☄️☄️☄️☄️☄️☄️




سه بارش شهابی حماسی در ماه جولای آسمان را روشن می‌کنند – راهنمای شما

🌌 برساووشی‌ها یکی از موردانتظارترین بارش‌های شهابی سال هستند. (اعتبار: Andrés Nieto Porras/Flickr/CC BY-SA دو)

¹★ نیمه دوم جولای و روزهای ابتدایی آگوست زمان مناسبی برای تماشای آسمان شب است.

²★ در این زمان، سه تا از بهترین بارش‌های شهابی سال به اوج می‌رسن، هرکدوم با ویژگی‌های خاص خودشون. در نیمکره شمالی، دمای دلپذیر تابستون تماشای شهاب‌ها رو عالی می‌کنه، درحالی‌که در جنوب، شب‌های طولانی‌تر فرصت بیشتری برای دیدن شهاب‌ها می‌دن.

³★ از حدود دوازده جولای، بارش بزغاله‌ای‌ها (Alpha Capricornids) در آسمان شمالی و جنوبی دیده می‌شه و در نهم تا دهم جولای به اوج می‌رسه. برساووشی‌های معروف (Perseids) از حدود هفدهم جولای شروع می‌شن و در دوازدهم تا سیزدهم آگوست اوج می‌گیرن، بیشتر در نیمکره شمالی. و بالاخره، دلتای دلو جنوبی (Southern Delta Aquariids) از هجدهم جولای شروع و در نهم تا دهم جولای به اوج می‌رسه.

⁴★ نیازی به تجهیزات خاص ندارید، ولی دلتای دلو جنوبی کم‌نورتره، پس دوربین دوچشمی می‌تونه تجربه تماشا رو بهتر کنه.

⁵★ هر سال چند بارش شهابی تو آسمان زمین دیده می‌شه. اینا وقتی اتفاق می‌افتن که زمین، در مسیرش دور خورشید، از میان ابر بقایای یه سیارک یا دنباله‌دار رد می‌شه.

⁶★ وقتی این اجسام دور خورشید می‌چرخن، موادی از خودشون به جا می‌ذارن که تو مسیر مداری زمین باقی می‌مونه و منتظر لحظه مناسب می‌مونه.

⁷★ وقتی زمین وارد این ابر می‌شه، تکه‌های بقایای دنباله‌دار یا سیارک به جو زمین برخورد می‌کنن، در اثر ورود به جو می‌سوزن و یه مسیر درخشان یا آتش‌گوی ایجاد می‌کنن که با چشم غیرمسلح دیده می‌شه.

⁸★ بزغاله‌ای‌ها از دنباله‌دار دوره‌کوتاه ۱۶۹/NEAT می‌آن که هر چهار و دو دهم سال یه بار دور خورشید می‌چرخه. نقطه تابششون، یعنی جایی که انگار ازش میان، تو صورت فلکی بزغاله (Capricornus) است.

⁹★ این بارش خیلی پرتعداد نیست؛ تو اوجش، فقط حدود پنج شهاب در ساعت تولید می‌کنه. ولی این شهاب‌ها خیلی درخشانن، حتی تو آسمان‌هایی که آلودگی نوری دارن، و برای همین خیلی محبوبن.

¹⁰★ امسال، اوج بزغاله‌ای‌ها وقتیه که ماه تو فاز هلال رو به رشد با نور کمه، که باعث می‌شه بهتر دیده بشن. بهترین زمان تماشا از حدود ساعت ده شب به وقت محليتونه.

¹¹★ برعکس، برساووشی‌ها خیلی پرتعدادن. اینا از دنباله‌دار سویفت-تاتل می‌آن که هر صد و سی و سه سال یه بار دور خورشید می‌چرخه، و نقطه تابششون نزدیک صورت‌های فلکی برساووش، ذات‌الکرسی، و زرافه است.

¹²★ تو اوجشون، می‌تونید پنجاه تا هفتاد و پنج شهاب در ساعت تو شرایط آسمان تاریک ببینید.

¹³★ امسال، نور ماه رو به پر (هشتاد درصد روشن) تو زمان اوج ممکنه کار رو سخت کنه، ولی برساووشی‌ها کل ماه آگوست فعالن و فرصت‌های زیادی برای تماشا می‌دن.

¹⁴★ بهترین زمان برای تماشای برساووشی‌ها صبح زوده، بین نیمه‌شب تا سحر.

