کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

✈️✈️✈️✈️✈️✈️✈️✈️


دانشمندان اولین تشخیص مستقیم از فرسایش اتمسفری در مریخ را انجام دادند

😀 فرسایش اتمسفری ناشی از میدان الکتریکی بادهای خورشیدی. اعتبار: کری و همکاران، Sci. Adv. 11, eadt1538

¹★ یک تیم کوچک از دانشمندان سیاره‌ای، اخترفیزیکدانان و محققان پرواز فضایی از چندین موسسه در ایالات متحده و یک موسسه در فرانسه، اولین تشخیص مستقیم از فرسایش اتمسفری در مریخ را انجام داده‌اند.

²★ در مقاله‌ای که در مجله Science Advances منتشر شده است، این گروه توضیح می‌دهند که چگونه از داده‌های کاوشگر MAVEN ناسا استفاده کردند تا نشان دهند که چگالی آرگون در بخشی از اتمسفر مریخ بسته به رفتار بادهای خورشیدی ورودی و میدان الکتریکی آن تغییر می‌کند، در مقایسه با چگالی آرگون در ارتفاعات مختلف که ثابت باقی می‌ماند و توضیح می‌دهد که چرا این یافته‌ها شواهدی از فرسایش اتمسفری در مریخ ارائه می‌دهد.

³★ فرسایش اتمسفری فرآیندی است که در آن یون‌های موجود در بادهای خورشیدی، ذرات اتمسفری سیاره‌ای را به فضا پرتاب می‌کنند. دانشمندان مطالعه‌کننده مریخ مدت‌هاست که مشکوک بوده‌اند که فرسایش اتمسفری نقش مهمی در سرد و خشک شدن این سیاره داشته است. آنها خاطرنشان می‌کنند که فرسایش اتمسفری در مریخ به دلیل عدم وجود میدان مغناطیسی سراسری در این سیاره امکان‌پذیر بوده است.

⁴★ کار این تیم شامل بررسی نه سال داده‌های ماهواره‌ای به همراه داده‌های کاوشگر MAVEN ناسا بوده است که حدود 11 سال است به دور مریخ می‌چرخد. در این فرآیند، آنها شواهدی از تغییرات چگالی آرگون در ارتفاع 350 کیلومتری سطح مریخ یافتند که بسته به موقعیت خورشید نسبت به بخش‌های مختلف سیاره تغییر می‌کرد، در حالی که چگالی آرگون در نزدیکی سطح تقریباً ثابت باقی می‌ماند.

⁵★ این تیم توضیح می‌دهد که این یافته نشان داد ایزوتوپ‌های سبک‌تر در ارتفاعات بالاتر از نظر تعداد متغیر هستند و گاهی ایزوتوپ‌های سنگین‌تر را باقی می‌گذارند. آنها خاطرنشان می‌کنند که فرسایش اتمسفری مداوم احتمالاً دلیل این تفاوت است. شواهد بیشتر با مشاهده تأثیر یک طوفان خورشیدی بر اتمسفر مریخ به دست آمد - این طوفان تفاوت‌های چگالی آرگون را بارزتر کرد.

⁶★ محققان پیشنهاد می‌کنند که یافته‌های آنها نه تنها نشان می‌دهد که فرسایش اتمسفری در مریخ همچنان ادامه دارد، بلکه به احتمال زیاد برای مدت بسیار طولانی‌ای در حال وقوع بوده است. این یافته‌ها از نظریه‌هایی حمایت می‌کند که نشان می‌دهند این پدیده عامل اصلی از دست رفتن آب در سطح مریخ و اتمسفر آن بوده است - آنها خاطرنشان می‌کنند که در اوایل تاریخ مریخ، نور ماوراء بنفش خورشید با شدت بسیار بیشتری می‌تابیده که احتمالاً به معنای سطوح بالاتری از فرسایش اتمسفری بوده است.


منبعphys.org

https://phys.org/news/2025-05-scientists-atmospheric-sputtering-mars.html



🔭

🎧♻️: دانشمندان اولین تشخیص مستقیم از فرسایش اتمسفری در مریخ را انجام دادند

₁★ دانشمندان با داده‌های کاوشگر MAVEN ناسا، اولین شواهد مستقیم از فرسایش اتمسفری در مریخ را کشف کردند.

