Масалан шу жой номини “Royal Central Park” эмас “Қироллик марказий ҳиёбони” деб номласа яна ҳам жарангдор, улуғвор ва ҳашаматли кўринган бўлар эди. Афсуски Қирғизистонда ҳам биздаги сингари инглизча номлаш авж оляпти. Шу жумланинг қирғизчаси “Королдук борбордук парк” бўлар экан. Менимча, қирғизчаси ҳам жарангдор.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
“Ком ту дуба” бу жуда маъноли ва инсон қалбида севги-муҳаббатни жўш урдирадиган сўз. Қиз ҳақиқий муҳаббатини топибди. 🫶
АҚШ ўз миллий хавфсизлигини хатарга қўядиган маълумотлар тўлқинини эълон қилди. Бугун балки кечадир билмайман. Ахборот шунчалик кўпки, уларни таҳлил қилишга умр етмайди.
Хўш, Кеннедийнинг қотиллиги билан боғлиқ маълумотлар АҚШ Миллий архиви томонидан эълон қилинганидан сўнг, ҳужжатларнинг маълум бир қисмини кўчириб олиш ва таҳлил қилишга киришдим. Ушбу ҳужжатларда келтирилишича СССР Махфий хизматлари турли хил каналлар ва разведка бўлинмалари ёрдамида Ли Ҳарвий Освалд томонидан президент Кеннедийни ўлдиришни режалаштираётганини АҚШ разведкасига маълум қилган.
Ушбу ҳужжатлар таҳлилига кўра айтиш мумкинки, разведка бўлинмалари кузатувдаги шахснинг нафақат шахсий алоқа ва хизмати балки унинг ижтимоий кайфияти, психологик ҳолати ва одатлари тўғрисида маълумотлар тўплаган.
Масалан, КГБ жосуси Валерий Владимирович Костиков ҳақида ҳужжатларда шундай маълумот келтирилган: “У Мексикада фаолият юритаётган самарали ва энг хавфли жосуслардан. Ҳеч қандай ахлоқий қарашларга эга эмас. На таълим ва на тарбия кўрган. 1968 йил Мексикадаги СССР элчихонаси ходими сифатида фаолият бошлаганидан сўнг. Энг биринчи қилган иши маҳаллий фоҳишахонага ташриф буюриш бўлган. Унинг фоҳишахона ёнида маҳаллий аҳоли билан жанжаллашгани газета ва журналларда шов-шув кўтарди, аммо бу ҳолат унинг имижига салбий таъсир кўрсатмади.
Шунингдек, кузатувда бўлган, махфий рақам билан шифрланган Л/1 рақамли шахснинг характери хусусида шундай маълумотлар берилади: “У кечаси ва ёмғирли ҳавода машина ҳайдашни хушламайди. Одатда сокин, оғир-босиқ инсон кўринса-да, машина рулига ўтиргач агрессив ва асабий бўлиб қолади. Л/1 қашшоқ оиладан чиққанлиги сабабли ҳамма нарсани жуда кўп миқдорда харид қилади. Аёли Ф/86 унинг харидларини назорат қилиб туришга мажбур. Л/1 нинг рафиқаси катта қизи билан жуда ёмон муносабатда. Ф/86 бу қизни “ўзини “кубалик фоҳишалардек” тутади” дея танқид қилади. Оилавий муносабатлари яхши эмас”.
Бундан ташқари, ҳужжатларда АҚШ разведкасининг дунё давлатларидаги махфий истеҳкомлари қайси шаҳарларда жойлашганлиги тўғрисидаги маълумотлар ҳам бор.
Хўш, Кеннедийнинг қотиллиги билан боғлиқ маълумотлар АҚШ Миллий архиви томонидан эълон қилинганидан сўнг, ҳужжатларнинг маълум бир қисмини кўчириб олиш ва таҳлил қилишга киришдим. Ушбу ҳужжатларда келтирилишича СССР Махфий хизматлари турли хил каналлар ва разведка бўлинмалари ёрдамида Ли Ҳарвий Освалд томонидан президент Кеннедийни ўлдиришни режалаштираётганини АҚШ разведкасига маълум қилган.