🌌 ظاهر برساووشی‌ها در دوازدهم آگوست ۲۰۲۵، ساعت بیست و سه و سی دقیقه به وقت تابستونی محلی. (اعتبار: Jbout/Wikimedia Commons/CC۰-۱.۰)

¹⁵★ بالاخره، دلتای دلو جنوبی احتمالاً از دنباله‌دار دوره‌کوتاه ۹۶P/Macholz می‌آد که هر پنج و بیست و هفت صدم سال یه بار دور خورشید می‌چرخه، و نقطه تابشش تو صورت فلکی دلو (Aquarius) است.

¹⁶★ این بارش تو بازه چهل و هشت ساعته اوجش، بیست تا بیست و پنج شهاب در ساعت تولید می‌کنه، ولی کم‌نورن و رد قوی‌ای به جا نمی‌ذارن. اما امسال، اوجش با ماه هلال رو به رشد که قبل از بالا اومدن نقطه تابش غروب می‌کنه، شرایط تماشای خوبی داره، به‌خصوص بین نیمه‌شب تا سحر.

¹⁷★ این بارش ممکنه غافلگیری هم داشته باشه. تو سال‌های ۱۹۷۷ و ۲۰۰۳، دلتای دلو جنوبی نمایش خیلی قوی‌تری داشت، پس شاید امسال هم شگفت‌زده‌مون کنه!

¹⁸★ اگه می‌خواید برید و چندتا آتش‌گوی ببینید، بهتره یه اپلیکیشن رصد آسمان مثل Star Walk دانلود کنید و حواستون به زمان طلوع هر صورت فلکی باشه. پتو، تنقلات، و هر وسیله‌ای برای ثبت لحظه فراموش نشه!

منبع:sciencealert

https://www.sciencealert.com/three-epic-meteor-showers-are-about-to-light-up-july-heres-your-guide



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

👩‍🚀👨‍🚀👩‍🚀👨‍🚀👩‍🚀👨‍🚀👩‍🚀👨‍🚀




استراتژی جدید شتاب‌دهی ذرات با استفاده از اتم‌های فوق‌سرد برای کشف اسرار کیهانی

🌌 (الف) تکامل زمانی چگالی ابر اتمی در جهت x بر اساس شبیه‌سازی‌های عددی بدون برهمکنش. (ب) همان داده‌ها در فضای تکانه. (ج) و (د) همان تکامل زمانی با در نظر گرفتن برهمکنش‌های اتمی. اعتبار: Physical Review Letters (2025)

¹★ دانشمندان با استفاده از اتم‌های فوق‌سرد، روش جدیدی برای شتاب‌دهی ذرات ارائه کرده‌اند که می‌تواند درک بهتری از رفتار پرتوهای کیهانی فراهم کند.

²★ پس از ۷۰ سال از طرح‌ریزی نظریه، محققان مکانیسم شتاب‌دهی فرمی را در آزمایشگاه با برخورد دادن اتم‌های فوق‌سرد به موانع پتانسیل متحرک مهندسی‌شده مشاهده کردند - دستاوردی مهم در اخترفیزیک پرانرژی و فراتر از آن.

³★ شتاب‌دهی فرمی، مکانیسمی است که انریکو فرمی در سال ۱۹۴۹ مسئول تولید پرتوهای کیهانی دانست. این فرآیند همچنین ویژگی‌های جهانی دارد که مدل‌های ریاضی مختلفی مانند مدل فرمی-اولام را به وجود آورده‌اند. اما تاکنون ساخت یک شتاب‌دهنده فرمی قابل اعتماد روی زمین دشوار بود.

⁴★ تیم تحقیقاتی بین‌المللی از دانشگاه‌های بیرمنگام و شیکاگو در مقاله‌ای در Physical Review Letters موفقیت خود را در ساخت یک شتاب‌دهنده فرمی کاملاً کنترل‌پذیر و مشاهده شتاب ذرات با آن گزارش کردند.

⁵★ این شتاب‌دهنده که تنها ۱۰۰ میکرومتر اندازه دارد، می‌تواند نمونه‌های فوق‌سرد را با سرعت بیش از نیم متر بر ثانیه شتاب دهد. این کار با برخورد دادن موانع نوری متحرک به اتم‌های فوق‌سرد محبوس‌شده انجام می‌شود.

