Энг қиммат хазина қаерда деб ўйлайсиз?
Олтин конларидами? Марказий Банк заҳирасидами?

Йўқ! Энг қиммат хазиналар – қабристонда ётибди.Шу фикрни бир пайтлар доктор Майлс Монро айтган. У ерда ҳеч қачон очилмаган бизнеслар ётибди.Ярим йўлда тўхтаб қолган бестселлерлар. Ҳеч кимга айтилмаган ихтиролар. Чизилмаган буюк расмлар, ёзилмаган буюк асарлар. Изҳор қилинмаган севги, амалга ошмаган саёҳат, йиғиб ишлатилмаган пул ва журъат етмаган ўзгариш.

Яратиш ёки ҳаракат ўрнига ҳаяжонларга, шубҳаларга, қўрқувга бой берилган бойликлар ётибди.

Биз ҳар куни бир имконият билан уйғонамиз: ё ичимиздаги ғояни реал ҳаётга чиқарамиз,ёки уни навбатдаги “бир кун”га суриб, секин-секин ўлдирамиз.Шундай қилиб, тириклар дунёсида ўлиб юраверамиз. Ва бир куни қабристонни бойитамиз...

#mulohaza
@allaevuzb

Дунёда шундай давлатлар бор, алифбосини кўп маротаба ўзгартиришган. Тил бу жонли жараён, инсоният ривожлангани сари тил ҳам ўзгариши ривожланиши мумкин. Тил ҳам ҳар куни ривожланиши мумкинлигини, ҳар-хил тенденсияларга учраши мумкинлигини одамларимиз қабул қилишолмаяпти. Тилнинг аҳамиятига қарайлик, энг кичкина аҳамияти бу коммуникация-мулоқот. Тилнинг аҳамияти аслида жуда юқори, биз шуларга эътибор беришимиз керак аслида.

Қўштирноқ подкастида Шаҳноза Соатова ва Ситора Барлибоевалар билан суҳбат.

🔗 https://youtu.be/U2fnZgwycOc


#podcast
@allaevuzb

Ўзбекистонда қарз улуши аҳоли даромадининг 34 фоизига етибди.

Бунинг асосий қисми микрокредитларга (мирозайм, рассрочка, насия) тўғри келади.


Бу ман учун хавотирли янгилик. Бу уч миллион маош оладиган одам унинг бир миллиондан ортиғини кредитга тўлайди дегани. Даромади ўртадан паст аҳоли учун бу тўғридан тўғри ҳаёт сифатига таъсир қиладиган ҳолат. Шу учун ҳам уч-тўрт миллион маош оладиган одамлар қўлида iPhone кўрганда доим ачиниб қўяман. iPhone учун 1.5-2 млн пул харажат қилган одам қолган пулга бир ой яшаши керак.

Кўпинча iPhone ёки бошқа муҳим бўлмаган нарсалар учун энг муҳим соғлиқ ёки таълимдан иқтисод қилинади. Буниси бўлса янада ачинарли.

Қарз босими иқтисодиёт учун ҳам хавотирли вазият яратади деб ўйлайман.

Молиявий саводхонлик энг оғриқли муаммоларимиздан бири.


#mulohaza
@allaevuzb

Ўзбекистонда $5 млн капиталли янги венчур фонд — Imkon Ventures ишга тушибди.

Бу фонд финтех, сунъий интеллект ва deeptech йўналишидаги бошланғич босқичдаги стартапларга сармоя киритади.
Бу шаклланаётган венчур экотизим учун зарур кейинги туртки.

Бизда венчур фондлари кўпайиши жуда муҳим. Бу янги авлод тадбиркорлари учун венчур инвестицияларнинг қандай ишлашини тушунишга имкон бўлади. Улар инвестор билан қандай мулоқот қилиш, қандай тайёргарлик кўриш, қандай презентация қилиш, қандай жавобгарликни олишни ўрганади.

