به این وسیلهٔ خیاطی «بشکاف» می‌گویند. به‌نظرم، جا دارد از این ساخت (= فعل امر) در واژه‌سازی برای نام ابزار بیشتر بهره گرفت.

🔷 گمان می‌کنم «بگیر» معادل اندیشیدنی‌ای برای stand می‌توان باشد. پیش‌تر «نشست» را برای stand پیشنهاد کرده بودم.

🔷 معادل پیشنهادی خلاقانهٔ دکتر پاژین برای stand نیز «پاین» است. پیشنهاد آقای نیما پیل‌تن نیز «ایستند» است (ایست [بن مضارع] + ند؛ مانند خورَند).

#واژه‌سازی #نوواژه #استند #پاین #نشست #بگیر
#stand

«شیار لرزاننده» معادل رسمی برای rumble strip است. معادل تقریبی و گفتاری این واژهٔ انگلیسی «بیدارباش» است.

🔷 ساخت «بیدارباش» نیز امری است.

#واژه‌سازی #بیدارباش

با سپاس از اطلاع‌رسانی کاربر Radi، ایستند نیز برای معادل stand به فرسته اضافه شد.

در انگلیسی برای معادل ویترینِ فرانسوی، بسته‌به بافتار، یا از showcase / display case استفاده می‌کنند یا از shop window. شخصاً تصور می‌کنم برای معادل «ویترین» دوهجایی در فارسی می‌توان (یا حتی بهتر است) از آمیزواژه استفاده کرد.

شاید:

شیوار (شیشه + دیوار؛ دوهجایی)،

يا

پنشه (پنجره + شیشه؛ دوهجایی)

یا

گنشه (گنجه + شیشه، دوهجایی)

یا نوواژهٔ زیر که پیش‌تر پیشنهاد کرده بودم:

نماشه (نما + شیشه؛ سه‌هجایی)

🔷 شی‌نما (پیشنهاد استاد فروزنده‌فرد)، جامینه و آبگینه (پیشنهاد پیشین دکتر پاژین که در گزینه‌های نظرسنجی فراموش شده بودند).

#ویترین

نظرسنجی بالا از کانال دکتر پاژین گرفته شده است. خودم بازیمایش (چهارهجایی) و هنربازی (چهارهجایی) را بیشتر از دیگر گزینه‌ها ترجیح می‌دهم.

🔷 برای معادل سیرک، پیشنهاد خودم «شگرفه» (سه‌هجایی) و «بازینه» (سه‌هجایی) است.

#سیرک

در کنار «شگرفه» برای معادل سیرک، شاید «چشم‌گرمی»، به قیاس سرگرمی و دست‌گرمی، نیز اندیشیدنی باشد.

#سیرک

در رسانه، معادل گرده‌بردارانهٔ «سفیدشویی کردن» برای whitewashing دارد کم‌کم جای «ماست‌مالی کردن/ لاپوشانی کردن/ماله کشی کردن» را می‌گیرد.

whitewashing
an attempt to stop people finding out the true facts about a situation.
(The Cambridge Dictionary)


گواه ۱:
جهانگردان خارجی کارنامهٔ سیاه طالبان را سفیدشویی می‌کنند

گواه ۲:
ویدیویی از گروهی از زنان در سوریه منتشر شده که در حال سفیدشویی رژیم سلفی ابومحمد الجولانی هستند

#گرده‌برداری

در زبان اردو، «اخبار» به معنای «روزنامه» است و «خبرنامه / خبرین» به معنای «اخبار» است.

#اردو

چند ماه پیش، در تمرین گروه نیمکت، برای نام‌گذاری «استخر سالمندان» چند پیشنهاد ارائه کردم که دو تای برتر آن‌ها، از دید خودم، به‌قرار زیر بود:

آب‌دیدگان

تا ۱۲۰

🔷 پیشنهاد جالب آقای حسین حیدری «زنده‌دلان» و «پیرمرد و دریا» است.

#کپی‌رایتینگ
#copywriting

به‌نام خدای زبان‌آفرین

ناسزای تلطیف‌شده (minced oath) نوعی بِه‌گویی/حُسن تعبیر (euphemism) است که از طریق تغییر عمدی در املا یا تلفظ بخشی از یک دُش‌واژه، واژه یا عبارت توهین‌آمیز یا کفرگونه ساخته می‌شود تا ویژگی‌های آزاردهنده‌ کاهش یابد. شایان ذکر است گاهی استفاده از واژه‌ها یا عبارت‌های مقدس از این جهت که کاربردشان برای امور کم‌اهمیت نیست توهین‌آمیز به شمار می‌آید. ازاین‌رو، چنین واژه‌هایی نیز در انگلیسی دچار تغییر می‌شوند. برای این نمونهٔ اخیر، می‌توان به استفادهٔ بی‌دلیل از God اشاره کرد که به‌جای آن از gosh در کاربردهای غیرضروری استفاده می‌شود.

🔷 گفتنی است در بسیاری از زبان‌ها چنین عبارت‌هایی وجود دارد. در زبان انگلیسی، برای بیشتر ناسزاها نسخه‌های تلطیف‌شده وجود دارد که برخی‌ از آنها در تصویر آمده است.

🔷 نگارنده تصور می‌کند «زرشک» ناسزای تلطیف‌شده است و باید صورت تغییریافتهٔ واژهٔ بی‌ادبانهٔ «زِر (زدن)» باشد، چراکه شباهت ظاهری و معنایی زیادی با هم دارند.

