው (አቀማመጡ የጸሐፊው ኾኖ) “የተሸጋጋሪ ተፈጣሪያዊነት (progressive creationism) ነው፡፡ ይህን እሳቤ የሚከተሉት በበኩላቸው እንደሚሉት ተፈጥሮ አሁን የያዘውን ይዘት እና ቅርጽ ያገኝችው በአንዴ ጊዜ አይደለም፤ ኹደቱ ረጅም ዘመናትን የፈጀ ነው፡፡ ታዲያ ይህ በፈጣሪ ፍቃድ የተደረገ መሆኑ በፍጹም እንዳይረሳ ይሉናል።

ይቀጥላል...
@zephilosophy

2.ሌላኞቹ የተፈጣሪያዊነት አንድ አካል ተደርገው የሚቆጠሩት፣ ከ970 በኃላ ብቅ ያሉት ያንግ ኅርዝ ክሬሽኒስቶች(Young Earth Creationists) ናቸው። እነዚኞቹ እንደሚሉን ደግሞ የምድርን ሆነ በውስጧ ያሉ ፍጥሮችን ልደት እናከበራለን ካልን ከስድስት ሺህ የማያንስ፣ ከአስር ሺህ የማይበልጡ ሻማዎችን ማዘጋጀት አለብን፡፡ “የዩኒቨርስንም አብረን ማክበር አለበንና እድሜው ስንት ይሆን?' ብለን ከጠይቅናቸው፣ ከመካከላቸው ግማሾቹ እኩል እድሜ አላቸው ሲሉን ሌሎቹ በበኩላቸው ዪንቨርስ ትቅድማለች ይላሉ፤ ኾኖም የእድሜው ስሌት ግን ከ10 ሺህ በላይ እንደማይገፋ በሁለቱም ጎራ ያሉ ተከራካሪዎች ማንሳታቸው አይቀሬ ይሆናል። አሁን ያለችው ምድር ሆነ በውስጧ የያዘቻቸው ፍጡራን ቀድሞ በዘፍጥረት የመጀመሪያ ምዕራፎች ላይ የተፈጠሩት ናቸውን?' ብትሏቸው፣ ምላሻቸው አይደለም የሚል ነው፡፡ ለዚህ ምላሻቸው እንደ ማስረጃ የሚያቀርቡት ኹነት ኢዩሱስ ወደ ምድር ሳይመጣ ከ2000- 3000 አመታት በፊት የተከሰተው የጥፋት ውሃን ነው፡፡ ከጥፋት ውሃ በኃላ ምድር እንደገና እንደ አዲስ ተፈጥራለች ማለት ይቻላል ይሉናል የዚህ እሳቤ(እምነት) አራማጆች፡፡ ጨምረውም ከጥፋት ውሃ በፊት የነበሩ፣ ነገር ግን ከኖህ መርከብ ላይ ሳይሳፈሩ የቀሩ ፍጡራን በሙሉ ጠፍተዋል ይሉንና፣ ዛሬ ላይ የሚገኙት ቅሪተ አካሎች አብዛኞቹ በዛን ወቅቱ የተቀበሩ ናቸው የሚል ድምዳሜያቸውን ያቀርቡልናል፡፡

