شوینیسم زبانیِ جلال‌الدین کزّازی

یادداشتی از دکتر عادل محمدی؛ زبانشناس


جلال‌الدین کزّازی و کسانی که با او هم‌فکرند، به‌تازگی در مراسمی به نام «شب تاجیکستان» دوباره حرف‌هایی درباره‌ی برتری زبان فارسی زدند. او گفته:
«زبان پارسی مثل پارچه‌ای ابریشمی و زیباست، نرم و نغز. زبان‌های دیگر در برابر آن، مثل پارچه‌ای زبر و ناپسند هستند.»

کزّازی ادعا کرده که درستی این حرف‌ها را با «دانش و برهان» ثابت کرده است. او در دو مقاله غیرعلمی تلاش کرده این برتری را توضیح دهد. در یکی از این مقاله‌ها، او زبان را شبیه موجود زنده دانسته که تغییر می‌کند، اما وقتی به نهایت رشد برسد، دیگر تغییر نمی‌کند. کزّازی پرسیده: «چرا زبان فارسی در هزار سال گذشته، برخلاف زبان‌های دیگر، تغییر چندانی نکرده است؟» و خودش جواب داده: «چون فارسی به اوج رشد و کمال رسیده و دیگر نیازی به تغییر ندارد.»
بر همین اساس، او نتیجه می‌گیرد: فارسی به پیشرفته‌ترین زبان دنیا تبدیل شده است!
اما این تصور کزّازی، یعنی اینکه زبان هم مثل یک موجود زنده رشد می‌کند و در جایی متوقف می‌شود، نه درست است و نه علمی است. زبان‌ها همیشه تغییر می‌کنند و هیچ‌وقت به نقطه‌ی پایان مطلق نمی‌رسند. اگر کسی چنین ادعایی دارد، صرفا سخنی احساسی و استعارگونه را بیان داشته است.
کزّازی، به‌جز این ادعا، زبان فارسی را با زبان‌هایی مثل انگلیسی، آلمانی و فرانسوی مقایسه کرده و گفته فارسی در برخی ویژگی‌ها (مثل حذف جنسیت از اسم‌ها و ضمیرها یا نبود هماهنگی در جمع و فرد بین فاعل و فعل) از این زبان‌ها ساده‌تر و «سودمندتر» است.
اما روشن نیست که این ویژگی‌ها همیشه نشانه‌ی «سودمندتر بودن» باشند. مثلاً یک انگلیسی‌زبان می‌تواند بگوید داشتن جنسیت در ضمایر سوم‌شخص، زبان او را دقیق‌تر و کارآمدتر کرده است. کزّازی می‌گوید:

«چون ضمیرها به‌طور کامل جای اسم را می‌گیرند و دیگر لازم نیست جنسیت داشته باشند، این جنسیت در فارسی بی‌ارزش است.»
ولی او فراموش می‌کند که در بعضی جمله‌ها، ضمایر جای عبارت‌های دقیق‌تری می‌نشینند (مثل «استاد فلسفه‌ی اسکندر» یا «یکی از معلمان آکادمی افلاطون») و در این موارد، جنسیت می‌تواند معنا و ارزش داشته باشد.
همچنین، بعضی فارسی‌زبان‌ها می‌گویند نبود هماهنگی فاعل و فعل در جمع و فرد، باعث سردرگمی می‌شود. کزّازی می‌گوید

