معرفی گزارش‌های دولتی کتابخانه مجلس؛

نقش نهادهای داخلی مجلس در فرآیند قانونگذاری (مطالعه نظری از منظر تطبیقی)

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه مجلس، گزارش نقش نهاد ای داخلی مجلس در فرآیند قانونگذاری (مطالعه نظری از منظر تطبیقی) را حسن وکیلیان تهیه و انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی (دفتر مطالعات حقوقی) در سال ۱۳۸۸ به چاپ رسانده است. این گزارش با شماره ثبت 15355 در واحد گزارش های دولتی مرکز اسناد کتابخانه مجلس موجود است.

فرآیند قانونگذاری در هر نظام سیاسی یکی از مهمترین ارکان تضمین کننده دموکراسی، کارآمدی و شفافیت حاکمیت است. در این میان، نقش مجالس قانونگذاری و به ویژه نحوه سازماندهی داخلی آنها، نقشی تعیین کننده در کیفیت خروجی های تقنینی ایفا می کند. تجربه تاریخی پارلمان ها در جهان نشان داده است که موفقیت در قانونگذاری بیش از هرچیز به نحوه تقسیم کار درون مجلس، میزان کارآمدی کمیسیون های تحصصی و چگونگی مدیریت زمان و شورهای مختلف بستگی دارد.

مجلس شورای اسلامی ایران نیز همچون دیگر پارلمان ها با چالش هایی در زمینه بهینه سازی ساختارهای داخلی و افزایش اثربخشی فرآیند تقنین مواجه است. از این رو، مطالعات تطبیقی و بررسی تجارب پارلمان های دیگر کشورها، می تواند راهگشای اصلاح و ارتقای آیین نامه های داخلی مجلس باشد.

گزارش حاضر دقیقاً در همین چارچوب قرار می گیرد و با نگاهی تحلیلی و تطبیقی می کوشد نقش کمیسیون ها و صحن علنی در فرآیند تقنین را بررسی و بر اساس آن،‌ راهکارهایی برای بهبود نظام تقنینی کشور را ارائه دهد.

این گزارش با هدف بررسی نقش نهاد های داخلی مجلس شورای اسلامی در فرآیند رسیدگی به پیشنهاد های تقنینی تدوین شده است. در این راستا چند محور اساسی مورد توجه قرار گرفته است:
1- تقسیم کار داخلی و زمان بندی جلسات مجلس: گزارش نشان می دهد که تعداد شورها (شور اول و دوم) و شیوه مداخله صحن علنی در برابر کمیسیون های تخصصی ، تاثیر مستقیمی بر کیفیت و سرعت تقنین دارد.
2- مطالعات تطبیقی بر پارلمان های اروپایی: نویسندگان با بررسی مدل های پارلمانی کشورهای اروپایی، به این نتیجه رسیده اند که رویکرد غالب در آن کشورها کمیسیون محوری است . یعنی کمیسیون ها در همان ابتدای فرآیند تقنینی (چه در شور اول و چه در شور دوم) چارچوب اصلی قوانین پیشنهادی را طراحی کرده و نقش محوری در شکل دهی نهایی مصوبات دارند.
3- بررسی آیین نامه داخلی مجلس ایران: با اتکا به یافته های تطبیقی، گزارش به تحلیل آیین نامه داخلی مجلس پرداخته و نشان داده است که حرکت به سمت کمیسیون محوری می تواند آثار مهمی از جمله ارتقای کیفیت قوانین، افزایش کارآمدی تصمیم گیری و کاستن از بار جلسات علنی را در پی داشته باشد.
4- پیشنهادهای اصلاحی: در بخش پایانی، راهکارهایی برای بهبود فرآیند تقنین در مجلس شورای اسلامی ارائه شده است که شامل اصلاحات در نحوه فعالیت کمیسیون، بازنگری در نقش صحن علنی و طراحی سازوکارهای جدید برای تسریع و کارآمدی قانونگذاری است.

به طور خلاصه،‌ این گزارش یک مطالعه تطبیقی – تحلیلی است که با بررسی تجارب موفق پارلمان های اروپایی و انطباق آن با ساختار مجلس شورای اسلامی، در پی آن است که راهی برای قانونگذار از الگوی صحن محوری به الگوی کمیسیون محوری پیشنهاد کند؛ مدلی که می تواند گامی اساسی در ارتقای کیفیت و کارآمدی فرآیند تقنین در کشور باشد.
این گزارش با توجه به محورهای تحلیلی، تطبیقی و کاربردی خود برای نمایندگان و اعضای کمیسیون های مجلس، مدیران و کارشناسان پارلمانی، پژوهشگران و اساتید حوزه حقوق عمومی و علوم سیاسی، دانشجویان رشته های حقوق، علوم سیاسی و مدیریت دولتی، سازمان ها و نهادهای سیاست گذار و پژوهشی و به طور خلاصه برای کسانی که به بهبود فرآیند قانونگذاری و کارکرد نهادهای داخلی مجلس علاقمند هستند، منبعی ارزشمند محسوب می شود.