#ناسزای_تلطیف‌شده #زرشک 
#minced_oath

Telegram: https://www.tg-me.com/language_niceties
Instagram: https://instagram.com/language_niceties
A. Parsazadeh

معادل فارسی «ناسزای تلطیف‌شده» برای minced oath را نگارنده عجالتاً انتخاب کرده است. گفتنی است فرهنگستان مصوبی برای این اصطلاح ندارد و در فرهنگ دوزبانهٔ زبان‌شناسی نیز مدخل نشده است.

معنای oath در این اصطلاح به شرح زیر است:

an offensive word, especially one that uses a name for God:
muttering/mouthing oaths
(The Cambridge Dictionary)
در معنای مورد نظر، oath هر واژه‌ٔ نادرستی است که برای اظهار خشم یا تعجب استفاده می‌شود. این واژه‌ها ممکن است واژه‌های بی‌ادبانه و رکیک باشند یا واژه‌های مقدس. از آنجاکه این واژه‌های مقدس به قصد استمداد از خداوند استفا‌ده نمی‌شوند، در فرهنگ انگلیسی‌زبانان نادرست و توهین‌آمیز تلقی می‌شوند.

پیشنهادهایم برای معادل oath در معنای یادشده به‌قرار زیر است:


ناسزا (در معنای لفظی آن و با لحاظ کردن گسترش معنایی برای آن)،

سوگند (گرده‌برداری)،

نادرست‌گویه،

خشم‌گویه (دقیق نیست ولی معمولاً این واژه‌ها برای اظهار خشم گفته می‌شوند)،

بی‌راه‌گویه (از بد و بی‌راه گفتن گرفته شده)،

بی‌حرمتی‌گویه / بی‌حرمتی‌واژه (بیشتر شبیه تعریف است تا واژه، ولی دقیق است).





معنای mince نیز به‌شرح زیر است:

. (transitive)
to soften or moderate, esp for the sake of convention or politeness
I didn't mince my words
(The Collins Dictionary)

به نظرم «تلطیف‌شده» معادل درخوری برای minced است ولی کمی بیش از اندازه عربی‌زده است. معادل‌های دیگری هم که به ذهنم می‌رسد سره نیستند:
ملایم‌شده،
معتدل‌شده،
تحریف‌شده.




🔷 پیشنهاد کاربر Stard «هودشنام» برای oath در این معنا است. پیشنهاد استاد ملیح «دُژگویی» است.

به‌تازگی در فجازی، کلیپی فراگیر شده است که در آن پسر سیزده‌ساله‌ای، عضو گروهی نیکوکار، می‌گوید: گروه ما به «کارتن‌خواب‌‌ها» می‌گوید «آسمان‌خواب‌‌ها»، چراکه آنها نیز مانند ما زیر آسمان خدا می‌خوابند.


🔷 استفاده از واژهٔ «آسمان‌خواب» به‌جای «کارتن‌خواب» نمونهٔ بارزی از به‌گویی است.

#به‌گویی #به‌گویه #کارتن‌خواب #آسمان‌خواب

امروز در رسانه، اصطلاح «همه‌ش تئاتره» را شنیدم که گرده‌برداری از اصطلاح pure) theater) است. در فارسی، معمولاً می‌گوییم «همه‌ش فیلمه» یا «همه‌‌ش اداست».

#گرده‌برداری

دو اسم «نازگل» و «گلناز» نیز دگرچینش‌اند. این دو اسمْ دگرچینش هم‌ریشه و هم‌معنایند که معنای یکسانی هم دارند.

🔷 «شادمهر» و «مهرشاد» (پیشنهاد استاد فروزنده‌فرد) و «مهرناز» و «نازمهر» (پیشنهاد کاربر Radravesh) نیز نمونه‌های دیگری از این طیف‌اند.

🔷 پیشنهاد آقای حیدری «امیر» و «ریما» و پیشنهاد کاربر Borzu «نیما» و «امین» است؛ هر دو دگرچینشی نامترادف و ناهم‌ریشه‌اند.

#دگرچینه #دگرچینش #دگرچین #گل‌ناز #نازگل
#anagram

آیا دوستانی که پاسخ «خیر» را زدند، توجیه قابل تأملی برای زرشک در معنای یادشده در نظر دارند؟

در صورت تمایل، می‌توانند اینجا ذهنیت خود را بنویسند.
🌻

به‌نظرم، ساده‌انگاری است که داستان‌نویس برای نشان دادن زبان کودک «فقط» دست به تبدیل واژه‌های دش‌آوا بزند. مثلاً فقط بنویسد سوکس به‌جای سوسک یا خولاکی به‌جای خوراکی.

🔷 بشخصه افرودن واژه‌های مخصوص به دایرهٔ واژگانی کودک را طبیعی‌ و باورپذیر می‌بینم. واژه‌هایی مثل «عقبکی» یا «مثلنی» از این جمله‌اند.

#داستان‌نویسی #زبان_کودک

بله❗️👀
جالب است بدانید که در جزیره گینه نو و اطرافش، در بین جمعیتی تقریباً ۵ میلیونی، حدود ۱۰۰۰ زبان متمایز به کار می‌رود!

منبع: اطلس زبان‌‌ها ترجمه دکتر گلفام و دکتر حسابی

• #زبانگردی

~ @language_with_MBN 🍊