⁶★ با ترکیب بهره انرژی و تلفات ذرات، دانشمندان همچنین توانستند طیف‌های انرژی مشابه با پرتوهای کیهانی تولید کنند - اولین تأیید مستقیم از نتیجه معروف بل که هسته هر مدل شتاب‌دهی پرتوهای کیهانی است.

⁷★ دکتر آمیتاب دِب، نویسنده همکار از دانشگاه بیرمنگام:
"نتایج شتاب‌دهنده فرمی ما از بهترین روش‌های شتاب‌دهی در فناوری کوانتومی پیشی گرفته است. این فناوری مزیت‌های اضافی مانند طراحی بسیار ساده و مینیاتوری و عدم وجود محدودیت نظری بالایی دارد."

⁸★ تولید جت‌های اتمی فوق‌سرد توسط این شتاب‌دهنده، امکان کنترل با دقت بالا بر شتاب ذرات را نشان می‌دهد. این توانایی راه‌های جدیدی برای مطالعه پدیده‌های اخترفیزیک پرانرژی باز می‌کند.

⁹★ زمینه‌های تحقیقاتی آینده شامل مطالعه شتاب ذرات در شوک‌ها، اتصال مجدد مغناطیسی و تلاطم می‌شود که فرآیندهای حیاتی در کیهان هستند. مطالعه شتاب فرمی کوانتومی می‌تواند به توسعه ابزارهای جدید برای دستکاری بسته‌های موج کوانتومی بینجامد.

¹⁰★ دکتر ورا گوارِرا، از نویسندگان ارشد دانشگاه بیرمنگام:
"کار ما اولین گام به سوی مطالعه مکانیسم‌های اخترفیزیکی پیچیده‌تر در آزمایشگاه است. سادگی و اثربخشی شتاب‌دهنده فرمی ما آن را به ابزاری قدرتمند برای تحقیقات بنیادی و کاربردهای عملی تبدیل کرده است."

¹¹★ تیم تحقیقاتی قصد دارد کاربردهای این شتاب‌دهنده را در حوزه‌هایی مانند شیمی کوانتومی و اتم‌ترونیک بررسی کند. آنها می‌خواهند تأثیر انواع مختلف برهمکنش‌ها بر نرخ شتاب و انرژی نهایی را مطالعه کنند.

منبعphys.org


https://phys.org/news/2025-07-particle-strategy-cold-atoms-cosmic.html


کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها🛸



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

افتخاری دیگر برای ایران🇮🇷🇮🇷🇮🇷
در چهل‌وهفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در پاریس، پرونده «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» با قدمتی بیش از ۶۵ هزار سال، به‌عنوان بیست‌ونهمین اثر ثبت شده جهانی از ایران به تصویب رسید.😊😊😊



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👻



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha😍
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

نزدیک‌ترین تصویری که تا امروز از خورشید گرفته شده، همینه که تازه از پارکر منتشر شده. اون طوفان خورشیدی را دیدین؟ بیش از ۱/۵ میلیون کیلومتر بر ساعت سرعتش بود!😱😱😱😱

برای درک فاصله:✨👈👈
اگه خورشید اندازه یه توپ پینگ‌پونگ باشه، پارکر تو فاصله حدود ۱۷ سانتی‌متری و زمین تو فاصله ۴/۳ متریشه!




کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

👾👾👾👾👾👾



3I/ATLAS: مقاله علمی جزئیات سومین جرم بین‌ستاره‌ای کشف‌شده را شرح می‌دهد

🌌 تصاویر کشف 3I/ATLAS. اعتبار: ATLAS شیلی

¹★ در 1 ژوئیه 2025، خبر مشاهده یک جرم جدید خارج از منظومه شمسی منتشر شد. این سومین جرم از این دست بود که تاکنون شناخته شده است. اخترشناسان دانشگاه ایالتی میشیگان به همراه تیمی بین‌المللی، تلسکوپ‌های خود را به سمت این پدیده آسمانی جدید نشانه‌گیری کردند تا داده‌های آن را ثبت کنند.

²★ این تیم سریعاً مقاله‌ای علمی درباره آنچه تاکنون از این جرم می‌دانند نوشتند. این جرم که اکنون 3I/ATLAS نامیده می‌شود، به نام سیستم هشدار آخرین برخورد سیارکی ناسا (ATLAS) نام‌گذاری شده است. ATLAS شامل چهار تلسکوپ — دو عدد در هاوایی، یکی در شیلی و یکی در آفریقای جنوبی — است که هر شب چندین بار به طور خودکار کل آسمان را برای یافتن اجرام متحرک اسکن می‌کند.

