همایش ملّی آذربایجان، دیپلماسی و تمامیّت ارضی ایران
بزرگداشت میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو

«به نوک قلم سرحدّات وطن استرداد شد، نه با قُشون و هزاران سرنیزه»

7 آبان 1404: دانشگاه تبریز - دانشکدۀ برنامه‌ریزی و علوم محیطی - دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی
تبریز، بلوار 29 بهمن، خیابان امام خمینی، دانشگاه تبریز

8 آبان 1404: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

پخش مستقیم آپارات: htpps://aparat.com/mirasmaktoob/live

علم تا دوره قاجار افول نکرد،‌ فعال بود

امیرمحمد گمینی گفت: علم در دوره اسلامی فعال بود، یعنی تا دوره قاجار در ایران و تا دوره عثمانی در ترکیه و سرزمین‌های عربی فعال بوده است. ولی شیوه پرداخت علم یک شیوه سنتی بود که با آن شیوه علم یونانی‌مآبی به زبان عربی ترجمه شده بود.

https://mirasmaktoob.com/علم-تا-دوره-قاجار-افول-نکرد،-فعال-بود/

به جانب معین‌الملک، ۱۲ جمادی‌الثانیه ۱۲۹۵

[...] باز بیاییم به سر ماخولیاهای دولتی، اکنون که تمامی اولیای دولت علیّه و مردان کار ملّت به همچو وقتی در رکاب همایونی در بحبوحهٔ فرنگستان و مرکز امور سیاسیّه و پولیتیکیه زمین و زمان تشریف دارند، بهتر ازین موقعی ابداً به دست نمی‌آید که تمامی اسباب تحصیل ثروت و سعادت ملک و ملّت را به هر تدبیریست به‌اتّفاق آرا فراهم و مرتّب فرمائید، تبدیل اسلحه و تجدید قوانین نظام پیاده و توپخانه و سواره، تدبیر تزیید منافع مالیّه و تحصیل اسباب انتظام آن و اصلاح راه‌ها و جنگل‌ها و انهار و زراعت‌ها و طریق استفاده از معادن و نقل بعضی کارخانجاتی که به ملاحظهٔ حالت حالیهٔ ایران وسیلهٔ استفاده و ثروت می‌تواند شد و حلّ و عقد بعض شروط و قرارنامجات مناسب، وقت و حالت خودمان همگی به همچو موقعی می‌تواند قرین حُسن‌انجام شود. اگر خدانخواسته نشود، مایهٔ کمال ندامت و جالب بدبختی‌های متوالی خواهد بود. به نوعی که از حیّز چاره و اصلاح خارج باشد، حالت حالیهٔ دولت عثمانیّه برای ما اسباب انتباه و مایهٔ عبرت بزرگی است. تا چه کند قوت بازوی یار. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 290)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

داستان زندگی وزیری که عاشق کتاب‌ها بود

جمال‌الدین قفطی که در حلب وزیر بود کتابی به نام «تاریخ الحکما» نوشت و در آن زندگی و اندیشه‌های صدها دانشمند، فیلسوف و پزشک از فرهنگ‌ها و شهرهای مختلف را جمع‌آوری کرد.

https://mirasmaktoob.com/داستان-زندگی-وزیری-که-عاشق-کتابها-بو/

جایگاه زن و تحلیل گفتمان عشق در اندیشه ابن‌عربی

https://mirasmaktoob.com/جایگاه-زن-و-تحلیل-گفتمان-عشق-در-اندیشه-ا/

آیین نکوداشت محمدجعفر یاحقی برگزار شد

آیین نکوداشت مقام فرهنگی، ادبی و علمی محمدجعفر یاحقی، با سخنرانی علی‌اشرف صادقی، غلامعلی حدادعادل، اصغر دادبه، محمود شالویی و مهدی محبتی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، برگزار شد.

https://mirasmaktoob.com/آیین-نکوداشت-محمدجعفر-یاحقی-برگزار-شد/

به مناسبت 20 مهر
روز بزرگداشت لسان‌الغیب حافظ شیرازی

سخنان جناب آقای دکتر حسین کمالی
استاد دانشگاه هاتفورد (آمریکا)

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 21 مهر 1404

mirasmaktoob@
.

این معنی متدرّجاً اهمیّت پیدا کرده برای دول خارجه!

