فیض الدموع

میراث مکتوب - دربارۀ تاریخ نهضت امام حسین (ع) و به ویژه عاشورا و نیز در موضوع عزادارى بر امام حسین (ع) و نقل مَقتل ایشان، كتاب‌هاى بسیارى در طول تاریخ، نگاشته شده است كه این، خود، نشان از اهتمام عالمان و محقّقان مسلمان، بدین مسئله دارد.
یكی از مقاتلی كه به زبان فارسی شیوا در دوران قاجاریه نگاشته شده، كتاب ارزندۀ فیض الدموع است كه محمد ابراهیم نواب تهرانی ملقب به بدایع نگار متوقی به سال 1299 هجری قمری تألیف كرده و نخستین بار با خط زیبای مرحوم كلهر خوشنویسی و چاپ شده است.
از انگیزه‏‌های مؤلف در تدوین كتاب، عدم دسترسی عموم مردم دوران خودش به كتاب موثق و صحیح به فارسی شیوا و بلیغ است. ازاین‏رو وی تلاش كرد، مقتلی بنگارد كه هم خالی از نقایص باشد و هم دربرگیرندۀ نثری فصیح و صناعات سخن و علم معانی باشد تا طبع لطیف و خاطر بلیغ بدین گونه سخن، رغبت زیادت افتد و بر مطالعات آن، نشاط خاطر بیشتر شود.
فیض الدموع نیز چونان سایر مقاتل دربرگیرنده مقتل مسلم و دیگر شهدای كربلا و نیز غارت خیام امام و اسارت خاندان او در كوفه و شام و خطبه‏های حضرت زینب و امام سجاد در مجلس یزید است.
این کتاب یک متن ادبی به زبان فارسی فاخر است. اثری است حماسی و مستند به اسناد معتبر تاریخی. بر اساس تحقیقاتی که شده تاکنون کتابی فارسی با ویژگی‌های یاد شده، چنین شیوا و مستند به منابع دست اول تألیف نشده است. بیشترین منابع وی اللهوف یا الملهوف اثر سیدبن طاووس است که بارها چاپ شده است و برخی از فهرست‌نویسان نیز فیض الدموع را به اشتباه ترجمۀ اللهوف دانسته‌اند.
فیض الدموع (شرح زندگانی و شهادت امام حسین (علیه السلام) با نثر فارسی فصیح و بلیغ)؛ تألیف محمدابراهیم نوّاب تهرانی ملقب به بدایع نگار (1241-1299 هـ.ق)، از نویسندگان بزرگ و ادیبان برجسته و سیاستگران آگاه زمان محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار؛ به تصحیح و تحقیق اکبر ایرانی قمی است که در سال 1374 توسط مؤسسه انتشارات هجرت و مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب به چاپ رسیده است.

متن کتاب فیض الدموع را دانلود کنید

http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/3867

@mirasmaktoob
.

@mirasmaktoob
.

خوانش خطبه حضرت زینب سلام‌الله علیها
از کتاب فیض‌الدموع(فوران اشک‌ها)
تالیف بدایع‌نگار تهرانی
با سپاس از سرکار خانم فرزانه فائزی که از روی لطف این خطبه را خواندند.

https://www.instagram.com/reel/Cg-UgRDKGvi/?igshid=MDJmNzVkMjY=

@mirasmaktoob
.

دکتر محمد مصدق رهبر نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران، از علت اعتقاد خود و مردم به امام حسین (ع) می‌گوید:
«سیدالشهدا در راه آزادی صدماتی کشیده و جان خود را فدای امت کرد.
مردم به حضرت سیدالشهدا (ع) چرا معتقدند؟
برای اینکه در راه آزادی صدماتی کشید و جان خود را فدای امّت کرد، بابی انت و امّی یا اباعبدالله (ع)
پس من هم که سگ آستان حضرتم باید به آقا و مولای خود تاسّی کنم و برای خیر این مردم و برای آزادی این جامعه هرگونه فحش و ناسزا بشنوم و خود را برای هر کاری آماده نموده به طوریکه عرض کردم آرزومندم به درجه شهادت نائل شوم.»

از نطق زنده‌یاد دکتر محمّد مصدّق در جلسه پانزده اسفند هزار و سیصد و بیست و دو

https://www.instagram.com/stories/akbar.irany/3670716122966087947?utm_source=ig_story_item_share&igsh=YWRoZHQ2OTVucnRx

[...] و از اینکه تحریر همچو لایحه[ای] که متضمّن منظور است، مستوره بوده باشد مقتضی رعایت بعض نکات و دقایقی بود که بدون پیچ و خم زیاد عبارت ادا نمی‌شد و بدین علّت اگر به زبان فارسی نوشته می‌شد هم عبارت را از سلاست می‌انداخت و هم در وقت ترجمه به ترکی باز اغلب نکات مزبوره فوت می‌گردید، لابد لایحهٔ خود را در ترسیم خطّ حدود به ترکی که قابل پیچ و خم زیاد است، قلمی و موافق آن در روی خریطهٔ رسمیّه خطّ حدود ادّعایی خود را ترسیم و بر وفق مقرّر به مجلس تقدیم نمود. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 7)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