Venture фондлар ва муваффақиятли кейслар кўпайган сари Ўзбекистонда ҳали шаклланмаган сармоя жалб қилиш маданияти шаклланади. Бу узоқ муддатли ижобий оқибатларга эга бўлади. Бир неча йилда шаклланган маданият орқасидан халқаро инвестицияларни жалб қилаётган стартаплар кўпаяди. Қолгани вақт масаласи. Маданият шакллантириш ва экотизим пайдо бўлиши мураккаб ва секин жараён. Лекин, ўтиб олинса, меваси келганда бутун бизнес ва стартаплар муҳити ўзгаради.

Бу фақат шу фонд билан боғлиқ ҳолат эмас. Ундан олдин очилган ҳар бир фонд келажак учун муҳим бўлган. Масалан, Aloqa ventures (Алоқабанк) ўзи қанча ўзгаришларга сабаб бўлган. Бу фонд ҳам бошқа фондлар пайдо қилган занжир давомидир. Занжир давом этиб яна ўнлаб фондлар пайдо бўлиши, муваффақиятли мисоллар кўпайиши, улар орасида рақобат бўлиши зарур. Ҳар бир фонд бошқа-бошқа ғояларга йўл очади, рақобатни оширади ва бозорда сифатни кўтаради.



#biznez #venture
@allaevuzb

"Sheva bu tilning xazinasi, shevalarimiz tilimizning ichki imkoniyatlarini kengaytirish uchun judayam muhim, shevalarimiz ustida katta ilmiy tadqiqotlar olib borishyapti olimlarimiz"

Qo‘shtirnoq podkastida o‘zbek tili haqida Shahnoza Soatova va Sitora Barliboyevalar bilan suhbat.

▶️ https://youtu.be/U2fnZgwycOc


#podcast
@allaevuzb

Болалигимдан бери телевизорга термилиб бу кунни кутган, уч йил олдин оламдан ўтган бобомни эсладим.


Табриклайман, Ўзбекистон!

Яхши инсон дегани ким?

Ман бу саволга бир хил жавоб топмадим.
Жавоб ҳар доим ўзгаради. Ҳар доим бошқа нарса бўлади.

Баъзида яхши инсон — ваъдасини бажарган одам.
Баъзида — жим турган одам.
Баъзида — кеч бўлса ҳам, кечирим сўраган одам.
Баъзида - мулойимликни жаҳлдан устун кўйган одам.
Баъзида - ёши ёки ишидан қатъий назар ҳаммага сизлаб ҳурмат билан муносабат қиладиган одам.
Баъзида - бошқаларнинг танлов ва ҳаётини, шахсий ҳудудини ҳурмат қилган одам.

Лекин мен шуни биламан:Яхши инсон бўлиш — бу мукаммаллик эмас.Бу ҳар куни танлов қилиш.Пок бўлиш.Ростгўй бўлиш.Мулойим бўлиш.Балки ўзини ўзгартиришдан қўрқмаслик.Масъулиятдан қўрқмаслик.
Яхши инсон ичидаги инсонни яхши қилишни хоҳлайдиган инсон. Хулоса қилсам, ман учун яхши одам:

- Жамиятга, табиатга ёмонлик қилмайди

- Жамиятга табиатга қўлидан келса яхшилик қилади

- Бир соҳа танлаб ҳақиқий профессионал бўлади. Ўз ишини чин кўнгилдан қилади.

- Ўз оиласини севади, уни қадрлайди. Уларга нисбатан мувозанатли муносабатларда асосли масъулиятни ўзига олади.

Одатда тарбия ва аҳлоқ, қадриятлар масаласида ўзимни тияман, фикримни ўзимда сақлайман.
Бугун шунчаки бу ҳақида ёзгим келди.

Айём муборак!


#yaxshiinson

Humans yoʻlga qoʻygan xizmat orqali man allaqachon bir oilaga yordam berdim.


Avvaliga Humansdan muhtojlarga yordam xizmati haqida o'qiganimda, odatdagidek "yana bir aksiya" deb o‘yladim. Lekin keyin ilovaga kirib, “Yordam berish” bo‘limidan bir oilani tanladim – ularning ehtiyoji ro‘yxatda aniq yozilgan, xolisona, sun’iy bezaklarsiz. Men ularga bolalar uchun oziq-ovqat mahsulotlari to‘plamini tanlab yubordim.