:
«در فارسی، اینکه فعل مفرد یا جمع بیاید، بستگی به معنی جمله دارد و سخت‌گیری وجود ندارد. اروپایی‌ها می‌گویند: پنجاه نیمکت در این اتاق گذاشته شده‌اند. اما ایرانی‌ها می‌گویند: پنجاه نیمکت در این اتاق گذاشته شده است.»
ولی حقیقت این است که فارسی‌زبان‌ها هر دو جمله را به کار می‌برند و خیلی حساسیتی روی این هماهنگی ندارند
.
بگذریم از این بحث‌های صرفی، نحوی! موضوع مهم‌تر این است: کزّازی فقط آن جنبه‌هایی را که فارسی از نظر او «بهتر» است پررنگ می‌کند، ولی فراموش می‌کند که همه‌ی زبان‌ها در مسیر ساده‌تر شدن و کارآمدتر شدن پیش می‌روند، هرچند این مسیر یک‌دست و یک‌نواخت نیست. در بعضی زمینه‌ها ساده‌تر می‌شوند و در بعضی زمینه‌های دیگر شاید سخت‌تر و پیچیده‌تر.
اگر کسی فقط چند ویژگی دلخواه را انتخاب کند و بگوید «فارسی از زبان‌های دیگر پیشرفته‌تر است»، در واقع گرفتار یک نگاه افراطی و متعصبانه شده است. اگر طرف‌داران زبان‌های دیگر هم فقط جنبه‌هایی را انتخاب کنند که زبان آن‌ها را «برتر» نشان دهد، چه پیش می‌آید؟
افسوس که در میان این تعصب‌ها و پندارها، خیلی‌ها این پرسش‌های ساده را نادیده می‌گیرند. افسوس که این کار، نه‌تنها باعث بزرگ‌بینی و خودپسندی می‌شود، بلکه به اختلاف و جدایی میان زبان‌ها هم دامن می‌زند. آنها به جای اینکه تنوع زبانی را به‌عنوان یک ابزار همبستگی و مدارای اجتماعی میان همه‌ی گویشوران ببینند، به برتری‌طلبی و «چیرگی» زبان دلخواه‌شان رو می‌آورند.

@linguists2b ☘️

با سلام و وقت بخیر خدمت عزیزان کانال میز شناختی
خرسندیم که به اطلاع برسانیم اولین مجله در حوزه میان رشته ای علوم اجتماعی و علوم شناختی به همت میز علوم شناختی پژوهشگاه راه اندازی شد.
این مجله در نظر دارد به منظور طی‌ مراحل اخذ  درجه علمی پژوهشی پس از انتشار سه شماره، تعدادی مقالات سفارش دهد.
بدین وسیله از کلیه پژوهشگران، متخصصان و نیز دانشجویان تحصیلات تکمیلی به ویژه دکتری تخصصی که پژوهش‌ها و پايان‌نامه‌ها ‌و  رساله‌های خود را در حوزه‌های میان‌رشته‌ای علوم اجتماعی و علوم شناختی(جامعه، فرهنگ و ذهن و زبان) به انجام رسانده‌اند دعوت‌ می شود برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شرایط چاپ مقاله در مجله و پرداخت حق التحریر به آیدی تلگرامی زیر پیام بدهند.
@ShokufaCog

دفترچه انتخاب رشته‌ کارشناسی ارشد 1404


لینک گروه مجمع زبانشناسان ایران


@linguists2b ☘️

🔴 گروه کنکور کارشناسی‌ارشد تیم ترویج زبانشناسی ☘️

Master of Science in LINGUISTICS

✅️ مرجع به‌روزترین منابع و کلید و دفترچه‌های آزمون کارشناسی‌ارشد زبانشناسی

✅️ مشاوره رایگان و اطلاع‌رسانی به‌روز اخبار آزمون🔻
◾️ https://www.tg-me.com/MScLinguistics

🟢 با حضور دانشجویان و رتبه‌های برتر کنکور ارشد و دکترای زبانشناسی ☘️

🏛 و با پشتیبانی 13 سال تجربه مشاوره وهاب کریمی، دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت‌مدرس TMU 🔻

