باب 51:
#دراز_کشیدن_در_جلو_سجده_نمازگزار
288- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ كَانَ يُصَلِّي وَهِيَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْقِبْلَةِ عَلَى فِرَاشِ أَهْلِهِ اعْتِرَاضَ الْجَنَازَةِ»(1 ).
-----
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 22 باب الصلاة على الفراش.
------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ نماز را مى‌خواند و من هم در بین پیغمبر ﷺ و قبله به روى رختخواب او مانند جنازه‌اى درازکش کرده بودم».
289- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، قَالَتْ: كَانَ النَبِيُّ ﷺ يُصَلِّي وَأَنَا رَاقِدَةٌ مُعْتَرِضَةٌ عَلَى فِرَاشِهِ، فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يُوتِرَ أَيْقَظَنِي فَأَوْتَرْتُ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 103 باب الصلاة خلف النائم.
------------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند در حالى که من بر رختخواب او دراز کشیده و خوابیده بودم و هرگاه مى‌خواست نماز وتر بخواند مرا بیدار مى‌کرد و من هم وتر را مى‌خواندم».
290- حدیث: «عَائِشَةَ عَنْ مَسْرُوقٍ، قَالَ: ذُكِرَ عِنْدَهَا (عَائِشَةَ) مَا يَقْطَعُ الصَّلاَةَ، الْكَلْبُ وَالْحِمَارُ وَالْمَرْأَةُ فَقَالَتْ: شَبَّهْتُمُونَا بالْحُمُر وَالْكِلاَب وَاللهِ لَقَدْ رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يُصَلِّي وَإِنِّي عَلَى السَرِيرِ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْقبْلَةِ، مُضْطَجِعَةً، فَتَبْدو لِي الْحَاجَةُ فَأَكْرَهُ أَنْ أَجْلِسَ فأُوذِيَ النَّبِيَّ ﷺ ، فَأَنْسَلُّ مِنْ عِنْد رِجْلَيْهِ»(3 ).
-----------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 105 باب من قال لا يقطع الصلاة شيء.
------------------
یعنی: «مسروق گوید: چیزهایى که باعث بطلان نماز مى‌شوند پیش عایشه بیان کردند، گفتند: (عبور کردن) سگ و خر و زن از جلو نمازگزار باعث باطل شدن نماز او مى‌گردد. حضرت عایشه (به عنوان اعتراض) گفت ما را (زن‌ها) به سگ و خر تشبیه نمودید؟! بخدا قسم در حالى که پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند من در جلو او در جهت قبله بر روى رختخواب مى‌خوابیدم، و وقتى که کارى برایم پیش مى‌آمد دوست نداشتم که بلند شوم و بنشینم و او را اذیت کنم بلکه آهسته و مخفیانه از طرف پایین رختخواب خارج مى‌شدم».
291- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ قَالَتْ: أَعَدَلْتُمُونَا بِالْكَلْبِ وَالْحِمَارِ لَقَدْ رَأَيْتُنِي مُضْطَجِعَةً عَلَى السَّرِيرِ فَيَجِيءُ النَّبِيُّ ﷺ فَيتَوَسَّطُ السَّرِيرَ، فَيُصَلِّي، فَأَكْرَهُ أَنْ أُسَنِّحَهُ فَأَنْسَلُّ مِنْ قِبَلِ رِجْلِي السَّرِيرِ حَتَّى أنْسَلَّ مِنْ لِحَافِي»(4 ).
----------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 99 باب الصلاة إلى السرير.
----------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گفت: آیا ما را با سگ و خر برابر نمودید؟! من گاهى به روى تخت مى‌خوابیدم و پیغمبرﷺَّ آن تخت را (به عنوان ساتر) در بین خود و قبله قرار مى‌داد و نماز مى‌خواند، و من دوست نداشتم که بلند شوم و مستقیماً از مقابل پیغمبر ﷺ عبور نمایم بلکه آهسته و پنهانى از قسمت پایین تخت از زیر لحاف بیرون مى‌آمدم».
«أعدلتمونا: همزه براى استفهام انکارى است و عدل از باب ضرب یضرب مقایسه و برابر نمودن با چیزى مى‌باشد. تسنيح: بلندشدن و رفتن به حالت استقامت بدن».
292- حدیث: «عَائِشَةَ رضی الله عنها زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ ، أَنَّهَا قَالَتْ: كُنْتُ أَنَامُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللهِ ﷺ وَرِجْلاَيَ فِي قِبْلَتِهِ، فَإِذَا سَجَدَ غَمَزَنِي فَقَبَضْتُ رِجْلَيَّ، فَإِذَا قَامَ بَسَطْتُهُمَا قَالَتْ: والْبُيُوتُ يَوْمَئِذٍ لَيْسَ فِيهَا مَصَابِيحُ»( 5).
-------
5- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 104 باب التطوع خلف المرأة.
---------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها همسر پیغمبر ﷺ گوید: من در جلو پیغمبر ﷺ خوابیده بودم و پاهایم در جهت قبله و سجده او قرار داشت وقتى که خواست سجده کند مرا با دست تکان داد و من هم پاهایم را جمع کردم وقتى که پیغمبر ﷺَّ از سجده بلند شد باز پاهایم را دراز کشیدم. عایشه گوید: منزل‌ها در آن موقع چراغ نداشتند».
293- حدیث: «مَيْمُونَةَ رضی الله عنها قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ يُصَلِّي وَأَنَا حِذَاءَهُ، وَأَنَا حَائِضٌ، وَرُبَّمَا أَصَابَنِي ثَوْبُهُ إِذَا سَجَدَ»(6 ).
--------
6- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 19 باب إذا أصاب المصلي امرأته إذا سجد.
------------
یعنی: «میمونه رضی الله عنها (همسر پیغمبر ﷺ ) گوید: پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند، من که در حالت حیض بودم در جلو او قرار داشتم، وقتى که به سجده مى‌رفت اغلب وقت لباس‌هایش به لباس من مى‌خورد».
#دراز_کشیدن_در_جلو_سجده_نمازگزار
288- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ كَانَ يُصَلِّي وَهِيَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْقِبْلَةِ عَلَى فِرَاشِ أَهْلِهِ اعْتِرَاضَ الْجَنَازَةِ»(1 ).
-----
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 22 باب الصلاة على الفراش.
------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ نماز را مى‌خواند و من هم در بین پیغمبر ﷺ و قبله به روى رختخواب او مانند جنازه‌اى درازکش کرده بودم».
289- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، قَالَتْ: كَانَ النَبِيُّ ﷺ يُصَلِّي وَأَنَا رَاقِدَةٌ مُعْتَرِضَةٌ عَلَى فِرَاشِهِ، فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يُوتِرَ أَيْقَظَنِي فَأَوْتَرْتُ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 103 باب الصلاة خلف النائم.
------------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند در حالى که من بر رختخواب او دراز کشیده و خوابیده بودم و هرگاه مى‌خواست نماز وتر بخواند مرا بیدار مى‌کرد و من هم وتر را مى‌خواندم».
290- حدیث: «عَائِشَةَ عَنْ مَسْرُوقٍ، قَالَ: ذُكِرَ عِنْدَهَا (عَائِشَةَ) مَا يَقْطَعُ الصَّلاَةَ، الْكَلْبُ وَالْحِمَارُ وَالْمَرْأَةُ فَقَالَتْ: شَبَّهْتُمُونَا بالْحُمُر وَالْكِلاَب وَاللهِ لَقَدْ رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يُصَلِّي وَإِنِّي عَلَى السَرِيرِ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْقبْلَةِ، مُضْطَجِعَةً، فَتَبْدو لِي الْحَاجَةُ فَأَكْرَهُ أَنْ أَجْلِسَ فأُوذِيَ النَّبِيَّ ﷺ ، فَأَنْسَلُّ مِنْ عِنْد رِجْلَيْهِ»(3 ).
-----------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 105 باب من قال لا يقطع الصلاة شيء.
------------------
یعنی: «مسروق گوید: چیزهایى که باعث بطلان نماز مى‌شوند پیش عایشه بیان کردند، گفتند: (عبور کردن) سگ و خر و زن از جلو نمازگزار باعث باطل شدن نماز او مى‌گردد. حضرت عایشه (به عنوان اعتراض) گفت ما را (زن‌ها) به سگ و خر تشبیه نمودید؟! بخدا قسم در حالى که پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند من در جلو او در جهت قبله بر روى رختخواب مى‌خوابیدم، و وقتى که کارى برایم پیش مى‌آمد دوست نداشتم که بلند شوم و بنشینم و او را اذیت کنم بلکه آهسته و مخفیانه از طرف پایین رختخواب خارج مى‌شدم».
291- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ قَالَتْ: أَعَدَلْتُمُونَا بِالْكَلْبِ وَالْحِمَارِ لَقَدْ رَأَيْتُنِي مُضْطَجِعَةً عَلَى السَّرِيرِ فَيَجِيءُ النَّبِيُّ ﷺ فَيتَوَسَّطُ السَّرِيرَ، فَيُصَلِّي، فَأَكْرَهُ أَنْ أُسَنِّحَهُ فَأَنْسَلُّ مِنْ قِبَلِ رِجْلِي السَّرِيرِ حَتَّى أنْسَلَّ مِنْ لِحَافِي»(4 ).
