✳️ فخرفروشی حاکمان: پیش‌درآمدی بر استبداد

✍️ #هادی_سروش

وقتی حاکمان در مسیر تفاخر و فخرفروشی گام می‌زنند، این نشان‌دهنده‌ی شروع فاصله میان دولت و مردم است. حاکمیت‌هایی که تنها به قدرت خود می‌اندیشند و توهمی از قدرت نامحدود دارند، به تدریج مردم را از خود دور می‌کنند. این دولت‌ها که غرق در خودخواهی و تکبر هستند، به هیچ مصلحتی توجه نمی‌کنند و بدون در نظر گرفتن خواسته‌های ملت، مسیرشان را پیش می‌برند.

تفاخر و تکبر در نهایت به استبداد سیاسی منجر می‌شود و این همان نقطه‌ای است که فاصله‌ی حاکمیت از مردم شروع می‌شود. همان‌طور که امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «بدترین حالت برای زمامداران نزد مردم صالح زمانی است که فکر کنند به تفاخر علاقه دارند و امورشان بر اساس کبر و خودخواهی است.» (نهج‌البلاغه، خ 216)

حاکمان باید از مردم بیاموزند و در تواضع و فروتنی رفتار کنند، نه اینکه خود را بالاتر از مردم بدانند و همواره در تلاش برای نصیحت و آموزش آن‌ها باشند. حضرت علی (ع) به ما می‌آموزد که «کسی که خود را تربیت کرده و به اصلاح نفس خود پرداخته است، شایسته‌تر از آن است که معلم دیگران باشد.» (نهج‌البلاغه) این سخنان، یادآوری می‌کند که حکمرانی صحیح تنها با فخر و تکبر امکان‌پذیر نیست.

دولت‌هایی که در مسیر فخرفروشی و استبداد قرار می‌گیرند، مردم را به طعمه‌هایی برای خود تبدیل می‌کنند. همان‌طور که حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «سلاطینشان درندگان و مردم عادی طعمه‌های آن‌ها و فقرا مرده‌های آن‌ها می‌شوند.» (نهج‌البلاغه، خطبه 108) دولتی که در مسیر ظلم و خشونت گام می‌برد، خود را از مردم جدا کرده و آن‌ها را در معرض نابودی قرار می‌دهد.

🔰 برگرفته از «خطر شکاف بین حاکمیت‌ها و ملت‌ها»؛ در سایت جماران

⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

#نشست_علمی

✳️ بررسی چالش‌های قانون عادلانه در نظام‌های حقوقی فقه مبنا و پیامدهای آن بر حقوق انسانی

🔸 با معرفی و گفتگو در خصوص کتاب «عدالت فقه و قانون»

🔸اثر دکتر محمدهادی حاضری (عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

📌 زمان: دوشنبه 12 آبان‌ماه، ساعت 15 الی 17

📌 مکان: تهران، دفتر مرکزی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران


🌐 لینک امکان حضور مجازی:
https://app.bigbluebutton.me/join/kui67uk3n5

⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

✳️ خطر ظاهرگرایی دینی در جامعه

✍️ #سیدضیاء_مرتضوی

🔹 یکی از مهمترین آسیب‌های جوامع دینی، ظاهرگرایی و تقدم فروع بر اصول است؛ یعنی همان جامعه‌ای که به فاطمه زهرا(س) ظلم می‌کند و دربرابر تضییع حق مسلمش بی‌تفاوت است، می‌خواهد برایش تشییع جنازه باشکوه بگیرد تا ثواب ببرد.

🔹 وصیت حضرت زهرا مبنی بر تشییع مخفیانه، مقابله با این کج فهمی جامعه و انحراف در دین است. آن حضرت وقتی با سکوت و بی‌تفاوتی مدعیان اسلام مواجه می‌شود، وصیت به تدفین مخفیانه می‌کند؛ چرا که نمی‌خواهد جامعه‌ای که با سکوت و بی‌تفاوتی خود ظلم را تایید کرده، در تشییع و تدفین او حضور یافته و نمایشی برای حفظ ظاهر اسلام درست کند.

عباس عموی پیامبر(ص) دنبال آن بود که ضمن احترام به حضرت زهرا(س)، با تشییع و تدفین عمومی پیکر ایشان، ظواهر امور دینی را حفظ کرده و آن را در جامعه زیبا نشان دهد. این نشانه بروز انحراف در جامعه اسلامی بلافاصله پس از فوت پیامبر(ص) بود که اصل و فرع در دین جابجا شد؛ اصل، که رعایت حق انسان‌ها و مقابله با ظلم است، تحت الشعاع فرع (حفظ ظاهر و برگزاری تشییع جنازه باشکوه) قرار گرفت.

🔹 جامعه امروز ما هم به این انحراف مبتلاست و جان انسان‌ها و حق الناس کم اهمیت شده و حفظ ظواهر دینی و تشییع جنازه پر اهمیت دیده می‌شود.