◾️https://www.tg-me.com/MScLinguistics


@linguists2b ☘️

آلبوم هفتگانه گیلکی
شاعر : مراد قلی پور

ضبط شده در استودیو موسیقی آونگ
@AVANGAC
@GHOLIPOUR_VALAD

WWW.AVANGAC.COM

مدتی‌است می‌خواهم چیزی را درباره زبان‌شناسی در ایران و تمام حوزه‌ها و شاخه‌های ذیل یا مربوط به آن بگویم که می‌دانم به مذاق برخی قطعا خوش نخواهد آمد.
این که انگار چند سالی است در غیاب یا فقدان اساتید بزرگ، یا حتی به علت مشغولیت‌های علمی‌ آنان، گروهی انگار متولی یا بهتر بگویم پدرخوانده / مادرخوانده‌های آن شده‌اند. در هر همایش و کنفرانس و جلسه و کلاس‌های حضوری و غیر حضوری ایشان نه حاضر که سخنرانند.

کمی به جریانات اصیل علم دقت کنیم؛ مگر می‌شود شما هم تبحر در نقد داشته باشید، هم علوم شناختی و روانشناسی زبان، هم جامعه‌شناسی زبان، هم گویش‌شناسی، هم تمام زیر شاخه‌های زبان‌شناسی نظری، هم... هم.... هم .... . این همه تبحر قطعا با وقت گذاشتن و مطالعه و غور پیرامون مسائل حاصل می‌شود. مگر می‌شود جدای از ساعات موظف، هم ریاست و دبیری و ... چندین جا را بر عهده باشی، و هم مدعی بروز بودن اطلاعات خود، آن هم نه در یک زمینه که در همه زمینه‌ها و گرایش‌های این علم و حتی گرایش‌های مرتبطش باشی؟
کی اصلا وقت غور و تفحص نه در همه این‌ها حتی در دوتایشان حاصل می‌شود؟
از آن سو هم عزیزانی با استاد استاد کردن و مقدس نمودن افراد و تبدیل‌ کردنشان به چهره، هم به این بزرگواران، هم به خود -به جهت سطحی نگهداشتن مطالعاتشان- و از همه بیشتر به علم ظلم می‌کنند.
همین حالا ما بزرگانی در این حوزه داریم که جز دانشجویانشان و مجامع بزرگ کسی به عظمت و عمق علمشان واقف نیست؛ چرا که وقتی برای از این جلسه به آن جلسه، از این وبینار به آن سمینار ندارند؛ بی‌هیاهو می‌خوانند و می‌نویسند. اما در جامعه‌ای که در سنت تاریخی‌اش به نقالی و سخنرانی اهمیت بیشتری می‌دهد تا مطالعه آثار مکتوب، چون گوهرانی هستند که خود در کار تراش‌دادن خود و دانش و معرفت خودند بی‌هیاهو و بی نیاز به صحنه و تماشاگر. از این گوهران کمیاب بیش باد!

سیده طاهره خادم
@semiolingua
@yekjore

روايت شناسی شناختی(كاربست نظريه آميختگی مفهومی بر قصه هاي عاميانه ايراني)

✍️ دكتر بهزاد بركت٭
✍️ دكتر بلقيس روشن
✍ دكتر زينب محمدابراهيمي
✍ دکتر ليلا اردبيلي

در این جستار با استفاده از نظریه آمیختگی معنایی و فضاهای ذهنی فوکونیه به تبيين فرايند تخيل و فرايندهای معناسازی در دو قصه عاميانه روباه و خروس و ننه ماهینک پرداخته شده است.

@linguists2b ☘

مقارن شروع وزارت دکتر رضا مراد صحرایی، برای نخستین بار در تاریخ زبانشناسی ایران، نام این رشته در فهرست رشته‌های مورد نیاز دولت قرار گرفت؛ مشخصا در وزارتخانه متبوع و در حیطه تخصصی جناب وزیر: دبیری زبان و ادبیات فارسی.
این اتفاق فرخنده، با تمام نقدهایی که بر آن داریم، به سبب ترقی دادن روایت صنفی و آکادمیک این رشته، گامی بزرگ در نوآرایی هویت آن است. برای زبانشناسان ایرانی که همواره از مهجور بودن این رشته در کشور گلایه داشته‌اند، این فرصتی‌ست بزرگ که پتانسیل علمی خود را به جامعه دانشگاهی کشور و به قانون‌گذاران و تصمیم‌گیران ارشد علم و فرهنگ ایران، اثبات کنند.
رضا مراد صحرایی، اهل نورآباد لرستان( قطب تاریخی عرفان و ادبیات لک‌زبانان) است. از بطن مردمی سفره‌دار، سختکوش و فرهیخته. خاک‌گچ‌معلمی‌خورده است و پرتوان. با لحاظ کردن تمام جوانب مقتضیات روز، تثبیت فعالیت اجرایی چنین نیروهایی در سپهر سیاسی-فرهنگی کشور، قرین صلاح است.