----------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 99 باب الصلاة إلى السرير.
----------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گفت: آیا ما را با سگ و خر برابر نمودید؟! من گاهى به روى تخت مى‌خوابیدم و پیغمبرﷺَّ آن تخت را (به عنوان ساتر) در بین خود و قبله قرار مى‌داد و نماز مى‌خواند، و من دوست نداشتم که بلند شوم و مستقیماً از مقابل پیغمبر ﷺ عبور نمایم بلکه آهسته و پنهانى از قسمت پایین تخت از زیر لحاف بیرون مى‌آمدم».
«أعدلتمونا: همزه براى استفهام انکارى است و عدل از باب ضرب یضرب مقایسه و برابر نمودن با چیزى مى‌باشد. تسنيح: بلندشدن و رفتن به حالت استقامت بدن».
292- حدیث: «عَائِشَةَ رضی الله عنها زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ ، أَنَّهَا قَالَتْ: كُنْتُ أَنَامُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللهِ ﷺ وَرِجْلاَيَ فِي قِبْلَتِهِ، فَإِذَا سَجَدَ غَمَزَنِي فَقَبَضْتُ رِجْلَيَّ، فَإِذَا قَامَ بَسَطْتُهُمَا قَالَتْ: والْبُيُوتُ يَوْمَئِذٍ لَيْسَ فِيهَا مَصَابِيحُ»( 5).
-------
5- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 104 باب التطوع خلف المرأة.
---------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها همسر پیغمبر ﷺ گوید: من در جلو پیغمبر ﷺ خوابیده بودم و پاهایم در جهت قبله و سجده او قرار داشت وقتى که خواست سجده کند مرا با دست تکان داد و من هم پاهایم را جمع کردم وقتى که پیغمبر ﷺَّ از سجده بلند شد باز پاهایم را دراز کشیدم. عایشه گوید: منزل‌ها در آن موقع چراغ نداشتند».
293- حدیث: «مَيْمُونَةَ رضی الله عنها قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ يُصَلِّي وَأَنَا حِذَاءَهُ، وَأَنَا حَائِضٌ، وَرُبَّمَا أَصَابَنِي ثَوْبُهُ إِذَا سَجَدَ»(6 ).
--------
6- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 19 باب إذا أصاب المصلي امرأته إذا سجد.
------------
یعنی: «میمونه رضی الله عنها (همسر پیغمبر ﷺ ) گوید: پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند، من که در حالت حیض بودم در جلو او قرار داشتم، وقتى که به سجده مى‌رفت اغلب وقت لباس‌هایش به لباس من مى‌خورد».
باب 52:
#نماز_خواندن_در_یک_پارچه_لباس_و_چگونگى_پوشیدن_آن
294- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، أَنَّ سَائِلاً سَأَلَ رَسُولَ اللهِ ﷺ عَنِ الصَّلاَةِ فِي ثَوبٍ وَاحِدٍ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ : أَوَلِكُلِّكُمْ ثَوْبَانِ»(1 ).
-------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 4 باب الصلاة في الثوب الواحد ملتحفًا به.
-------------
یعنی: «ابوهریره رضی الله عنه گوید: یک نفر درباره خواندن نماز با یک قطعه لباس پرسید (آیا درست است یا خیر؟)، پیغمبر ﷺَّ فرمود: مگر شما همه دو تکه لباس دارید؟!»، (پس چون همه شما نمى‌توانید، دو قطعه لباس را تهیه کنید نماز با یک قطعه هم درست است).
295- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ : لاَ يُصَلِّي أَحَدُكُمْ فِي الثَّوْبِ الْوَاحِدِ لَيْسَ عَلَى عَاتِقَيْهِ شَيْءٌ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 5 باب إذا صلى في الثوب الواحد فليجعل على عاتقيه.
-------------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: نباید هیچ‌یک از شما با یک تکه لباس نماز بخواند در حالیکه هیچ چیزى بر شانه‌هایش نباشد».
296- حدیث: «عُمَرَ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ، قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ ﷺ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ مُشْتَمِلاً بِهِ، فِي بَيْتِ أُمِّ سَلَمَةَ، وَاضِعًا طَرَفَيْهِ عَلَى عَاتِقَيْهِ»( 3).
---------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 4 باب الصلاة في الثوب الواحد ملتحفًا به.
---------------
یعنی: «عمر بن ابو سلمه گوید: پیغمبر ﷺ را دیدم که با یک قطعه لباس در منزل امّ سلمه (امّ المؤمنین) نماز مى‌خواند و خود را به آن پوشانیده بود و دو طرف آن را بر شانه‌هایش قرار داده بود».
297- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله ِ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْمُنْكَدِرِ: رَأَيْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللهِ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، وَقَالَ رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ»(4 ).
-------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 3 باب عقد الإزار على القفا في الصلاة.
---------------
یعنی: «محمّد بن منکدر گوید: دیدم که جابر بن عبدالله انصارى با یک تکه لباس نماز مى‌خواند، جابر گفت: من پیغمبر ﷺ را دیدم با یک تکه لباس نماز مى‌خواند».
وصلّى الله على محمّد وآله وأصحابه وعباده الصالحين.
#نماز_خواندن_در_یک_پارچه_لباس_و_چگونگى_پوشیدن_آن
294- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، أَنَّ سَائِلاً سَأَلَ رَسُولَ اللهِ ﷺ عَنِ الصَّلاَةِ فِي ثَوبٍ وَاحِدٍ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ : أَوَلِكُلِّكُمْ ثَوْبَانِ»(1 ).
-------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 4 باب الصلاة في الثوب الواحد ملتحفًا به.
-------------
یعنی: «ابوهریره رضی الله عنه گوید: یک نفر درباره خواندن نماز با یک قطعه لباس پرسید (آیا درست است یا خیر؟)، پیغمبر ﷺَّ فرمود: مگر شما همه دو تکه لباس دارید؟!»، (پس چون همه شما نمى‌توانید، دو قطعه لباس را تهیه کنید نماز با یک قطعه هم درست است).
295- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ : لاَ يُصَلِّي أَحَدُكُمْ فِي الثَّوْبِ الْوَاحِدِ لَيْسَ عَلَى عَاتِقَيْهِ شَيْءٌ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 5 باب إذا صلى في الثوب الواحد فليجعل على عاتقيه.
-------------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: نباید هیچ‌یک از شما با یک تکه لباس نماز بخواند در حالیکه هیچ چیزى بر شانه‌هایش نباشد».
296- حدیث: «عُمَرَ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ، قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ ﷺ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ مُشْتَمِلاً بِهِ، فِي بَيْتِ أُمِّ سَلَمَةَ، وَاضِعًا طَرَفَيْهِ عَلَى عَاتِقَيْهِ»( 3).
---------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 4 باب الصلاة في الثوب الواحد ملتحفًا به.
---------------
یعنی: «عمر بن ابو سلمه گوید: پیغمبر ﷺ را دیدم که با یک قطعه لباس در منزل امّ سلمه (امّ المؤمنین) نماز مى‌خواند و خود را به آن پوشانیده بود و دو طرف آن را بر شانه‌هایش قرار داده بود».
297- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله ِ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْمُنْكَدِرِ: رَأَيْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللهِ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، وَقَالَ رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ»(4 ).
-------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 3 باب عقد الإزار على القفا في الصلاة.
---------------
یعنی: «محمّد بن منکدر گوید: دیدم که جابر بن عبدالله انصارى با یک تکه لباس نماز مى‌خواند، جابر گفت: من پیغمبر ﷺ را دیدم با یک تکه لباس نماز مى‌خواند».
وصلّى الله على محمّد وآله وأصحابه وعباده الصالحين.
#فصل_پنجم:
#درباره_مساجد_و_جاهايى_كه_نماز_در_آن‌ها_برگزار_مى‌شود
298- حدیث: «أَبِي ذَرٍّ رضی الله عنه ، قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ أيُّ مَسْجِدٍ وُضِعَ فِي الأَرْضِ أَوَّلُ قَالَ: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ قَالَ: قُلْتُ ثُمَّ أيُّ قَالَ: الْمَسْجِدُ الأَقْصى قُلْتُ: كَمْ كَانَ بَيْنَهُمًا قَالَ: أَرْبَعُونَ سَنَةً، ثُمَّ أَيْنَمَا أَدْرَكَتْكَ الصَّلاَةُ بَعْدُ، فَصَلِّ، فَإِنَّ الْفَضْلَ فِيهِ»(1 ).
--------
1 - أخرجه البخاري في: 60 كتاب الأنبياء: 10 باب حدثنا موسى بن إسماعيل.
