دورهٔ دوم نگاه؛
والد بودن و تسهیلگری همسو با طبیعت

🏵️ کارگاه یکم: از کدامین نظرگاه به کودکی می‌نگریم؟

⏰ زمان: ۲۲ اردیبهشت

🗒️ ثبت‌نام: @Koodakikoo_Contact

⏳ مهلت ثبت‌نام: تا ۲۰ اردیبهشت

کودکی‌کو

بگذارید کودکانتان حیرت را تجربه کنند. خاک، درخت، زندگی را لمس کنند....

👈🏻 برای ورود به کانال " نوبانگ اندیشه " روی لینک زیر کلیک کنید:

@NobangAndisheh

🏵 دورهٔ مقدماتی تسهیلگری در عمل 🏵

🔎 آشنایی با تسهیلگری کودک در بستر طبیعت، جامعه و شهر

🗓 دوره خرداد ۱۴۰۴
- یکشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها، از ۳۱ اردیبهشت
- مهلت ثبت‌نام تا ۲۷ اردیبهشت

🔖 برای ثبت‌نام می‌توانید به @Koochar_Contact در تلگرام پیام دهید.

. www.tg-me.com/KoocharNatureschool
. instagr.am/KoocharNatureSchool

کوچار

▫️تنهایی خطرناک
▪️نویسنده: استیون کلرت
نقاشی: علی نورپور

آیا مردم بی‌دلبستگی عاطفی قوی به طبیعت به اندازه کافی برای حفاظت جهان طبیعی تلاش می‌کنند؟ مراقبت موثر از محیط زیست بیشتر نیازمند درک و تعهد عاطفی است تا درک عقلانی. برای حفاظت از زمین، عقل و عاطفه باید یکدیگر را کامل کنند؛ همان‌طور که برای عملکرد پایه سلامت جسمی و روانی ما نیز چنین چیزی ضرورت دارد.
{متن کامل👇}

@cnstudy| مطالعات‌کودک‌وطبیعت‌

▫️تنهایی خطرناک
نویسنده: استیون کلرت
آیا مردم بی‌دلبستگی عاطفی قوی به طبیعت به اندازه کافی برای حفاظت جهان طبیعی تلاش می‌کنند؟ مراقبت موثر از محیط زیست بیشتر نیازمند درک و تعهد عاطفی است تا درک عقلانی. برای حفاظت از زمین عقل و عاطفه باید یکدیگر را کامل کنند، همان‌طور که برای عملکرد پایه سلامت جسمی و روانی ما نیز چنین چیزی ضرورت دارد.
ما زمانی گونه‌های دیگر، مناظر طبیعی و حتی ساختمان‌ها را واجد ارزش حفاظت می‌دانیم که به آنها دلبستگی عاطفی داشته باشیم و دریابیم که چقدر وضعیتشان بر سلامت و رفاه ما تاثیر دارد. مراقبت و عشق به طبیعت انگیزه ما برای حفظ این موجودات و مکان‌ها را نه فقط در حکم عمل خیر و نیکوکارانه، بلکه به عنوان حس نوعدوستی، با فهم عمیق از منافع شخصی خود ما افزایش می‌دهد.
هنگامی‌که ارتباط عاطفی را با جهان طبیعی انکار یا تحقیر می‌کنیم، ناخواسته ظرفیت جسمی و روانی خود را کاهش داده‌ایم. آن هنگام که بشر از نظر عاطفی از طبیعت دور شود، نابودی خود را فراخوانده است. این آن چیزی است که انسان‌شناس ریچارد نیلسون آن را «تنهایی خطرناک» می‌نامد. نلسون درباره‌ی این قطع ارتباط با طبیعت به‌عنوان مصیبتی درحال رشد در زندگی مدرن چنین اظهارنظر می‌کند:

" احتمالا تا کنون هیچ جامعه‌ای مانند جامعه‌ی ما تا این حد با طبیعت بیگانه نبود و طبیعت را از چنین فاصله دوری مشاهده نکرده و تصور تیره از حفاظت محیط‌زیست نداشته است... با این‌ حال، علاقه و هیجان برای زندگی مثل نیاز به آب، غذا و هوا حیاتی است. این علاقه ممکن است در ما آن‌قدر عمیق باشد که فقط با یک قرن دوری بیمارگونه از آن‌چنان دست‌خوش پیامدهایی شده باشیم که ما را به نقطه‌ی بازاندیشی درباره‌ی آن بازگردانید باشد... ادوارد اُ ویلسون می‌پرسد: « آیا ممکن است که بشریت زندگی را به‌قدری دوست داشته باشد که آن را حفظ کند؟» مسلماً هیچ پرسش مهم‌تری وجود ندارد...، اما به‌نظر می‌رسد تقریباً همیشه در طول تاریخ، انسان، عاشق حیات بوده‌است"