@linguists2b ☘

با سلام و احترام خدمت شما اعضای محترم
✨✨✨
همانطور که خواسته بودید پیغام‌هایی که در خصوص حذف رشته‌ی زبانشناسی از دفترچه استخدامی سال جاری ارسال فرموده‌بودید، به جناب آقای دکتر صحرایی، رئیس محترم انجمن رساندم و ایشان در پاسخ فرمودند: «متاسفانه این برخورد با رشته‌های علمی نسنجیده و از روی ناآگاهی است و باید حتما از مجاری قانونی پیگیری شود. ما در گنجاندن رشته‌ی زبانشناسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دیدگاه علمی و مبتنی بر شواهد موجود از عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های ملی و بین‌المللی داشتیم و عملکرد بسیار ضعیف دانش‌آموزان در آزمون‌های خواندن و نوشتن زبان فارسی همه حکایت از آن داشت که این مهارت‌ها در مدرسه‌های ما به صورت علمی و عالمانه تدریس نشده‌اند.
آنجا بود که موضوع قراردادن رشته‌ی زبانشناسی به عنوان علم مادر، که همه‌ی رشته‌های مرتبط با زبان از آن تغذیه می‌کنند و رشته‌ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، به عنوان رشته‌ی تخصصی که آموزش‌ مهارت‌های زبانی و مولفه‌های آن را به صورت علمی و مبتنی بر یافته‌های بین‌المللی انجام می‌دهد، در دستور کار قرار گرفت و خوشبختانه نتایج خوبی هم داشته‌است.
حذف داوطلبان دارای مدرک تحصیلی این رشته‌ها قبل از رقابت، ناجوانمردانه است و توصیه‌ی ما به همه‌ی مسئولان دست‌اندرکار آن است که انتخاب معلم خوب و کارمند اثرگذار را به همان نتایج آزمون‌های استخدامی بسپارند وگرنه مدارک تحصیلی هر یک به نوعی با نیازهای ما ارتباط دارند. متاسفانه رشته‌رشته شدن علوم در ایران باعث ایجاد نوعی رانت در بعضی رشته‌ها و حذف برخی دیگر از رشته‌ها شده است.
ما از همین امروز پیگیری را آغاز می‌کنیم. برگرداندن رشته‌ی زبانشناسی در این لحظه اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است؛ ولی ما از هیچ‌گونه تلاشی که بتواند اثرگذار باشد فروگذار نمی‌کنیم.»

با صلاحدید ایشان اقدامات لازم را آغاز کردیم.
حتما در این مسیر به همراهی شما عزیزان نیازمندیم که از طریق همین کانال با شما در میان خواهم گذاشت.

الهام اکبری
دبیر انجمن

🆔@IAPLD_ir

🆔@IAPLD_ir

🔻کارزار «اعتراض به حذف گرایش های آزفا و زبان شناسی از شغل دبیری، در آزمون استخدامی آموزش و پرورش۱۴۰۴» منتشر شد:

https://www.karzar.net/228960

با به اشتراک گذاری این لینک و ارسال آن برای دیگران، این کارزار را اطلاع‌رسانی کنید و از آنها برای جمع‌آوری امضا کمک بگیرید.

#منفعل_نباشیم


@linguists2b ☘️