3.ስለ ተፈጣሪያዊነት ያነሳነውን ሐሳብ የምናጠቃልለው በቅርብ ብቅ ያለውን ኢንተለጀንት ዲዛይን ክሬሺዝም (intelligent Design Creationism) አራማጆች ምን እንደሚሉን በማንሳት ይሆናል። የእዚህ እሳቤ አራማጆች እንደሚሉት የፀሐይ ዙረት ሥርዓት ጅማሬን እንዲሁም የፍጥረተ ዓለሙ እድሜ እና ዘመን ማስቀመጥ የሚቻል በፍጹም አይደለም። ስለዚህ ጉዳይ በቂ እውቀት የሆነው አዋቂ በሆነ አበጂ ኹሉም የተፈጠረ መሆኑን መረዳት ብቻ ነው። እንዲሁም የሕይወት ውስብስብ ኹደትን ከተመለከትን፣ የፍጥረተ ዓለሙ አፈጣጠር የታስቦት እና የታቅዶት ውጤት መሆኑን እንጂ የተፈጥሮ ምርጫ ፅንስ ሐሳብ እንደሚለው እንዳልሆነ እናውቃለን የሚል ድምዳሜ አላቸው፡፡ ታዲያ ፍጥረተ ዓለሙ በተነደፈለት ሥርዓት ሊጓዝ የሚችለው ኹሉም ፍጥረት የተፈጠረበትን ዓላማ ሲያሳካ መሆኑ ሊዘነጋ አይገባም፡፡ ይኽም የሚያሳየን በተፈጥሮ ምርጫ አሊያ በዝግመተ ለውጥ ፅንስ ሐሳብ መሰረት የተፈጠረ ፍጡር ሆነ የፍጡራን አካል አለመኖሩን ነውም ይላሉ፡፡ ይህን ድምዳሜያቸውን irreducible complexity ብለው ይጠሩታል፡፡

ቀጥሎ ደግሞ ስለ ዝግመተ ለውጥ እሳቤዎች እናያለን
@zephilosophy

የዝግመተ ለውጥ ፅንሰ ሀሳብ

በዝግመተ ለውጥ ፅንስ ሐሳብ ላይ ትልቅ አሻራውን ያኖረው ቻርልስ ዳርዊን   "ሕይወት ላለቸው ነገሮች ኹሉ ቀዳሚቷ ምንጭ ማናት?" በሚለው ጉዳይ ላይ ያለውን ነገር እንመልከት፡፡ ይህ ሳይንቲስት ስለ ፍጥረታት ምንጭ ወዳጁ ለነበረው ጆሴፍ ሁከር በጻፈው ደብዳቤ ላይ ዛሬ ላይ በምድር ላይ ያለው ፍጡራን በሙሉ አንዱ እየጠፋ ሌላው እየዘለቀ እዚህ ላይ ይድረስ እንጂ መነሻው አንዲት ሴል ናት፡፡ ይቺ ሴል ከየት መጣች ለሚለው ጥያቄ የእኔን መላምት አስቀምጥ ካልከኝ ከኹሉ በፊት አንዲት ኩሬ የነበረች ሲሆን የተለያዩ ዓይነት ኬሚካሎች በውስጧ ይገኝ ነበር የሚል መነሻ አለው፡፡ ታዲያ በዚህች ኩሬ ላይ በሚያርፈው ጨረር እና በዛም የተነሳ በሚፈጠረው ሙቀት ምክንያት በተፈጠረ ኬሚካላዊ ለውጥ ሞሊኪሎች ተፈጠሩ የሚለው ቀጣዩ የመላምቱ ክፍል ነው፡፡ እነዚህ ሞሊኪሎች ደግሞ ያቺን ሴል ፈጠሩ፡፡ ሴሏ ወደ ህዋሳት፣ ህዋሳቶቹ ወደ የውሃ ላይ እንስሳት ተቀየሩ፡፡ ከእነዚህ የውሃ ላይ እንስሳት ደግሞ ግማሾቹ ወደ የብስ በመውጣት በየብስም ሆነ በውሃ ላይ መኖር የሚችሉ እንስሳት ሆኑ፡፡ በዚህም የተለያየ ባህሪ እንስሳቶቹ ሊይዙ ችለዋል ማለት ነው፡፡ አንዳንዶቹ መብረር የሚችሉ፣ ሌሎቹ ደግሞ ተሳቢ እንስሳት ሆነዋል፡፡ እንዲሁም የአራባብ ዘዴያቸው በዛው ተለያይቶ፤ ግማሾቹ በመውለድ ቀሪዎቹ እንቁላል በመጣል ሊራቡ ችለዋል፡፡ ከእነዚህ ውስጥም ጦጣ ተፈጠረ፤ ሰውም ከዛ ተገኘ፡፡' የሚል ሐሳብ ያለውን መላምቱን አስቀምጧል፡፡