Ушбу ҳужжатлар таҳлилига кўра айтиш мумкинки, разведка бўлинмалари кузатувдаги шахснинг нафақат шахсий алоқа ва хизмати балки унинг ижтимоий кайфияти, психологик ҳолати ва одатлари тўғрисида маълумотлар тўплаган.
Масалан, КГБ жосуси Валерий Владимирович Костиков ҳақида ҳужжатларда шундай маълумот келтирилган: “У Мексикада фаолият юритаётган самарали ва энг хавфли жосуслардан. Ҳеч қандай ахлоқий қарашларга эга эмас. На таълим ва на тарбия кўрган. 1968 йил Мексикадаги СССР элчихонаси ходими сифатида фаолият бошлаганидан сўнг. Энг биринчи қилган иши маҳаллий фоҳишахонага ташриф буюриш бўлган. Унинг фоҳишахона ёнида маҳаллий аҳоли билан жанжаллашгани газета ва журналларда шов-шув кўтарди, аммо бу ҳолат унинг имижига салбий таъсир кўрсатмади.
Шунингдек, кузатувда бўлган, махфий рақам билан шифрланган Л/1 рақамли шахснинг характери хусусида шундай маълумотлар берилади: “У кечаси ва ёмғирли ҳавода машина ҳайдашни хушламайди. Одатда сокин, оғир-босиқ инсон кўринса-да, машина рулига ўтиргач агрессив ва асабий бўлиб қолади. Л/1 қашшоқ оиладан чиққанлиги сабабли ҳамма нарсани жуда кўп миқдорда харид қилади. Аёли Ф/86 унинг харидларини назорат қилиб туришга мажбур. Л/1 нинг рафиқаси катта қизи билан жуда ёмон муносабатда. Ф/86 бу қизни “ўзини “кубалик фоҳишалардек” тутади” дея танқид қилади. Оилавий муносабатлари яхши эмас”.
Бундан ташқари, ҳужжатларда АҚШ разведкасининг дунё давлатларидаги махфий истеҳкомлари қайси шаҳарларда жойлашганлиги тўғрисидаги маълумотлар ҳам бор.
“Мақтаган қиз тўйда *сиради” деган мақол бугун чилпарчин бўлсин. Лекин булар ҳар доим мана шунақа вазиятларда Миржалол Қосимов тили билан айтганда “ы қилиб қўйган”.
Нима бўлса ҳам умид қиламиз, ишонамиз, кутамиз илоҳим Эронни ҳам, Қирғизистонни ҳам ютинглар йигитлар. Мен хато гапирган бўлиб чиқай.
Нима бўлса ҳам умид қиламиз, ишонамиз, кутамиз илоҳим Эронни ҳам, Қирғизистонни ҳам ютинглар йигитлар. Мен хато гапирган бўлиб чиқай.
ODDIY YO'LOVCHI
“Мақтаган қиз тўйда *сиради” деган мақол бугун чилпарчин бўлсин. Лекин булар ҳар доим мана шунақа вазиятларда Миржалол Қосимов тили билан айтганда “ы қилиб қўйган”. Нима бўлса ҳам умид қиламиз, ишонамиз, кутамиз илоҳим Эронни ҳам, Қирғизистонни ҳам ютинглар…
Ва мен ноҳақман худога шукр 🇺🇿😅
Ҳўш, каналимни анчадан бери кузатиб келаётганлар билади футболга қизиқмайман. Шунчаки, ўзимизнинг қоракўзлар МТЖ ўйнаса, Манчестр ситий ва Рома ўйнаса ўзимизникиларни қўллаб-қувватлаш учун томоша қиламан.