به حقیقت، دنیا، همان دنیای قدیم و خیالات، همان خیالات قدیم است. یعنی دائماً طرف قوی محق است، اگر چه سرتاپا ناحق باشد و اقتضای زمان هر نامشروعی را مشروع و هر نوع معاهدات را بالطّبع مفسوخ می‌سازد. تفاوتی که حالا با عهد قدیم داریم این است در اعصار ماضیّه دوستی و دشمنی هر دو بی‌پرده بود، ولی حالا دشمنی در زیر پردهٔ دوستی است. معاهدات برای استقرار دوستی بود، حالا برای استقرار دشمنی است. پیشترها خیال جهانگیری در پردهٔ عصبیّت مذهبی مایهٔ صلح و جنگ بود، حالا در پردهٔ مدنیّت و انسانیّت اسباب جنگ و صلح شده است.
با همهٔ این تفاصیل، این فقره را هم باید در مقام انصاف اذعان نمائیم که این همه بلاها و مصایب که به دولت عثمانیّه راجع شده و می‌شود کلیةً نتیجهٔ ظلم و تعدّی‌هایی است که دولت به رعیّت خود داشت و گوش استماع حرف مظلومی نداشت و اگر هم استماع می‌نمود به سبب سوءاجراء مأمورین بدتر از اوّل و مایهٔ مزید ندامت و خسارت متظلّم بود. این معنی متدرّجاً اهمیّت پیدا کرده برای دول خارجه به جهت اجراء مقصود باطنی خودشان آلت مداخلهٔ صوری و معنوی گردیده مآل کار به جایی رسید که عیاناً می‌بینیم به‌قدر یک ایران، خاک عثمانی در روم ایلی و آناطولی که نخبهٔ ممالک قشون خیز عثمانی بود، از دستش رفته و به قدر یکصد و پنجاه هزار نفر به کشتن داده و تمامی اندوخته و مکنت دولت و رعیّت به مصرف رسیده و به جز آه چیزی باقی نمانده مگر نصف مملکت سابق که آن هم به علّت این صدمات لگدکوب و خرابست. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 309)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

یکصد و دوازدهمین چهارشنبه‌های دیدار مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
به‌یاد محمد دبیرسیـاقی؛ پژوهشگر، نویسنده و مصحح متون
(4 اسفند 1298_ 16 مهر 1397)

سخنرانان:
حسن انوری
حمیده چوبک
اکرم سلطانی
(با پخش فیلم کوتاهی دربارۀ آن استاد)

چهارشنبه، 30 مهر 1404، ساعت 14

حضور ویژۀ مدعوّین و میهمانان

پخش در گوگل‌میت:
https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc

و اینستاگرام: mirasmaktoob

شمارۀ تماس: 66490612

سایت اطلاع‌رسانی: mirasmaktoob.com؛
سایت فروش: mirasmaktoob.net

تلغرام جناب اشرف امجد به جناب معین‌الملک سفیرکبیر اسلامبول، به تاریخ ۲۰ ماه اوت ۸۷۸[۱]، [۲۱ شعبان ۱۲۹۵].

تلغرام شما رسید. از ابلاغ نامهٔ همایون و حُسن قبول از جانب سلطان عثمانی مطلع شدم. البته بعد از ابلاغ نامهٔ ثانی هم به تفصیل خبر بدهید که به عرض آستان مبارک برسانم. در باب قطور شرحی نگاشته مشکلاتی که در بوسنه ظهور کرده است نظایر و امثال قرار داده بودید. هیچ شباهتی فی‌مابین قطور و بوسنه و تصرف اتریش نیست. ما ملک مغصوب چهل سالهٔ خودمان را بعد از تصدیق جميع دول فرنگستان می‌خواهیم تصرّف بکنیم. اتریش می‌خواهد دو ایالت بزرگ عثمانی را مال خود نموده تصرّف بکند. خلاصه، میرزا مهدی‌خان از جانب دولت علیّهٔ مأمور و عازم تبریز و قطور شد به‌جهت تصرّف آنجا در حدود سابق خودش، شما هرقدر زودتر ممکن است با صدراعظم عثمانی ملاقات و مذاکره نموده قرار تسلیم و تحویل دادن قطور را به مأمورین ایران بدهید. دولت ایران زیاده بر چهل سال نمی‌تواند ملک خود را مغصوب ببیند و در حقیّت خود بزرگتر [و] بهتر از کنگرهٔ برلین و تصدیق سلطان عثمانی قرارداد و معاهدهٔ برلین را نمی‌تواند شاهدی اقامه بکند. اگر اشکالاتی از جانب عثمانی‌ها به وقوع آید، هر چه که تلف خواهد شد، مسئولیت آن برعهدهٔ عثمانی‌ها خواهد ماند. شما باید آرام را بر خودتان حرام نموده با صدراعظم و سفرای کبار انگلیس و روس مذاکره نموده قرار قطعی تسلیم آنجا را بدون تأخیر داده به من خبر بدهید. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 9/338)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

از نیکو هرچه صادر گشت نیکوست!

