درسگفتار (آفلاین)
فیلسوف در فارسی
به‌هدایت امیر کمالی
طول دوره: ۵ جلسه‌ی ۲ ساعته

@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
فیلسوف در فارسی
به‌هدایت امیر کمالی
طول دوره: ۵ جلسه‌ی ۲ ساعته

فیلسوف در فارسی درس‌گفتاری‌ست نه برای بازگویی دوباره‌ی آرای فیلسوفان غرب، و نه با هدف تحلیل انتقادی ترجمه‌های فارسی آنها؛ بلکه تلاشی تاریخ‌نگارانه است برای تحلیل، ضبط و خواندن سرگذشت اندیشه‌های بعضی از مهم‌ترین فیلسوفان و متفکران نظریه‌ی انتقادی در ایران.

تأملات موسوم به پسااستعماری، هشدار می‌دهند که نظریه‌ها در جوامع بیگانه در ساختاری متفاوت ادراک می‌شوند که با بستری که این آرای فرهنگی و فلسفی در آن تولید شده‌اند فاصله‌ی بسیار دارند و مسیری که در بازخوانی دوباره طی می‌کنند ممکن است بعضا مضر یا بیهوده باشد. با این‌‎همه نمی‌توان منکر ورود این نظریه‌ها و دامن زدن‌شان به فضای پرآشوبی شد که برای چند دهه به‌شکل ساختاری، هم عرصه‌ی تولید و هم نقادی آثار ادبی و هنری را از خود انباشته کردند.

در این دوره تلاش می‌کنیم پرسش‌هایی به ظاهر ساده اما اضطراری را کانون توجه قرار دهیم. فیلسوفان مورد بحث را به اعتبار تقریب مضامین و تأملات آنها به چند گروه تقسیم کرده‌ایم. ورود آنها به فضای فرهنگی ایران، تأثیرات گسترده یا گذرایی که بر این فضا گذاشتند، تأثیر آنها در زمینه‌ی خلق و تولید آثار ادبی و هنری، و نیز جدال‌های نظری در عرصه‌ی نقد آثار از محورهای  مورد بررسی ما خواهد بود.
 
جلسه‌ی اول: مقدمات
 
جلسه‌ی دوم: مارکسيسم ساختارگرای غربی از لوکاچ تا آلتوسر

جلسه‌ی سوم: مکتب فرانکفورت

جلسه‌ی چهارم: فلسفه‌ی انتقادی فرانسوی (فوکو، دلوز، دریدا، بلانشو)
 
جلسه‌ی پنجم: چپ نو معاصر، از آلن بدیو تا میشل لووی

امیر کمالی دانش‌آموخته‌ی زبان و ادبیات فارسی از دهه‌ی هشتاد کار تالیف و ترجمه در حوزه‌ی نقد ادبی و فلسفه‌‌ی انتقادی را آغاز کرد. در سال‌های پایانی دهه‌ی هشتاد در روزنامه‌های شرق، اعتماد و بهار جستارهای تالیفی و ترجمه منتشر ساخت. کتاب «ازمصائب معنا» حاصل پیگیری او در حوزه‌ی زبانشناسی انتقادی و روش فیلولوژی بود. در ادامه از منظر فلسفه‌ی انتقادی به نقد خاستگاه شعر مدرن فارسی در نیما یوشیج پرداخت که حاصلش کتاب «مانیفست خاموشان» بود. ترجمه‌‌ی «انسان بی‌محتوا» از جورجو آگامبن، و مجموعه مقالاتی در باب فلسفه‌ی جستارنویسی با عنوان «سیاست جستار» از وی منتشر شده‌است. وی هم اکنون عضو هیئت نویسندگان سایت تز یازدهم است. نقدی سیاسی فلسفی بر داستان‌های بهرام صادقی در هیئت کتابی با عنوان «جستارهایی در فهم بهرام صادقی»آثاری است که وی در آستانه‌ی چاپ و انتشار دارد.

لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره‌‌، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: www.tg-me.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
گذار ایران به سرمایه‌داری در قرن طولانی نوزدهم
به‌هدایت علیرضا خزائی
طول دوره: ۶ جلسه‌ی ۲ ساعته

@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
گذار ایران به سرمایه‌داری در قرن طولانی نوزدهم
به‌هدایت علیرضا خزائی
طول دوره: ۶ جلسه‌ی ۲ ساعته

در این دوره قصد داریم تجربه‌ی ایران در گذار به سرمایه‌داری در قرن طولانی نوزدهم را بازخوانی کنیم. هدف کلی از این بازخوانی، نشان دادن اهمیت نفوذِ مناسبات سرمایه‌داری در قالب روندهایی نظیر تجاری‌شدن کشاورزی در ایران و هم‌چنین نشان دادن این موضوع است که این تحولات به چه ترتیب پویه‌های اقتصادی، اجتماعی و طبقاتی‌ای را در ایران قاجاری به راه انداخت که پیامدهای آن برای جامعه‌ی آتی ایرانی چشم‌پوشی‌ناپذیرند. تصویر کلی‌ای که از رهگذر این بررسی به دست می‌آید، نشان می‌دهد که زوال نظام پیشاسرمایه‌داری قاجاری در پرتو نفوذ فزاینده‌ی مناسبات سرمایه‌داری به چه ترتیب باعث پدید آمدن توازن طبقاتی تازه‌ای در جامعه‌ی ایرانی شد که در شکل دادن به تحولات دوران مشروطه و پس از آن نقش مهمی ایفا کردند. علاوه‌براین، با اتخاذ چارچوبی فراگیرتر و بین‌المللی، نشان می‌دهیم که سرمایه‌داری در قامت یک نظام جهانی نوظهور، به چه ترتیب در ساختن و برساختن پویه‌های ناموزون و مرکب در سرتاسر جهان فعال بود و در نتیجه‌ی مواجهه‌ی این مناسبات نوظهور با جوامع بومی، چه شکل‌های تازه‌ای از تبعیت‌ ترکیبی از سرمایه در این جوامع بومی پدید آمد.

جلسه‌ی اول: مقدمات نظری
 
در این جلسه به مناقشات نظری پیرامون گذار از شیوه‌های تولید پیشاسرمایه‌داری به شیوه‌ی تولید سرمایه‌داری می‌پردازیم. نخست بحث را با مقدماتی روش‌شناختی و نظری در رابطه با «ماتریالیسم تاریخی» و اهمیت آن در مطالعات تاریخی-جامعه‌شناختی آغاز می‌کنیم و سپس شمه‌ای از بحث‌ها و مناقشات موسوم به بحث «گذار به سرمایه‌داری» را توضیح می‌دهیم که در مجادلات نظری مؤلفانی نظیر موریس داب، پل سوئیزی و رابرت برنر برجسته شده است. هدف از این مباحث، روشن کردن چارچوب نظری و روش‌شناختی لازم برای مطالعه‌ی تجربه‌ی گذار به سرمایه‌داری در ایران است.
 
جلسه‌‌ی دوم: دولت قاجار به‌مثابه‌ی شیوه‌ی تولید خراج‌ستان

در این جلسه، به معرفی شیوه‌ی تولید پیشاسرمایه‌داری قاجاری در قالب الگوی موسوم به نظام‌های خراج‌ستان می‌پردازیم و شکل ویژه‌ی این شیوه‌ی تولید را در ایران قاجاری با دیگر نمونه‌های تاریخی آن (عثمانی، هند و ایران صفوی) مقایسه می‌کنیم. هدف از این بحث، درک شیوه‌ی تولید پیشاسرمایه‌داری ایران در چارچوب ماتریالیسم تاریخی و فرا رفتن از نظرگاه‌های رایج و متداولی است که در قالب‌های گوناگونی نظیر «استبداد ایرانی» صورت‌بندی شده‌اند.
 
جلسه‌ی سوم: روند تجاری‌شدن کشاورزی قاجاری در بستر خاورمیانه
 
در این جلسه به‌طور عام، به بررسی روند نفوذ مناسبات سرمایه‌داری در خاورمیانه و به‌طور خاص، در ایران قاجار می‌پردازیم. خواهیم دید که افزایش تقاضا برای کالاهای تجاری زراعی به چه ترتیب باعث زوال تولید سنتی شیوه‌های تولید پیشاسرمایه‌داری در خاورمیانه شد و هر کشور و منطقه بنا به امکانات اجتماعی ـ اقتصادی و جایگاه ژئوپولتیک خود به چه نحو به این تحولات پاسخ داد.
 
