چرا در برخی مناطق تهران، همزمان با جنگ 12 روزه، قرص «ید» توزیع شد؟
روز گذشته، چندی از مخاطبین فکت‌نامه سلامت، با ارسال خبرهایی مدعی شدند، در برخی مناطق کشور و تهران، همزمان با جنگ 12 روزه، قرص ید توزیع شد.
قرص ید در تشعشعات هسته‌ای با اشباع تیروئید از ید پایدار، مانع جذب ید رادیواکتیو شده و در نتیجه از بروز سرطان تیروئید که شاخص‌ترین نتیجه انتشار آلودگی است، جلوگیری می‌کند. در بحبوحه جنگ، نگرانی‌های زیادی درباره احتمال حمله به مراکز هسته‌ای و خطر‌های پیرامونی آن، از جمله تشعشعات رادیواکتیو وجود داشت.

براساس اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت «مهم است مردم تفاوت بین نیروگاه هسته‌ای و رآکتور‌های آزمایشگاهی هسته‌ای را بدانند. آنچه مردم همواره از آن هراس دارند، اتفاقی است که برای شهر‌های هیروشیما و ناکازاکی رخ داد. با توجه به تبعات شدید محیط‌زیستی و انسانی چنین حملاتی، کشور‌ها دیگر سراغ تکرار جنایت‌های جنگی در این سطح نمی‌شوند. اما نگرانی دوم درباره رآکتور‌های آزمایشگاهی است که در ایران دو عدد از آنها وجود دارند؛ یکی در تهران و دیگری در بوشهر».
کرمان‌پور با توضیح پروتکل‌های جهانی درباره خطرات مرتبط با هدف انفجار قرار‌گرفتن این رآکتور‌ها ادامه می‌دهد: «در‌صورتی‌که کشوری رآکتور هسته‌ای کشور دیگری را هدف قرار دهد، نگرانی از انتشار تشعشعات هسته‌ای ایجاد می‌شود، در‌این‌صورت و بر‌اساس پروتکل‌های جهانی توزیع قرص ید بین مردم را آغاز می‌کنند.
وی میگوید این قرص‌ها به افرادی که در شعاع هزارو ۵۰۰ تا دو هزار متری این مراکز باشند، داده می‌شود. نیرو‌های بهداشتی وزارت بهداشت هم پیرو همین مسئولیت، با آغاز جنگ و تهدیدات مرتبط با مراکز هسته‌ای، توزیع این قرص را در محله امیرآباد و یوسف‌آباد تهران آغاز کردند.
همچنین، این قرص‌ها در مراکز بهداشت و برخی درمانگاه‌های این مناطق نیز توزیع شد تا افرادی که در خانه‌های خود حضور نداشتند، با مراجعه به مراکز  و ارائه کارت ملی قرص ید دریافت کنند. همین کار در شهر بوشهر و برای ساکنان نزدیک این مرکز نیز انجام شد».
مصرف این قرص ها بایستی طبق دستور مراکز بهداشتی در صورت وجود خطر احتمالی انجام پذیرد. در نتیجه نیاز به استفاده از این قرص به صورت عمومی نیست.