МТЖнинг жаҳон чемпионатини нақд қилиши учун яна 3 та ўйини қолди:
1. Ўзбекистон-Эрон (25 март)
2. Ўзбекистон-БАА (5 июнь)
3. Ўзбекистон-Қатар (10 июнь)
Ҳозирда 16 очко билан гуруҳда 2 ўринда турибмиз. КХДР-Қатар ўйинида корейслар бир амаллаб ҳеч қурса дурранг ўйнашганида ЖЧни нақд қилган бўлар эдик.
Энди МТЖ олдида 3 та ўйиннинг камида 2 тасини ютиб, 1 тасини дурранг ўйнашдек вазифа турибди. Йигитларга омад тилаймиз.
МТЖнинг жаҳон чемпионатини нақд қилиши учун яна 3 та ўйини қолди:
1. Ўзбекистон-Эрон (25 март)
2. Ўзбекистон-БАА (5 июнь)
3. Ўзбекистон-Қатар (10 июнь)
Ҳозирда 16 очко билан гуруҳда 2 ўринда турибмиз. КХДР-Қатар ўйинида корейслар бир амаллаб ҳеч қурса дурранг ўйнашганида ЖЧни нақд қилган бўлар эдик.
Энди МТЖ олдида 3 та ўйиннинг камида 2 тасини ютиб, 1 тасини дурранг ўйнашдек вазифа турибди. Йигитларга омад тилаймиз.
Кечаги ўйинда ҳамма нарса зўр бўлди. Менимча энг катта камчилик йигитлар биргаликда кўпроқ шуғулланиши керак экан. Бизда стандарт вазиятлар яратиш, ярим ҳимоячиларнинг ҳужум ташкиллаштириши ТОП даражада бўлди, аммо ўша вазиятларни охирига етказишда ҳужумчиларимиз бир бирини тушунмай қолди. Биргаликда кўпроқ машғулот ўтказишса, балки жаҳон чемпиони ҳам бўлармиз. 😅
2023 йил майида Туркияда президентлик сайлови бўлганди. Соҳам сайлов бўлгани учун Малдивда сайлов бўлса ҳам сайловдан олдинги охирги ҳафталарни тўлиқ кузатиб бораман. Чунки демократик жамиятларда сайловнинг сўнги ҳафтаси энг оғир ҳафта ҳисобланади.
2023 йилги Туркиядаги сайловда ҳам охирги ҳафтада содир бўлган кескин сийёсий баҳслар ва уларда Икром Имомўғлининг чиқишларини кузатиб анча хулосалар қилгандим. Ўша вақтларда Туркияда таҳсил олаётган Исфандиёр ака билан шу мавзу юзасидан жуда кўп баҳслашар эдик. Ўша баҳсларнинг бирида номзодлардан бири Кемал Қиличдор ўғлининг сиёсий саҳнадан йўқолиши ва кейинчалик Икром Имом ўғли ҳам қамалишини айтгандим. Табийки, Исфандиёр ака бунга ишонмаганди. Мана Қиличдор ўғли сиёсий саҳнадан тушди. Икром Имом ўғли эса қамалди.
Бу жуда оддий таҳмин бўлиб кўриниши мумкин, аммо сиёсий контексда мураккаб жараён ҳисобланади. 90-йиллар бўлганида Қиличдор ўғли сайланган бўлар эди. Аммо ўша даврда ҳам Икром Имом ўғлининг энг камида қамалиши 100% аниқ. Нега? Чунки, Имом ўғлининг сиёсий иқтидори давлат раҳбари бўлиш учун жуда мос. У нотиқ, ёш, ақлли сиёсатчи, мерлик даврида жуда катта сиёсий инқирозларни еча олган шахс. Ташқи кўриниши, мимикалари ва халқни ишонтира олиши ҳар қандай сиёсий тизимни чўчитади. Агар мен Туркия президенти бўлганимда ҳам энг биринчи бўлиб Икром Имом ўғлини майдондан йўқотар эдим.