جلسه‌ی چهارم: قواعد بازتولید زمین‌داران در عصر قاجار

در این جلسه به بررسی تحولات طبقه‌ی زمین‌دار ایرانی در خلال فراز و فرود دولت قاجاری می‌پردازیم. از همین‌رو، تحولات شکل‌های زمین‌داری متکی به نیروی قهر ایلیاتی را بررسی می‌کنیم و نشان خواهیم داد که این شکل خاص از زمین‌داری به چه ترتیب در تعامل با پروژه‌ی دولت‌سازی قاجارها متحول شد و به تدریج شکل تازه‌ای از زمین‌داری متکی به نیروی قهر دولتی از دل این تعاملات سر برآورد. سپس، تحولات این شکل اخیر را در رهگذر تجاری‌شدن کشاورزی در عصر ناصری بررسی می‌کنیم و نشان می‌دهیم که در پرتو زوال دولت مرکزی قاجار، به چه ترتیب شکل‌های تازه‌ای از زمین‌داری پدید آمد که بیش از هرچیز متکی به نیروی قهر شهری بود.
 
جلسه‌ی پنجم: قواعد بازتولید دهقانان و عشایر

در این جلسه به بررسی تحولات تولیدکنندگان مستقیم (اعم از دهقانان و بدنه‌ی ایلات) می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که این گروه در پرتو تحولات عمده‌ی ساختاری این دوران (ظهور و افول دولت قاجاری و روند تجاری‌شدن کشاورزی) چه راهبردها و راهکارهایی برای بازتولید خود و حفاظت از حقوق سنتی‌شان در اختیار داشتند. از این رهگذر، بیش از هرچیز بر اهمیت تجربه‌ی انجمن‌های ایالتی و ولایتی در دوران پسامشروطه تمرکز خواهیم کرد و نشان می‌دهیم که این تجربیات از چه منظر، نوعی گسست تمام‌عیار از تجربه‌های پیشین و سنتیِ تولیدکنندگان مستقیم در عصر قاجار محسوب می‌شد.
 ادامه👇
@bidarschool
 

جلسه‌ی ششم: تحولات تجار در عصر قاجار

در این جلسه به بررسی ظهور پدیده‌ی تجار بزرگ در نتیجه‌ی استقرار دولت قاجار و افزایش سطح مبادلات بین‌المللی در میانه‌های سده‌ی نوزدهم می‌پردازیم و در ادامه نشان می‌دهیم که روند‌های گوناگونی نظیر عهدنامه‌های تجاری بین‌المللی، چرخش به سمت محصولات زراعی تجاری، افزایش استقبال از برخی کالاهای سنتی و در نهایت اعطای امتیازهای انحصاری به تجار و دولت‌های خارجی به چه ترتیب در جهت‌گیری‌های سیاسی تجار مسلمان ایرانی اثرگذار بود و باعث نزدیکی هرچه بیشتر آنان به گروه‌هایی نظیر علما شد. هم‌چنین، در پایان این بحث، جمع‌بندی‌ای کلی از تحولات ایران در قرن طولانی نوزدهم و در پرتو مسیر طولانی‌تر گذار به سرمایه‌داری ارائه خواهیم کرد که علی‌القاعده تا میانه‌های سده‌ی بیستم ادامه داشت.

علیرضا خزائی فارغ‌التحصیل جامعه‌شناسی فرهنگی از دانشگاه علامه طباطبائی است و رساله‌ی دکتری خود را به مطالعه‌ی گذار به سرمایه‌داری در ایران قاجاری اختصاص داده است. این رساله که مبنای دوره‌ی آموزشی فعلی قرار گرفته است به زودی در قالب کتاب نیز منتشر خواهد شد و قرار است نخستین مجلد از مجموعه‌ای باشد که به مطالعه‌ی گذار به سرمایه‌داری در ایران (از دوران قاجار تا پهلوی) می‌پردازد. خزائی هم‌چنین به ترجمه‌ی آثاری در زمینه‌ی تحولات سنت ماتریالیسم تاریخی و مطالعات موسوم به بحث گذار به سرمایه‌داری نیز پرداخته است. ملاحظاتی درباره‌ی مارکسیسم غربی از پری اندرسون، نقدی بر مارکسیسم نواسمیتی از رابرت برنر (ترجمه به همراه محمدصادق فلاح‌پور)، غرب چگونه حاکم شد: خاستگاه‌های ژئوپولتیک سرمایه‌داری از الکساندر آنیه‌واس و کرم نیشانجی‌اوغلو، در مسیر ماتریالیسم تاریخی از پری اندرسون، سپیده‌دمان همه‌چیز: تاریخ جدید نوع بشر از دیوید گریبر و دیوید ونگرو (ترجمه به همراه حسن مرتضوی و مهدی صابری) از آن جمله‌اند.

لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره‌‌، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: www.tg-me.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses

بهرامی‌تاش و صالحی‌اصفهانی هم‌پای دگرگونی‌های شتابان سده‌ی بیستم و متناظر با آن، به تحولات در ساحت اندیشه و تفکر انتقادی پرداخته‌اند و از خلال گفت‌وگو با رویکردهای جریان اصلی و نظریات مألوف، چارچوب نظری جایگزین خود را بسط داده‌اند. کتاب از همان سطور آغازین با نقد بازنمایی نادرست و دور از واقع رسانه‌های غربی از زن ایرانی شروع می‌شود و با انتقاد از رویکردهای متعارف توسعه و به طور کلی ادبیات مربوط به زنان در جهان اسلام پیش می‌رود. نگارندگان چنان‌که در ادامه تصریح کرده‌اند، به جریان فکری نظریات پسااستعماری گرایش دارند که در کنار نقد فمینیستی نولیبرالیسم یکی از پایه‌های تئوریک کتاب را شکل می‌دهد.

اتخاذ رویکرد فمینیستی پسااستعماری، به طور خاص در موضوع اشتغال زنان در ایران کمتر سابقه داشته است. بهرامی‌تاش و صالحی‌اصفهانی از نظریات کورجنسی که با تکیه بر عوامل اقتصادی امر جنسیت را به حاشیه می‌رانند‌ و یا در نقطه‌ی مقابل، تجربه‌ی زنان ایرانی/مسلمان را صرفاً به جنبه‌های فرهنگی مرتبط با اسلام‌گرایی تقلیل می‌دهند، فاصله گرفته و تلاش کرده‌اند درکی جامع از روندها و سازوکارهای متقابل اثرگذار بر مشارکت اقتصادی زنان پس از انقلاب به دست دهند. مطالعه‌ی روندهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی اثرگذار بر اشتغال زنان در پیوند با جهانی شدن و شوک‌های اقتصادی (همزمان با انتقال قدرت سیاسی در ایران)، نشان می‌دهد که چرخش ایدئولوژیک حکومت پس از انقلاب به تنهایی برای توضیح کاهش مشارکت زنان در نیروی کار کافی نیست. یافته‌های کتاب حاکی از آن است که تأثیر اسلامی‌سازی بر کاهش اشتغال زنان، در مقایسه با انزوای ناشی از تحریم و اختلال در تجارت، از نظر کمی ناچیز بوده است.

کتاب به یک معنا از پاسخ‌های سرراست و تقلیل‌گرایانه به مسئله‌ی اشتغال زنان فراتر رفته و با وارد کردن متغیرهای گوناگون تصویر پیچیده‌تری از وضعیت ترسیم می‌کند که جدا از دقت تحلیلی، برای خواننده حاوی ایده‌ها و بصیرت‌های مهمی است. اقتصاد سیاسی اشتغال زنان بر همین مبنا در مجموعه‌ی «بازخوانی مکتوبات» قرار گرفته است، با این ملاحظه‌ی آشکار که نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال زنان با گذشت بیش از ۱۵ سال از انجام این مطالعه، نه تنها بهبود نیافته بلکه نسبت به اواخر دوره‌ی مورد بحث کاهش یافته است. بنابراین، یکی از پرسش‌های ما در بازخوانی این کتاب می‌تواند این باشد که آیا چارچوب نظری مورد استناد در کتاب قادر به توضیح تحولات مشارکت اقتصادی و اشتغال زنان در بیش از یک دهه‌ی بعد خواهد بود؟ 