اصول صحیح دارودهی به بیمار براساس 8Right
در دادن دارو به 8Right) 8 صحیح) مربوط به دادن دارو بایستی توجه کنیم:
1 -بیمار صحیح: از بیمار می خواهیم در صورت هشیار بودن خود را معرفی نماید. نام بیمار را با دستبند شناسایی و کارت دارویی بیمار مطابقت داده شود( در صورتی که بیمار در کما بوده و قادر به معرفی خود نبود بایستی دستبند شناسایی با مشخصات ثبت شده در پرونده، کاردکس و کارت دارویی مطابقت داده شود.)
2 -داروی صحیح: کارت دارویی با داروی دستور داده شده و داروی آماده شده تطابق داده شود.
3 -زمان صحیح دارو: در زمان درست طبق دستور پزشک به بیمار داده شود.
4 -راه مصرف صحیح دارو: به روش صحیح طبق دستور پزشک به بیمار داده شود.
5 -دوز مصرف صحیح دارو: دوز دارویی آماده شده به بیمار بایستی با دوز دارویی دستور داده شده توسط پزشک مطابقت داشته باشد.
6 -ثبت صحیح دارو: مستند سازی صحیح دریافت دارو برای بیمار در گزارش پرستاری
7 -تجویز صحیح دارو: درج شفاف نام و جزئیات تماس پزشک تجویز کننده نسخه دارویی
8 -پاسخ مناسب بیمار به دارو: آموزش به بیمار و یا مراقبین وی در ارتباط با دستور دارویی داده شده
اقدامات الزام به منظور دادن داروی صحیح به بیمار
1 -در هنگام دادن اولین روز داروی جدید به بیمار، به منظور کسب اطمینان از صحت داروی مندرج در کارت دارویی و کاردکس دارویی الزامیست دارو را با دستور دارویی بیمار کنترل نمایید.
2 -برچسب دارویی را در سه مرحله ذیل با دستورات دارویی مندرج در کاردکس و کارت دارویی کنترل نمایید:
- در زمان برداشتن دارو از قفسه دارویی و چیدن و آماده نمودن دارو
- قبل از دادن دارو به بیمار
- در بالین بیمار و در هنگام دادن دارو به بیمار
3 -با استفاده از حداقل دو روش زیر به صورت توام بیمار را شناسایی نمایید:
- باند شناسایی بیماران پرسش نام و نام خانوادگی از بیمار
- شناسایی توسط کادر درمانی
یادآوری: هیچ گاه از شماره تخت و شماره اتاق برای شناسایی بیمار استفاده نشود.
4 -رعایت استانداردهای ذیل به منظور اطمینان از تجویز داروی صحیح ضروری است
4-1 -نسخه دارویی را با مشخصات بیمار کنترل نمایید.
4-2 -دارو را در اتاق درمان بخش که تمیز، خلوت و بدون مزاحمت است، آماده نمایید.
4-3-به منظور رعایت موازین کنترل عفونت آمپول، سرنگ ها، حلال استریل، پد الکلی و دستکش یکبار مصرف را در یک سینی تمیز و مخصوص دارو قرار دهید .
4-4 -تاریخ انقضای دارو، شفافیت، وجود کریستال و یا هر گونه آسیب به جداره ویال یا آمپول و بسته بندی آنها، شرایط نگهداری قبلی دارو(برای مثال خارج از یخچال)را کنترل نمایید.
4-5-برای دارو برچسبی با مشخصات ذیل تهیه نموده و قبل از استفاده مطالعه گردد تا از اشتباه در داروهای مشابه پیشگیری گردد:
الف- نام دارو
ب- دوز دارو
ج- راه تجویز
د- حلال و حجم نهایی
ه-تاریخ و زمان انقضا
و- نام بیمار
ز- نام پرستار تهیه کننده دارو
4-6-در صورتی که داروی مورد تجویز در لیست داروهای پرخطر بیمارستان قرار دارد، حجم محلول دارو جهت دوز تجویزی را محاسبه نمایید و مورد محاسبه شده را نوشته و از یکی دیگر از همکاران واجد شرایط خود درخواست نمایید که آن را محاسبه نماید.
4-7-در صورتی که قصد دارید دارویی را به سرم های شیشه ای در حال انفوزیون اضافه نمایید، جریان سرم را قطع نموده و پس از اضافه نمودن دارو به سرم، ظرف سرم را با ملایمت تکان دهید تا کاملا دارو با آن مخلوط شود. محلول را از لحاظ هر گونه کدورت، تغییر رنگ غیر مرتبط و وجود ذرات جامد بررسی نماییدو بر روی آن برچسب دارو را بزنید.

تریاژ 🚑
✅یکی از مهمترین مفاهیم دربخش اورژانس است.
✅از کلمه فرانسوی Trier به معنی دسته بندی گرفته شده.
و روشی کلی برای دسته بندی بیماران براساس فوریت نیاز به درمان است.
✅در بخش اورژانس در سه سطح صورت میگیرد: جهت تعیین:
🔻1اولویت درمان در بدو ورود؛کدام بیمار زودتر درمان شود.
🔻2اولویت درمان سیستم های مختلفِ بدن؛ کدام سیستم زودتر رسیدگی شود.
🔻3تصمیم گیری برای انتقال به اتاق عمل؛ کدام بیمار زودتر عمل شود.
✅بطور کلی فوریت ها به 5دسته تقسیم میشنود؛بر اساس میزان مداخلات و مراقبت های لازم.
❤️1رنگ قرمز، فوری یاurgent : بیمارانی ک در صورت عدم درمان سریع ،درکمتر از5 دقیقه میمیرند، مثل:شوک
💛2رنگ زرد،اضطراری یا emergent:
درصورت عدم درمان در خلال 5تا60 دقیقه، در کمتر از 1الی2 ساعت میمیرند یا دچار مشکلات شدید میشوند.
💚3رنگ سبز، تأخیری یا delayed: میتوان درمان 4تا6 ساعت به تاخیر افتد و نیاز درمان اورژانسی ندارند.
💙4رنگ آبی، منتظر یاwaited: بالاترین اولویت برای درمان، اما شانس زنده ماندن انها کم است، لذا درگروه منتظر میمانند تا بعد از گروه قرمز درصورت زنده ماندن، درمان شوند.
🖤5رنگ سیاه ،متوفیان یا death: هیچگونه پاسخ حیاتی ندارند.