Bir necha kundan keyin Telegramimga xabar keldi. Ochsam – o‘sha oila, o‘sha bolalar, ular mening yuborgan mahsulotlarimni olib turgan fotosurat. Ichimda nimadir titradi.

Internetda turli xil pul yigʻiladigan aksiyalarga "mashenniklar" sabab ishonmay qoʻyganman. Humans aksiyasi eng ishonchli yordam shakli, manimcha.

📦 Tovarlar juda arzon narxda – 40 000 so‘mga ham foydali narsa yuborish mumkin. 🧒 Bolalar, keksalar, yolg‘iz onalar, nogironligi bo‘lgan insonlar – kimga yordam bermoqchi bo‘lsangiz, tanlashingiz mumkin. 300-400 mingga bir oilaga 15 kunlik bozorlik qilib bersa boʻladi.
📍 Hatto qaysi viloyatdan odam ekanini bilasiz. Man viloyatdagi bir oilaga yordam berdim. Muhtojlarga qo‘l cho‘zish — bu ham insoniylik, ham vijdon ishi.

Va eng muhimi – bu yerda fondlar yo‘q, vositachilar yo‘q. Siz bevosita odamlarga yordam beryapsiz.

📅 1-iyun — bolalarni himoya qilish kuni edi. Bu vaqt bejiz tanlanmagan, chunki ko‘pchilik yordam aynan bolalarga yetib borishini istaydi.

Agar sizda ham imkoniyat bo‘lsa, hatto kichik bo‘lsa ham – ilovani yuklab oling va biror kishining bugunini o‘zgartiring. Bu siz o‘ylagandan ancha sodda, ammo foydasi yuqori loyiha boʻlibdi.

🔗 Yordam berish bo‘limiga o‘tish


#tavsuyu
@allaevuzb

Кичик ковбой

Юта штати, АҚШ


#sayohat
@allaevuzb

"Катта империяларнинг қулаши натижасида кичик, аммо кучли сиёсий марказлар пайдо бўлади."

Милодий IV асрда Кушон империясининг инқирози ортидан Ўрта Осиё сиёсий харитасида янги номлар пайдо бўлди. Тохаристон, Марв, Суғд, Уструшона, Чоч ва Хоразм — ҳар бири мустақил сиёсий бирлик сифатида шаклланди. Айнан шу даврда тарих саҳнасига хионийлар чиқади.

📍 Шуни йодда тутинг: тарихда ҳар бир "бўлиниш" — бу нафақат заифлик белгиси, балки янги имкониятлар эшигидир.

🔎 Ушбу сиёсий бўлинишлар хусусида янада кўпроқ билмоқчимисиз? “Қурултой” подкастида бу бўлиниш даврининг сиёсий тафсилотлари ёритилади.
👉🏻https://youtu.be/9OKd2nW_iLc


#podcast
@allaevuzb

Mobiuz оператори сотувга қўйилибди.

Очиқ халқаро тендер бўлиши айтилмоқда. Ҳозирда провайдернинг 7.8 млн абоненти бўлиб, ўтган йили 2.086 трлн сўм даромад қилган.

Операторнинг 100 % улуши давлатга тегишли бўлиб, тўлиқ сотувга қўйилган.

#biznes
@allaevuzb

Бугун манга дунёнинг энг машҳур гейзери – Old Faithful ни кўриш насиб қилди.

Бу гейзер оддий бир қайноқ сув фаввораси эмас. Бу ақлга сиғдиришга қийин даражада ғайриоддий жой.


Old Faithful – АҚШдаги Yellowstone миллий боғида жойлашган бўлиб,  ҳар 90 дақиқада деярли аниқлик билан портлайди. Унинг ҳар бир портлаши – минг йиллик геологик жараёнларнинг, ер остидаги ҳарорат, босим ва сувнинг драматик учрашувидир.

Тасаввур қилинг: ер тагида сув аста-секин тўпланади, вулқонлар сабаб қизийди, босим ошади… ва ниҳоят портлаб осмонга отилади – 50 метргача баландликда! 💥

Бу ҳодиса ҳар гал инсонни ҳайратга солади. Чунки бу – техника эмас, инсон яратган эмас, бу табиатнинг гўзаллиги.