₂★ آن‌ها تغییرات چگالی آرگون در ارتفاعات بالای اتمسفر مریخ را بسته به بادهای خورشیدی مشاهده کردند.

₃★ این فرسایش به دلیل نبود میدان مغناطیسی قوی در مریخ رخ می‌دهد و ذرات اتمسفری را به فضا پرتاب می‌کند.

₄★ یافته‌ها نشان می‌دهد فرسایش مداوم، دلیل اصلی از دست رفتن آب و خشک شدن مریخ در گذشته بوده است.

₅★ طوفان‌های خورشیدی این تغییرات را تشدید می‌کنند و نقش فرسایش در تاریخ مریخ را تأیید می‌کنند.

🔭

♻️: دانشمندان با استفاده از داده‌های کاوشگر MAVEN ناسا، اولین شواهد مستقیم فرسایش اتمسفری در مریخ را کشف کردند که نشان می‌دهد بادهای خورشیدی با پرتاب ذرات اتمسفری به فضا، به دلیل نبود میدان مغناطیسی، عامل اصلی خشک شدن مریخ و از دست رفتن آب آن بوده‌اند.

♻️: Scientists, using NASA’s MAVEN probe data, directly detected atmospheric erosion on Mars, revealing that solar winds, stripping atmospheric particles into space due to the lack of a magnetic field, likely caused Mars’ dryness and water loss.



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

✅✅✅✅✅✅✅✅



معمای کیهانی عمیق‌تر شد: اخترشناسان جرمی را یافتند که همزمان امواج رادیویی و پرتوهای ایکس ساطع می‌کند

🌌 تصویری از آسمان که منطقه اطراف ASKAP J1832-0911 را نشان می‌دهد. پرتوهای ایکس از رصدخانه چاندرای ناسا، داده‌های رادیویی از تلسکوپ رادیویی میرکات آفریقای جنوبی و داده‌های مادون‌قرمز از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا. اعتبار: Ziteng (Andy) Wang, ICRAR

¹★ اخترشناسان مرکز بین‌المللی تحقیقات نجوم رادیویی (ICRAR) در همکاری با تیم‌های بین‌المللی، کشف شگفت‌انگیزی درباره یک پدیده کیهانی جدید انجام داده‌اند.

²★ این جرم که ASKAP J1832-0911 نام دارد، هر ۴۴ دقیقه به مدت ۲ دقیقه پالس‌هایی از امواج رادیویی و پرتوهای ایکس ساطع می‌کند. مقاله این تحقیق با عنوان «تشخیص پرتوهای ایکس از یک گذرای رادیویی درخشان با دوره تناوب طولانی» در مجله Nature منتشر شده است.

³★ این اولین بار است که چنین اجرامی با نام گذراهای با دوره تناوب طولانی (LPTs) در پرتوهای ایکس شناسایی می‌شوند. اخترشناسان امیدوارند این کشف به درک منشأ سیگنال‌های مرموز مشابهی که در سراسر آسمان مشاهده شده‌اند، کمک کند.

⁴★ تیم تحقیقاتی این جرم را با استفاده از تلسکوپ رادیویی ASKAP در منطقه واجاری استرالیا (متعلق به سازمان علمی ملی استرالیا، CSIRO) کشف کردند. آنها سیگنال‌های رادیویی را با پالس‌های پرتو ایکس رصدخانه چاندرای ناسا مقایسه کردند که اتفاقاً همان بخش از آسمان را رصد می‌کرد.

ـ🎥 Ziteng (Andy) Wang از ICRAR درباره این جرم مرموز که هر ۴۴ دقیقه همزمان امواج رادیویی و پرتوهای ایکس ساطع می‌کند، توضیح می‌دهد. اعتبار: ICRAR

⁵★ دکتر Ziteng (Andy) Wang، نویسنده اصلی این تحقیق از دانشگاه کورتین در ICRAR، گفت:
*«کشف اینکه ASKAP J1832-0911 پرتوهای ایکس ساطع می‌کند، مانند پیدا کردن سوزن در انبار کاه بود.»