نمرهٔ ۳۹: ایضاً: اگر در تشریف‌فرمایی موکب همایون به سیاحت فرنگستان ذهاباً و اياباً هیچ‌گونه مرحمت و مکرمتی در حقّ فدوی مبذول نگردید دلیل نقص و ناقابلی فدویست، نه نقصان مکرمت و مراحم دولت علیّه، چرا که در مصدر فیض، بُخلی نیست.
چنانکه در حقّ هر یک مأمورین دولت علیّه درین صفحات خارجه بی‌مضایقه مرحمتی فراخور حال ایشان مبذول آمد، ولی تنها فدوی مَنسی و مستثنی شد.
على‌هذا، فدوى هم تعبّداً به استثنا و محرومی خود شاکرم، چرا که به حقیقت بالاترین تربیت را در حقّ این بنده منظور و بر بی‌وجودی و ناقابلی خود ملتفت فرموده‌اند. بدیهی است اگر مصلحت دولت مقتضی رعایت حالت مأموریّتی و تقویت و التفات جانب فدوى هم می‌بود، البته جالب توجّهی شده به بذل مرحمتی هم سرافراز می‌فرمودند. اینکه نفرموده‌اند، به سبب نقص فدویست و مع‌هذا باز به‌هیچ‌وجه ربطی به عالم عبودیّت فدوی ندارد. زیرا رعایت و عدم رعایت این معنی از وظایف خاصّهٔ جناب مستطاب اشرف امجد عالی و اولیای امور است و بس، فدوی درین باب قادر به عرض جسارتی نیستم، مگر اینکه عرض کنم: "از نیکو هرچه صادر گشت نیکوست." ولی شاید در نظر بعضی دلیل بنده‌پروری معدود نشود. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 5/344)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

تمدید مهلت شرکت در هفدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی

با توجه به برگزاری هفدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطّی در بهمن‌ماه ۱۴۰۴، مهلت دریافت آثار و کارنامه فعالیت‌ها تا پایان آبان‌ماه تمدید شد.

https://mirasmaktoob.com/تمدید-مهلت-شرکت-در-هفدهمین-آیین-بزرگدا/

گفت‌وگو با علی آل‌داود درباره محمدحسین فروغی ذکاءالملک

محمدحسین خان فروغی مشهور به ذکاءالملک از خاندانی برخاسته بود که در کار تجارت بودند و او نیز در اوایل جوانی بدین کار می‌پرداخت اما اندک اندک با دانشمندان و اصحاب فرهنگ عهد ناصری آشنایی بهم رساند و به دستگاه دارالترجمه ناصری راه یافت.

https://mirasmaktoob.com/گفتوگو-با-علی-آلداود-درباره-محمدحس/

فراخوان مقاله ششمین «عرس بین‌المللی بیدل دهلوی»

دبیرخانه دائمی کنگرۀ عرس بیدل دهلوی اعلام کرد: ششمین کنگره‌ی عرس بیدل در 21 و 22 دیماه سال جاری برابر با 11 و 12 ژانویه 2026 در تهران برگزار می شود.

https://mirasmaktoob.com/فراخوان-مقاله-ششمین-عرس-بینالمللی-ب/

رونمایی از آثار نفیس مرقّع آرایی‌های دیرین و نوین در دانشگاه تهران

نمایشگاه مشترکی از نفیس‌ترین مرقّعات تاریخی و معاصر، با عنوان «مرقّع‌آرایی دیرین و نوین» برای نخستین بار در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران به نمایش گذاشته شد.

https://mirasmaktoob.com/رونمایی-از-آثار-نفیس-مرقّع-آراییهای/

روایتی از زندگی و آثار یاقوت حموی

یاقوت حموی نویسنده، جغرافی‌دان و کتاب‌شناسی بود که با سفر و مطالعه، تصویری شگفت‌انگیز از شهرها و سرزمین‌های جهان اسلام در کتاب خود ثبت کرد؛ اثری که تا امروز یکی از گنجینه‌های دانشی جهان است.

https://mirasmaktoob.com/روایتی-از-زندگی-و-آثار-یاقوت-حموی/

یکصد و دوازدهمین چهارشنبه‌های دیدار مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
به‌یاد محمد دبیرسیـاقی؛ پژوهشگر، نویسنده و مصحح متون
(4 اسفند 1298_ 16 مهر 1397)

سخنرانان:
حسن انوری
حمیده چوبک
اکرم سلطانی
(با پخش فیلم کوتاهی دربارۀ آن استاد)

