🔴امت یا ملت؟

🔺نوآوران ۱۰ تیر ۱۴۰۴

✍️عباس عبدی

🔘این روزها مسأله تقدم و اولویت امت به ملت و بر عکس، یا تعارض این دو با یکدیگر موضوع بحث میان برخی از فعالان عمومی شده است. آیا این دو با یکدیگر در تعارض هستند؟ یا تقدم و تأخر دارند؟ یا به نحوی باید با یکدیگر جمع شوند؟

🔘موضوع امت به مفهومی که امروز به کار می‌رود پدیده جدیدی است، و در قرن‌های گذشته موضوعیت نداشت. برای مثال در چند قرن پیش کدام ذهنیتی می‌پذیرفت که ساختار سیاسی واحد می‌تواند بر مردم اندونزی و مالزی و بنگلادش و پاکستان، ایران و عربستان و مصر و مراکش و... حکومت کند؟ چه بسا اغلب این جوامع از وجود یکدیگر بی‌اطلاع بودند. از سوی دیگر ملت هم در معنای کنونی آن پدیده جدیدی است و پس از انقلاب فرانسه است که بنیان حکومت‌ها به جای هر مبنای دیگری چون سلطنت موروثی، قبیله، دین و غیره، «ملت» شد و گسترش ملی‌گرایی از محصولات انقلاب فرانسه است.

🔘ملت در این مفهوم مجموعه مردم و شهروندان دارای حقوق در سرزمین معینی هستند که فرهنگ، تاریخ و منافع مشترکی دارند. در ادامه نیز شکل‌گیری کشورها و حتی وحدت سرزمینی آنها را براساس این ویژگی‌ها بنا نهادند.

🔘جالب این است که تقریباً هم‌زمان رویکردی اخلاقی دیگری شکل گرفت که مبتنی بر جهان وطنی بود و انترناسیونالیسم سوسیالیستی یکی از نمونه‌های این رویکرد بود. رویکرد جهان وطنی نزد لیبرال‌ها نیز به شکل دیگری مطرح شد که معتقد بودند ناسیونالیسم افراطی موجب جنگ شده است. جنگ اول و دوم تا حدی بازتاب این افراط‌گرایی بود ولی این رویکرد نافی ناسیونالیسم نبود، بلکه طرفدار قاعده‌مند شدن روابط بین‌الملل بود که سازمان ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر و نهادهای مهم تابع UN مصداق‌های این رویکرد هستند.

https://telegra.ph/امت-یا-ملت-07-03