عشق به طبیعت اغلب با علاقه خاصی به یک جانور گیاه یا چشم‌انداز خاص که به موضوع دل‌بستگی عاطفی ما بدل شده‌است، شروع می‌شود. این وضعیت اغلب زمانی رخ می‌دهد که با یک قطعه زمین یا یک موجود احساس صمیمیت کنیم. در ابتدای آشنایی، حس راحتی نداریم. با این‌ حال در طول زمان و با صبر، ارتباطات قوی عاطفی و فکری با مکان‌ها و موجودات خاص تشکیل می‌دهیم. هنگامی‌که این اتفاق بیفتد، این مکان‌ها و گونه‌ها را بخشی از وجود هویت و حتی روح خود کرده‌ایم. ما اختیار جسمی و ذهنی این ویژگی‌های طبیعی از آن خود می‌کنیم و آن‌ها اختیار ما را به دست می‌گیرند. در جهان مشترکمان بدل به همکار می‌شویم و در فرایندهای محیط‌زیستی که اساس پایداری ما می‌شوند، با هم شریک می‌شویم. ما به اعضای اجتماعی از روابط بدل می‌شویم و بیشتر احساس زنده بودن می‌کنیم، آن‌هم در صلح و آرامش و عشق زمینی که بخشی از وجود ماست.
▪️منبع:
[حق مادرزاد: انسان و طبیعت در دنیای امروز | استیون کلرت | ترجمه عبدالحسین وهاب‌زاده، سید مصطفی چشمی و روشنک شهریاری| نشر نو،چاپ اول، تهران:1400 ]

@cnstudy| مطالعات‌کودک‌وطبیعت‌

آنونس گفت و گو با حسین وهاب‌زاده (مدرس حوزه محیط زیست، بوم‌شناس و بنیانگذار مدرسه طبیعت)
گفت و گوی کامل با ایشان هم اکنون در سایت و کانال یوتیوب آرته
یوتیوب:
https://B2n.ir/zk2653
سایت انگلیسی:
https://artebox.org/vahabzadeh-01
سایت فارسی:
https://B2n.ir/qg7769

👈🏻 برای ورود به کانال " نوبانگ اندیشه " روی لینک زیر کلیک کنید:

@NobangAndisheh

گفتگوی آرته‌باکس با عبدالحسین وهاب‌زاده در ۴۰ قسمت ویدیویی منتشر شد...

https://artebox.ir/Artist/Intro/2126/%d8%ad%d8%b3%db%8c%d9%86-%d9%88%d9%87%d8%a7%d8%a8-%d8%b2%d8%a7%d8%af%d9%87/

فیلم‌های این کانال «برای کودکان» نیست، بلکه مجموعه‌ایست از آثار سینمایی‌ که «دربارهٔ کودکی و نوجوانی» ساخته شده‌اند؛ مستند و داستانی، کوتاه و بلند و سریال، از سراسر جهان.
https://www.tg-me.com/childhoodandcinema

🏵 دورهٔ مقدماتی تسهیلگری در عمل 🏵

🔎 آشنایی با تسهیلگری کودک در بستر طبیعت، جامعه و شهر

🗓 دوره تیر ۱۴۰۴
- یکشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها، از ۱ تیر
- مهلت ثبت‌نام تا ۲۵ خرداد

🔖 برای ثبت‌نام می‌توانید به @Koochar_Contact در تلگرام پیام دهید.

. www.tg-me.com/KoocharNatureschool
. instagr.am/KoocharNatureSchool

کوچار

بازی در فضای باز
برای رشد کودک ضروری است و
و جزیی مهم
از بازی و یادگیری کودک محسوب می‌شود.
Caileigh Flannign

@kodakbazitabiatKIT
@bazziferanchi (Instagram)

نسل بعد بر چه اساسی بتونه؟!
علی دهباشی، نویسنده و سردبیر مجله بخارا، سال‌هاست بی‌وقفه در راه شناخت و زنده نگه‌داشتن میراث فرهنگی و ادبی ایران کوشیده.
او بر این باور است که توجه‌ به کودکی، نقطه آغاز پیوند ما با سرزمین است؛ پیوندی که اگر از همان آغاز به درستی شکل بگیرد، در تندباد حوادث نیز می‌تواند استوار بماند و پشتوانه‌ای برای فردای ایران باشد.