በዝግመተ ለውጥ ፅንሰ ሐሳብ መሰረት ሕይወት ያላቸው ነገሮች ጥንተ ምክንያታቸው ከአንድ ሀረግ የሚመዘዝ ነው፡፡ ይኽም ማለት እንስሳት ሆነ እጽዋት ተያይዥነት ያለው አፈጣጠር አላቸው፡፡ ቀጥሎ የሚመጣው የፅንሰ ሐሳቡ መሰረት ሕይወት ያላቸው ነገሮች በጊዜ ሂደት ከቀደምቶቻቸው ይልቅ በቅርጽ እና በባህሪ ለውጥ ይፈጠርባቸዋል የሚል ነው፡፡ ይህ ለውጥ ሊከሰት የሚችለው ታዲያ በረጅም ጊዜ ሲሆን፣ ለመከሰቱ ምክንያት የሆነውም በተፈጥሮ ምርጫ ኹነት ራሳቸውን እያራቡ ለመዝለቅ የሚያደርጉት ጥረት ነው፡፡ በሌላ አባባል የተፈጥሮ ምርጫ የዝግመተ ለውጥ ኹነት በፍጡራን ላይ እንዲፈጠር የሚያደርገው ኃይል ነው፡፡ እንስሳት ሆኑ እጽዋት በምድር ይሰነበቱ ዘንድ በተፈጥሮ አማካኝነት የሚከሰቱትን ፈተናዎችን በማለፍ መራባት አለባቸው። ከዚህ ጋር ተያይዥነት ያለውና በተፈጥሮ ምርጫ አማካኝነት በሚፈጠረው ዝግመተ ለውጥ ምክንያት ሕይወት ያላቸው ነገሮች ዘላቂነታቸውን ያስቀጥላሉ።

ከ5 ሚሊዮን ዓመት በፊት በተከሰተው ዝግመታዊ የአከባቢ ለውጥ ምክንያት የምድር ቅዝቃዜ ሲጨመርና የበረዶ ክምሮች መፈጠር ሲጀምሩ የአየር ኹኔታው ወደ ሞቃታማነት አጋደለ፤ በዚህ የተነሳ ደግሞ ጫካማነት ቀንሶ፣ ሳርማ እና ሜዳማ የምድር አካላት በዙ፡፡ ታዲያ በምስራቅ አፍሪካ ይገኝ የነበሩትና ከዛፍ ዛፍ እየተዘዋወሩ ከሚኖሩት Hominoidea' ከሚባሉ የእንስሳት ዝርያዎች መካከል የተወሰኑት በሁለት እግራቸው መራመድ የግድ ሆነባቸው፡፡ በሁለት እግር ለመሄድ በመሞከር ስሙ የሚጠራው አውስትራሎፒተከስ ተብሎ
የሚጠራው ሲሆን፣ የሰው ቀጥተኛ ቀደምት ዝርያ ነው ይሉታል የዘርፉ ተመራማሪዎች፡፡ የዚህ ዝርያ ቀዳሚ ደግሞ አውስትራሎፒተከስ አናሚሰስ ነው፡፡ ይኽም የ4 ሚሊዮን እድሜ ያለው እንደሆነ ይነገርለታል፡፡