⁶★ «تلسکوپ رادیویی ASKAP میدان دید گسترده‌ای از آسمان شب دارد، درحالی که چاندرا فقط بخش کوچکی از آن را رصد می‌کند. بنابراین خوش‌شانس بودیم که چاندرا همزمان همان بخش از آسمان را مشاهده می‌کرد.»

⁷★ گذراهای با دوره تناوب طولانی (LPTs) که پالس‌های رادیویی با فاصله چند دقیقه یا چند ساعت ساطع می‌کنند، کشفی نسبتاً جدید هستند. از زمان اولین شناسایی آنها توسط محققان ICRAR در سال ۲۰۲۲، تاکنون ۱۰ مورد از این اجرام در سراسر جهان کشف شده‌اند.

🌌 نمودارهای نوری رادیویی و پرتو ایکس که پالس‌زنی ASKAP J1832-0911 را در هر دو باند نشان می‌دهند. اعتبار: Ziteng (Andy) Wang, ICRAR

⁸★ در حال حاضر، توضیح روشنی برای منشأ این سیگنال‌ها یا دلیل خاموش و روشن شدن آنها در فواصل زمانی طولانی، منظم و غیرعادی وجود ندارد.

⁹★ دکتر Wang گفت: «این جرم کاملاً متفاوت از هر چیزی است که تاکنون دیده‌ایم.»

ـ¹⁰★ «ASKAP J1832-0911 ممکن است یک مگنتار (هسته یک ستاره مرده با میدان‌های مغناطیسی قوی) باشد یا یک سیستم دوتایی از ستاره‌ها که یکی از آنها یک کوتوله سفید به شدت مغناطیسی (ستاره‌ای کم‌جرم در پایان عمرش) است.»

¹¹★ «با این حال، حتی این نظریه‌ها هم به‌طور کامل آنچه مشاهده می‌کنیم را توضیح نمی‌دهند. این کشف ممکن است نشان‌دهنده فیزیک جدیدی یا مدل‌های تازه‌ای از تکامل ستاره‌ها باشد.»

😀 تلسکوپ رادیویی ASKAP متعلق به CSIRO در منطقه واجاری یاماجی استرالیا. اعتبار: CSIRO**

¹²★ شناسایی این اجرام با استفاده از هر دو پرتو ایکس و امواج رادیویی می‌تواند به اخترشناسان کمک کند نمونه‌های بیشتری پیدا کنند و اطلاعات بیشتری درباره آنها کسب کنند.

¹³★ پروفسور ناندا ریا، نویسنده دوم این تحقیق از مؤسسه علوم فضایی (ICE-CSIC) و مؤسسه مطالعات فضایی کاتالان (IEEC) اسپانیا گفت:
*«یافتن یکی از این اجرام نشان‌دهنده وجود تعداد بیشتری از آنهاست. کشف پرتوهای ایکس گذرا از این جرم، بینش‌های تازه‌ای درباره ماهیت مرموز آنها ارائه می‌دهد.»

¹⁴★ «نکته قابل‌توجه دیگر، همکاری فوق‌العاده تیم تحقیقاتی با مشارکت محققان از سراسر جهان و تخصص‌های مکمل مختلف بود.»

¹⁵★ این کشف همچنین به محدود کردن احتمالات درباره ماهیت این اجرام کمک می‌کند. از آنجا که پرتوهای ایکس انرژی بسیار بالاتری نسبت به امواج رادیویی دارند، هر نظریه‌ای باید هر دو نوع تابش را توضیح دهد — سرنخ ارزشمندی، چرا که ماهیت آنها هنوز یک معمای کیهانی است.

ـ¹⁶★ ASKAP J1832-0911 در کهکشان راه شیری و در فاصله حدود ۱۵,۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد.

