АЬРЗУНАН ДИЙЦАР

Kхузахь масална дало лаьа, ша чIагIлучу хенахь Советан Iедало хьийзочу наха ларйинчу яхьах а, доьналлах а лаьцна.
Хала зама яра. Пхьоьханахь дийца ца мега хIума шина стаг цхьаьнакхеттачохь а дийца мегаш дацара. Цхьа Iедале дIахьора. ХIайт-аьлла доьнaллa долу стаг a lедална новкъа вара. Адамаша, шайн гамонаш нисъеш, вовшашна меттанаш дeттара.

Иштта, цхьана хьенеxан топ ю, аьлла, мотт тоьхнера Цани-Ювртарчу Аьрзуна. Iедална кара ца ваха, и хьуьнах лечкъинера. Тlaьхьалелаш ГПУ яра. Кара ца воьдуш, дикка лийлира иза. Эххар а, Iедало шен тайпанан нах, зударий, бераш хьийзо долийча, караваха сацам хилира цуынан. Ша каравахарна чIогIа дуьхьал волу ваша, Куьйра, цхьацца хIума эца базара а вахийтина, тIевахара Аьрзу.

Милицин хьаькам волчу а вaхана, салам а делла, охьахиира иза. Милицехь ша цхьаъ висина хьаькам цец а велира, кхера а велира, герзах воттина стаг тIехIoыттича. Ша аш лоьхуш волу Цани-Юьртара обарг Аьрзу ву, элира кхо. Важа воьхна хьалайккхира.

Сихха меттавалийра и Аьрзус. Дерриге ама-дарра дийцира, шена бина харц мотт, Iедалх кхоьруш ша ведда лелар, хIинца, шен лаамехь герз охьа а дуьллуш, тIеваран хьокъехь а. Цo билгалдира, ша цхьа а тайпа зенаш дина ца хилар а, цхьаьннен а нана елхийна ца хилар а.

- Аш бехк боцу дукха адамаш хьийзадо, - ма-дарра бохура Аьрзус, - цхьацца агIор цIераша кхоьллина, наха меттанаша диттина, арабевлла лела и декъаза нах. Шайн хьанала лаьттaца къахьегар бен, цара дина вониг дац махкана. Со а тIевогIур вара, суо хаза тIекхайкхинeхьара, вен а ца гIерташ. XIума теллича дика дара. Со лаца уьш баьхкича, со цIахь ца нисвалар-м бу сан берриг а бехк.

Ша дийна а волуш, со кара воyьйтур волуш вацара сан ваша, Куьйра. И ле а вина, базара а хьажийна, веана ву со. Суна ца оьшу изa дaкъазвалар. Ма хIаллакьхуьлуш ду-кх вайн къам, адамаш!

- Суна хьо вуьйцу хезнера, - къамеле велира милицин хьаькам. - Хьо вуьззина къонах волу дела, хьоьга цхьаьнга дуьйцу ас, дуьйцу сайна хетарг. ХIара Iедал Iеламнах хIаллакбина а, лелалуш болу а, кхетамехь болу а нах дIасакхийсина а, дакъазабаьхна а даьлла хьуна. XIинца могаша, андий а, майра а болу нах бу дIалахьош. Kхарна ца беза вайна юкъахь доьнaллa долу а, йоза-дешар дика хуу а нах. Kхара лоьхург бакъо яц. Ша Іовдал ву а моьттуьйтуш, стаг дIатаьIна Iен зама ю хIара.

Харцонца нохчо лаьцна я хIаллаквина аьлла, салтичунна я эпсарна деш хIумма а дац, мидал ялар доцург. Вайн дукха къонахий бу хьуна лецна. Тахана цхьаъ лечура ваккхавалар а стагана доккха доьналла оьшуш хIума ду хьуна.

Сан дехар ду хьоьга, Iедалца, бакъонна тIехь аьлла, къовса а велла, хIаллак ца хилар.

Милицин оцу хьаькамо бегIийла кехаташа хIиттийна, халлак ца войтуш, хан тоьхна Сибарех дIахьажийра Аьрзу. Ша камера чохь волчу хьалхарчу буса дукха ойланаш йира Аьрзус: «Ванах, лелало а, хьекъале а адамаш хIунда ца деза-те хокху Iедална? — бохуш.

Джамалдаев М - Со Нохчо ву, агIо: 4-5.