درباره ی نویسندگان:
🔹رکسانا بهرامی‌تاش جامعه‌شناس ایرانی‌‌تبار تحصیلات خود را در رشته‌ی جامعه‌شناسی در ایران آغاز کرد و سپس دکتری خود را از دانشگاه مک‌گیل دریافت نمود. پژوهش‌های او عمدتاً بر موضوع جنسیت و توسعه، اشتغال و اقتصاد غیررسمی زنان متمرکز بوده است. او با مؤسسه‌ی سیمون دوبووار و دانشگاه کنکوردیا مونترال در تدریس و پژوهش همکاری داشته و رساله‌ی او در دوره‌ی فوق دکتری یکی از سه پژوهش برجسته در کانادا معرفی شده است. او در ابتدای دهه‌ی هشتاد به دلیل فعالیت درباره‌ی مساله‌ی زنان و فقر در خاورمیانه جایزه‌ی آیلین.دی روس را از آن خود کرد و از آن پس و به عنوان پژوهش‌گر مستقل با نهادهایی چون آژانس بین‌المللی توسعه‌ی کانادا و مرکز تحقیقات توسعه‌ی بین‌المللی و برنامه‌ی عمران ملل متحد همکاری داشته است. از میان آثار او سه کتاب چالش با اقتصاد نولیبرالیسم: جنسیت و جهانی‌سازی در آسیای جنوب شرقی، اقتصاد سیاسی اشتغال زنان (ایران ۸۷-۱۳۵۷) و زنان کارآفرین: کسب و کارهای خرد و بخش غیررسمی در ایران، به فارسی ترجمه شده است.

🔹هادی صالحی اصفهانی دکترای خود را در حوزه‌ی اقتصاد از دانشگاه برکلی کالیفرنیا دریافت نموده است و  پژوهش‌های علمی او در رشته‌های توسعه و اقتصاد سیاسی تا کنون به چاپ چند کتاب و بیش از ۵۰ مقاله در نشریات علمی اقتصاد انجامیده است. او استاد اقتصاد دانشگاه ایلی نوی در اوربانا، استاد تمام اقتصاد در دانشگاه ایلینویز، مشاور و محقق بانک جهانی، از بنیانگذاران و عضو هیأت امنای سازمان پژوهش‌های اقتصادی خاورمیانه و مدیر مطالعات خاورمیانه در دانشگاه ایلی نوی بوده است. کتاب اقتصاد سیاسی اشتغال زنان (ایران ۸۷-۱۳۵۷) که در همکاری با رکسانا بهرامی تاش به تألیف در آمده از آثار اوست.

🔹درباره ی گرداننده
سمیه قدوسی پژوهشگر حوزه‌ی زنان، دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی و دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری اجتماعی در دانشگاه تهران است. او در سال‌های اخیر عمدتاً بر موضوع اشتغال زنان، کار مزدی و بدون مزد آنان و سیاست‌گذاری‌های مرتبط با آن متمرکز بوده است.

لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره‌‌، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳

@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
مکان و مکان‌مندی در هستی و زمان
به‌هدایت آریا سلیمان‌پور
طول دوره: ۴ جلسه‌ی ۲ ساعته

@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
مکان و مکان‌مندی در هستی و زمان
به‌هدایت آریا سلیمان‌پور
طول دوره: ۴ جلسه‌ی ۲ ساعته

"هایدگر بیش از هر متفکر قرن بیستمی دیگری سعی کرد تا راهی منسجم برای اندیشیدن به و سخن گفتن از هستیِ انسان، بدون تقلیل آن به یک پدیده‌ی طبیعی-علمی از یک سو، و یا ذهنی-روح‌مانند از سوی دیگر به‌دست دهد." مارک رَتال
 
این جمله‌ی رتال به بهترین وجه زاویه‌ی نقد هایدگر بر دکارت را روشن می‌کند. از زمانی که افلاطون با جدا کردن سطح محسوس واقعیت از سطح متعالی و معقول ایده‌ها میان ذهن انسانی به‌مثابه شناسا و جهانی بیرونی که ابژه‌ی این شناخت است تفارق انداخت تا مفصل‌بندی ارسطو از موجودات به‌مثابه جواهر مستقل خودبسنده و تیزتر شدن هر چه بیشتر و به اوج رسیدن این تفارق در دکارت، انسان و جهان چنان بخشی از طبیعتی خنثی فهمیده شده‌اند که تنها ذهنی که خود جوهری مستقل از جهان است می‌تواند به آن‌ها معنا و ارجاع ببخشد.

تقسیم‌بندی به درون و بیرون، جهان درونی و بیرونی، اذهان مستقل چون جواهر یا مونادهای مستقل خودبسنده در برابر جهان همچون ابژه‌ای که سوژه به سمت آن از خود بیرون رفته، سبدش را از شناخت پر می‌کند و به درون باز می‌گردد، دوگانه‌هایی هستند که هایدگر در نقد اندیشه‌ی دکارتی به پرسش می‌گیرد. وی معتقد است که این دوگانه‌ها حتی بر اندیشه‌ی هگل و هوسرل نیز حاکم بوده و طی تاریخ دو هزارساله‌ی فلسفه چیزی را پوشانده است که بنیادین‌تر از هر نوع تئوری و اونتولوژی پیشاپیش فهم ما و به تعاقب آن تعابیر ما از جهان و انسان، که چیزی جز تئوری‌ها یا تفاسیر بارشده بر مجموعه‌ای از امور واقع نیست، را جهت‌دهی می‌کند.
 