በመቀጠል የመጣው ዝርያ ከ2-3ሚሊዮን ዓመት በፊት ይገኝ የነበረውና ሉሲ (ድንቅነሽ) የምትገኝበት አውስትራሎፒተከስ አፋርኒሰስ ነው፡፡ ከዚህ ዝርያ በኃላ የተከሰተው ሆሞ ሃብሊስ ነው፡፡ ይኽም የመጀመሪያው የሆሞ ዝርያ ሲሆን፤ የጭንቅላቱ መጠን ከቀደምቱ ይልቅ 200-300 ሴ.ሜ ይልቅ ነበር ይላሉ አጥኒዎቹ፡፡ ከሆሞ ሃብሊስ በኃላ ብቅ ያለው እሳትን እና ድንጋይን መጠቀም እንዲሁም ንግግር ጀመረ የሚባለው ሆሞ ኤርክተስ ነው፡፡ ይኽም ዝርያ ነው ለመጀመሪያ ጊዜ ከአፍሪካ ወደ ኤስያ እና አውሮፓ የተሰደደው፡፡ የሆሞ ኤርክተስ ተከታይ ኾኖ የምናገኝው ደግሞ የዛሬዎቹ ሰዎች የሚመደቡበት ሆኖ ሳፒያንስ ነው፡፡

ሌላኛው መከራከርያ በበኩሉ ቀጥተኛ የሰው ቀደምት የሚባል ነገር የለም የሚል ነው፡፡ ይህን መከራከርያ ኖኅ ሀራሪ “Sapienst A Brief History of HumanKind' በሚለው መጽሐፍ ላይ “Skeletons in the closet' በሚል ርእስ አጠር ባለ መልኩ አስቀምጦታል:: ይህ የታሪክ ፕሮፌሰር እንደሚለው “ጠቢቡ ሰው የደበቀው ሚስጥር አለ፤ ይህም በሆነ ወቅት ላይ ሥልጣኔ የማያቁ ዘመዶች ብቻ ሳይሆን ጥቂት የማይባሉ ወንድም እና እህቶችም እንደ ነበሩን ነው፡፡ ምንም እንኳን ላለፉት 10,000 ዓመት ሆሞ ሳፒያንስ ምድራችንን ተቆጣጥሮት ስለነበር ራሳችንን እንደ ብቸኛ ዘረ ሰብዕ አድረገን ስንቆጥር የነበረ ቢኾንም ከሆሞ ሳፒያንስ ውጪ ሌሎች የሰው ዝርያዎችም ነበሩ:: ሰው የሚለው ቃል ልከኛ ትርጓሜም “ሆሞ በሚባል ጀነስ የሚመደብ የሚል ነው፡፡”

ይቀጥላል...

መፅሀፍ - ጥያቄዎቹ
ደራሲ - ፍሬው ማሩፍ

@zephilosophy

..የቀጠለ

የዝግመተ ለውጥን ፅንሰ ሐሳብ ላይ ከሚነሱት ጥያቄዎች መካከል አንዱ በተፈጥሮ ምርጫ ሂደት ውስጥ የጠፋው ጠፍቶ፣ የዘለቀው ዘልቆ ከቆዩት ፍጡራን መካከል በምን ምክንያት ይሆን እስከዛሬ ያልጠፋነው?  የሚለው ነው፡፡ ለዚህ ጥያቄ  ሳይንስ ካስቀመጣቸው ምላሾች መካከል የተወሰኑትን እጅግ አጠር ባለ መልኩ ላስቀመጥ፡-

1. ገዳዮች ነበርን፡- አንትሮፖሎጂስቱ ራይሞንድ ዳርት(1893-1988) “ገዳዩ ጦጣ (killer ape theory) ተብሎ በሚጠራው ፅንስ ሐሳቡ ላይ ቀደምቶቻችን እጅግ አደገኛ እና ጨካኞች እንደነበሩ ይናገራል። ተመራማሪው እንደሚለው የመከላከል አቅማቸውን ችሎ ጥቃት ማድረስ የሚችል ሌላ ፍጡርም አልነበረም:: በእዚህም ከአሸናፊዎቹ ውስጥ አንዱ እየሆነን እስከዛሬ ዘልቀናል።