تهیه و تنظیم : زهرا غلامحسین پور (کارشناس مرکز اسناد کتابخانه مجلس)

🌐 Www.ical.ir
🆔 @ical_ir

اولاد و نوادگان ناصرالدین شاه قاجار در نسخه‌ای از کتابخانه مجلس

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه مجلس، نسخه شماره ۹۴۵۰ کتابخانه مجلس، به نام «کُرّاسه ألمَعی» گردآوری و تالیف میرزا غلام‌حسین افضل‌الملک شیرازی (۱۲۷۹- ۱۳۴۸ هجری قمری) متخلص به المعی (واژه‌ای عربی به معنای با فراست و زیرک) است.

وی از مستوفیان و مترجمان دوره قاجار بوده است. در صفحه ۳۶۴ و ۳۶۵ از کتاب کراسه به تعبیر افضل الملک در فهرست آغازین آن، «تعداد اولاد و اولاد زادگان ناصرالدین شاه به صورت شمس و کوکب» ترسیم شده است.

معرفی از: محمود نظری (پژوهشگر نسخ خطی کتابخانه مجلس)

🌐 Www.ical.ir
🆔 @ical_ir

معرفی منابع کتابخانه ایران‌شناسی مجلس؛

سفرنامه یک گرجی از زاگرس تا قفقاز

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس، کتاب «سفرنامه یک گرجی از زاگرس تا قفقاز»، دو کوچ اجباری از شرق به شمال خراسان و از غرب به فریدن اصفهان را شرح داده است. نویسنده این کتاب آقای ابوالقاسم احمدی میاندشتی، کتاب را در ۱۴۰ صفحه مصور نگاشته و به سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است. این کتاب در کتابخانه ایرانشناسی مجلس شورای اسلامی با رده بندی کنگره ۱۴۰۳ ۳الف۷ت/ ۵۸۹ DS قابل استفاده پژوهشگران است.

ماجرای این کتاب که از سوی دامنه کوه‌های زاگرس و با اقوام گرجی مسلمان و دیگران در شهرستان‌های غرب اصفهان آغاز می‌شود و به سمت سرزمین قفقاز و ملت بزرگ گرجستان ختم می‌گردد، مجموعه‌ای از اطلاعات و ارزش‌های اصیل این سرزمین‌های وابسته به یکدیگر را برای ما به نمایش می‌گذارد.

مشروح معرفی: https://B2n.ir/ju7537

معرفی از: مرضیه افکاریان (کارشناس کتابخانه ایران‌شناسی مجلس)
🌐 Www.ical.ir
🆔 @ical_ir

معرفی ادوار بیست‌وچهارگانه مجلس شورای ملی؛

دوره هفتم مجلس شورای ملی

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه مجلس، دوره هفتم مجلس شورای ملی در تاریخ ۱۴ مهرماه ۱۳۰۷ خورشیدی (۲۱ ربیع‌الثانی ۱۳۴۷ق-۶ اکتبر ۱۹۲۸م) افتتاح و در ۱۴ آبان ۱۳۰۹ خورشیدی (۱۳ جمادی‌الثانی ۱۳۴۹ق- ۵ نوامبر ۱۹۳۰م) خاتمه یافت.
انتخابات مجلس هفتم در فضایی بسیار محدود و تحت نظارت شدید دولت رضاشاه انجام گرفت.بسیاری از نمایندگان مستقل و چهره‌های سیاسی مخالف حکومت پهلوی امکان ورود به مجلس را نداشتند. ترکیب مجلس بیشتر متشکل از افراد نزدیک به دربار، مقامات حکومتی و طرفداران سیاست‌های دولت بود.

اقدامات مجلس هفتم
ـ تصویب قوانین مرتبط با نوسازی اداری و اقتصادی کشور مطابق با سیاست‌های رضاشاه.
ـ تأکید بر ایجاد تمرکز قدرت در دولت مرکزی و کاهش اختیارات نهادهای محلی.
ـ ادامه روند تغییرات قانونی که به تقویت سلطنت و تضعیف جایگاه مجلس انجامید.

اگر می‌خواهید رویدادهای مهم این دوره از مجلس را بدانید به سایت کتابخانه مجلس مراجعه کنید: https://B2n.ir/zd8925


معرفی از: دکتر مریم نیل‌قاز (کارشناس فهرست‌نویسی اسناد کتابخانه مجلس)
🌐www.ical.ir
🆔@ical_ir