Икром Имом ўғли Туркиядаги ҳар қандай сиёсий кланлар учун ноқулай номзод. У иқтидорга келса, барча кланлар келажаги мавҳум қолади. Аммо халқ учун энг идеал номзод ҳам Икром Имом ўғли бўлади. Бу энди Туркиянинг шахсий масаласи. Эрдўған даврида Туркия ҳарбий саноатда жуда олис марраларни эгаллади. АҚШ тарихини такрорлаб, саноатни ҳврбийлаштирди. Минтақадаги энг қудратли давлатга айланди. Аммо ҳар қандай шахснинг ҳам ўзига яраша ютуқ ва камчиликлари бўлади.
Энди воқеалар давомида, намойишчилар босими сабаб Имом ўғли озод қилинар, аммо яқин ойлар ёки кейинги сайловгача саломатлиги сабаб ўлиб қолиши мумкин.
2023 йилги Туркиядаги сайловда ҳам охирги ҳафтада содир бўлган кескин сийёсий баҳслар ва уларда Икром Имомўғлининг чиқишларини кузатиб анча хулосалар қилгандим. Ўша вақтларда Туркияда таҳсил олаётган Исфандиёр ака билан шу мавзу юзасидан жуда кўп баҳслашар эдик. Ўша баҳсларнинг бирида номзодлардан бири Кемал Қиличдор ўғлининг сиёсий саҳнадан йўқолиши ва кейинчалик Икром Имом ўғли ҳам қамалишини айтгандим. Табийки, Исфандиёр ака бунга ишонмаганди. Мана Қиличдор ўғли сиёсий саҳнадан тушди. Икром Имом ўғли эса қамалди.
Бу жуда оддий таҳмин бўлиб кўриниши мумкин, аммо сиёсий контексда мураккаб жараён ҳисобланади. 90-йиллар бўлганида Қиличдор ўғли сайланган бўлар эди. Аммо ўша даврда ҳам Икром Имом ўғлининг энг камида қамалиши 100% аниқ. Нега? Чунки, Имом ўғлининг сиёсий иқтидори давлат раҳбари бўлиш учун жуда мос. У нотиқ, ёш, ақлли сиёсатчи, мерлик даврида жуда катта сиёсий инқирозларни еча олган шахс. Ташқи кўриниши, мимикалари ва халқни ишонтира олиши ҳар қандай сиёсий тизимни чўчитади. Агар мен Туркия президенти бўлганимда ҳам энг биринчи бўлиб Икром Имом ўғлини майдондан йўқотар эдим.
Икром Имом ўғли Туркиядаги ҳар қандай сиёсий кланлар учун ноқулай номзод. У иқтидорга келса, барча кланлар келажаги мавҳум қолади. Аммо халқ учун энг идеал номзод ҳам Икром Имом ўғли бўлади. Бу энди Туркиянинг шахсий масаласи. Эрдўған даврида Туркия ҳарбий саноатда жуда олис марраларни эгаллади. АҚШ тарихини такрорлаб, саноатни ҳврбийлаштирди. Минтақадаги энг қудратли давлатга айланди. Аммо ҳар қандай шахснинг ҳам ўзига яраша ютуқ ва камчиликлари бўлади.
Энди воқеалар давомида, намойишчилар босими сабаб Имом ўғли озод қилинар, аммо яқин ойлар ёки кейинги сайловгача саломатлиги сабаб ўлиб қолиши мумкин.
