.

از پیامبر یهود تا اندیشه ایران باستان
شکافتن آب رود


۲۱ شهریور ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی


داستان موسی پیامبر که از آب نیل بگذشت، از داستان­‌های آشنای همگان است که به دنیای اسلامی هم درآمده، و در روزگار ما که بشر بر فناوری دسترس یافت به دنیای سینما هم رسید.

در افسانه­‌های ایرانی هم داستانی همانند شکافتن آب برای موسی آمده است. دریغا که این داستان زیبای ایرانی را کس بازنگفته است.

در افسانه­‌های دینی ایرانیان آمده است که شماری از پادشاهان و پهلوانان و بزرگان ایران باستان هر یک نیازهایی به پیشگاه ایزدبانو آناهیتا آوردند. او برخی را از آن پذیرفت و به آورنده یاری داد تا نیرومند شود و به آن چیزهایی برسد که بهر بزرگی ایران و نابودی دشمنان ایران در سر دارد.

آن پادشاهان و پهلوانان و بزرگان هر یک بسیار نیازها آوردند. برخی پذیرفته شد و برخی وازده.
تا یکی به نام ویستئورَ، "سخن راست" را برای ایزدبانو آناهیتا پیشکش آورد.
ویستئورَ از ایزدبانو درخواست تا گذرگاهی خشک از یک کران رود ویتنگوهَیتی تا به کران دیگر برایش باز کند.
ایزدبانو آناهیتا خواهش او را پذیرفت که سخن راست بود، و یک رشته آب را از رفتن بازداشت تا گذرگاهی خشک پدید آمد و او را کامیابی بخشید.
ـ آبان یشت. کرده ۷۶ و ۷۷.

چنین، تا راستی ارجی والا در اندیشه ایرانی دارد. ارجی همتراز با ارج پیامبر یهود که چون از چنگال دستگاه ستم می‌گریخت تا به سرزمین خویش برسد، آب به رویش گشوده شد.


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000

.

تازش اهریمن بر آفرینش


۳۰ شهریور ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی



پس اهریمن با یاری دیوان به مقابله روشنان برخاست. آسمان را به تاریکی کشید و سپس بر همه آفرینش بتاخت و جهان را تیره کرد. تا جهان از غرش دیوان پرطنین شد.
پس بر زمین آمد. خرفستران را بپراکند. گیاهان را و آب را بخشکاند و آب را تیره و بدمزه کرد. آز و نیاز و درد و بیماری و هوس و خواب را بر آدمی چیره کرد.
در این زمان یکی تباهکار بد، شادمان، به دیدار اهریمن شد. بدو گفت: چندان درد بر آدمی ببارم که او را زندگی نباید. فره را از او بدزدم. آب را بیازارم. زمین را بیازارم. آتش را بیازارم. گیاه را بیازارم. همه آفرینش را بیازارم.
و چندان از بدکرداری خویش و از سخت‌کردن زندگی بر آدمی گفت که اهریمن آرامش یافت.

- برداشت از بندهش.
بخش پنجم. تازش اهریمن بر آفرینش.




https://www.tg-me.com/dejnepesht4000

.
(پاره دوم)