-------------
یعنی: «ابوذر رضی الله عنه گوید: از پیغمبر ﷺَّ سؤال کردم، گفتم: اى رسول خدا! کدام مسجد اوّل بار در زمین ساخته شده است؟ فرمود: مسجد الحرام (کعبه). ابوذر گوید: گفتم: پس از کعبه کدام مسجد پیش از سایر مسجدها ساخته شده است؟ فرمود: مسجد الأقصى (بیت المقدّس) گفتم: فاصله ساختن آن‌ها از هم چقدر بوده است؟ فرمود: چهل سال. هرگاه وقت نماز رسید (در هر جا که باشى) نماز را بخوان چون خیر و ثواب در این است»، (براى امّت پیغمبرﷺ این امتیاز وجود دارد که هرگاه وقت نماز رسید در هر جایى که باشند مى‌توانند نماز را بخوانند به جز جاهاى مشخصى که بدلایلى نهى شده در آن‌ها نماز خوانده شود، مانند: گورستانها و حمامها و... که نماز خواندن در این گونه جاها مکروه است).
299- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رضی الله عنه ِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ : أُعْطِيتُ خَمْسًا لَمْ يُعْطَهُنَّ أَحَدٌ مِنَ الأَنْبِيَاءِ قَبْلِي: نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِيرَةَ شَهْرٍ، وَجُعِلَتْ لِيَ الأَرْضُ مَسْجِدًا وَطَهُورًا، فَأَيُّمَا رَجُلٍ مِنْ أُمَّتِي أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ فَلْيُصَلِّ، وَأُحِلَّتْ لِيَ الْغَنَائِمُ، وَكَانَ النَبِيُّ ﷺ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاس كَافَّةً، وَأُعْطِيتُ الشَّفَاعَةَ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 56 باب قول النبي ص جعلت لي الأرض مسجدًا وطهورًا.
---------------
یعنی: «جابر بن عبدالله رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: «پنج چیز از جانب خدا به من بخشیده شده که به هیچ‌یک از پیغمبران پیشین بخشیده نشده است»:
1- خداوند با قرار دادن ترس در دل دشمنانم که به فاصله مسیر یک ماه از من دورند، مرا یارى داده است.
2- زمین براى من (و امّتم) به عنوان مسجد و پاک‌کننده قرار داده شده است، پس هریک از امّت من که وقت نمازش رسید (هرجا که باشد) باید نماز را بخواند.
3- غنیمت جنگى براى من حلال شده است.
4- قبلاً هر پیغمبرى تنها به سوى قوم خود فرستاده مى‌شد، در حالى که من به سوى تمام انسان‌ها فرستاده شده‌ام.
5- شفاعت (عظمى) به من بخشیده شده است».
300- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَةَ رضی الله عنه ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ قَالَ: بُعِثْتُ بِجَوَامِعِ الْكَلِمِ، وَنُصِرْتُ بِالرُّعْبِ، فَبَيْنَا أَنَا نَائِمٌ أُتِيتُ بِمَفَاتِيحِ خَزَائِنِ الأَرْضِ فَوُضِعَتْ فِي يَدِي. قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ َ: وَقَدْ ذَهَبَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ وَأَنْتُمْ تَنْتَثِلُونَهَا»(3 ).
-----------
3- أخرجه البخاري في: 56 كتاب الجهاد: 122 باب قول النبي صلی الله علیه و سلم نصرت بالرعب مسيرة شهر.
----------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: من با سخنان و کلمات جامع و قلیل اللّفظ و کثیرالمعنى فرستاده شده‌ام، با قرار دادن ترس در دل دشمنانم به من کمک شده است، هنگامى که خوابیده بودم کلید خزانه و گنجینه‌هاى زمین را برایم آوردند و آن‌ها را در دست‌هایم قرار دادند. ابو هریره رضی الله عنه گفت: پیغمبر ﷺ تشریف برد، و شما امروز مشغول استخراج این گنج‌ها مى‌باشید».
#درباره_مساجد_و_جاهايى_كه_نماز_در_آن‌ها_برگزار_مى‌شود
298- حدیث: «أَبِي ذَرٍّ رضی الله عنه ، قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ أيُّ مَسْجِدٍ وُضِعَ فِي الأَرْضِ أَوَّلُ قَالَ: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ قَالَ: قُلْتُ ثُمَّ أيُّ قَالَ: الْمَسْجِدُ الأَقْصى قُلْتُ: كَمْ كَانَ بَيْنَهُمًا قَالَ: أَرْبَعُونَ سَنَةً، ثُمَّ أَيْنَمَا أَدْرَكَتْكَ الصَّلاَةُ بَعْدُ، فَصَلِّ، فَإِنَّ الْفَضْلَ فِيهِ»(1 ).
--------
1 - أخرجه البخاري في: 60 كتاب الأنبياء: 10 باب حدثنا موسى بن إسماعيل.
-------------
یعنی: «ابوذر رضی الله عنه گوید: از پیغمبر ﷺَّ سؤال کردم، گفتم: اى رسول خدا! کدام مسجد اوّل بار در زمین ساخته شده است؟ فرمود: مسجد الحرام (کعبه). ابوذر گوید: گفتم: پس از کعبه کدام مسجد پیش از سایر مسجدها ساخته شده است؟ فرمود: مسجد الأقصى (بیت المقدّس) گفتم: فاصله ساختن آن‌ها از هم چقدر بوده است؟ فرمود: چهل سال. هرگاه وقت نماز رسید (در هر جا که باشى) نماز را بخوان چون خیر و ثواب در این است»، (براى امّت پیغمبرﷺ این امتیاز وجود دارد که هرگاه وقت نماز رسید در هر جایى که باشند مى‌توانند نماز را بخوانند به جز جاهاى مشخصى که بدلایلى نهى شده در آن‌ها نماز خوانده شود، مانند: گورستانها و حمامها و... که نماز خواندن در این گونه جاها مکروه است).
299- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رضی الله عنه ِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ : أُعْطِيتُ خَمْسًا لَمْ يُعْطَهُنَّ أَحَدٌ مِنَ الأَنْبِيَاءِ قَبْلِي: نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِيرَةَ شَهْرٍ، وَجُعِلَتْ لِيَ الأَرْضُ مَسْجِدًا وَطَهُورًا، فَأَيُّمَا رَجُلٍ مِنْ أُمَّتِي أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ فَلْيُصَلِّ، وَأُحِلَّتْ لِيَ الْغَنَائِمُ، وَكَانَ النَبِيُّ ﷺ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاس كَافَّةً، وَأُعْطِيتُ الشَّفَاعَةَ»(2 ).
-----------
2- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 56 باب قول النبي ص جعلت لي الأرض مسجدًا وطهورًا.
---------------
یعنی: «جابر بن عبدالله رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: «پنج چیز از جانب خدا به من بخشیده شده که به هیچ‌یک از پیغمبران پیشین بخشیده نشده است»:
1- خداوند با قرار دادن ترس در دل دشمنانم که به فاصله مسیر یک ماه از من دورند، مرا یارى داده است.
2- زمین براى من (و امّتم) به عنوان مسجد و پاک‌کننده قرار داده شده است، پس هریک از امّت من که وقت نمازش رسید (هرجا که باشد) باید نماز را بخواند.
3- غنیمت جنگى براى من حلال شده است.
4- قبلاً هر پیغمبرى تنها به سوى قوم خود فرستاده مى‌شد، در حالى که من به سوى تمام انسان‌ها فرستاده شده‌ام.
5- شفاعت (عظمى) به من بخشیده شده است».
300- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَةَ رضی الله عنه ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ قَالَ: بُعِثْتُ بِجَوَامِعِ الْكَلِمِ، وَنُصِرْتُ بِالرُّعْبِ، فَبَيْنَا أَنَا نَائِمٌ أُتِيتُ بِمَفَاتِيحِ خَزَائِنِ الأَرْضِ فَوُضِعَتْ فِي يَدِي. قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ َ: وَقَدْ ذَهَبَ رَسُولُ اللهِ ﷺَّ وَأَنْتُمْ تَنْتَثِلُونَهَا»(3 ).
-----------
3- أخرجه البخاري في: 56 كتاب الجهاد: 122 باب قول النبي صلی الله علیه و سلم نصرت بالرعب مسيرة شهر.
----------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: من با سخنان و کلمات جامع و قلیل اللّفظ و کثیرالمعنى فرستاده شده‌ام، با قرار دادن ترس در دل دشمنانم به من کمک شده است، هنگامى که خوابیده بودم کلید خزانه و گنجینه‌هاى زمین را برایم آوردند و آن‌ها را در دست‌هایم قرار دادند. ابو هریره رضی الله عنه گفت: پیغمبر ﷺ تشریف برد، و شما امروز مشغول استخراج این گنج‌ها مى‌باشید».