Ўзбекистондаги ҳар қандай маҳсулот шархи:
“Бизада енгилини жинниси. Жйгар маши видеога битта лайк босиб, шуни ният қиган яқинларга жўнатиб қўямиз. Машолло буни қаренг, вашшему. Вай-вай буни қаренг кишнаб турибдию. Зўр нархда сотвоммиз. Жйгар агар маши нархдан арзонини топсез сизга текинга бервораман. Состоянияси тикка бўп турибди. Рангини қаренг сочний. Кеняйимга оберворадиган жойиююю”
“Бизада енгилини жинниси. Жйгар маши видеога битта лайк босиб, шуни ният қиган яқинларга жўнатиб қўямиз. Машолло буни қаренг, вашшему. Вай-вай буни қаренг кишнаб турибдию. Зўр нархда сотвоммиз. Жйгар агар маши нархдан арзонини топсез сизга текинга бервораман. Состоянияси тикка бўп турибди. Рангини қаренг сочний. Кеняйимга оберворадиган жойиююю”
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Жон томирим сўрайди маним.
Қалб ва қоним сўрайди маним.
Қадим хотирларим сўрайди маним.
Ким бўлар у - Ҳумой?
Унинг онаси қуёш
Нурли сувга чўмдириб олган
Унинг отаси Самрау
Эзгуликка ўргатган
Бошқирд қўшиқчиси Мусума Адел гербимизда тасвирланган Ҳумо қуши ҳақидаги қадимги туркий халқлар афсонасини куйлабди.
Қалб ва қоним сўрайди маним.
Қадим хотирларим сўрайди маним.
Ким бўлар у - Ҳумой?
Унинг онаси қуёш
Нурли сувга чўмдириб олган
Унинг отаси Самрау
Эзгуликка ўргатган
Бошқирд қўшиқчиси Мусума Адел гербимизда тасвирланган Ҳумо қуши ҳақидаги қадимги туркий халқлар афсонасини куйлабди.
#душанба_дардлари
- Нима билан шуғулланасиз?
- Банан сотаман. Наша сотаман. Одам ўлдираман.
- Жиддий гапиряпсизми?
- Ҳазиллашдим. Банан сотмайман.
- Нима билан шуғулланасиз?
- Банан сотаман. Наша сотаман. Одам ўлдираман.
- Жиддий гапиряпсизми?
- Ҳазиллашдим. Банан сотмайман.
Шарқ ва Ғарб мамлакатларида полициянинг имижи масаласида икки хил ёндашув бор. Қадимий матнларга қарайдиган бўлсак ҳам ғарбда полициянинг илдизи бўлган рицарларга муносабат яхши бўлганини кўришимиз мумкин. Рицарларга халоскор шахс сифатида қараб келишган. Аммо шарқ мамлакатларида миршабларга нисбатан қадимдан муносабат яхши бўлмаган.
Низомулмулкнинг "Сиёсатнома" асарида Исфаҳонда уйини миршаблар бузиб ташлаган кишининг халифага арз қилиб боргани тўғрисида ривоят бор. Шунингдек, Муқимийнинг ҳажвий асарларида ҳам халқ миршабларга нисбатан ижобий муносабатда бўлмаганлигини кўриш мумкин.
Шу сабабли ғарбда бугунги кунда ҳам полиция касбига "нажоткор" қиёфасида қараб келишади. Моҳир, халқни ўғри ва муттаҳамлардан қўриқлайдиган полициячилар ҳақида жуда кўп фильмлар олишади. Шарқда эса ҳали ҳам полицияга зўравонликни қонуний тарзда амалга оширадиган, буйруқни қонунийлигини муҳокама қилмай бажарадиган шахс сифатида қарайдилар.
Ҳозир ҳам халқ орасида "мелисага, балнисага ва банкка ишинг тушмасин" деган дуосифат ҳикмат юради. Буларнинг барчаси бежизга эмас. Милиция имижини шакллантиришда йўл қўйилган жиддий хатолар бор. Аслида ходимларга жазоловчи эмас, ҳимоя қилувчи шахс сифати берилганида эди, имиж устида ишлашга ортиқча вақт ҳам керак бўлмаган бўларди.
Туркиядаги воқеаларга қараб, яна бир бор қардош эканлигимизга амин бўламан-да.