منبعphys.org


https://phys.org/news/2025-05-cosmic-mystery-deepens-astronomers-radio.html



🔭



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

✅✅✅✅✅✅✅✅



اخترشناسان شواهد جدیدی از سیاهچاله‌های میان‌جرم کشف کردند

🌌 چپ: توزیع پسین جرم دوتایی در چارچوب منبع به عنوان تابعی از پارامتر اسپین مؤثر. راست: توزیع پسین جرم و اسپین بدون بعد سیاهچاله باقیمانده بر اساس مدل NRSur7dq4. نواحی خاکستری و سیاه به ترتیب نشان‌دهنده توزیع‌های پسین برای GW170502 و GW190521 هستند. اعتبار: The Astrophysical Journal Letters* (2025). DOI: 10.3847/2041-8213/adc5f8

¹★ در جهان سیاهچاله‌ها، معمولاً سه دسته اندازه وجود دارد:
- سیاهچاله‌های ستاره‌وار (۵ تا ۵۰ برابر جرم خورشید)
- سیاهچاله‌های کلان‌جرم (میلیون‌ها تا میلیاردها برابر جرم خورشید)
- سیاهچاله‌های میان‌جرم با جرمی بین این دو

²★ اگرچه می‌دانیم سیاهچاله‌های میان‌جرم باید وجود داشته باشند، اطلاعات کمی درباره منشأ یا ویژگی‌های آن‌ها داریم. این اجرام به عنوان «حلقه‌های گم‌شده» نادر در تکامل سیاهچاله‌ها شناخته می‌شوند.

³★ اما چهار مطالعه جدید پرده از این راز برداشته‌اند. این پژوهش‌ها به رهبری تیم پروفسور کاران جانی از دانشگاه وندربیلت انجام شده است.

⁴★ مقاله اصلی با عنوان «ویژگی‌های نامزدهای سیاهچاله میان‌جرم سبک‌وزن در داده‌های رصدی سوم LIGO-Virgo» در *Astrophysical Journal Letters* منتشر شده است. این تیم داده‌های رصدخانه‌های LIGO (برنده جایزه نوبل) و Virgo را بازتحلیل کردند.

⁵★ پژوهشگران دریافتند امواج گرانشی ثبت‌شده مربوط به ادغام سیاهچاله‌هایی با جرم ۱۰۰ تا ۳۰۰ برابر خورشید هستند. این سنگین‌ترین رویدادهای امواج گرانشی ثبت‌شده در اخترشناسی محسوب می‌شوند.

⁶★ پروفسور جانی توضیح می‌دهد:
«سیاهچاله‌ها فسیل‌های نهایی کیهان هستند. جرم‌های گزارش شده در این تحلیل جدید همیشه در اخترشناسی به صورت حدسی مطرح بودند. این جمعیت جدید از سیاهچاله‌ها پنجره‌ای بی‌سابقه به سوی اولین ستاره‌های جهان باز می‌کند.»

⁷★ رصدخانه‌های زمینی مانند LIGO فقط کسری از ثانیه از برخورد نهایی این سیاهچاله‌های میان‌جرم را ثبت می‌کنند. برای حل این مشکل، تیم جانی به مأموریت LISA (آژانس فضایی اروپا و ناسا) که در دهه ۲۰۳۰ پرتاب می‌شود، چشم دوخته‌اند.

🌌 سیستم دوتایی مشابه GW190521 با پیکربندی‌های مختلف ضربه برگشتی (منحنی قرمز و سبز). اعتبار: The Astrophysical Journal (2025). DOI: 10.3847/1538-4357/adba4e

⁸★ در دو مطالعه دیگر در The Astrophysical Journal، تیم نشان داد که LISA می‌تواند این سیاهچاله‌ها را سال‌ها قبل از ادغام ردیابی کند و به درک بهتری از منشأ و تکامل آن‌ها منجر شود.

⁹★ تشخیص امواج گرانشی از برخورد سیاهچاله‌ها به دقت فوق‌العاده‌ای نیاز دارد – مانند تشخیص صدای افتادن سوزن در میان طوفان! در مطالعه چهارم، تیم نشان داد چگونه مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند سیگنال‌های این سیاهچاله‌ها را از نویزهای محیطی و ابزاری جدا کنند.

¹⁰★ شناسایی امواج گرانشی ناشی از برخورد سیاهچاله‌ها به دقتی فوق‌العاده نیاز دارد - مانند تشخیص صدای افتادن سوزن در میان توفان. در چهارمین مطالعه که در مجله Astrophysical Journal با عنوان "بدون خطا در ماتریکس: بازسازی قوی سیگنال‌های موج گرانشی در حضور نویزهای مصنوعی" منتشر شد، تیم نشان داد چگونه مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند سیگنال‌های این سیاهچاله‌ها را از نویزهای محیطی و ابزاری حفظ کنند. این مقاله به سرپرستی چایان چاترجی، پژوهشگر پسادکترا و در ادامه برنامه "هوش مصنوعی برای پیام‌آوران جدید" جانی انجام شده که با همکاری مؤسسه علوم داده اجرا می‌شود.