Гейзер нима? Гейзер – бу ер остида қизиган сувнинг босим остида портлаб чиқишидир. Улар фақат вулқонли ҳудудларда учрайди ва табиатдаги энг камёб, энг ажойиб ҳодисалардан биридир.

Old Faithful – “содиқ” дегани. У номига муносиб: 100 йилдан ошиқ вақт давомида бир маромда “нафас чиқариб” келмоқда.

Тинчгина буғ чиқиб турган жойдан ҳар 90 дақиқада бир 5 минутча вулқондек қайноқ сув отилиб чиқиши фантастик киноларни эсга солади.

Бир вақтлар Yellowstone ва гейзерлар ҳақида National Geographic да кўриб, ҳайрон қолгандим. Бир кун йўлим тушса, бориб кўраман деб орзу қилгандим. Бугун насиб қилган экан.


#sayohat
@allaevuzb

Бухоро, Абдуллахон, марказлашиш - янги давр дебочаси.

1583 йилда тўлиқ ҳокимиятни қўлга олган Абдуллахон II  асрлар Мовароуннаҳр тарихида марказлашган бошқарув тамойилларини жорий қилган илк йирик ислоҳотчи ҳукмдорлардан биридир. Бухоро, Самарқанд, Тошкент, Фарғона, Сайрам… Бу шаҳарларда нафақат ҳарбий ғалабалар, балки институционал барқарорлик таъминланган.

📌 Марказлашув, солиқ тизими, минтақавий ҳокимлар устидан назорат — буларнинг барчаси сулола ичидаги фрагментатсияга барҳам берган воситалар эди.

🎧 Бу ҳақда кенгроқ маълумотга эга бўлмоқчи бўлганлар борми? "Қурултой" подкастининг сўнгги сонида айнан ушбу мавзу Акбар Замонов бошчилигида муҳокама қилинган:https://youtu.be/oFOvA4rsYa8

#podcast
@allaevuzb

Odatda noqonuniy sigaret savdosi haqida gap ketganda, hamma bir narsani takrorlaydi: “byudjetga zarar”. To‘g‘ri, bu mahsulotlar soliqlarsiz kirib keladi va sotiladi. Davlat pul yo‘qotadi. Noqonuniy tovar sabab yigʻilmagan soliq boshqa halol bizneslardan yigʻilishiga ham oʻrganib qoldik. Lekin masala faqat pulda emas.

Eng xavflisi – bu savdoning nazoratdan tashqariligi.

Noqonuniy sotuvchilar hech qanday qonun oldida mas’ul emas:
– Yoshlarga sigaret sotilmasligi kerakmi? Ularga baribir. Kim yosh, kim yosh emas – tekshirmaydi.
– Mahsulot laboratoriyada sinovdan o‘tganmi? Hech kim bilmaydi.
– Ichida nima bor, tarkibi sog‘liq uchun xavfsizmi – hech kim tekshirmagan.

Bu endi shunchaki “arzon mahsulot” emas – bu nomalum tarkibli, xavfli modda, uni ko‘chadan har qanday bola sotib olishi mumkin. Bu toʻgʻridan toʻgʻri millionlab aholi sogʻligi bilan oʻynashish hisoblanadi.

Birgina Farg‘ona vodiysining o'zida noqonuniy mahsulot hajmi 17.4%ga yetgan: 
- Farg‘ona viloyati -   22.1%
- Namangan viloyati - 22.0%
- Andijon viloyati   - 7.3%

Noqonuniy savdo – bu nafaqat iqtisodiy muammo, balki sog‘liq va axloqiy xavf.

Shuning uchun bu masalaga faqat “soliq to‘lanmayapti” degan nuqtadan emas, balki kimni zaharlayapti, kimga yetyapti degan nuqtadan ham qaragan yaxshi.


#dolzarb
@allaevuzb

Тақиқ – энг осон, лекин энг қиммат йўл!

Бирор соҳада муаммо ёки муаммолар кузатилса, энг қисқа йўл – тақиқлаш. Осон: йўқ қилсанг, муаммо ҳам йўқ. Муаммодан қочиш учун бутун бошли соҳалар тақиқланиши мумкин, ҳатто.