فیلم کامل این گفتگو را در کانال یوتیوبی روزنامه هفت صبح ببینید.
@DamounNatureSchool

انجمن حمایت از حقوق کودکان به مناسبت روز جهانی محیط زیست برگزار می‌کند:

وبینار
«طبیعت؛ مدرسه من»

سخنران: استاد عبدالحسین وهاب‌زاده؛
ایده‌پرداز مدرسهٔ طبیعت
دبیر نشست: مژگان احمدیه؛ فعال حقوق کودکان

این نشست با هدف بررسی نقش طبیعت در رشد، یادگیری و تواناسازی کودک برای زندگی مطلوب و حفاظت از محیط زیست و آشنایی با مفهوم حق کودک و طبیعت به عنوان «حق مادرزاد» برگزار می گردد.

این نشست در بستر اسکای روم در تاریخ شنبه ۱۷ خرداد، ساعت ۱۷:۳۰ به نشانی زیر برگزار می‌گردد:

https://www.skyroom.online/ch/sprc/natureworldday

آموزش ناخودآگاه: چگونه مدرسه، انسان را از درون بازنویسی می‌کند؟

✍ سیامک معظمی گودرزی

مدرسه را اغلب معبد دانایی خوانده‌اند، اما در واقعیت، بیشتر به کارخانه‌ای شباهت دارد که انسان را با نرمی و لبخند، برای هم‌شکلی آماده می‌کند. آنچه آموزش می‌نامیم، بیش از آن‌که انتقال معنا باشد، حذف حاشیه‌هاست—تربیت نه برای اندیشیدن، بلکه برای پذیرش. عقلانیت این نظام، عقلانیتی شفاف و خوش‌نیت نیست؛ بلکه فرموله‌شده و تکرارشونده است.

نظام آموزشی مدرن با ظاهری دموکراتیک و هدفمند، برنامه‌ای تنظیم می‌کند که در آن کودک، از همان نخستین سال‌ها، نه برای کشف جهان، بلکه برای زیستن در چارچوب آن تربیت شود. سؤال‌ها پیشاپیش تعریف شده‌اند، پاسخ‌ها از قبل موجودند و ارزیابی‌ها نه برای فهم، بلکه برای رتبه‌بندی است. کنجکاوی، آرام‌آرام به مهارت تست‌زنی فروکاسته می‌شود. خیال، به کاربرگ و اندیشه، به کلیدواژه.

آموزش، در این صورتبندی، پروژه‌ای برای حذف خویشتن است. کتاب‌های درسی، سطر به سطر، جهان را از پیچیدگی‌اش تهی می‌کنند. معلم، حافظ پروتکل است و دانش‌آموز، حافظه‌ای پویا که باید داده‌های مقرر را در زمانی مقرر، بازتولید کند. «تفکر انتقادی» که شعارش را می‌دهند، تنها تا آن‌جا مجاز است که ساختار مدرسه را به خطر نیندازد. آزادی بیان در کلاس درس، تا وقتی پذیرفتنی‌ست که نمره را تهدید نکند.

این عقلانیت آموزشی، خشونتی خاموش دارد. نه از سر اجبار، بلکه از دل مشارکت. والدین، معلمان، دانش‌آموزان، همگی در این سازوکار مشارکت دارند، بی‌آن‌که ضرورتاً بر آن مسلط باشند. ساختار، خودکار پیش می‌رود؛ همچون ماشینی دقیق که هدفش تربیت سربازانی‌ست با چهره‌ی کارمند، با ذهنی منظم و احساسی خاموش.