¹¹★★ روئیز-روچا گفت: "امیدواریم این پژوهش، سیاهچاله‌های میان‌جرم را به عنوان هیجان‌انگیزترین منبع برای شبکه ردیاب‌های امواج گرانشی از زمین تا فضا معرفی کند. هر کشف جدید ما را به درک منشأ این سیاهچاله‌ها و دلیل قرار گرفتن آنها در این محدوده جرمی مرموز نزدیک‌تر می‌کند."

¹²★ یلیکار اعلام کرد تیم در آینده بررسی خواهد کرد چگونه می‌توان این سیاهچاله‌ها را با استفاده از ردیاب‌های مستقر در ماه رصد کرد.

¹³★★ او افزود: "دسترسی به فرکانس‌های پایین‌تر امواج گرانشی از سطح ماه می‌تواند به ما کمک کند محیط‌های میزبان این سیاهچاله‌ها را شناسایی کنیم - کاری که ردیاب‌های زمینی قادر به انجام آن نیستند."

¹⁴★★ علاوه بر ادامه این تحقیقات، جانی با آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی در مطالعه‌ای تحت حمایت ناسا همکاری خواهد کرد تا مقاصد باارزش ماه برای اکتشافات انسانی با اهداف علمی دهه آینده را شناسایی کند.

¹⁵★★ جانی در پانل فیزیک خورشیدی، فیزیک و علوم فیزیکی مشارکت خواهد کرد تا اهداف علمی مرتبط با فیزیک خورشیدی، هواشناسی فضایی، نجوم و فیزیک بنیادی که با حضور انسان در ماه محقق می‌شوند را مشخص کند.

🔭

¹⁶★ جانی گفت: "این لحظه‌ای هیجان‌انگیز در تاریخ است - نه فقط برای مطالعه سیاهچاله‌ها، بلکه برای پیوند مرزهای علمی با عصر جدید اکتشافات فضایی و ماه. ما فرصتی استثنایی داریم تا نسل بعدی دانشجویان را آموزش دهیم که کشفیاتشان هم از ماه الهام خواهد گرفت و هم در آنجا محقق خواهد شد."

منبعphys.org

https://phys.org/news/2025-05-astronomers-evidence-intermediate-mass-black.html


♻️🎧: اخترشناسان شواهد جدیدی از سیاهچاله‌های میان‌جرم کشف کردند

₁★ دانشمندان با تحلیل داده‌های LIGO و Virgo، امواج گرانشی از ادغام سیاهچاله‌های میان‌جرم با جرم ۱۰۰ تا ۳۰۰ برابر خورشید کشف کردند.

₂★ این سیاهچاله‌ها، که به‌عنوان حلقه‌های گم‌شده در تکامل سیاهچاله‌ها شناخته می‌شوند، درک ما از اولین ستاره‌های کیهان را بهبود می‌بخشند.

₃★ رصدخانه آینده LISA می‌تواند این سیاهچاله‌ها را سال‌ها پیش از ادغام ردیابی کند و منشأ آن‌ها را روشن سازد.

₄★ مدل‌های هوش مصنوعی به جداسازی سیگنال‌های امواج گرانشی از نویزهای محیطی کمک کردند.

₅★ این یافته‌ها سنگین‌ترین رویدادهای امواج گرانشی ثبت‌شده را نشان می‌دهند و پنجره‌ای به تاریخ کیهان باز می‌کنند.

₆★ تحقیقات آینده با ردیاب‌های روی ماه می‌تواند محیط‌های میزبان این سیاهچاله‌ها را بهتر شناسایی کند.