از آنجایی که نقد هایدگر بر خوانش دکارتیِ مکانْ بر بنیاد نقدِ بنیادین او از اونتولوژی دکارت بنا شده است،‌ در این درس‌گفتار نخست به نقد هایدگر بر دکارت خواهیم پرداخت. در جلسه‌ی نخست دو مدعای اصلی هایدگر مبتنی بر عدم امکان طبیعت‌گرایی و عدم امکان شناخت‌گرایی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. تاکنون چنین به‌نظر می‌آید که فارغ از امور واقع و یا واقعیت علمیِ خامِ فیزیکال باید چیزی مانند آگاهی، معنا و قصدیت ادراکی وجود داشته باشد تا بتوان این واقعیت خام را به‌مثابه معنا، آگاهی و ارجاع مفصل‌بندی کرد و این مهم تنها توسط چیزی به اسم ذهن ممکن است که از خود برون رفته و تو گویی معنا و ارجاع را بر جهان مُهر می‌زند. اما پرسش این است که آیا می‌توان معنا، ارجاع، آگاهی و قصدیت را به فکت‌های علمی فرو کاست؟ آیا می‌توان دوگانه‌انگار بود و گفت دو جوهر مستقل خودبسنده وجود دارند که یکی معنا را بر دیگری قالب می‌کند؟

در جلسه‌ی دوم با پیگیری نقد هایدگر بر دکارت به تبلور تفکر دکارتی در هوش مصنوعی اولیه و فهم نخستین ما از آن خواهیم پرداخت. در این جلسه پروژه‌ی دارپا، نخستین نسخه‌ی هوش مصنوعی، که بر بنیاد فهمی کاملا دکارتی از جهان و انسان بنا شده بود و به شکست انجامید به بحث گذارده خواهد شد تا نشان داده شود که فهم دکارتی از انسان و جهان تا چه حد بر جهان و اندیشه‌ی ما حاکم بوده و هست. پرسش بنیادین این است که آیا می‌توانیم هوشی مصنوعی‌ای خلق کنیم که همچون ما هم جهان‌مند باشد و هم هَمِ هستی خویش را داشته باشد؟ پاسخ این است که با مفصل‌بندی دکارتی از جهان و انسان این مهم غیرممکن خواهد بود.
 
ادامه شرح درس👇
@bidarschool
@bidarcourses

در جلسه‌ی سوم و با پایان نقد هایدگر بر دکارت به پیشینه‌ی بحث مکان به‌طور کلی و در دکارت به‌طور اخص خواهیم پرداخت. از ارسطو تا دکارت مفهوم مکان و چگونگی و چیستی مکان‌مندی انسان در همان هستی‌شناسی‌ای فهم می‌شد که ارسطو پایه گذارده بود و بر مبنای آن مکان چیزی از جنس طبیعت و بخشی از آن بود. با ورود دکارت نه هستی‌شناسی جوهرین ارسطو و تلقی جوهرین او از مکان بلکه چیستی و چگونگی نسبت ما با مکان دستخوش تغییر شد. دکارت طبیعت را جازدایی کرد تا مکان همسطح فیزیکی‌ـ‌ریاضیاتی خود را همچون امتداد آشکار کند. این مکان همسطح جهانی دیگر نه جزئی از طبیعت بلکه خود طبیعت بود به‌مثابه جوهری مستقل و تکین که امتداد عرض ذاتی آن است.

از نظر هایدگر  پرسش نه بر سر چیستی مکان فیزیکال، که به بهترین شیوه در حوزه‌ی علم و توسط دکارت مفصل‌بندی شده بود، بلکه بر سر نوع مواجهه‌ی ما با مکان و چگونگی نسبت ما با آن در مواجهه‌ی بسیط هرروزینه بود.