باب 1:
#بنا_نهادن_مسجد_النّبیﷺ
301- حدیث: «أَنَس رضی الله عنه ٍ قَالَ: قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ الْمَدِينَةَ، فَنَزَلَ أَعْلَى الْمَدِينَةِ فِي حَيٍّ يُقَالُ لَهُمْ بَنُو عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ، فَأَقَامَ النَّبِيُّ ﷺ فِيهِمْ أَرْبَعَ عَشْرَةَ لَيْلَةَ، ثُمَّ أَرْسَلَ إِلِى بَني النَّجَّارِ فَجَاءُوا مُتَقَلِّدِي السُّيُوفِ، فَكَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ عَلَى رَاحِلَته، وَأَبُو بَكْرٍ رِدْفُهُ، وَمَلأُ بَنِي النَّجَّارِ حَوْلَهُ، حَتَّى أَلْقَى بِفِنَاءِ أَبِي أَيُّوبَ، وَكَانَ يُحِبُّ أَنْ يُصَلِّي حَيْثُ أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ، وَيُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الْغَنَمِ، وَأَنَّهُ أَمَرَ بِبِنَاءِ الْمَسْجِدِ، فَأَرْسَلَ إِلَى مَلإٍ مِنْ بَنِي النَّجَّارِ، فَقَالَ: يَا بَنِي النَّجَّارِ ثَامِنُونِي بِحَائِطِكُمْ هذَا قَالُوا: لاَ وَاللهِ لاَ نَطْلُبُ ثَمَنَهُ إِلاَّ إِلَى الله
قَالَ أَنَس رضی الله عنه ٌ: فَكَانَ فِيهِ مَا أَقُولُ لَكُمْ، قُبُورُ الْمُشْرِكِينَ، وَفِيهِ خَرِبٌ، وَفِيهِ نَخْلٌ؛ فَأَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ بِقُبُورِ الْمُشْرِكِينَ فَنُبِشَتْ، ثمَّ بِالْخَرِبِ فَسُوِّيَتْ، وَبِالنَّخْلِ فَقُطِعَ فَصَفُّوا النَّخْلَ قِبْلَةَ الْمَسْجِدِ، وَجَعَلوا عِضَادَتَيْهِ الْحِجَارَةَ، وَجَعَلُوا يَنْقُلُونَ الصَّخْرَ وَهُمْ يَرْتَجِزُونَ، وَالنَّبِيُّ ﷺ مَعَهُمْ وَهُوَ يَقُولُ: اللَّهُمَّ لاَ خَيْرَ إِلاَّ خَيْرُ الآخِرَهْفَاغْفِرْ لِلأَنْصَارِ وَالْمُهَاجِرَهْ»(1 ).
---------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 48 باب هل تنبش قبور مشركي الجاهلية ويتخذ مكانها مساجد.
---------------
یعنی: «انس رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ به مدینه آمد و در قسمت بالاى مدینه در بین قبیله‌اى که به بنى عمرو بن عوف معروف بودند پیاده شد و چهارده شب در بین آنان به‌سربرد، سپس کسى را به دنبال بنى نجار فرستاد، ایشان به حال آماده باش و شمشیر بر دوش به نزد پیغمبرﷺ آمدند، انس رضی الله عنه گوید: انگار من الآن به سوى پیغمبرﷺ نگاه مى‌نمایم که بر شترش قرار داشت و ابو بکر پشت سر او سوار شده بود و مردان محترم بنى نجار اطراف پیغمبرﷺ را گرفته و به دور او جمع شده بودند، پیغمبرﷺ (حرکت نمود) زاید و در محل وسیعى در نزدیک خانه ابو ایوب انصارى توقف نمود و وسایل سفر را بر زمین نهاد، معمولاً پیغمبرﷺ دوست داشت هر جایى که وقت نماز برسد در آنجا نماز بخواند، لذا در جایى که محل تجمع گوسفندان بود نماز خواند. (وقتى پیغمبرﷺ در آنجا مستقر شد) دستور داد مسجدى بسازند، و به نزد سران بنى نجار فرستاد به آن‌ها گفت: این باغ‌هایى که نزدیک مسجد است به من بفروشید، ایشان هم گفتند: قسم به خدا ما در مقابل قیمت این باغ‌ها جز رضاى خدا چیز دیگرى را نمى‌خواهیم.
انس گوید: در آن محل گورهاى مشرکین و خرابه‌ها و درخت‌هاى خرما وجود داشت پیغمبرﷺ دستور داد تا گورهاى مشرکین را بکنند و جسد مشرکان را بیرون آورند، و خرابه‌ها را مسطح نمایند، و درخت‌هاى خرما را قطع کنند. درخت‌هاى قطع شده را در جهت قبله مسجد به صف قرار دادند و دو طرفِ درِ مسجد را از سنگ ساختند، اصحاب شروع به آوردن سنگ‌هاى بزرگ کردند و با نشاط و خوشحالى سرود مى‌خواندند و پیغمبر ﷺ نیز با ایشان بود و مى‌گفت: الهى هیچ خیر و برکتى جز خیر و برکت قیامت ارزشى ندارد، خداوندا! از انصار و مهاجرین راضى باشد و ایشان را ببخشاى».
«ثامنونى: با قیمت به من بدهید».
#بنا_نهادن_مسجد_النّبیﷺ
301- حدیث: «أَنَس رضی الله عنه ٍ قَالَ: قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ الْمَدِينَةَ، فَنَزَلَ أَعْلَى الْمَدِينَةِ فِي حَيٍّ يُقَالُ لَهُمْ بَنُو عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ، فَأَقَامَ النَّبِيُّ ﷺ فِيهِمْ أَرْبَعَ عَشْرَةَ لَيْلَةَ، ثُمَّ أَرْسَلَ إِلِى بَني النَّجَّارِ فَجَاءُوا مُتَقَلِّدِي السُّيُوفِ، فَكَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ عَلَى رَاحِلَته، وَأَبُو بَكْرٍ رِدْفُهُ، وَمَلأُ بَنِي النَّجَّارِ حَوْلَهُ، حَتَّى أَلْقَى بِفِنَاءِ أَبِي أَيُّوبَ، وَكَانَ يُحِبُّ أَنْ يُصَلِّي حَيْثُ أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ، وَيُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الْغَنَمِ، وَأَنَّهُ أَمَرَ بِبِنَاءِ الْمَسْجِدِ، فَأَرْسَلَ إِلَى مَلإٍ مِنْ بَنِي النَّجَّارِ، فَقَالَ: يَا بَنِي النَّجَّارِ ثَامِنُونِي بِحَائِطِكُمْ هذَا قَالُوا: لاَ وَاللهِ لاَ نَطْلُبُ ثَمَنَهُ إِلاَّ إِلَى الله
قَالَ أَنَس رضی الله عنه ٌ: فَكَانَ فِيهِ مَا أَقُولُ لَكُمْ، قُبُورُ الْمُشْرِكِينَ، وَفِيهِ خَرِبٌ، وَفِيهِ نَخْلٌ؛ فَأَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ بِقُبُورِ الْمُشْرِكِينَ فَنُبِشَتْ، ثمَّ بِالْخَرِبِ فَسُوِّيَتْ، وَبِالنَّخْلِ فَقُطِعَ فَصَفُّوا النَّخْلَ قِبْلَةَ الْمَسْجِدِ، وَجَعَلوا عِضَادَتَيْهِ الْحِجَارَةَ، وَجَعَلُوا يَنْقُلُونَ الصَّخْرَ وَهُمْ يَرْتَجِزُونَ، وَالنَّبِيُّ ﷺ مَعَهُمْ وَهُوَ يَقُولُ: اللَّهُمَّ لاَ خَيْرَ إِلاَّ خَيْرُ الآخِرَهْفَاغْفِرْ لِلأَنْصَارِ وَالْمُهَاجِرَهْ»(1 ).
---------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 48 باب هل تنبش قبور مشركي الجاهلية ويتخذ مكانها مساجد.
---------------
یعنی: «انس رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ به مدینه آمد و در قسمت بالاى مدینه در بین قبیله‌اى که به بنى عمرو بن عوف معروف بودند پیاده شد و چهارده شب در بین آنان به‌سربرد، سپس کسى را به دنبال بنى نجار فرستاد، ایشان به حال آماده باش و شمشیر بر دوش به نزد پیغمبرﷺ آمدند، انس رضی الله عنه گوید: انگار من الآن به سوى پیغمبرﷺ نگاه مى‌نمایم که بر شترش قرار داشت و ابو بکر پشت سر او سوار شده بود و مردان محترم بنى نجار اطراف پیغمبرﷺ را گرفته و به دور او جمع شده بودند، پیغمبرﷺ (حرکت نمود) زاید و در محل وسیعى در نزدیک خانه ابو ایوب انصارى توقف نمود و وسایل سفر را بر زمین نهاد، معمولاً پیغمبرﷺ دوست داشت هر جایى که وقت نماز برسد در آنجا نماز بخواند، لذا در جایى که محل تجمع گوسفندان بود نماز خواند. (وقتى پیغمبرﷺ در آنجا مستقر شد) دستور داد مسجدى بسازند، و به نزد سران بنى نجار فرستاد به آن‌ها گفت: این باغ‌هایى که نزدیک مسجد است به من بفروشید، ایشان هم گفتند: قسم به خدا ما در مقابل قیمت این باغ‌ها جز رضاى خدا چیز دیگرى را نمى‌خواهیم.
انس گوید: در آن محل گورهاى مشرکین و خرابه‌ها و درخت‌هاى خرما وجود داشت پیغمبرﷺ دستور داد تا گورهاى مشرکین را بکنند و جسد مشرکان را بیرون آورند، و خرابه‌ها را مسطح نمایند، و درخت‌هاى خرما را قطع کنند. درخت‌هاى قطع شده را در جهت قبله مسجد به صف قرار دادند و دو طرفِ درِ مسجد را از سنگ ساختند، اصحاب شروع به آوردن سنگ‌هاى بزرگ کردند و با نشاط و خوشحالى سرود مى‌خواندند و پیغمبر ﷺ نیز با ایشان بود و مى‌گفت: الهى هیچ خیر و برکتى جز خیر و برکت قیامت ارزشى ندارد، خداوندا! از انصار و مهاجرین راضى باشد و ایشان را ببخشاى».