📋 این پژوهش در سرور پیش‌چاپ arXiv منتشر شده است.

³★ دارل سیلیگمن از دانشگاه ایالتی میشیگان، عضو تیم علمی و استادیار دانشکده علوم طبیعی، مسئولیت اصلی نوشتن این مقاله را بر عهده داشت.

⁴★ سیلیگمن گفت: «قبل از خواب چیزی درباره این جرم شنیدم، اما اطلاعات زیادی نداشتیم. وقتی حدود ساعت 1 بامداد از خواب بیدار شدم، همکارانم — مارکو میکلی از رصدخانه جنوبی اروپا و دیوید فارنوکیا از آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا — به من ایمیل زده بودند که این کشف احتمالاً واقعی است.»

⁵★ «من شروع به ارسال پیام کردم تا همه تلسکوپ‌های خود را به سمت این جرم تنظیم کنند و همزمان مقاله‌ای برای ثبت آنچه تاکنون می‌دانیم نوشتم. داده‌ها از سراسر جهان درباره این جرم به دست ما می‌رسد.»

🌌 کشف

⁶★ لری دنو، عضو تیم ATLAS، مشاهدات کشف را از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی بررسی و ثبت کرد. این مشاهدات کمی پس از رصد این جرم در شب 1 ژوئیه انجام شد.

⁷★ دنو گفت که با احتیاط هیجان‌زده بود: «در گذشته درباره اجرام جالب هشدارهای اشتباهی داشتیم، بنابراین می‌دانیم که نباید در روز اول خیلی هیجان‌زده شویم. اما مشاهدات بعدی همگی تأیید کردند و در اواخر آن شب به نظر رسید که این بار واقعی است.»

⁸★ «به ویژه خوشحالیم که این جرم را در راه شیری و در جهت مرکز کهکشانی یافتیم، زیرا این منطقه به دلیل ستاره‌های فراوان در پس‌زمینه، برای رصد سیارک‌ها بسیار چالش‌برانگیز است. بیشتر بررسی‌های دیگر این منطقه را زیر نظر نمی‌گیرند.»

⁹★ جان تونری، عضو دیگر ATLAS و استاد دانشگاه هاوایی، در طراحی و ساخت این سیستم نقش کلیدی داشت. او گفت: «هر بار که بررسی‌های سخت‌کوشانه ما چیز جدیدی کشف می‌کند، بسیار رضایت‌بخش است، و این دنباله‌دار که میلیون‌ها سال از یک منظومه ستاره‌ای دیگر در سفر بوده، به ویژه جذاب است.»

¹⁰★ پس از تأیید 3I/ATLAS، سیلیگمن و کارن میچ، رئیس مؤسسه نجوم دانشگاه هاوایی، جریان ارتباطات را مدیریت کردند و داده‌ها را برای ارسال مقاله گردآوری کردند.

¹¹★ میچ گفت: «به محض اینکه 3I/ATLAS به عنوان یک جرم بین‌ستاره‌ای احتمالی شناسایی شد، به سرعت اقدام کردیم. زمان رصد را در تأسیسات بزرگی مانند تلسکوپ تحقیقاتی اخترفیزیک جنوبی و رصدخانه جمنی فعال کردیم تا داده‌های اولیه باکیفیت را ثبت کنیم و پایه‌ای برای مطالعات بعدی دقیق ایجاد کنیم.»

¹²★ پس از تأیید این جرم بین‌ستاره‌ای، مؤسسات سراسر جهان اطلاعات مربوط به 3I/ATLAS را با سیلیگمن به اشتراک گذاشتند.

🌌 نمودار مسیر 3I/ATLAS
این نمودار مسیر دنباله‌دار بین‌ستاره‌ای 3I/ATLAS را هنگام عبور از منظومه شمسی نشان می‌دهد. این جرم در اکتبر به نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید خواهد رسید. اعتبار: NASA/JPL-Caltech

¹³★ اگرچه داده‌های زیادی درباره این کشف به دست می‌آید، اما این جرم هنوز بسیار دور از زمین است و پرسش‌های بی‌پاسخ زیادی باقی می‌گذارد. در ادامه آنچه تیم علمی در این مرحله می‌داند آورده شده است:

●این تنها سومین جرم بین‌ستاره‌ای (خارج از منظومه شمسی) است که در حال عبور از منظومه ما شناسایی شده است.