سال ۱۳۰۳ امیر مدرسه شوکتیه دوشیزگان را هم بنیاد نهاد تا دختران هم درس بخوانند. او پیشگام رهاکردن زنان از تاریکی بیسوادی بود.
زنانی را به تدریس گمارد که برخی از اهل محل بودند و برخی را از شهرهای دیگر آورد. طوبی محمودی، دختر خانلرخان محمودی نگارنده سفرنامه میرزا خانلرخان، و حمیده غفاری همسر امیر معصوم خان شیبانی از نخستین مدیران شوکتیه دوشیزگان بودند.
چندی بعد کلاس­‌های اکابر را بنیاد نهاد تا بزرگ‌سالان هم باسواد شوند.  
سال ۱۳۰۹ رضاشاه سفری به نیمه خاوری ایران کرد. به بیرجند هم آمد به دیدن مدرسه شوکتیه شد و برنامه و گردش کار مدرسه را ستود.
مدرسه امیر، در بیرجند نماند. شوکتیه در آبادی­‌های دور و نزدیک و حتی در سیستان باز شد.
امیر دستگاه چاپخانه از هند خرید تا سربرگ اداری و برگه­‌های امتحانات مدرسه را چاپ کند. آزمایشگاهی کامل از هند خرید و به شوکتیه آورد تا درس شیمی به بهتر روشی تدریس شود.
آموزش نوین در خطه خاوران چنان رونقی گرفت که برخی بزرگان املاکی را به امر آموزش بخشیدند. از آن میان مراد میرزای سدهی رهبر اسماعیلیان جنوب خراسان و میرزا محمدتقی نوربخش را شاید به یاد آوریم که هر یک ملکی شخصی را در سده و قاین به وزارت معارف بخشیدند و نخستین مدرسه سده و قاین در آن دایر شد.
مدرسه شوکتیه انجمنگاهی شد که محل گشادوبست امور شهر بود. بزرگان برای رایزنی در کارهای شهری در این مدرسه گرد می­‌آمدند و هم جشن­‌های بزرگ را در مدرسه می­‌گرفتند.
آذر ۱۳۲۳ که امیر درگذشت کمونیست­‌ها زمانه را مناسب شمردند و دفتر حزب توده را در بیرجند گشودند. اسدالله عامری رییس توده­‌ای­‌ها کوشید تا دانش­‌آموزان باهوش را به حزب بکشد. میرزا ذبیح ناصح از آن بیدارانی بود که در برابر سراب کمونیسم در بیرجند ایستاد. عامری را خواست و گفت اگر خواهد که دست از رسواکردن مرام ایشان در میان مردم بکشد، بایستی دست از دانش­‌آموزان بردارد. آتش­‌بسی در میان آمد و توده­‌ای­‌ها پس نشستند.
در مدرسه شوکتیه خرافه و اوهام را به نام دین و خدا در سر دانش­‌آموز فرو نکردند. درس دانش و ادب دادند تا مدرسه خاستگاه زبدگان شد. چنان شد که مردم محل مدرسه را «کارخانه آدم­‌سازی» نامیدند!
سال ۱۳۱۶ دولت رضاشاهی تا همه شئون مملکتی را به دست گیرد زمام آموزش را از دست مدرسه­‌های ملی بستاند. امیر، شوکتیه­‌اش را به دولت سپرد و خود بر آن شد تا بیمارستانی نوین بسازد و پی آن را بگرفت ... .
بعدها دبیرستانی هم به نام دبیرستان شوکتی گشوده شد. یکی از دامادهای امیر هم دبیرستانی دایر کرد و آن را به نام خانوادگی خودش خزیمه علم نامید.
آموزش نوین در خاور ایران بر دوش نیرومند امیر شوکت­‌الملک علم بنیاد گرفت. سال ۱۳۵۴ امیر اسدالله علم، امیرزاده، زمین­‌هایی از املاک خاندانی را وقف کرد و دانشگاهی بنیاد نهاد و آن را موسسه عالی امیر شوکت­‌الملک علم نامید. دانشگاه رفته رفته بزرگ شد تا امروز مجتمع دانشگاهی بزرگی در شرق ایران است. نام آن را پردیس شوکت گذاشته­‌اند! و این نام را بر زبان هزاران دانشجو انداخته­‌اند که هر سال در آنجا درس می­‌خوانند یا از درس فارغ می­‌شوند. کوشش می­‌شود تا کسی نداند که شوکت از نام چه کسی گرفته شده و چه کسی بوده است. مدرسه شوکتیه را هم برچیده‌اند و ساختمان را حسینیه امام رضا نامیده. ... .