«ثامنونى: با قیمت به من بدهید».
باب 2:
#تغییر_قبله_از_بیت_المقدس_به_کعبه
302- حدیث: «الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رضی الله عنه ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺ صَلَّى نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَكَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺ يُحِبُّ أَنَّ يُوَجَّهَ إِلَى الْكَعْبَةِ، فَأنْزَلَ اللهُ (قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ) فتَوَجَّهَ نَحْوَ الْكَعْبَةِ وَقَالَ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ، وَهُمُ الْيَهُودُ مَا وَلاَّهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا قُلْ للهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ فَصَلَّى مَعَ النَّبِيِّ ﷺ رَجُلٌ ثُمَّ خَرَجَ بَعْدَ مَا صَلَّى، فَمَرَّ عَلَى قَوْمٍ منَ الأَنْصَارِ فِي صَلاَةِ الْعَصْرِ يُصَلُّونَ نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ، فَقَالَ هُوَ يَشْهَدُ أَنَّهُ صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللهِ ﷺ وَأَنَّهُ تَوَجَّهَ نَحْوَ الْكَعْبَةِ؛ فَتَحَرَّفَ الْقَوْمُ حَتَّى تَوجَّهُوا نَحْوَ الْكَعْبَةِ»( 1).
----------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 31 باب التوجه نحو القبلة حيث كان.
---------------
یعنی: «براء بن عازب رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ زاید حدود شانزده یا هفده ماه به سوى بیت المقدّس نماز مى‌خواند، و همیشه آرزو داشت که رو به کعبه نماز بخواند، خداوند آیه 144 سوره بقره (ما مى‌بینیم که شما رو به سوى آسمان مى‌نمایى و از خدا مى‌خواهى تا قبله به کعبه تبدیل شود). را نازل فرمود آنگاه پیغمبرﷺ در نماز رو به کعبه کرد. ولى افراد نادان از یهود گفتند: چه چیزى باعث شده که مسلمانان از قبله قبلى روگردان شوند؟ خداوند فرمود: به این افراد بگو، مشرق و مغرب (و تمام جهان) ملک خدا است هر کسى را که بخواهد به راه راست هدایت مى‌نماید، یک نفر که با پیغمبرﷺ رو به کعبه نماز خواند بعد از خواندن نماز بیرون رفت و از کنار جماعتى از انصار گذشت که رو به بیت المقدّس نماز عصر را مى‌خواندند، گفت: من شهادت مى‌دهم که با پیغمبرﷺ نمازرا به سوى کعبه خوانده‌ام، جماعت انصار که در حال نماز بودند از بیت المقدّس به سوى کعبه روگردان شدند».
303- حدیث: «الْبَرَاءِ رضی الله عنه ، قَالَ: صَلَّيْنَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، ثُمَّ صُرِفُوا نَحْوَ الْقِبْلَةِ»( 2).
--------
2- أخرجه البخاري في: 65 كتاب التفسير: 2 سورة البقرة: 18 باب ولكل وجهة هو موليها.
----------------
یعنی: «براء رضی الله عنه گوید: با پیغمبر ﷺَّ در حدود شانزده یا هفده ماه به سوى بیت المقدّس نماز خواندیم و بعد از آن رو به کعبه نماز خوانده شد».
304- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَر رضی الله عنه َ، قَالَ: بَيْنَا النَّاسُ بِقبَاءٍ فِي صَلاَةِ الصُّبْحِ إِذْ جَاءَهُمْ آتٍ؛ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ قَد أُنْزِلَ عَلَيْهِ اللَّيْلَةَ قُرْآنٌ، وَقَدْ أُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَ الْكَعْبَةَ، فَاسْتَقْبِلُوهَا وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْ إِلَى الشَّامِ، فَاسْتَدَارُوا إِلَى الْكَعْبَةِ»( 3).
-------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 32 باب ما جاء في القبلة.
----------------
یعنی: «عبدالله بن عمر رضی الله عنه گوید: در حالى که مردم در مسجد قباء مشغول خواندن نماز (صبح ) بودند، یک نفر آمد گفت: امشب قرآن بر پیغمبر ﷺَّ نازل شده و خداوند دستور داده است که رو به کعبه نماز بخواند، فوراً مردم به سوى کعبه روى آوردند، و در حالى که رو به شام (بیت المقدّس) ایستاده بودند، به طرف کعبه تغییر جهت دادند».
#تغییر_قبله_از_بیت_المقدس_به_کعبه
302- حدیث: «الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رضی الله عنه ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺ صَلَّى نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَكَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺ يُحِبُّ أَنَّ يُوَجَّهَ إِلَى الْكَعْبَةِ، فَأنْزَلَ اللهُ (قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ) فتَوَجَّهَ نَحْوَ الْكَعْبَةِ وَقَالَ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ، وَهُمُ الْيَهُودُ مَا وَلاَّهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا قُلْ للهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ فَصَلَّى مَعَ النَّبِيِّ ﷺ رَجُلٌ ثُمَّ خَرَجَ بَعْدَ مَا صَلَّى، فَمَرَّ عَلَى قَوْمٍ منَ الأَنْصَارِ فِي صَلاَةِ الْعَصْرِ يُصَلُّونَ نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ، فَقَالَ هُوَ يَشْهَدُ أَنَّهُ صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللهِ ﷺ وَأَنَّهُ تَوَجَّهَ نَحْوَ الْكَعْبَةِ؛ فَتَحَرَّفَ الْقَوْمُ حَتَّى تَوجَّهُوا نَحْوَ الْكَعْبَةِ»( 1).
----------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 31 باب التوجه نحو القبلة حيث كان.
---------------
یعنی: «براء بن عازب رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ زاید حدود شانزده یا هفده ماه به سوى بیت المقدّس نماز مى‌خواند، و همیشه آرزو داشت که رو به کعبه نماز بخواند، خداوند آیه 144 سوره بقره (ما مى‌بینیم که شما رو به سوى آسمان مى‌نمایى و از خدا مى‌خواهى تا قبله به کعبه تبدیل شود). را نازل فرمود آنگاه پیغمبرﷺ در نماز رو به کعبه کرد. ولى افراد نادان از یهود گفتند: چه چیزى باعث شده که مسلمانان از قبله قبلى روگردان شوند؟ خداوند فرمود: به این افراد بگو، مشرق و مغرب (و تمام جهان) ملک خدا است هر کسى را که بخواهد به راه راست هدایت مى‌نماید، یک نفر که با پیغمبرﷺ رو به کعبه نماز خواند بعد از خواندن نماز بیرون رفت و از کنار جماعتى از انصار گذشت که رو به بیت المقدّس نماز عصر را مى‌خواندند، گفت: من شهادت مى‌دهم که با پیغمبرﷺ نمازرا به سوى کعبه خوانده‌ام، جماعت انصار که در حال نماز بودند از بیت المقدّس به سوى کعبه روگردان شدند».
303- حدیث: «الْبَرَاءِ رضی الله عنه ، قَالَ: صَلَّيْنَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، ثُمَّ صُرِفُوا نَحْوَ الْقِبْلَةِ»( 2).
--------
2- أخرجه البخاري في: 65 كتاب التفسير: 2 سورة البقرة: 18 باب ولكل وجهة هو موليها.
----------------
یعنی: «براء رضی الله عنه گوید: با پیغمبر ﷺَّ در حدود شانزده یا هفده ماه به سوى بیت المقدّس نماز خواندیم و بعد از آن رو به کعبه نماز خوانده شد».
304- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَر رضی الله عنه َ، قَالَ: بَيْنَا النَّاسُ بِقبَاءٍ فِي صَلاَةِ الصُّبْحِ إِذْ جَاءَهُمْ آتٍ؛ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ قَد أُنْزِلَ عَلَيْهِ اللَّيْلَةَ قُرْآنٌ، وَقَدْ أُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَ الْكَعْبَةَ، فَاسْتَقْبِلُوهَا وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْ إِلَى الشَّامِ، فَاسْتَدَارُوا إِلَى الْكَعْبَةِ»( 3).
-------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 32 باب ما جاء في القبلة.
----------------
یعنی: «عبدالله بن عمر رضی الله عنه گوید: در حالى که مردم در مسجد قباء مشغول خواندن نماز (صبح ) بودند، یک نفر آمد گفت: امشب قرآن بر پیغمبر ﷺَّ نازل شده و خداوند دستور داده است که رو به کعبه نماز بخواند، فوراً مردم به سوى کعبه روى آوردند، و در حالى که رو به شام (بیت المقدّس) ایستاده بودند، به طرف کعبه تغییر جهت دادند».