●احتمالاً مانند دیگر دنباله‌دارها گاز آزاد می‌کند، اما این موضوع نیاز به تأیید دارد.

●با سرعت بسیار زیاد 60 کیلومتر بر ثانیه (134,000 مایل بر ساعت) نسبت به خورشید حرکت می‌کند.

●مسیر مداری آن به شکل یک بومرنگ یا هذلولی است.

●بسیار درخشان است.

●مسیری دارد که پس از ترک منظومه شمسی بازنمی‌گردد، اما دانشمندان تا چند ماه آینده فرصت مطالعه آن را دارند.

¹⁴★ تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ فضایی هابل قرار است در ماه‌های آینده اطلاعات بیشتری درباره اندازه، ترکیب، چرخش و واکنش این جرم به گرمای خورشید فاش کنند.

¹⁵★ جیمز رِی، استاد مؤسسه فناوری جورجیا، گفت: *«تصاویری از 3I/ATLAS داریم که کاملاً واضح نیستند و این جرم در مقایسه با ستاره‌های دیگر در همان تصویر، محوتر به نظر می‌رسد. اما این جرم بسیار دور است و هنوز اطلاعات دقیقی نداریم.»*

¹⁶★ سیلیگمن و تیمش به طور خاص به درخشندگی 3I/ATLAS علاقه‌مند هستند، زیرا این ویژگی اطلاعاتی درباره تکامل «کما» (ابر غبار و گاز اطراف جرم) ارائه می‌دهد. آنها تغییرات احتمالی این جرم را در حین حرکت و چرخش در فضا رصد می‌کنند و همچنین به دنبال شناسایی فوران‌های ناگهانی هستند که باعث افزایش شدید درخشندگی آن می‌شود.

¹⁷★ سیلیگمن توضیح داد: *«3I/ATLAS احتمالاً حاوی یخ‌هایی است، به ویژه در لایه‌های زیرین، و این یخ‌ها ممکن است با نزدیک شدن به خورشید فعال شوند. اما تا زمانی که انتشار گازهای خاصی مانند H₂O، CO یا CO₂ را شناسایی نکنیم، نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم چه نوع یخ‌هایی یا چه مقدار از آنها وجود دارد.»*

¹⁸★ کشف 3I/ATLAS تازه آغاز راه است. تِسا فرینکه که ژوئن گذشته به دانشگاه ایالتی میشیگان پیوست تا تحصیلات دکتری خود را زیر نظر سیلیگمن آغاز کند، این فرصت را دارد تا با تحلیل داده‌های 3I/ATLAS و پیش‌بینی مسیر آینده آن، مقاله علمی خود را منتشر کند.

¹⁹★ فرینکه گفت: «مجبور شدم سریع چیزهای زیادی یاد بگیرم و از تعداد افراد درگیر در این پروژه شوکه شدم. چنین کشف‌هایی اثر دومینویی دارند که الهام‌بخش نوآوری‌های مهندسی و برنامه‌ریزی‌های مأموریت‌های فضایی می‌شوند.»

²⁰★ برای آتسوهیرو یاگینوما، دانشجوی سال چهارم در تیم سیلیگمن، این کشف انگیزه‌ای شد تا پژوهش خود را روی امکان پرتاب فضاپیما از زمین برای رسیدن به فاصله چند صد کیلومتری 3I/ATLAS متمرکز کند. هدف او ثبت تصاویر نزدیک و کسب اطلاعات بیشتر درباره این جرم است.

²¹★ یاگینوما گفت: «نزدیک‌ترین فاصله به زمین در دسامبر خواهد بود. این مأموریت به سوخت بسیار زیاد و بسیج سریع تیم‌های زمینی نیاز دارد، اما نزدیک شدن به یک جرم بین‌ستاره‌ای ممکن است فرصتی تکرارنشدنی در طول عمرمان باشد.»

²²★ سیلیگمن که هم‌چنین پژوهشگر فوق‌دکتری بنیاد ملی علوم است، هشدار داد: «ما بدون بودجه فدرال نمی‌توانیم این پژوهش‌ها را ادامه دهیم یا ایده‌های جدید فرینکه و یاگینوما را آزمایش کنیم.»