Лекин…

Натижада, тараққиёт музлайди. Бугун берилган тақиқ эртага инновация, янги технология ёки эркин ғояни йўқ қилади. Бунинг самараси – йил эмас, ўн йиллаб орқада қолишга, зарур бўлса бутун авлод қийналишига сабаб бўлади. Қанчалаб қиймат яратилмайди, бир соҳа иккинчиси ривожига олиб келадиган минглаб факторлар ишламайди.

Энг ёмони “занжир эффекти” ишга тушиши бўлади. Бир тақиқ орқасидан иккинчиси келади. Бугун битта тақиқ эртага “мантиқан” зарур иккинчи тақиққа сабаб бўлади. Иккинчиси эса учинчисини олиб келади.

Натижада тўсиқлар девори пайдо бўлади. Ичкарида қолганлар эса буни табиий деб ўйлашади. Мантиқан ҳаммаси тўғрида. Ўрмонда гугурт сотувини тақиқламаса, эртага бутун ўрмон ёниши мумкин. Бошида ўрмонда олов ёқишни тақиқлашдан бошлашади ва мантиқий занжир бир деганда йўл четидаги дўконда гугурт сотуви тақиқигача етиб келади. Йўлга яқин посёлка, унинг аҳолиси тирикчилиги ўрмонга келадиган туристларга овқат сотишдан бўлиши мумкинлиги, ўзи умуман посёлка оловга муҳтожлиги кейинги масалалар. Муҳими гугурт борми, ўрмон ёниши мумкин.

Натижада бошқа соҳалар ҳам ўрмонга қиёсланиб, бирма-бир тақиқларни жорий қилаверишади. Дарёда қайиқ билан кимдир чўккани учун қайиқда учиш тақиқланади. Чўлда бўри қўйларни еб кетгани учун, чўпонлик фаолияти тақиқланади. Муаммо йўғ-у муҳими.

Иссиқ жойдан чиқиб, бироз ечим излашни, ақлни ишлатишни, бугун ва келажак учун масъулиятни олишни хоҳламасак, тақиқ энг осон ечим. Ҳар ҳолда ҳозирги ҳолат учун.


#mulohaza
@allaevuzb

Ming afsus. Konstitutsiyaga qarshi propiska rejimi rasman qaytgani bilan hammani tabriklayman!

Endilikda haydovchilar mashina raqami berilgan hududda taksichilik qilishi mumkin bo‘larkan. Bu degani, masalan, 60 raqamli avtomobili bor haydovchilar faqat Andijonda taksichilik qila oladigan bo‘libdi. Yoki 95 raqamli avtomobili bor haydovchilar faqat Qoraqalpog‘istonda taksichilik qila oladi.

❓Avval qanday edi?

Bunaqa qoida ilgari yo‘q edi.

2011-yil 18-maydagi 139-sonli qarorda haydovchi yo‘lovchilarni yo‘nalishsiz taksida tashishni litsenziya kartochkasida belgilangan hududda olib borishi belgilangan edi. Ya'ni, Qashqadaryo yoki Namangandan kelib, litsenziya oluvchi haydovchi litsenziya kartochkasida "Toshkent", deb ko‘rsatsa, u bemalol Toshkentda taksichilik qila olar edi.

2011-yilgi qarorda haydovchilarga litsenziya berishda avtomobil raqamining hududiy kodiga qaralishi tartibi bo‘lmagan. Ushbu qoida 2025-yil 2-apreldagi Vazirlar Mahkamasining yangi qarorida aks etibdi. Demak, 2-apreldan boshlab shunaqa qoida kuchga kirgan. Bu qoida Nizomdagi kichik bir band bo‘lgani uchun ko‘pchilik e’tibor ham bermay qolgan ekan. Mana endi taksichilar amaliyotda muammoga duch kelishni boshlagandan keyin ma’lum bo‘lib qoldi.

Bunday qaror qabul qilinishi mumkinligi haqidagi xavotirlarimizni bir yildan buyon aytib kelamiz. Afsuski, mas’ullar bu haqdagi “ahmoqona g‘oyani” imi-jimida qabul qilib yuborishibdi.

❓Endi nima bo‘ladi?