باب 3:
#از_ساختن_مسجد_بر_قبرها_نهى_و_منع_شده_است
305- حدیث: «عَائِشَةَ، أَنَّ أُمَّ حَبِيبَة وَأُمَّ سَلَمَةَ ذكَرَتَا كَنِيسَةً رَأَتَاهَا بِالْحَبَشَةِ، فِيهَا تَصَاوِيرُ، فَذَكَرَتَا ذلِكَ لِلنَّبِيﷺِّ ، فَقَالَ: إِنَّ أُولئِكَ إِذَا كَانَ فِيهِمُ الرَّجُلُ الصَّالِحُ فَمَاتَ، بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا، وَصَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّوَرَ، فَأُولئِكَ شِرَارُ الْخَلْقِ عِنْدَ اللهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»( 1).
----------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 48 باب هل تنبش قبور مشركي الجاهلية ويتخذ مكانها مساجد.
---------------
یعنی: «عایشه گوید: امّ حبیبه و امّ سلمه درباره کنیسه‌اى که آن را در حبشه دیده بودند و در آن عکسهایى وجود داشت صحبت مى‌کردند و جریان را براى پیغمبر ﷺَّ بیان نمودند، پیغمبر ﷺَّ فرمود: این جماعت هر وقت انسان صالحى که در میان ایشان بود فوت مى‌کرد بر روى قبرش مسجدى مى‌ساختند و تصویر او را بر در و دیوار مى‌کشیدند، امّا این اشخاصى (که بر قبر افراد صالح مسجد بنا مى‌کنند و عکس آنان را در آنجا به در و دیوار آویزان مى‌کنند) در روز قیامت در پیشگاه خدا بدبخت‌ترین موجودات مى‌باشند».
306- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ ، قَالَ فِي مَرضِهِ الَّذِي مَاتَ فِيهِ: «لَعَنَ اللهُ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ». قَالَتْ: وَلَوْلاَ ذلِكَ لأبْرَزُوا قَبْرَهُ، غَيْرَ أَنِّي أَخْشى أَنْ يُتَّخَذَ مِسْجِدًا»(2 ).
-------
2- أخرجه البخاري في: 23 كتاب الجنائز: 62 باب ما يكره من اتخاذ المساجد على القبور.
--------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ در مرض وفاتش فرمود: لعنت خدا بر یهود و نصارى باد چون قبر پیغمبرهاى خود را به صورت مسجد درآوردند، عایشه گوید: اگراین ترس نبودکه قبر پیغمبر ﷺ نیز به صورت مسجد در آید آن را بلند مى‌کردند، ولى من مى‌ترسم که به صورت مسجد در آید».
307- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ ، قَالَ: قَاتَلَ اللهُ الْيَهُودَ، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ»(3 ).
---------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 55 باب حدثنا أبو اليمان.
-----------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ به هنگام مرض فوتش فرمود: خداوند یهود و نصارى را نابود کند، چون قبر پیغمبران خود را به صورت مسجد در آورده‌اند».
308- حدیث: «عَائِشَةَ وَعَبْدِ اللهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالاَ: لَمَّا نَزَلَ برَسُولِ اللهِ ﷺ ، طَفِقَ يَطْرَحُ خَمِيصَةَ لَهُ عَلَى وَجْهِهِ، فَإِذَا اغْتَمَّ بهَا كَشَفَهَا عَنْ وَجْهِهِ، فَقَالَ، وَهُوَ كَذلِكَ: لَعْنَةُ اللهِ عَلَى الْيَهُودِ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيائِهِمْ مَسَاجِدَ يُحَذِّرُ مَا صَنَعُوا»( 4).
-------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 55 باب حدثنا أبُو اليمان.
--------------
یعنی: «عایشه و عبدالله بن عباس گویند: پیغمبر ﷺ به هنگام مرگ پارچه خط دارى را که داشت بر روى خود مى‌کشید و وقتى که از گرما نفسش تنگ مى‌شد آن را برمى‌داشت در این اثنا فرمود: لعنت خدا بر یهود و نصارى باد، چون قبر پیغمبران خود را به صورت مسجد در آورده‌اند. پیغمبرﷺ مسلمانان را از این عمل برحذر مى‌داشت».
#از_ساختن_مسجد_بر_قبرها_نهى_و_منع_شده_است
305- حدیث: «عَائِشَةَ، أَنَّ أُمَّ حَبِيبَة وَأُمَّ سَلَمَةَ ذكَرَتَا كَنِيسَةً رَأَتَاهَا بِالْحَبَشَةِ، فِيهَا تَصَاوِيرُ، فَذَكَرَتَا ذلِكَ لِلنَّبِيﷺِّ ، فَقَالَ: إِنَّ أُولئِكَ إِذَا كَانَ فِيهِمُ الرَّجُلُ الصَّالِحُ فَمَاتَ، بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا، وَصَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّوَرَ، فَأُولئِكَ شِرَارُ الْخَلْقِ عِنْدَ اللهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»( 1).
----------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 48 باب هل تنبش قبور مشركي الجاهلية ويتخذ مكانها مساجد.
---------------
یعنی: «عایشه گوید: امّ حبیبه و امّ سلمه درباره کنیسه‌اى که آن را در حبشه دیده بودند و در آن عکسهایى وجود داشت صحبت مى‌کردند و جریان را براى پیغمبر ﷺَّ بیان نمودند، پیغمبر ﷺَّ فرمود: این جماعت هر وقت انسان صالحى که در میان ایشان بود فوت مى‌کرد بر روى قبرش مسجدى مى‌ساختند و تصویر او را بر در و دیوار مى‌کشیدند، امّا این اشخاصى (که بر قبر افراد صالح مسجد بنا مى‌کنند و عکس آنان را در آنجا به در و دیوار آویزان مى‌کنند) در روز قیامت در پیشگاه خدا بدبخت‌ترین موجودات مى‌باشند».
306- حدیث: «عَائِشَة رضی الله عنها َ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ ، قَالَ فِي مَرضِهِ الَّذِي مَاتَ فِيهِ: «لَعَنَ اللهُ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ». قَالَتْ: وَلَوْلاَ ذلِكَ لأبْرَزُوا قَبْرَهُ، غَيْرَ أَنِّي أَخْشى أَنْ يُتَّخَذَ مِسْجِدًا»(2 ).
-------
2- أخرجه البخاري في: 23 كتاب الجنائز: 62 باب ما يكره من اتخاذ المساجد على القبور.
--------------
یعنی: «عایشه رضی الله عنها گوید: پیغمبر ﷺ در مرض وفاتش فرمود: لعنت خدا بر یهود و نصارى باد چون قبر پیغمبرهاى خود را به صورت مسجد درآوردند، عایشه گوید: اگراین ترس نبودکه قبر پیغمبر ﷺ نیز به صورت مسجد در آید آن را بلند مى‌کردند، ولى من مى‌ترسم که به صورت مسجد در آید».
307- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ ، قَالَ: قَاتَلَ اللهُ الْيَهُودَ، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ»(3 ).
---------
3- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 55 باب حدثنا أبو اليمان.
-----------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ به هنگام مرض فوتش فرمود: خداوند یهود و نصارى را نابود کند، چون قبر پیغمبران خود را به صورت مسجد در آورده‌اند».
308- حدیث: «عَائِشَةَ وَعَبْدِ اللهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالاَ: لَمَّا نَزَلَ برَسُولِ اللهِ ﷺ ، طَفِقَ يَطْرَحُ خَمِيصَةَ لَهُ عَلَى وَجْهِهِ، فَإِذَا اغْتَمَّ بهَا كَشَفَهَا عَنْ وَجْهِهِ، فَقَالَ، وَهُوَ كَذلِكَ: لَعْنَةُ اللهِ عَلَى الْيَهُودِ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيائِهِمْ مَسَاجِدَ يُحَذِّرُ مَا صَنَعُوا»( 4).
-------
4- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 55 باب حدثنا أبُو اليمان.
--------------
یعنی: «عایشه و عبدالله بن عباس گویند: پیغمبر ﷺ به هنگام مرگ پارچه خط دارى را که داشت بر روى خود مى‌کشید و وقتى که از گرما نفسش تنگ مى‌شد آن را برمى‌داشت در این اثنا فرمود: لعنت خدا بر یهود و نصارى باد، چون قبر پیغمبران خود را به صورت مسجد در آورده‌اند. پیغمبرﷺ مسلمانان را از این عمل برحذر مى‌داشت».
باب 4:
#فضیلت_و_ثواب_ساختن_مسجد_و_تشویق_بر_آن
309- حدیث: «عُثْمَانَ بْنِ عَفَّان عَنْ عُبَيْدِ اللهِ الْخَوْلاَنِيِّ، أَنَّهُ سَمِعَ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ يَقُولُ، عِنْدَ قَوْلِ النَّاسِ فِيهِ، حِينَ بَنَى مَسْجِدَ الرَّسُولِ ﷺ: إِنَّكُمْ أَكْثَرْتُمْ، وَإِنِّي سَمِعْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَقُولُ: مَنْ بَنَى مَسْجدًا يَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللهِ بَنَى اللهُ لَهُ مِثْلَهُ فِي الْجَنَّةِ»( 1).
--------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 65 باب من بنى مسجدًا.