Низомулмулкнинг "Сиёсатнома" асарида Исфаҳонда уйини миршаблар бузиб ташлаган кишининг халифага арз қилиб боргани тўғрисида ривоят бор. Шунингдек, Муқимийнинг ҳажвий асарларида ҳам халқ миршабларга нисбатан ижобий муносабатда бўлмаганлигини кўриш мумкин.
Шу сабабли ғарбда бугунги кунда ҳам полиция касбига "нажоткор" қиёфасида қараб келишади. Моҳир, халқни ўғри ва муттаҳамлардан қўриқлайдиган полициячилар ҳақида жуда кўп фильмлар олишади. Шарқда эса ҳали ҳам полицияга зўравонликни қонуний тарзда амалга оширадиган, буйруқни қонунийлигини муҳокама қилмай бажарадиган шахс сифатида қарайдилар.
Ҳозир ҳам халқ орасида "мелисага, балнисага ва банкка ишинг тушмасин" деган дуосифат ҳикмат юради. Буларнинг барчаси бежизга эмас. Милиция имижини шакллантиришда йўл қўйилган жиддий хатолар бор. Аслида ходимларга жазоловчи эмас, ҳимоя қилувчи шахс сифати берилганида эди, имиж устида ишлашга ортиқча вақт ҳам керак бўлмаган бўларди.
Туркиядаги воқеаларга қараб, яна бир бор қардош эканлигимизга амин бўламан-да.
Анча ривожланиб кетганмиз аслида. Марказий Осиёда иновация ва АТ марказига айланганмиз. Аммо бизни майда маиший муаммолар гирдобига солишгани учун, шунча қилинган ишларни, тараққиётни кўзларимиз кўрмайди. Бу бизнинг айбимиз эмас. Кўзларимизни кўр қилиб, бизни оддий эҳтиёжларга боғлаб қўйганларнинг айби. Ўзбекистон тараққий этмоқда, 2010 йилги Ўзбекистон билан 2025 йилги Ўзбекистоннинг осмон билан ерча фарқи бор. Эҳтиёжларимиз ҳам ортди.
Ўзбекистон бугун ғалаба қилса битта қора қўчқорчани сўйиб тарқатам 🇺🇿🇺🇿🇺🇿 ҳисобни ёзиб кетинглар
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Шу мумиёларни очишаётган вақтда одам бошқача қўрқиб туради-я, худдики ичидан қўрқинчли бирор нарса чиқиб келадигандек. Айтиб бўладими Қадимги Мисрдан ҳамма нарса кутиш мумкин. Хатто улар қурган пирамидалар 2500 минг йилдан бери тикка турибди. Камига Ҳуфу, Ҳафра ва Минкауранинг остида 260 метр чуқурликкача кетган алоҳида иношоатлар қурилганлиги аниқланди яқинда. Бу мумио ҳам “свежий” мумиё дейишди, ким билсин.
Ҳасан ас Саббоҳ, низорийлар таълимоти ва ассасинлар тўғрисида
Ҳасан ас Саббоҳ номи тилга олинганда Европада энг биринчи бўлиб ассасинлар зикр қилинади. Ассасинлар махсус тайёрланган гуруҳ бўлиб танланган душманларни яширин ва тактик жиҳатдан пухта ўйланган режа асосида қатл этувчи суиқасдчилар гуруҳи бўлган.
Ассасин сўзининг келиб чиқиши эса “Ҳашҳаш” сўзига бориб тақалади. Турк тилидан таржима қилганда бў сўз “наша (кўкнори)” маъносини билдиради. Бунга эса махсус гуруҳлар Ҳасан ас Саббоҳ томонидан наша чектирилиб махсус тайёрланган “жаннатга олиб борилганлиги” ва у ерда жаннат кўрсатилиб, садоқат олинганлиги сабаб қилиб кўрсатилади.