فارغ‌التحصیل نه انسانی پرورش‌یافته، که محصولی بسته‌بندی‌شده است؛ آماده‌ی مصرف، آماده‌ی استخدام، آماده‌ی حذف و این‌همه، در سکوت کلاس، در نظمی بی‌سروصدا و در دفترچه‌ی نمراتی که حقیقت را تنها در عدد می‌بیند، اتفاق می‌افتد.

https://www.tg-me.com/Andisheh_Moazzami

دور کردن کودک از بازی و طبیعت
می‌تواند معادل محرومیت از اکسیژن باشد!
Richard Louv
@kodakbazitabiatKIT

کودکان؛ فراموش شدگانی در هجمه اخبار ناگوار
سعیده ابیانه
پژوهشگر مطالعات کودکان

این روزها همه ما از جنگ و ناامنی سخن می گوییم و اخبار ناگوار سیاسی و زیست محیطی داخل و خارجی را دنبال می‌کنیم و انتشار می‌دهیم. همه در حال ابراز ترس‌ها و اضطراب‌های خود و ارائهٔ تحلیل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی یا روابط رو در روی انسانی هستیم.
ما با نگرانی از شرایط فعلی می‌کوشیم تا با پیشبینی‌ها و ارزیابی‌های خود راهکاری برای ایجاد زندگی بهتر در آینده بیابیم. این در حالیست که باید توجه داشت در همان لحظاتی که در حال گفتگو در مورد اخبار ناگوار هستیم یا به صدای گویندهٔ اخبار در رادیو و تلویزیون گوش می‌دهیم که حوادثی چون جنگ و احتمالاتش و بمب گذاری و ترور و تصمیمات مسئولین را شرح می‌دهد و یا در تاکسی و اتوبوس با راننده و مسافران در مورد گرانی و شرایط ناگوار اقتصادی بحث می‌کنیم کودکان ما در کنارمان شاهد این بحث‌ها هستند. ما اکثراً تصور می‌کنیم آن‌ها غرق در دنیای کودکی خود هستند و متوجه چنین مباحثی نمی‌شوند این در حالیست که کودکانمان صدای ما را می‌شنوند و ترس‌ها و اضطراب‌های ما را دریافت می‌کنند.
http://old.irannewspaper.ir/newspaper/item/532355/-کودکان-فراموش-شدگانی-در-هجمه-اخبار-ناگوار

چگونه به کودکان قانون‌شکنی هوشمندانه را بیاموزیم؟

در مقاله‌ای جدید به اهمیت آموزش قانون‌شکنی هوشمندانه به کودکان برای پرورش نوآوری و تفکر انطباقی اشاره می‌شود. ایده اصلی این است که انعطاف‌پذیری شناختی ویژگی کلیدی است که نوآوران را از افراد صرفاً پیرو قوانین متمایز می‌کند. مقاله تفاوت مهمی بین قانون‌شکنی هوشمندانه و رفتار ناشایست قائل می‌شود. قانون‌شکنی هوشمندانه با هدف حل یک مشکل یا بهبود یک سیستم انجام می‌شود؛ در حالی که رفتار ناشایست صرفاً برای جلب توجه منفی است.
سیستم‌های آموزشی سنتی اغلب به جای خلاقیت، به پیروی از قوانین و ارائه‌ی پاسخ‌های صحیح و از پیش تعیین‌شده پاداش می‌دهند. این امر باعث می‌شود کودکان به جای فکر کردن به راه‌های جدید، به دنبال کسب تأیید باشند و انعطاف‌پذیری شناختی خود را از دست بدهند. والدین نیز با معضل تربیت فرزندی مواجه‌اند که هم بتواند در ساختارهای قانون‌مند موفق شود و هم شجاعت به چالش کشیدن هوشمندانه آن قوانین را داشته باشد.

مقاله چهار راهکار جهت پرورش تفکر انطباقی در کودکان معرفی می‌کند.
یک. محیطی فراهم کنید که در آن پرسش‌گری تشویق شود و اشتباهات سازنده به جای مجازات، به عنوان فرصتی برای یادگیری دیده شوند.
دو. به جای تکالیف با راه‌حل مشخص، مسائلی را مطرح کنید که چندین راه‌حل دارند و به کودک اجازه دهید با آزمون و خطا به نتیجه برسد.
سه. به کودکان کمک کنید تا از اشتباهات خود درس بگیرند و شکست را به عنوان بخشی ارزشمند از فرآیند نوآوری بپذیرند.
چهار. با فرزندتان درباره‌ی چرایی قوانین در خانه، مدرسه، و جامعه گفتگو کنید تا تفکر تحلیلی او را تقویت کنید.
کودکی که هرگز قوانین را زیر سؤال نمی‌برد، در حال یادگیری «اطاعت» است، نه تفکر.