💠 داروهای مورد استفاده در گلوکوم
🔹  بتا بلاکرها (مهارکننده‌های گیرنده β)

مثال‌ها: تیمولول، بتاکسولول، کارتئولول، لِووبونولول

مکانیسم: کاهش تولید مایع زلالیه در جسم مژگانی

موارد مصرف: گلوکوم زاویه باز

عوارض شایع: برادی‌کاردی، افت فشار خون، برونکواسپاسم، تشدید نارسایی قلبی

نکته بالینی: بتاکسولول به‌علت انتخابی بودن روی β1 در بیماران با آسم ارجح‌تر است.


🔹 آنالوگ‌های پروستاگلاندین (Prostaglandin analogs)

مثال‌ها: لاتانوپروست، تراووپروست، بیماپروست

مکانیسم: افزایش خروج زلالیه از مسیر یووسکلرال

مزیت: تجویز یک‌بار در شب، کاهش مؤثر فشار چشم

عوارض:

افزایش پیگمانتاسیون عنبیه

رشد غیرعادی مژه‌ها

تحریک و قرمزی ملتحمه

🔹  آگونیست‌های گیرنده α2 (مثل برومونیدین)

مثال‌ها: برومونیدین، آپراکلونیدین

مکانیسم: کاهش تولید زلالیه + افزایش خروج یووسکلرال

عوارض شایع: خشکی دهان، خواب‌آلودگی، تحریک چشمی

هشدار: در کودکان ممکن است اثرات CNS (خواب‌آلودگی شدید) ایجاد شود.


🔹  مهارکننده‌های آنزیم کربنیک انهیدراز (CAIs)

فرم موضعی: دورزولامید، برینزولامید

فرم خوراکی: استازولامید

مکانیسم: مهار آنزیم کربنیک انهیدراز → کاهش تولید زلالیه

عوارض خوراکی: متابولیک اسیدوز، سنگ کلیه، خواب‌آلودگی، تغییرات چشایی

عوارض موضعی: تحریک چشم، طعم فلزی در دهان


🔹 داروهای کولینرژیک (میوتیک‌ها)

مثال‌ها: پیلوکارپین، کارباچول

مکانیسم: تحریک گیرنده‌های موسکارینی → انقباض عضله مژگانی → افزایش خروج زلالیه

کاربرد اصلی: گلوکوم زاویه بسته حاد

عوارض: تاری دید شبانه، سردرد، اسپاسم تطابق



🔹 مهارکننده‌های Rho kinase (ROCK inhibitors)

مثال: نتارسودیل (Rhopressa)

مکانیسم: افزایش خروج زلالیه از مسیر ترابکولار

عوارض: قرمزی چشم، تحریک گذرا، درد خفیف چشم

موقعیت مصرف: داروی جدید، مناسب بیماران مقاوم یا همراه با درمان‌های دیگر



🔹  داروهای اسموتیک (مانند مانیتول)

مثال‌ها: مانیتول (IV)، گلیسرول (خوراکی)

مکانیسم: افزایش فشار اسمزی خون → جذب مایع از زجاجیه → کاهش سریع فشار چشم

موارد مصرف: شرایط اورژانسی مانند گلوکوم زاویه بسته حاد

عوارض: دیورز شدید، عدم تعادل الکترولیتی، تهوع، سردرد



📌 نکات بالینی مهم

خط اول درمان گلوکوم زاویه باز معمولاً آنالوگ‌های پروستاگلاندین هستند.

در اورژانس گلوکوم زاویه بسته، ترکیب سریع‌الاثر مثل مانیتول، استازولامید خوراکی و پیلوکارپین استفاده می‌شود.

مانیتورینگ فشار داخل چشمی (IOP) پس از شروع هر درمان ضروری است.

انتخاب دارو باید با درنظر گرفتن بیماری‌های همراه (قلبی، تنفسی، کلیوی) صورت گیرد.