1️⃣ Birinchidan, endi Toshkentda taksilar qimmat bo‘ladi;

2️⃣ Ikkinchidan, 2 minutda keladigan taksi 10 yoki 20 minutda kelishni boshlaydi, chunki qonuniy taksichilar soni keskin kamayadi;

3️⃣ Uchinchidan, endi viloyatliklar noqonuniy taksichilik qilishga o‘tadi. Ko‘chalarda qo‘l ko‘tarib turganlar ko‘payishni boshlaydi, yashirin iqtisodiyot yana gullab, yashnaydi;

4️⃣ To‘rtinchidan, endi qonuniy ishlamoqchi bo‘lgan viloyatliklar noiloj O‘Z MASHINASINI Toshkent propiskasi bor biron tanishining nomiga o‘tkazishga, o‘zi esa “gen doverennost” orqali yurishga MAJBUR bo‘ladi. Natijada mulkiy nizolarning yangi to‘lqini boshlanadi, tanishiga ishonib, o‘z mashinasidan ayrilib qolgan yurtdoshlarimiz ko‘payishni boshlaydi.

Mas’ullar o‘ylaganidek, bu qaror orqali Toshkentda tirbandliklar kamayib qolmaydi. Hamma o‘z viloyatiga qaytib ketmaydi (ish yo‘q joyda nima bor?). Bunga ishonayotganlarning yoki o‘zi ahmoq, yoki boshqalarni ahmoq deb o‘ylaydi.

Eng asosiysi PROPISKA REJIMI rasman qaytgani bilan hammani tabriklayman! Qanchadan qancha “qon yutishlar” orqali bir amallab yo‘qotilgan la’nati rejim taksichilar misolida yana ORTGA QAYTIBDI! Konstitutsiyaga zid bo‘lsa ham, baribir shu qarorni qabul qilishibdi. Eh, propiska rejimi bekor qilingani Yangi O‘zbekistondagi eng katta yutuqlardan biri sifatida e’tirof etilgan edi-ya... Bunchatez ortga qaytamiz, deb o‘ylamagandim.

Taksichilar — bu boshlanishi! Ertaga viloyatlik sartarosh o‘zini viloyatida sochini olsin deyishadi, viloyatlik novvoy o‘zini viloyatida non yopsin deyishadi, viloyatlik xodimlar o‘zini viloyatida ishlasin deyishadi. Yo‘q, unaqa bo‘lmaydi, demoqchimisiz? Men uncha shoshmagan bo‘lardim. Mana, taksida qilishdi-ku... Axir bu fakt-ku.

Yashasak ko‘raveramiz, bizni yana nimalar kutib turganini...


👉 @xushnudbek 👈

“Квант физикаси билан шуғулланишимиз керак”, — академик Фатхулла Абдуллаев

Кўпчилик билмайди лекин олимларнинг ёзган назариялари 30-50 йил ўтиб ўз исботини топиши мумкин. Физик Фатхулла Абдуллаев шундай қисматга эга олимлардан.

Сигма Подкаст атоқли ўзбек олими билан янги подкаст олибди.

Кўринг ва яқинларингизга юборинг:

https://youtu.be/hFtl0yAI71A?si=YrFdMGXgUVHoEcJf

#podcast
@allaevuzb

Бир соҳада уч-тўртта эмас, ўнлаб, ҳатто юзлаб бизнес рақобат қилса, аммо нарх пасаймаса, билингки бунга аниқ сабаб бор. Нарх шаклланишида шунчаки бошқалар кўролмайдиган харажатлар бор.

Бозор шунақа ишлайди, унда кўпроқ улушга эга бўлиш учун рақобатда аниқ кимдир нархни пасайтиради. Бу билан бозорнинг кўринмас қўли маҳсулотга имкон борича минимал нарх шаклланишига сабаб бўлади.

#narx
@allaevuzb

Ўртоғим боғидан чиққан ўрикни сотолмаётган экан, маслаҳат сўраб чиқди. Бизнес тренерларни трендда бўлинг деган гапи эсимга тушди ва шуни тавсия қилдим.

"oʻrik ai" ёки экспорт ният бўлса "abricos ai" деб реклама қил дедим.

#hazil
@allaevuzb