Аммо ассасинлар наша таъсирида ясама жаннат орқали алданганлиги исботланмаган. Чунки гуруҳ махфий бўлиб маълумотлар қаттиқ сир сақланган.
Ҳасан ас Сабоҳ тарихий шахс. 1050 йил Рай шаҳрида туғилган. Дастлаб сунний таълимоти бўйича таҳсил олган. Кейинчалик Мисрда Фотимий ҳалифалиги хизматига кириб шиа мазҳабига ўтган. Фотимий ҳалифа вафот этгач, вориси Мусталийни эмас балки Низорни ҳалифа сифатида тан олган. Низор ўлдирилгач, ўзининг шиа исмиолийлар мазҳабида “низорийлар” йўналишига асос солган.
Ҳасан ас Саббоҳ - ўқимишли мутафаккир бўлган. Фаолиятини Аламут қаъласида ривожлантирган. Аламут қалъасини илм, фан ва дин ривожига катта ҳисса қўшган марказга айлантирган. Математика, ҳандаса, астрономия, теология фанларини чуқур ўрганган. Аламут қалъласида катта кутубхоналар ташкил этиб, хорижий асарларни форс ва араб тилига таржима қилдирган. Аламут ўша даврда алоҳида шаҳар-давлатга айланган.
Ҳасан ас Саббоҳ астрономияни Нишопурда Умар Ҳайёмдан ўрганган. Ўша давр тарихчилари Низом ул Мулк, Умар Ҳайём ва Ҳасан Саббоҳнинг тарихий дўстлиги ҳақида ёзишган. Ҳасан Саббоҳ салжуқийлар, аббосийлар, фотимийлар ва салибчиларга қарши курашган. Хатто салжуқий ҳукмдор Маликшоҳ ва унинг вазири Низом ул Мулк (ўз дўсти)ни ассасинлар ёрдамида ўлдирган.
У 1124 йил Аламутда вафот этган. Издошлари унинг қабри топилмаслиги учун дафн ерини сир сақлашади. Низорийлар ҳаракати унинг вафотидан кейин ҳам давом этди. 1256 йил Ҳулоку бошчилигидаги муғуллар Бағдодни эгаллагач Аламут қалъасини ҳам вайрон қилишди.
Ҳасан ас Саббоҳ даврини шиаларда “шиа ренессанси” даври деб эслашади. Низорийлар ҳаракати эса ҳали ҳам мавжуд. Ҳозирги низорийлар етакчиси Шоҳ Карим ал-Ҳусайний Ага Хон IV ҳисобланади. Низорийлар бугунги кунда Канада, Франция, Тожикистон, Сурия, Кения ва Ҳиндистонда мавжуд. Аммо улар орасида ассасинлар борми йўқми буниси менга қоронғи.
Айрим манбалар Ҳасан ас Саббоҳ Имом Ғаззолийни ўлдиртирган дейишади, аммо ҳеч бир тарихий манбада Имом Ғаззолийни суиқасддан ўлгани келтирилмаган. Иккисининг ўртасидаги кураш Имом Ғаззолийнинг Низорийларга қарши ёзган “Фазиҳатул Батинийя” (ботинийлар фосиқлиги) асари билан боғлиқ. Имом Ғаззолий 1111 йил ўз она шаҳри Тусда зоҳидликда вафот этган.
П.С Ҳасан ас Саббоҳ Аламутда тузган шаҳар-давлат тарихдаги илк социалистик бошқарувдаги марксистик давлат бўлган.
Ҳасан ас Саббоҳ номи тилга олинганда Европада энг биринчи бўлиб ассасинлар зикр қилинади. Ассасинлар махсус тайёрланган гуруҳ бўлиб танланган душманларни яширин ва тактик жиҳатдан пухта ўйланган режа асосида қатл этувчи суиқасдчилар гуруҳи бўлган.