رعایت ظاهر دینی و عیادت و تشییع و تدفین حضرت زهرا(س)، در واقع، سرپوش گذاشتن بر گناه بزرگ بی‌تفاوتی جامعه در برابر ظلم آشکاری بود که نسبت به آن حضرت روا داشته بودند. در حالی که حضرت زهرا چهل روز پیاپی به در خانه مسلمانان می‌رفت، هیچ‌کس شجاعت پاسخ دادن به درخواست یاری آن حضرت را نداشت؛ سکوت و بی‌تفاوتی جامعه در برابر ظلم آشکار به یک انسان، آن هم دختر پیامبر که حقش قابل انکار نیست، گناهی نابخشودنی بود.

🔹 امروز نیز شاهدیم که برخی آقایان، نسبت به ریختن خون انسان‌ها، از هر طرف که باشد یا آسیب دیدن بسیاری از افراد و خانواده‌ها، اهمیت چندانی نمی‌دهند؛ اما حفظ ظاهر و حجاب را که البته در جای خود مهم است، بر اصولی که حفظ جان انسان‌ها و حقوق مردم است، اولویت می‌دهند؛ این همان ظاهرگرایی در دین است.

فقهای بزرگ ما، قاعده‌ای دارند به نام «حرمت تنفیر از دین» که براساس آن، رفتار و فعلی که موجب تنفر مردم و جامعه از دین شود، حرام است؛ حالا ببینید در این دوره چقدر از جوان‌ها و مردم از دین زده شده‌اند؛ آیا رفتار ما شامل این قاعده نمی‌شود؟ آیا در قرآن نداریم که نجات جان یک انسان، نجات کل انسان‌ها و کشتن یک انسان غیر قاتل، کشتن همه انسان‌هاست؟

🔹 وقتی امیرمومنان(ع) را با ریسمان می‌بردند، فاطمه زهرا(س) خلیفه را مخاطب قرار داد و فرمود: چرا به ما ظلم می‌کنی؟ اگر پریشان کردن مو زشت نبود، به خدا قسم موهایم را پریشان می‌کردم و شکوه به خدا می‌بردم، آنجا فردی گفت علی را رها کنید و رها کردند.

چرا باید وضع ظلم و تضییع حقوق مردم، جان انسانها، چشم انسانها و آزادی انسانها به وضعی برسد که زنان راهی جز پریشان کردن مو برای تظلم و دادخواهی نداشته باشند و کسانی که ادعای دینداری دارند، نه تنها از مظلوم حمایت نکنند، بلکه با وارونه کردن اولویتها بخواهند ظلم را توجیه کنند؟

https://www.tg-me.com/szmortazavi/636
⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

نشست علمی با موضوع «مرجعیت زنان؛ ابعاد و چالش‌ها» با همکاری مشترک پژوهشکده اندیشه دینی معاصر، معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده و گروه فقه زنان و خانواده پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار گردید.

نشست علمی «مرجعیت زنان؛ ابعاد و چالش‌ها» با طرح دیدگاه‌های متنوع فقهی و اجتماعی، تلاش کرد ابعاد مختلف مسئله را در چارچوبی علمی و منصفانه بررسی کند. محور اصلی مباحث، تفکیک میان شئون ولایی و غیرولایی مرجع تقلید و تبیین نقش جنسیت در هر یک از این دو ساحت بود.

در این نشست، دکتر مهدی سجادی‌امین با تأکید بر این‌که اجتهاد و افتاء فرایندی علمی و جنسیت‌ناپذیر است، تفاوت‌های فقهی میان زن و مرد را ناظر به حوزه شئون ولایی دانست و تصریح کرد که نفی ولایت از زنان به معنای سلب حق نیست، بلکه از سنخ رفع مسئولیت و تکلیف است. در مقابل، حجت‌الاسلام والمسلمین فاضل بابلی ضمن تأیید امکان اجتهاد برای زنان، بر ضرورت بازخوانی ادله فقهی و تاریخی در زمینه مرجعیت تأکید نمود و یادآور شد که نباید مرجعیت علمی با ولایت اجتماعی خلط شود.

همچنین در بخش پایانی نشست، دکتر توفیقی با نقد برخی مبانی سنتی، بر لزوم بازاندیشی در ساختار نهادی مرجعیت و امکان مشارکت زنان در قالب‌های شورایی یا تخصصی تأکید کرد و بر اهمیت تفکیک مباحث فقهی از تحلیل‌های اجتماعی و کلامی اشاره داشت.

🌐 گزارش تفصیلی این نشست علمی در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر در دسترس است.

⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

✅ «فیرحی و تجدد»

نقد و بررسی اندیشه دکتر داوود فیرحی

با حضور:

_دکتر جهانگیر معینی علمداری
«هیئت علمی دانشگاه تهران»

_دکتر رضا تاران
«هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر»

_دکتر عبدالمجید مبلغی
«هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی »

زمان: شنبه ۱۷ آبان ماه ۱۴۰۴ | ساعت ۱۴:۳۰

مکان: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی، سالن دکتر عنایت

@politics_law
⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)