مدرسه شوکتیه امسال ۱۰۸ ساله می­‌شود، و امیر ۱۴۵ ساله.
ما همه بر سر خوان آن امیر دلسوز بخشنده و مهربان نشسته­‌ایم. او پول داد و ما را به درس­‌خواندن کشاند تا در جهان نو جایگاهی داشته باشیم. اگر این اندیشه سترگ، و سربلند زیستن در جهان نو در میان بنیادگرایان خریدار ندارد، بر امیر نتوان خرده گرفت. عیب در جایی دیگر است!
امیر شوکت­‌الملک، شوکت مُلک بود. نام او بزرگ است. بزرگ­‌تر باد.


۳۱ شهریور ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000

.
دمی شادی
به مناسبت جشن فرخنده مهرگان





خواننده، شاعر، ملودی:
بهدین سیروس جهانی

اهنگساز و تنظیم کننده و نوازنده پیانو، جاز و دیگر سازهای الکترونیک:
مجید و امیررضا خستوان

نوازنده ضرب و تمپو:
بهدین البرز خسرویانی

همخوانی:
بهدینان شهره آریایی
و کیومرث خسرویانی.


۱۰ مهر ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی






از دهلیز تلگرامی خبرهای زرتشتیان دنیا
https://www.tg-me.com/newswz
https://www.tg-me.com/dejnepesht4000

.

آب
روشنایی و دانایی

۱۳ مهر ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی

 
آب را نماد و نشان روشنایی شناسیم. از قدیم گفته شده بود که هر جا آب باشد روشنایی است.
در کتابی از نوشته­‌های کهن ایرانی آمده است که آب، نماد خرد است.
می­‌نویسد:

اورمزد، دادار جهان، خرد را به پیکر آب بر دست زرتشت پیامبر داد و گفت: از آن بخور!
زرتشت پیامبر از آن آب بخورد و خرد از اورمزد، دادار جهان، به زرتشت اندر آمیخت. و زرتشت مردمان و گوسفندان و دارها و درخت‌ها  را در هفت کشور زمین بدید و بدانست که هر یک سر به کجا دارد.
ـ زند بهمن یسن. برگ سوم.

 
چنین تا آب در میان ایرانیان نماد خرد و دانایی هم بوده، و آن جز روشنایی است که از آب دانند.
 
دریغ از این ایرانشهر ما که کم­‌آب و در برخی جاها بی­‌آب شده.
با فرهنگ کهنسال ایرانی که بدین رویداد ناگوار بنگریم دریابیم که چون آب از میان ما رخت بربسته هم روشنایی را از کف داده­‌ایم، هم دست ما از خردمندی و دانایی کوتاه شده است.
بهتر تفسیری بر زندگانی امروز ما!


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000

.
پیداشدن حکومت در اندیشه ایرانی


۲۱ مهر ۱۴۰۴
#محمود_فاضلی_بیرجندی


چيزى كه مردم روزگار نخست را واداشت پادشاهی بيارند و رئيسى نصب كنند اين بود که ديدند بيشتر مردم به دشمنى و حسد و ستم و تعدى خو کرده‌اند، و شرور را جز بيم به صلاح نيارد.
بدانستند كه مردم جز به داشتن پادشاهى كه انصاف ايشان دهد و دادگر باشد و به اقتضاى خرد ميان مردم حكم براند به راه راست نيايند.

پس به نزد كيومرث شدند و نياز خويش را به داشتن شاه و سرپرست بدو وانمودند و گفتند:
«تو برتر و شايسته تر و بزرگ‌تر مایی و در روزگار كسى همسنگ تونيست. كار ما را به دست گیر و سرور ما باش كه فرمانبردار توايم و نیاز پيش توآورده‌ایم».

كيومرث خواست ايشان را پذیرفت و درباره فرمانبرى و ترك خلاف از ایشان پیمان‌ها و عهدهاى موكد گرفت و تاج بر سر نهاد.

- مروج‌الذهب. ترجمه ابوالقاسم پاینده.
ج نخست. ص ۲۱۵.


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000