پرسش هایدگر این بود که کدام‌یک بر مبنای دیگری قابل‌فهم است؟ ما در نخستین تلاقی و در هرروزینگی با کدام در تعامل پیوسته قرار داریم و با کدام تلاقی می‌کنیم؟ آیا مکان زیسته‌ی اگزیستانسیال بر بنیاد مکان فیزیکال دکارتی قابل‌فهم است یا برعکس؟ نسبت ما به‌مثابه موجودی در‌ـ‌جهانی با مکان و مکان‌مندی چیست؟ مکان‌مندی دازاین چیست و چگونه و بر چه بنیادی ممکن است؟ مکان اگزیستانسیال به‌مثابه یکی از خصائل اگزیستانسیال دازاین چه نسبتی با در‌ـ‌جهان‌ـ‌بودن و چیستی اگزیستانسیال او دارد؟
 
در جلسه‌ی چهارم به اشتقاق مکان دکارتی از مکان اگزیستانسیال خواهیم پرداخت. در این جلسه نزدیکی اگزیستانسیال در وجوه مختلف آن، نسبت مأنوسیت با مکان، آزادسازی پیشا‌ـ‌اونتولوژیکی مکان توسط دازاین، و نسبت مکان‎مندی و زمان‌مندی بنیادین دازاین را مورد بحث قرار خواهیم داد.
 
در تمامی بخش‌ها منبع اصلی خود متن هستی و زمان است که در طی جلسه بخش‌هایی از آن در نسبت با مباحث مطرح‌شده خوانده خواهد شد؛ در تحلیل‌ها و خوانش خود از مسئله رویکردی پراگماتیک خواهیم داشت که بیشتر از هر کس دیگر از دریفوس و ریچاردسون وام‌دار است هر چند نه کاملاً.

آریا سلیمان‌پور فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه‌ی غرب از دانشگاه تبریز است. کار پژوهشی او در حوزه‌ی فلسفه‌ی زبان با تمرکز بر نسبت میان زبان و واقعیت در افلاطون آغاز شد که حاصل آن رساله‌ی کارشناسی ارشد او تحت عنوان «نسبت میان زبان و واقعیت در کراتولوس افلاطون» بود و به‌زودی به شکل کتاب منتشر خواهد شد. از مقالات او در این حوزه می‌توان به «چهره‌ی دوگانه‌ی ژانوس، محاوره‌ی پارمنیدس: نقد یا اصلاح بدفهمی»(مجله‌ی حکمت و معرفت)، «نسبت میان زبان و واقعیت در افلاطون: خوانشی از کراتولوس افلاطون در پرتو تمثیلات رساله‌ی جهموری»(مجله‌ی تاریخ فلسفه)، «سیاه‌مشق: تزهای سیزده‌گانه‌ی تکنیک نویسنده‌ی بنیامین»(مجله‌ی پروبلماتیکا)؛ و «اثبات گودل چگونه کار می‌کند؟» (مجله‌ی ایران آکادمیا)، اشاره کرد. او در حوزه‌های تاریخ فلسفه، فلسفه‌ی هنر و فلسفه‌ی یونان، و هستی‌شناسی پدیده‌شناختی هایدگر دوره‌های گوناگونی برگزار کرده است و در حال حاضر رساله‌ی دکتری خود را درباره‌ی «هستی‌شناسی پدیده‌شناختی زبان: معرفت و حقیقت در زبان اول» در دست کار دارد. 

لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره‌‌، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: www.tg-me.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
اخلاق علیه اخلاقیات؛
۲- نیچه و فلسفه‌ی معاصر
به‌هدایت محمد جواد سیدی
طول دوره: ۸ جلسه‌ی ۲ ساعته

@bidarschool
@bidarcourses

درسگفتار (آفلاین)
اخلاق علیه اخلاقیات؛
۲- نیچه و فلسفه‌ی معاصر
به‌هدایت محمد جواد سیدی
طول دوره: ۸ جلسه‌ی ۲ ساعته
 
در تاریخ فلسفه همواره تمایز مهمی بین اخلاق (ethics) و اخلاقیات (morality) وجود داشته است.‌ اما به تدریج این تمایز به سود اخلاقیات به محاق رفته است. اخلاق که شناخت توان‌‌های متفاوت هر موجود و «ارزیابی» میزان تحقق آنهاست، جای خود را به «داوری» اخلاقیاتی بر مبنای ارزش‌های ثابت می‌دهد. در این دوره‌ها با تکیه بر چهار فیلسوف یعنی اسپینوزا، نیچه، فوکو و دلوز، می‌کوشیم سیر تحول مفهوم اخلاق را دنبال کنیم. از اخلاق اسپینوزا تا تبارشناسی اخلاقیات نیچه، از شیزوکاوی دلوزی تا مقاومت فوکویی، نقاط تلاقی، تماس، اختلاف، واگرایی و همگرایی متعددی وجود دارد که با ردیابی آنها تلاش می‌کنیم طرحی از اخلاق در برابر اخلاقیات به دست دهیم.