2. ምግብ እንከፋፋል ነበር፡- የእዚህ ፅንስ ሐሳብ አራማጅ ደቡብ አፍሪካያዊው
ኢዛ ግላይን(1937-1985) በ1971 “Whither Archaeology” በሚለው ጽሑፉ ላይ እንደሚለን እኛ ሰዎች ከሌሎች እንስሳት በተለየ ያገኘነውን መብል የመካፈል ባህሪ ነበረን። እንዲሁም ለምግብነት የሚውል ነገሮችን እንዴት እና የት እንደሚገኝ መረጃ እንለዋወጥም ስለነበር ሰው በተፈጥሮ ተመራጩ ሆኗል የሚል ድምዳሜ አለው። በተጨማሪም በእዚህ ልምዱ የተነሳ ቋንቋ ሊኖረን የቻለ ሲሆን፣ማኅበረሰባዊ የሆነ ባህሪንም የተላበሥነው በዚሁ ምክንያት ነው፡፡

4 አዳኞች ነን፡- ፍላጎቶቻችን ለሟማላት ያለን ጥረት፣ የማሰብ ችሎታችን፣ ስሜቶቻችን የመቆጣጠር አቅም እና ሌሎች ማኅበረሰባዊ የሆኑ አኗኗራችን ያገኘነው የማደን ዘዴን በማበጀታችን ነው፡፡ ይህን ያለው ደግሞ ሼርውድ ዋሽበርን(191-2000) የተባለ አንትሮፖሎጂስት ነው።

5. ወሲብ፡- በቀደምት ሰዎች ውስጥ የአንድ ለአንድ ግንኙነት መፈጠሩ በሰው ልጆች የዝግመተ ለውጥ ሂደት ላይ መዝለቅ እንዲችል ያደረገው ዋነኛው ክስተት ነው ይላል ሌላኛው አሜሪካያዊ ተመራማሪ ኦዎን ላቭጆይ። ከዛ ቀደም የነበሩት ወንዶች ወሲብ ለመፈፀም ከፈለጉ በሴቷ አከባቢ የተገኝ ሌላ ተገዳዳሪን በሙሉ መግደል አሊያም ማባረር ነበረባቸው፡፡ ኾኖም ሴቶቹ ይህንን ልምድ መቀየር አለበት ብለው በመወሰን ገላቸውን አሳልፈው የሚሰጡት ምግብ በቋሚነት ማቅረብ ለሚችሉ እና አብሮዋቸው ለሚቆዩት ብቻ እንዲሆን አደረጉ። በዚህም ምክንያት ወንዶቹ ወሲብን ለማግኝት ሲሉ ሙሉ ጊዜያቸውን ምግብ በመፈለግ ላይ ማዋል ጀመሩ። ከእዚህም የተነሳ ደግሞ ዘራችንን እንዳይጠፋ ሆነ። የዚህ ክስተት መፈጠር ሌላው ያስገኝልን በረከት ከወገባችን ቀና እንድንል ማድረጉ ነው፡፡ ምክንያቱም ወንዱ ወደ ሴቷ ሲሄድ ብዙ ምግቦችን በእጁ መሸከም ስለነበረበት ነው፡፡

6. በሁለት እግራችን መራመዳችን፡- የሳቫና ንድፍ ሀሳብ እንደሚያስቀምጠው በሁለት እግራችን ቆመን እንድንሄድ ያስገደደን የአየር ንብረት መለዋወጥ ነው፡፡ ከሶስት ሚሊዮን አመት በፊት በአፍሪካ የተከሰተው ድርቅ ጫካዎች እንዲጠፉ እና ሳርማ መሬቶች እንዲበዙ አደረገ። ይህ ደግሞ በሳሮቹ መካከል በፍጥነት መራመድ እና ከሳሮቹ ቁመት በላይ ቀና እያሉ ጠላትን ለመጠበቅ እና ለማጥቃት አስገዳጅ ኹኔታን ፈጠረ። በተጨማሪም ውሃ እና ምግብ የሚገኝባቸው ቦታዎች የተራራቀ መሆን ሰው በፍጥነት መራመድ፣ ከቦታ ቦታ መዘዋወር ስላለበት በሁለት እግሮቹ መራመድ ግድ ሆነበት። በሁለት እግራችን መራመዳችን ዛሬን ለማየታችን አንዱ ሚስጥር ነው።