علاء‌الدولهٔ کامی قزوینی در اواخر قرن دهم هجری در تذکرهٔ نفایس‌المآثر (ص۴۶۸-۴۶۹)، ذیل احوال میرزا قاسمی میرکی (متوفّی۹۳۲) از نسخه‌ای از دیوان نورالدین عبدالرحمن جامی یاد می‌کند که برخی ادیبان و هنرمندان بزرگ قرن دهم بر پشت آن به رسم یادگار خطوطی را به قرار ذیل نگاشته بودند:

در پشت دیوان ثالث حضرت مولانا نورالدّین عبدالرّحمن جامی، قدّس سرّه، که در حاشیهٔ آن هفت جا خط شریف ایشان بود، ارباب فراست و اصحاب کیاست به طریق شهادت هر یک چیزی نوشته بودند. میرزا قاسمی این رباعی نوشته بود:

جامی که ز سحر قلم انگشت‌نماست/
این شاهد معنی که جمالش آراست/
بر حاشیه، خطّ مشکفامش گویی/
چون طرّه دل‌فریب خوبان پیداست/

استاد بهزاد مصوّر نوشته بود:

جامی که خط اوست در این نسخه عیان/
نوک قلمش داده ز اعجاز نشان/
هر حرف که نقش بسته از کلک بیان/
در صورت او‌ هزار معنی پنهان/

مولانا هلالی شاعر رقم نموده بود:

این شاهد معنوی که چون حضرت یار/
از مشک‌ خطی کشیده بر گرد عذار/
بحر شرف است و گِردش این خط شریف/
موجی است که انداخته دُرها به کنار/

مولانا فخرالدّین علی الصفی بن الحسین الواعظ بر آن مسطور ساخته‌اند:

این نسخه که‌ ناظم به خط مشک‌شعار/
آراست حواشی‌اش ز رنگین‌اشعار/
دُرجی است که آورد جواهر به میان/
بحری است که افکنده لآلی به کنار/

رقم‌زدهٔ کلک مولانا زلالی شاعر این بود:

این گل که ز خار عیب پیراسته شد/
قدر قمر از هر ورقش کاسته شد/
آراست به ریحانِ خط آن را جامی/
گل بود به سبزه نیز آراسته شد/

شاه حسین مشتهر به کامی نوشته:

این سبزهٔ آن بهار مشکین‌نفس است/
کز گلشن آن مرا نسیمی هوس است/
بر عارض شاهدان، خط و خال نهاد/
حسن خط و خال شاهدان خال بس است/

مولانا حسن‌علی خراس نوشته:

این نسخه روضه‌ای‌ست از باغ بهشت/
ایام‌ مثال بی‌مثالیش نوشت/
بر حاشیه جامی که چمن‌پیرا بود/
هر جا هر جا بنفشه و ریحان کشت/

میر ابراهیم منشی المتخلّص به امینی، این دو قطعه مرقوم گردانیده:

جامی که در تمامی این نسخهٔ غریب/
بیرون ز طاقت بشری اهتمام کرد/
یعنی جمال حجله‌نشینان غیب را/
از حسن خطّ و‌ خال به خوبی تمام کرد/
چون دید کز بیاض پریشان شود سواد/
زان‌رو بیاض حاشیه را مشکفام کرد/

این منوّر صفحهٔ زیبا که در چشم خِرد/
آمد از روی صفا صافی‌تر از آب زلال/
گشت از خط‌های ارباب کمالش حسن بیش/
چون جمال جان‌فزای دلبران از خطّ و خال/
دل چو پرسید از خرد تاریخ سال آن رقوم/
در جوابش زد رقم «خط‌های ارباب کمال»/ ۹۲۲

گزینش از محمدرضا ابویی مهریزی

@mirasmaktoob
.

یکصد و نهمین چهارشنبه‌های دیدار

به‌یاد شهید محمدحسین عزیزی
(۲۵ اسفند ۱۳۳۶ _ ۲۵ خرداد ۱۴۰۴)
پزشک و عضو هیأت‌علمی فرهنگستان علوم پزشکی

سخنران:
مسعود عرفانیان
سرمد قباد
حمیدرضا نمازی

(با پخش فیلم کوتاهی دربارۀ آن شهید)

چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۴
ساعت ۱۳ تا ۱۵

حضور ویژۀ مدعوّین و مهمانان

پخش در گوگل‌میت:
https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc
و اینستاگرام: mirasmaktoob

شمارۀ تماس: 66490612 ؛

www.mirasmaktoob.com