Ассасин сўзининг келиб чиқиши эса “Ҳашҳаш” сўзига бориб тақалади. Турк тилидан таржима қилганда бў сўз “наша (кўкнори)” маъносини билдиради. Бунга эса махсус гуруҳлар Ҳасан ас Саббоҳ томонидан наша чектирилиб махсус тайёрланган “жаннатга олиб борилганлиги” ва у ерда жаннат кўрсатилиб, садоқат олинганлиги сабаб қилиб кўрсатилади.
Аммо ассасинлар наша таъсирида ясама жаннат орқали алданганлиги исботланмаган. Чунки гуруҳ махфий бўлиб маълумотлар қаттиқ сир сақланган.
Ҳасан ас Сабоҳ тарихий шахс. 1050 йил Рай шаҳрида туғилган. Дастлаб сунний таълимоти бўйича таҳсил олган. Кейинчалик Мисрда Фотимий ҳалифалиги хизматига кириб шиа мазҳабига ўтган. Фотимий ҳалифа вафот этгач, вориси Мусталийни эмас балки Низорни ҳалифа сифатида тан олган. Низор ўлдирилгач, ўзининг шиа исмиолийлар мазҳабида “низорийлар” йўналишига асос солган.
Ҳасан ас Саббоҳ - ўқимишли мутафаккир бўлган. Фаолиятини Аламут қаъласида ривожлантирган. Аламут қалъасини илм, фан ва дин ривожига катта ҳисса қўшган марказга айлантирган. Математика, ҳандаса, астрономия, теология фанларини чуқур ўрганган. Аламут қалъласида катта кутубхоналар ташкил этиб, хорижий асарларни форс ва араб тилига таржима қилдирган. Аламут ўша даврда алоҳида шаҳар-давлатга айланган.
Ҳасан ас Саббоҳ астрономияни Нишопурда Умар Ҳайёмдан ўрганган. Ўша давр тарихчилари Низом ул Мулк, Умар Ҳайём ва Ҳасан Саббоҳнинг тарихий дўстлиги ҳақида ёзишган. Ҳасан Саббоҳ салжуқийлар, аббосийлар, фотимийлар ва салибчиларга қарши курашган. Хатто салжуқий ҳукмдор Маликшоҳ ва унинг вазири Низом ул Мулк (ўз дўсти)ни ассасинлар ёрдамида ўлдирган.
У 1124 йил Аламутда вафот этган. Издошлари унинг қабри топилмаслиги учун дафн ерини сир сақлашади. Низорийлар ҳаракати унинг вафотидан кейин ҳам давом этди. 1256 йил Ҳулоку бошчилигидаги муғуллар Бағдодни эгаллагач Аламут қалъасини ҳам вайрон қилишди.
Ҳасан ас Саббоҳ даврини шиаларда “шиа ренессанси” даври деб эслашади. Низорийлар ҳаракати эса ҳали ҳам мавжуд. Ҳозирги низорийлар етакчиси Шоҳ Карим ал-Ҳусайний Ага Хон IV ҳисобланади. Низорийлар бугунги кунда Канада, Франция, Тожикистон, Сурия, Кения ва Ҳиндистонда мавжуд. Аммо улар орасида ассасинлар борми йўқми буниси менга қоронғи.
Айрим манбалар Ҳасан ас Саббоҳ Имом Ғаззолийни ўлдиртирган дейишади, аммо ҳеч бир тарихий манбада Имом Ғаззолийни суиқасддан ўлгани келтирилмаган. Иккисининг ўртасидаги кураш Имом Ғаззолийнинг Низорийларга қарши ёзган “Фазиҳатул Батинийя” (ботинийлар фосиқлиги) асари билан боғлиқ. Имом Ғаззолий 1111 йил ўз она шаҳри Тусда зоҳидликда вафот этган.
П.С Ҳасан ас Саббоҳ Аламутда тузган шаҳар-давлат тарихдаги илк социалистик бошқарувдаги марксистик давлат бўлган.