7. ማበራችን፡- የአሮዚና ሰቴት ዩኒቨርስቲ ፕሮፌሰር ኮርቲስ ማሬን እንደሚለን ከፍጡሯን ኹሉ ሰው በህብረት አጥቅቶ በመውረር የሚቀድመው አልነበረም፡፡ ይህ ህብረታዊነት ቀስ በቀስ የሥነ በራሂ (genetics) ባህሪያችንም ሆነ። ይኽም የጋራነት ኑሮችን አዳዲስ ኹነቶችንና ክስተቶችን በቶሎ እንድንለምድ ትልቅ አስተዋጽዖ በማድረጉ ከጥፋት ታደገን ይላል ተመራማሪው፡፡

@zephilosophy

እስልምና እና ተፈጣሪያዊነት
Eslamic creationism thought

የእስልምና ሃይማኖት ተከታዮች እንደሚሉት የሚታየው እና የማይታየውን ኹሉ የፈጠረው አላህ ነው፡፡ በሰማይ ሆነ በምድር ያሉ ፍጡራን በሙሉ መኖር የሚመሰከሩት ዋነኛው ነገርም ህልውናውን ነው፡፡ ፀሐይ ሆነች ጨረቃ እንዲሁም ከዋከብትን የተፈጠሩትም ሆነ የሚታዘዙት ለአላህ ነው፡፡ ፈጣሪ በዓለም ላይ ያሉ ፍጡራንን ተዛማች ጥንድ አድርጎ የፈጠረው ማለትም ሰማይ እና ምድር፣ ሞት እና ሕይወት፣ ደስታ እና ሀዘን፣ የሚንቀሳቀስ እና የማይንቀሳቀስ አድርጎ ያበጀው የምንም እና የማንም ፈጣሪ እሱ እንደሆነ እንድንገነዘብ ዘንድ ነውም ይሉናል የሃይማኖቱ የሥነ መለኮት መምህራን፡፡ የሰማይን ከፍታ፣ የሌሊትን አጨላለም፣ የቀኑን መልክ፣ የምድር መዘርጋት በሙሉ የተደረገው በአላህ ይሁን ቃል ነው፡፡

እንደ እስልምና ሀይማኖት አስተሳሰብ አለም የተፈጠረችው በስድስት ቀን አፈጣጠር ትረካ ቢሆንም ብዙዎቹ የሀይማኖቱ መምህራን እንደሚሉት "ቀን" የሚለው ትርጉም የሰው የጊዜ አቆጣጠርን ("24 ሰዓት") አይገልፅም ይልቅ በአላህ የጊዜ አቆጣጠር ይወሰናል ይህም ማለት አንዱ ቀን ሚሊዮን አመታት ሊሆን ይችላል የሚል አስተምህሮ አለው።

የሰውን አፈጣጠር ከቅዱስ ቅራዓን አንፃር ምን መልክ እንዳለው ሳጠና ከገረመኝ ነገሮች አንዱ የሰዎች መልክ(የቆዳ ቀለም መለያየት) ምክንያት ምን እንደሆነ ያገኝውት ምላሽ ነው፡፡

"መልካችን የተለያየው፣ የቆዳ ቀለማችን አንድ
ያልሆነው አደም የተፈጠረበት አፈር አንድ ዓይነት ባለመሆኑ ነው።"ይላሉ

“አላህ አደምን ከወሰዳቸው የምድር አፈር አይነቶች ኹሉ ፈጠረው፡፡ የአደም ልጆችም በዚህ የምድር አፈር አይነት (መልክ) የተለያዩ ሆነው መጡ፡፡ ከነሱም ውስጥ ቀይ፣ ነጭ፣ ጥቁር፣ በዚህ መሀል የሆነም በመሆን መጡ...” (አቡ ዳዉድ 4695፣ ቲርሚዚይ 2955)

@zephilosophy