در این دوره به تقابل اخلاق و اخلاقیات از منظر فلسفه‌ی نیچه نگاه خواهیم کرد. اخلاق و سیاست نیچه‌ای که از دهه‌ی ۱۹۶۰ به بعد بسیار پررونق بود، امروز با نقدهای جدی مواجه شده است. در این دوره نخست با تکیه بر متونی همچون تبارشناسی اخلاقیات، چنین گفت زرتشت، فراسوی خیر و شر و خواست قدرت طرحی از اخلاق نیچه‌ای ترسیم می‌کنیم و سپس بر خوانش کسانی چون فوکو، دلوز و هایدگر از اخلاق نیچه‌ای تمرکز خواهیم کرد.

تلاش می‌کنیم این اخلاق را از سویی از منظری اسپینوزایی بفهمیم و از سوی دیگر به ابعاد مختلف مفهوم پیچیده‌ی نیهیلیسم نگاهی بکنیم که خوانش‌های متفاوت و جذابی از آن در دهه‌های اخیر عرضه شده است. بیش از همه بر چهار متفکر و خوانش آنها از این مفهوم اشاره خواهیم کرد یعنی مارتین هایدگر، ژیل دلوز، ری برسیه و هیلان بنسوسان. در ادامه به خوانش‌های شتابگرا از نیچه خواهیم پرداخت و نقدهای این فلاسفه بر هستی‌شناسی و اخلاق نیچه‌ای را بررسی می‌کنیم. این دوره علاوه بر تداوم بحث اخلاق علیه اخلاقیات، درآمدی خواهد بود بر فلسفه‌ی پساانسانی معاصر.

محمدجواد سیدی فارغ‌التحصیل کارشناسی ادبیات انگلیسی از دانشگاه فردوسی مشهد، و کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه علامه‌ی طباطبایی است. او در ۱۳۹۵ از رساله‌ی دکترایش تحت عنوان «نیچه در تفاسیر هایدگر و دلوز: خاستگاه‌ها و مقصدها» در دانشگاه علامه‌ی طباطبایی دفاع کرده، از آن زمان تاکنون مشغول ترجمه و تدریس فلسفه‌ی معاصر بوده، و بر فلسفه‌ی معاصر اروپایی، بالاخص فلسفه‌ی معاصر فرانسوی و آلمانی متمرکز است. بخشی از مطالعات او معطوف به آثار متفکرانی چون فوکو، دلوز و آگامبن است و اندیشه‌ی آنها را در نسبت با انقلاب هستی‌شناختی هایدگر و همچنین بازگشت به اسپینوزا پس از دهه‌ی شصت میلادی مورد بررسی قرار می‌دهد. او در همین مسیر درسگفتارهای فوکو در کولژ دو فرانس و همچنین کتاب نابهنجاری وحشی اثر آنتونیو نگری را ترجمه کرده است. این آثار از سویی در پیوند با هستی‌شناسی‌های تفاوت مخصوصا نزد هایدگر و دلوز هستند و از سوی دیگر جنبه‌ی سیاسی این فلسفه‌ها را برجسته می‌کنند. سیدی در سال‌های اخیر بر فلسفه‌های پسادلوزی از بدیو و ژیژک تا ماتریالیسم نظری معاصر تمرکز داشته ‌است.

لطفا در صورت تمایل به شرکت در این دوره‌‌، از طریق یکی از راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
شماره‌ی تماس و واتس اپ: ۰۹۳۸۱۳۶۰۶۹۴
۰۲۱-۸۸۸۹۱۸۴۳
سایت: www.bidar.school
ایمیل: [email protected]
تلگرام: www.tg-me.com/bidarschool
اینستاگرام: bidar.school
کانال یوتیوب:Bidar School
آدرس: مدرسه‌ی بیدار، خیابان نجات الهی، کوچه‌ی نوید، پلاک ۴، طبقه‌ی همکف شرقی
@bidarschool
@bidarcourses