-------------
یعنی: «عبیدالله خولانى گوید: از عثمان بن عفان شنیدم وقتى که عدّه‌اى از او ایراد مى‌گرفتند و مى‌گفتند: چرا مسجد پیغمبر را نوسازى کرده است؟ گفت: شما ایراد و اعتراض فراوانى گرفتید، ولى من از پیغمبر ﷺ شنیدم مى‌گفت: کسى که مسجدى را به خاطر رضاى خدا بسازد نظیر آن در بهشت برایش ساخته مى‌شود».
#فضیلت_و_ثواب_ساختن_مسجد_و_تشویق_بر_آن
309- حدیث: «عُثْمَانَ بْنِ عَفَّان عَنْ عُبَيْدِ اللهِ الْخَوْلاَنِيِّ، أَنَّهُ سَمِعَ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ يَقُولُ، عِنْدَ قَوْلِ النَّاسِ فِيهِ، حِينَ بَنَى مَسْجِدَ الرَّسُولِ ﷺ: إِنَّكُمْ أَكْثَرْتُمْ، وَإِنِّي سَمِعْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَقُولُ: مَنْ بَنَى مَسْجدًا يَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللهِ بَنَى اللهُ لَهُ مِثْلَهُ فِي الْجَنَّةِ»( 1).
--------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 65 باب من بنى مسجدًا.
-------------
یعنی: «عبیدالله خولانى گوید: از عثمان بن عفان شنیدم وقتى که عدّه‌اى از او ایراد مى‌گرفتند و مى‌گفتند: چرا مسجد پیغمبر را نوسازى کرده است؟ گفت: شما ایراد و اعتراض فراوانى گرفتید، ولى من از پیغمبر ﷺ شنیدم مى‌گفت: کسى که مسجدى را به خاطر رضاى خدا بسازد نظیر آن در بهشت برایش ساخته مى‌شود».
باب 5:
#مستحب_بودن_قراردادن_دست_برروى_زانوها_به_هنگام_رکوع_و_منسوخ_شدن_گذاشتن_دستها_بر_روى_هم_و_قرار_دادن_آن‌ها_در_بین_زانوها
310- حدیث: «سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاص رضی الله عنه ٍ قَالَ مُصْعَبُ ابْنُ سَعْدٍ: صَلَيْتُ إِلَى جَنْبِ أَبِي فَطَبَّقْتُ بَيْنَ كَفَّيَّ، ثُمَّ وَضَعْتُهُمَا بَيْنَ فَخِذَيَّ، فَنَهَانِي أَبِي، وَقَالَ: كُنَّا نَفْعَلُهُ؛ فَنُهِينَا عَنْهُ، وَأُمِرْنَا أَنْ نَضَعَ أَيْدِينَا عَلَى الرُّكَبِ»(1 ).
--------
1- أخرجه البخاري في: 10 كتاب الأذان: 118 باب وضع الأكف على الركب في الركوع.
--------------
یعنی: «مصعب پسر سعد بن وقاص رضی الله عنه گوید: در کنار پدرم نماز مى‌خواندم کف‌هاى دستم را روى هم گذاشتم و به هنگام رکوع آن‌ها را در بین زانوهایم قرار دادم، پدرم مرا از این کار منع کرد و گفت: ما هم قبلاً دست‌هایمان را در بین زانوهایمان قرار مى‌دادیم ولى از این کار منع شدیم، و به ما دستور داده شد که دست‌هایمان را بر روى زانوهایمان قرار دهیم».
#مستحب_بودن_قراردادن_دست_برروى_زانوها_به_هنگام_رکوع_و_منسوخ_شدن_گذاشتن_دستها_بر_روى_هم_و_قرار_دادن_آن‌ها_در_بین_زانوها
310- حدیث: «سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاص رضی الله عنه ٍ قَالَ مُصْعَبُ ابْنُ سَعْدٍ: صَلَيْتُ إِلَى جَنْبِ أَبِي فَطَبَّقْتُ بَيْنَ كَفَّيَّ، ثُمَّ وَضَعْتُهُمَا بَيْنَ فَخِذَيَّ، فَنَهَانِي أَبِي، وَقَالَ: كُنَّا نَفْعَلُهُ؛ فَنُهِينَا عَنْهُ، وَأُمِرْنَا أَنْ نَضَعَ أَيْدِينَا عَلَى الرُّكَبِ»(1 ).
--------
1- أخرجه البخاري في: 10 كتاب الأذان: 118 باب وضع الأكف على الركب في الركوع.
--------------
یعنی: «مصعب پسر سعد بن وقاص رضی الله عنه گوید: در کنار پدرم نماز مى‌خواندم کف‌هاى دستم را روى هم گذاشتم و به هنگام رکوع آن‌ها را در بین زانوهایم قرار دادم، پدرم مرا از این کار منع کرد و گفت: ما هم قبلاً دست‌هایمان را در بین زانوهایمان قرار مى‌دادیم ولى از این کار منع شدیم، و به ما دستور داده شد که دست‌هایمان را بر روى زانوهایمان قرار دهیم».
باب 7:
#حرام_بودن_سخن_گفتن_در_نماز_و_نسخ_آنچه_قبلا_در_این_مورد_مباح_بوده_است
311- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضی الله عنه ، قَالَ: كُنَّا نُسَلِّمُ عَلَى النَّبِيِّ ﷺ وَهُوَ فِي الصَّلاَةِ فَيَرُدُّ عَلَيْنَا، فَلَمَّا رَجَعْنَا مِنْ عِنْدِ النَّجَاشِيِّ سَلَّمْنَا عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيْنَا، وَقَالَ: إِنَّ فِي الصَّلاَةِ شُغْلاً»(1 ).
---------
1- أخرجه البخاري في: 21 كتاب العمل في الصلاة: 2 باب ما ينهى من الكلام في الصلاة.
--------------
یعنی: «عبدالله بن مسعود رضی الله عنه گوید: ما قبلاً بر پیغمبر ﷺَّ سلام مى‌کردیم، و در حالى که نماز مى‌خواند جواب سلام ما را مى‌داد ولى وقتى که از پیش نجاشى در حبشه به خدمت پیغمبر ﷺ برگشتیم، در حالى که پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند بر او سلام کردیم جواب سلام ما را نداد، بعد از نماز فرمود: وظیفه نمازگزار مشغول بودن به تفکر در معنى آن و یاد خدا است و نباید به چیز دیگرى توجّه کند».
312- حدیث: «زَيْدِ بْنِ أَرْقَم رضی الله عنه َ، قَالَ: كُنَّا نَتَكَلَّمُ فِي الصَّلاَةِ، يُكَلِّمُ أَحَدُنَا أَخَاهُ فِي حَاجَتِهِ، حَتَّى نَزَلَتْ هذِهِ الآيَةُ (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا للهِ قَانِتِينَ) فَأُمِرْنَا بِالسُّكُوتِ»(2 ).
--------
2- أخرجه البخاري في: 65 كتاب التفسير: 2 سورة البقرة: 43 باب وقوموا لله قانتين أي مطيعين.
---------------
یعنی: «زید بن ارقم رضی الله عنه گوید: ما قبلاً در نماز با هم سخن مى‌گفتیم و یک نفر از ما درباره کارهایش از رفیقش سؤال مى‌کرد تا اینکه آیه 238 سوره بقره (بر حفظ و خواندن نمازها در وقت خود مخصوصآ نماز عصر مراقبت کنید، و در برابر ذات الله مطیع و فرمان بردار بایستید)، نازل گردید آن وقت به ما دستور داده شد که در نماز باید ساکت باشیم و حرف نزنیم».
313- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رضی الله عنه ِ، قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اللهِ ﷺَّ فِي حَاجَةٍ لَهُ، فَانْطَلَقْتُ، ثُمَّ رَجَعْتُ وَقَدْ قَضَيْتُهَا، فَأَتَيْتُ النَّبيَّﷺ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي مَا اللهُ أَعْلَمُ بِهِ، فَقُلْتُ فِي نَفْسِي لَعَلَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ وَجَدَ عَلَيَّ أَنِّي أَبْطَأْتُ عَلَيْهِ، ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ فَوَقَعَ فِي قَلْبِي أَشَدُّ مِنَ الْمَرَّةِ الأُولَى؛ ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَيَّ، وَقَالَ: إِنَّمَا مَنَعَنِي أَنْ أَرُدَّ عَلَيْكَ أَنِّي كُنْتُ أُصَلِّي وَكَانَ عَلَى رَاحِلَتِهِ مُتَوَجِّهًا إِلَى غَيْرِ الْقِبْلَةِ»(3 ).
-------
3- أخرجه البخاري في: 21 كتاب العمل في الصلاة: 15 باب لا يردّ السلام في الصلاة.