🔭



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👾



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید👆


@farzaminiha👽
#Author_sm🔢🔢🔢🔢

⚙️⚙️⚙️⚙️⚙️⚙️⚙️⚙️


کهن‌ترین اثر انگشت انسانی پیدا شد؛ نشانه‌ای از درک نمادین نئاندرتال‌ها

در دل صخره‌های سنگی نزدیک شهر سگوبیا در مرکز اسپانیا، باستان‌شناسان با کشفی غیرمنتظره روبه‌رو شدند: نقطه‌ای قرمز روی یک تکه سنگ گرانیتی که در نگاه اول شاید چیزی جز یک لکه رنگ به نظر نرسد، اما زیر ذره‌بین علمی، حقیقتی شگفت‌انگیز آشکار شد_یک اثر انگشت انسانی با قدمتی حدود ۴۳ هزار سال.

بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد این اثر احتمالاً توسط یک مرد نئاندرتال بزرگسال برجای گذاشته شده. اگر این نتیجه تأیید شود، با یکی از قدیمی‌ترین اثرانگشت‌های انسانی ثبت‌شده در جهان طرف خواهیم بود.

آن‌چه این یافته را خاص‌تر می‌کند، نه فقط حضور یک اثر انگشت، بلکه زمینه‌ی قرارگیری آن است. رد انگشت با رنگدانه‌ی طبیعی سرخ اُخرا روی سنگی نقش بسته که خودش به طرز عجیبی به چهره‌ی ابتدایی یک انسان شباهت دارد. دانشمندان معتقدند این نقطه‌ی قرمز دقیقاً در محلی قرار دارد که می‌تواند نقش بینی را در میان دو فرورفتگی شبیه ابرو ایفا کند. چنین ترکیبی از نگاه آن‌ها، نشانه‌ای است از درک نمادین و نگاه خلاقانه‌ی نئاندرتال‌ها به محیط اطرافشان.

جالب این‌جاست که این یافته در سال ۲۰۲۲ صورت گرفت، اما جزئیات آن به‌تازگی در مجله‌ی Archaeological and Anthropological Sciences منتشر شده است.

محل کشف اثر در پناهگاه سنگی سن لازارو قرار دارد؛ مکانی که نشانه‌هایی از حضور نئاندرتال‌ها در بازه‌ی ۴۴ تا ۴۱ هزار سال پیش در آن ثبت شده، اما هیچ اثری از حضور انسان‌های مدرن در آن دیده نمی‌شود.

پژوهشگران معتقدند که این سنگ به‌طور عمدی از بستر یک رودخانه‌ی نزدیک برداشته و به پناهگاه آورده شده است. انتخاب آگاهانه‌ی سنگی با ظاهر چهره‌گون، و افزودن رنگ برای برجسته‌کردن بخش خاصی از آن، می‌تواند نشانه‌ای از توانایی تصویرسازی ذهنی و تفکر نمادین نئاندرتال‌ها باشد_توانایی‌هایی که تا همین چند دهه پیش تصور می‌شد تنها در انسان‌های امروزی وجود دارد.

البته همه کارشناسان با این تفسیر موافق نیستند. برخی مانند بروس هاردی، انسان‌شناس دانشگاه کنیون، با وجود پذیرش عمدی بودن استفاده از رنگ، درباره‌ی جنبه‌ی نمادین آن تردید دارند. به‌گفته‌ی او، ممکن است آن‌چه امروز به‌نظر ما نمادین می‌آید، در اصل ناشی از تفسیری مدرن بر یک عمل ساده‌ی باستانی باشد.

با این حال، این کشف یک قطعه‌ی دیگر به پازل درک ما از نئاندرتال‌ها اضافه می‌کند_موجوداتی که تا همین چند دهه پیش، صرفاً به‌عنوان شکارچیانی زمخت شناخته می‌شدند، اما حالا نشانه‌هایی از ذهنی پیچیده، خلاق و حتی هنرمند در آنان دیده می‌شود. کشف چنین رد انگشتی، شاید صدایی باشد از دل گذشته، که می‌گوید: ما نیز می‌فهمیدیم،

Livescience

https://www.livescience.com/archaeology/43-000-year-old-human-fingerprint-is-worlds-oldest-and-made-by-a-neanderthal



کانال علمی نجومی ماورای فرازمینی ها👽



https://www.tg-me.com/joinchat-SOSSquf1wQIBqWJ4

کانال ما رو به دوستان خود معرفی کنید🤔


@farzaminiha👽
#Author_sm3️⃣3️⃣2️⃣2️⃣