تحلیل تکاملی
تحلیل تکاملی مقاله تبیینی عمیق‌تر برای توصیه‌های پیشنهادی فراهم می‌آورد. حداقل چهار تبیین تکاملی مکمل برای این یافته می‌توان عرضه کرد.
یک. انسان به دلیل قدرت بدنی بر زمین مسلط نشد، بلکه به دلیل توانایی بی‌نظیرش در سازگاری با محیط‌های متغیر این کار را کرد. این توانایی سازگاری مستقیماً از انعطاف‌پذیری شناختی نشأت می‌گیرد. در گذشته‌ی تکاملی، اجدادی که می‌توانستند در مواجهه با معضلات روش‌های قدیمی را کنار گذاشته و راه‌حل‌های نوآورانه ابداع کنند، شانس بقا و تولیدمثل بیشتری داشتند. قانون‌شکنی هوشمندانه که مقاله از آن صحبت می‌کند، نسخه‌ی مدرن همین فرآیند است.

دو. در زیست‌شناسی تکاملی و علوم اعصاب، مفهومی به نام توازن اکتشاف-بهره‌برداری وجود دارد. «بهره‌برداری» استفاده از دانش و قوانین موجود برای کسب نتیجه‌ای مطمئن و قابل پیش‌بینی‌ست. این همان پیروی از قوانین است که در مدارس آموزش داده می‌شود. این کار برای ثبات گروه ضروری است. در مقابل، اکتشاف عبارت است از ریسک کردن، جستجوی راه‌حل‌های جدید، و زیر پا گذاشتن روش‌های موجود برای یافتن پاداشی بالقوه بزرگتر. این همان قانون‌شکنی هوشمندانه است. مقاله می‌گوید که جوامع مدرن، به‌ویژه سیستم‌های آموزشی، این توازن را به شدت به سمت «بهره‌برداری» سوق داده‌اند. ما در حال تربیت نسلی هستیم که در پیروی از دستورالعمل‌ها عالی است، اما در مواجهه با یک مشکل کاملاً جدید و بی‌سابقه مانند تغییرات اقلیمی، بحران‌های اقتصادی جهانی، یا یک پاندمی ناتوان خواهد بود، زیرا توانایی «اکتشاف» در آن سرکوب شده است.

سه. انسان موجودی عمیقاً اجتماعی‌ست. بقای ما به توانایی‌مان برای همکاری در گروه‌های بزرگ بستگی داشته است. این همکاری نیازمند قوانین، هنجارها و ساختارهای اجتماعی است. فردی که دائماً قوانین را می‌شکند، یک تهدید برای انسجام گروه محسوب می‌شود و ممکن است طرد شود. اما مقاله بین قانون‌شکنی مخرب و قانون‌شکنی هوشمندانه تمایز قائل می‌شود. قانون‌شکن مخرب از سیستم سوءاستفاده می‌کند تا صرفاً به نفع خود عمل کند و به گروه آسیب می‌زند. در حالیکه قانون‌شکن هوشمند قوانین را به چالش می‌کشد تا در نهایت یک راه‌حل بهتر برای کل گروه پیدا کند. از دید تکاملی، گروهی که می‌توانست نوآوران را تحمل، و حتی تشویق کند، در بلندمدت از گروه‌هایی که هرگونه انحراف از هنجار را سرکوب می‌کردند، موفق‌تر بود.

چهار. دوران کودکی طولانی در انسان یک هدف تکاملی مهم دارد: ایجاد یک فضای امن برای یادگیری و آزمایش بدون عواقب مرگبار. بازی در واقع تمرین قانون‌شکنی هوشمندانه است. در بازی، کودکان قوانین فیزیک، قوانین اجتماعی و قوانین خلاقیت را در یک محیط کم‌خطر آزمایش می‌کنند. توصیه‌های مقاله مانند ایجاد فضاهای امن برای ریسک فکری و ارائه‌ی چالش‌های باز دقیقاً در راستای بازسازی این محیط یادگیری تکاملی است.
وقتی مقاله هشدار می‌دهد که مدارس این انعطاف‌پذیری را از کودکان می‌گیرند، در واقع می‌گوید که ما در حال خنثی کردن یکی از مهم‌ترین سازوکارهای تکاملی برای پرورش نوآوری هستیم.

هادی صمدی
@evophilosophy