---------------
یعنی: «جابر بن عبدالله رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ کارى داشت، مرا فرستاد تا آن را انجام دادم و برگشتم و به حضور پیغمبرﷺ آمدم و بر او سلام کردم، پیغمبرﷺ جواب سلامم را نداد، خدا مى‌داند تا چه اندازه ناراحت شدم، در دل خود گفتم شاید به خاطر این پیغمبرﷺ از من ناراحت شده است که تأخیر کرده‌ام، سپس مجدداً بر او سلام کردم باز جواب سلام را نداد، این بار بیش از دفعه اوّل ناراحت شدم، باز بر پیغمبرﷺ سلام کردم ولى این بار جواب سلامم را داد، فرمود چون نماز مى‌خواندم نمى‌توانستم جوابت را بدهم. این در حالى بود که پیغمبرﷺ بر شترش سوار بود و رویش به طرف قبله نبود (این حدیث دلالت دارد که نماز سنّت در سفر بر روى شتر و یا هر وسیله دیگرى هرچند رو به طرف قبله هم نباشد جایز است)»(4).
------
4- شرح نووى بر مسلم ، ج 5، ص 26.
--------------
#حرام_بودن_سخن_گفتن_در_نماز_و_نسخ_آنچه_قبلا_در_این_مورد_مباح_بوده_است
311- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضی الله عنه ، قَالَ: كُنَّا نُسَلِّمُ عَلَى النَّبِيِّ ﷺ وَهُوَ فِي الصَّلاَةِ فَيَرُدُّ عَلَيْنَا، فَلَمَّا رَجَعْنَا مِنْ عِنْدِ النَّجَاشِيِّ سَلَّمْنَا عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيْنَا، وَقَالَ: إِنَّ فِي الصَّلاَةِ شُغْلاً»(1 ).
---------
1- أخرجه البخاري في: 21 كتاب العمل في الصلاة: 2 باب ما ينهى من الكلام في الصلاة.
--------------
یعنی: «عبدالله بن مسعود رضی الله عنه گوید: ما قبلاً بر پیغمبر ﷺَّ سلام مى‌کردیم، و در حالى که نماز مى‌خواند جواب سلام ما را مى‌داد ولى وقتى که از پیش نجاشى در حبشه به خدمت پیغمبر ﷺ برگشتیم، در حالى که پیغمبر ﷺ نماز مى‌خواند بر او سلام کردیم جواب سلام ما را نداد، بعد از نماز فرمود: وظیفه نمازگزار مشغول بودن به تفکر در معنى آن و یاد خدا است و نباید به چیز دیگرى توجّه کند».
312- حدیث: «زَيْدِ بْنِ أَرْقَم رضی الله عنه َ، قَالَ: كُنَّا نَتَكَلَّمُ فِي الصَّلاَةِ، يُكَلِّمُ أَحَدُنَا أَخَاهُ فِي حَاجَتِهِ، حَتَّى نَزَلَتْ هذِهِ الآيَةُ (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا للهِ قَانِتِينَ) فَأُمِرْنَا بِالسُّكُوتِ»(2 ).
--------
2- أخرجه البخاري في: 65 كتاب التفسير: 2 سورة البقرة: 43 باب وقوموا لله قانتين أي مطيعين.
---------------
یعنی: «زید بن ارقم رضی الله عنه گوید: ما قبلاً در نماز با هم سخن مى‌گفتیم و یک نفر از ما درباره کارهایش از رفیقش سؤال مى‌کرد تا اینکه آیه 238 سوره بقره (بر حفظ و خواندن نمازها در وقت خود مخصوصآ نماز عصر مراقبت کنید، و در برابر ذات الله مطیع و فرمان بردار بایستید)، نازل گردید آن وقت به ما دستور داده شد که در نماز باید ساکت باشیم و حرف نزنیم».
313- حدیث: «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رضی الله عنه ِ، قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اللهِ ﷺَّ فِي حَاجَةٍ لَهُ، فَانْطَلَقْتُ، ثُمَّ رَجَعْتُ وَقَدْ قَضَيْتُهَا، فَأَتَيْتُ النَّبيَّﷺ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي مَا اللهُ أَعْلَمُ بِهِ، فَقُلْتُ فِي نَفْسِي لَعَلَّ رَسُولَ اللهِ ﷺ وَجَدَ عَلَيَّ أَنِّي أَبْطَأْتُ عَلَيْهِ، ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ فَوَقَعَ فِي قَلْبِي أَشَدُّ مِنَ الْمَرَّةِ الأُولَى؛ ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَيَّ، وَقَالَ: إِنَّمَا مَنَعَنِي أَنْ أَرُدَّ عَلَيْكَ أَنِّي كُنْتُ أُصَلِّي وَكَانَ عَلَى رَاحِلَتِهِ مُتَوَجِّهًا إِلَى غَيْرِ الْقِبْلَةِ»(3 ).
-------
3- أخرجه البخاري في: 21 كتاب العمل في الصلاة: 15 باب لا يردّ السلام في الصلاة.
---------------
یعنی: «جابر بن عبدالله رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ کارى داشت، مرا فرستاد تا آن را انجام دادم و برگشتم و به حضور پیغمبرﷺ آمدم و بر او سلام کردم، پیغمبرﷺ جواب سلامم را نداد، خدا مى‌داند تا چه اندازه ناراحت شدم، در دل خود گفتم شاید به خاطر این پیغمبرﷺ از من ناراحت شده است که تأخیر کرده‌ام، سپس مجدداً بر او سلام کردم باز جواب سلام را نداد، این بار بیش از دفعه اوّل ناراحت شدم، باز بر پیغمبرﷺ سلام کردم ولى این بار جواب سلامم را داد، فرمود چون نماز مى‌خواندم نمى‌توانستم جوابت را بدهم. این در حالى بود که پیغمبرﷺ بر شترش سوار بود و رویش به طرف قبله نبود (این حدیث دلالت دارد که نماز سنّت در سفر بر روى شتر و یا هر وسیله دیگرى هرچند رو به طرف قبله هم نباشد جایز است)»(4).
------
4- شرح نووى بر مسلم ، ج 5، ص 26.
--------------
باب 8:
#لعن_شیطان_در_اثناى_خواندن_نماز_جایز_است
314- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ ، قَالَ: إِنَّ عِفْرِيتًا مِنَ الْجِنِّ تَفَلَّتَ عَلَيَّ الْبَارِحَةَ لِيَقْطَعَ عَلَيَّ الصَّلاَةَ، فَأَمْكَنَنِي اللهُ مِنْهُ، فَأَرَدْتُ أَنْ أَرْبِطَهُ إِلَى سَارِيَةٍ مِنْ سَوَارِي الْمَسْجِدِ حَتَّى تُصْبِحُوا وَتَنْظُرُوا إِلَيْهِ كُلُّكُمْ، فَذَكَرْتُ قَوْلَ أَخِي سُلَيْمَانَ (رَبِّ هَبْ لِي مُلْكًا لاَ يَنْبَغِي لأَحدٍ مِنْ بَعْدِي) فَرَدَّهُ خَاسِئًا»(1 ).
-------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 75 باب الأسير أو الغريم يربط في المسجد.
------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: شب ناگهان یک جن کافر بر من ظاهر شد و مى‌خواست نمازم را قطع نماید ولى خداوند مرا بر آن مسلط گردانید و بر آن غالب آمدم، خواستم آن را به یکى از ستون‌هاى مسجد ببندم تا همه شما صبح آن را تماشا کنید، امّا گفته برادر خود سلیمان را به یاد آوردم که گفت: (پروردگارا! ملکى را به من ببخش که کسى بعد از من آن را نداشته باشد) بعداً خداوند این شیطان را ناامید و رانده شده برگرداند».
«تفلّت: ناگهان ظاهر شد. ساریه: ستّون».
#لعن_شیطان_در_اثناى_خواندن_نماز_جایز_است
314- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَة رضی الله عنه َ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ ، قَالَ: إِنَّ عِفْرِيتًا مِنَ الْجِنِّ تَفَلَّتَ عَلَيَّ الْبَارِحَةَ لِيَقْطَعَ عَلَيَّ الصَّلاَةَ، فَأَمْكَنَنِي اللهُ مِنْهُ، فَأَرَدْتُ أَنْ أَرْبِطَهُ إِلَى سَارِيَةٍ مِنْ سَوَارِي الْمَسْجِدِ حَتَّى تُصْبِحُوا وَتَنْظُرُوا إِلَيْهِ كُلُّكُمْ، فَذَكَرْتُ قَوْلَ أَخِي سُلَيْمَانَ (رَبِّ هَبْ لِي مُلْكًا لاَ يَنْبَغِي لأَحدٍ مِنْ بَعْدِي) فَرَدَّهُ خَاسِئًا»(1 ).
-------
1- أخرجه البخاري في: 8 كتاب الصلاة: 75 باب الأسير أو الغريم يربط في المسجد.
------------
یعنی: «ابو هریره رضی الله عنه گوید: پیغمبر ﷺ فرمود: شب ناگهان یک جن کافر بر من ظاهر شد و مى‌خواست نمازم را قطع نماید ولى خداوند مرا بر آن مسلط گردانید و بر آن غالب آمدم، خواستم آن را به یکى از ستون‌هاى مسجد ببندم تا همه شما صبح آن را تماشا کنید، امّا گفته برادر خود سلیمان را به یاد آوردم که گفت: (پروردگارا! ملکى را به من ببخش که کسى بعد از من آن را نداشته باشد) بعداً خداوند این شیطان را ناامید و رانده شده برگرداند».
«تفلّت: ناگهان ظاهر شد. ساریه: ستّون».