²³★ سیلیگمن و آستر تیلور (دانشجوی سابق او و فعلاً دانشجوی دکتری اخترفیزیک و عضو بنیاد هرتز ۲۰۲۳) در ادامه نوشتند: *«در این لحظه حساس، با توجه به بحث‌های کنگره درباره بودجه علمی، 3I/ATLAS به ما یادآوری می‌کند که اخترشناسی چه تأثیر گسترده‌ای دارد. نمونه‌هایی مانند 3I برای این علم حیاتی هستند، زیرا پژوهش‌های ما تقریباً به طور کامل توسط بودجه دولتی و مردمی تأمین می‌شود.»*

²⁴★ «اینکه این علم توسط بخش تجاری تأمین مالی نمی‌شود، نشان می‌دهد که حوزه ما بازده مالی ندارد، بلکه پاسخی به کنجکاوی عمومی درباره پرسش‌های عمیق جهان است: از کجا آمده‌ایم؟ آیا تنها هستیم؟ چه چیزهای دیگری آن بیرون وجود دارد؟ این کنجکاوی عمومی، که در بودجه فدرال ایالات متحده تجلی می‌یابد، دلیل وجود اخترشناسی است.»


منبعphys.org

https://phys.org/news/2025-07-3iatlas-scientific-paper-interstellar.html



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها🌌



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

تصویر ناسا از هم‌نشینی کم‌نظیر پدیده‌های آسمانی در یک قاب😀😀😀



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها🪐



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

زیبایی ببینید کریستال مالاکیت مخملی .
🥰🥰🥰


کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👍👍



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

✅✅✅✅✅✅✅✅✅



3I/ATLAS: شیء بین‌ستاره‌ای که ممکن است قدیمی‌ترین دنباله‌دار دیده شده باشد

🌌 نمای بالایی کهکشان راه‌شیری با مدارهای تخمینی خورشید و دنباله‌دار 3I/ATLAS. مدار 3I/ATLAS با خطوط قرمز و مدار خورشید با خطوط زرد نشان داده شده است. گستردگی مدار 3I در دیسک ضخیم بیرونی کهکشان مشهود است، در حالی که خورشید نزدیک به مرکز کهکشان قرار دارد.
*اعتبار: تیم M. Hopkins/Ōtautahi-Oxford. نقشه پایه: ESA/Gaia/DPAC, Stefan Payne-Wardenaar, CC-BY-SA 4.0*

¹★ پژوهشگران می‌گویند یک شیء مرموز بین‌ستاره‌ای که هفته گذشته کشف شد، احتمالاً قدیمی‌ترین دنباله‌داری است که تاکنون دیده شده - شاید بیش از ۳ میلیارد سال قدیمی‌تر از منظومه شمسی ما.

²★ این مهمان "غنی از یخ آب" که 3I/ATLAS نامیده می‌شود، تنها سومین شیء شناخته‌شده از خارج منظومه شمسی است که در همسایگی کیهانی ما مشاهده شده و اولین موردی است که از منطقه‌ای کاملاً متفاوت در کهکشان راه‌شیری به ما رسیده است.

³★ به گفته متیو هاپکینز، اخترشناس دانشگاه آکسفورد که یافته‌های خود را در نشست ملی انجمن نجوم سلطنتی (NAM 2025) در دورهام ارائه می‌دهد، این شیء ممکن است بیش از ۷ میلیارد سال سن داشته باشد و احتمالاً قابل توجه‌ترین بازدیدکننده بین‌ستاره‌ای تاکنون باشد.

⁴★ برخلاف دو شیء قبلی که از نقاط دیگر کیهان وارد منظومه شمسی ما شدند، به نظر می‌رسد 3I/ATLAS در مسیری شیب‌دار از کهکشان عبور می‌کند. مسیر حرکت آن نشان می‌دهد که از "دیسک ضخیم" راه‌شیری - جمعیتی از ستاره‌های باستانی که در بالا و پایین صفحه نازکی که خورشید و بیشتر ستاره‌ها در آن قرار دارند، می‌چرخند - سرچشمه گرفته است.

⁵★ هاپکینز گفت: "تمام دنباله‌دارهای غیر بین‌ستاره‌ای مانند دنباله‌دار هالی همزمان با منظومه شمسی ما شکل گرفته‌اند، بنابراین حداکثر ۴.۵ میلیارد سال سن دارند."

⁶★ "اما بازدیدکنندگان بین‌ستاره‌ای می‌توانند بسیار قدیمی‌تر باشند و از میان موارد شناخته‌شده تاکنون، روش آماری ما نشان می‌دهد که 3I/ATLAS به احتمال زیاد قدیمی‌ترین دنباله‌داری است که تاکنون دیده‌ایم."

⁷★ این شیء در ۱ ژوئیه ۲۰۲۵ توسط تلسکوپ بررسی ATLAS در شیلی، زمانی که حدود ۶۷۰ میلیون کیلومتر از خورشید فاصله داشت، برای اولین بار مشاهده شد.

🎥 در این تصویر سریع تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT)، حرکت 3I/ATLAS به سمت راست در مدت حدود ۱۳ دقیقه مشاهده می‌شود. این داده‌ها توسط ابزار FORS2 روی VLT در شب ۳ ژوئیه ۲۰۲۵، تنها دو روز پس از کشف اولیه دنباله‌دار، به دست آمده است.
اعتبار: ESO/O. Hainaut

⁸★ پژوهش هاپکینز پیش‌بینی می‌کند که چون 3I/ATLAS احتمالاً در اطراف یک ستاره قدیمی در دیسک ضخیم شکل گرفته، باید غنی از یخ آب باشد.

⁹★ پروفسور کریس لینتوت، نویسنده همکار این مطالعه و مجری برنامه "آسمان شب" بی‌بی‌سی گفت: "این شیء از بخشی از کهکشان است که قبلاً هرگز از نزدیک مشاهده نکرده‌ایم."

¹⁰★"ما فکر می‌کنیم دو سوم احتمال دارد که این دنباله‌دار از منظومه شمسی قدیمی‌تر باشد و از آن زمان در فضای بین‌ستاره‌ای سرگردان بوده است."

¹¹★با نزدیک شدن به خورشید، نور خورشید سطح 3I/ATLAS را گرم می‌کند و فعالیت دنباله‌داری یا خروج گاز و غبار را تحریک می‌کند که موجب ایجاد گیسو و دنباله درخشان می‌شود.

¹²★مشاهدات اولیه از قبل نشان می‌دهد که این دنباله‌دار فعال است و احتمالاً از هر دو پیشینیان بین‌ستاره‌ای خود، 1I/'Oumuamua (کشف شده در ۲۰۱۷) و 2I/Borisov (2019) بزرگ‌تر است.

¹³★ در صورت تأیید، این امر می‌تواند پیامدهایی در مورد تعداد اجرام مشابهی داشته باشد که تلسکوپ‌های آینده مانند رصدخانه جدید ورا سی. روبین احتمالاً کشف خواهند کرد. همچنین ممکن است سرنخ‌هایی درباره نقش دنباله‌دارهای بین‌ستاره‌ای باستانی در شکل‌گیری ستاره‌ها و سیارات در سراسر کهکشان ارائه دهد.

¹⁴★دکتر میشل بنیستر از دانشگاه کانتربری نیوزیلند، نویسنده همکار این مطالعه گفت: "ما در زمان هیجان‌انگیزی به سر می‌بریم: 3I در حال حاضر نشانه‌هایی از فعالیت را نشان می‌دهد. گازهایی که ممکن است در آینده با گرم شدن 3I توسط خورشید دیده شوند، مدل ما را آزمایش خواهند کرد."

¹⁵★"برخی از بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های جهان در حال حاضر این شیء بین‌ستاره‌ای جدید را رصد می‌کنند - ممکن است یکی از آنها بتواند پاسخ را پیدا کند!"

¹⁶★کشف 3I تیم را غافلگیر کرد. این اتفاق زمانی افتاد که آنها در حال آماده‌سازی برای آغاز عملیات بررسی با رصدخانه ورا سی. روبین بودند که مدل آنها پیش‌بینی می‌کند بین پنج تا ۵۰ شیء بین‌ستاره‌ای را کشف خواهد کرد.

¹⁷★دکتر رزماری دورسی از دانشگاه هلسینکی، یکی از محققان این مطالعه، می‌گوید: "جامعه علمی منظومه شمسی پیش‌ازاین هم درباره کشفیات احتمالی رصدخانه روبین در ۱۰ سال آینده، از جمله تعداد بی‌سابقه‌ای از اجرام بین‌ستاره‌ای، هیجان‌زده بود."