چهارشنبه، 30 مهر 1404، ساعت 14

حضور ویژۀ مدعوّین و میهمانان

پخش در گوگل‌میت:
https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc

و اینستاگرام: mirasmaktoob

شمارۀ تماس: 66490612

سایت اطلاع‌رسانی: mirasmaktoob.com؛
سایت فروش: mirasmaktoob.net

به جناب معین‌الملک، سفیرکبیر دولت علیّهٔ ایران مقیم اسلامبول، ۳ رمضان ۱۲۹۶

فدایت شوم! از جمله حرف‌های یومیّهٔ خودمانی است. فرضاً اگر بر بنده هم پوشیده باشد، به جناب جلالت‌مآب عالی به‌هیچ‌وجه پوشیده نیست که ما خود مثل سایر دول بسیار کوچک نیز قوّه و حالت آن را نداریم که هر وقتی بتوانیم مسائل تحديد حدود خودمان را با دولت عثمانیّه به سهولت، بلکه به صعوبت هم طی نمائیم. دولت عثمانیّه هر چه مفلوک‌تر و منکوب‌تر هم بوده باشد، باز کمال تفوق و بی‌اعتدالی را در حقّ ما خواهد داشت و ما به هر حالتی ذلیل و زبون آن خواهیم بود. لابدّ باید مواقع مشغولیّت عثمانیّه را وسیلهٔ استفاده خود در انجام همچو مسائل مهمّه قرار داده فرصت وقت را (که برای ما بسیار عزیزالقدر و چارهٔ کار ما منحصر به همین یکی است) به امید وسایل سایره و مواعید غیر منجّزهٔ عثمانيّه ضایع و فوت نکنیم.
اکنون که بحمدالله تعالی جناب جلالت‌مآب عالی در مرکز کار و اسباب عمدهٔ این امر می‌باشند، یکی از اسباب نیک‌بختی ما در انجام این امر مهم است، خصوصاً در حالتی که این چنین مشغولیتهای عمده که مستغنی از عرض و توصیف است برای دولت عثمانیّه حاصل است ما اگر به همچو موقعی با این چنین اسبابی از استفادهٔ خود تغافل نمانیم، البته گرفتار ندامت مستمر خواهیم بود و ننگ این معنی زیاد از سایرین پا بگیر جناب جلالت‌مآب عالی خواهد بود، زیرا هم به طریق چاره ابصرند و هم رشتهٔ انجام کلیّهٔ مقصود را در دست و به اسباب استفادهٔ کامله دست‌رسی دارند. دولت عثمانی اگر از ته دل طالب اتّحاد و اتّفاق دولتین است و حقیقةً تا این دو دولت نفعاً و ضرّاً به هم متّحد و متّفق نباشند، هر دو هبا و در دست فرنگی‌های مغرب و شمال نابود خواهند بود با آرزوی صرف و حرف تنها اتّحاد و اتّفاقی متصوّر نمی‌تواند شد، مگر به اقدامات فعلی که من‌جمله یکی دفع و رفع مواد اختلافيّهٔ دولتين و الزم و اهمّ آن هم حُسن‌انجام مسائل تحديد حدود و سرعت اقدام جدّی به قطع و فصل آنست و البته تا این مسئله فصل نشود، اتّحاد و اتّفاقی در میان دولتین متصوّر نمی‌تواند شد. به اعتقاد بنده، فرض عینی جناب جلالت‌مآب عالی است که حتّی بدون انتظار تقویت و همراهی اولیای دولت علیّه نیز این استفادهٔ به موقع را نصب‌العین همّت خود فرموده چه به اقتضای غیرت ملت‌پرستی و چه به ملاحظهٔ جلب دواعی تأليف دولتین و چه برای تکمیل اهتمامات گذشتهٔ خود و اخذ نتایج حسنهٔ آن، اقدامات کافی و مؤثر در این باب منظور و مجری فرموده نگذارند این فرصت فوت بشود، لامحاله بنده که به موجب معاهدهٔ برلین که یکی از نتایج اقداماتی است که از طرف سفارت کبری در اسلامبول پیشنهاد شده است برای تعیین حدود قطور آمده‌ام، جنابعالی برای تکمیل مساعی خود تأکید و اصراری به بابعالی و دولتین واسطه بفرمائید که مأمورین ایشان نیز به فضل خدا قبل از گذشتن موسم کار و فوت فرصت در محل مزبور حاضر شده متّفقاً به تعیین حدود آنجا بپردازیم که اقلاً این نتیجه که به موقع حصول رسیده است به خواست خدا به خوبی تحصیل شده زحمت جنابعالی هبا و سعی بنده عبث نشود و بدین وسیله سهولتی هم در ختم كليّهٔ مسائل تحديد حدود حاصل شده به هر نحوی که مأمول جنابعالی و مناسب غیرت ملت‌پرستی است به حُسن‌انجام کلیّهٔ آن و ترتیب سایر ملزومات اتّحاد و اتفاق دولتین به خواست خدا بر وفق مقصود خود موفق بشوید و الّا حرف اّتحاد و اتّفاق هم یکی از اسباب گول خوردن ما و امرار وقت عثمانیّه و فوت فرصت ما و تحصیل فرصت عثمانیّه گردیده به کمال ظلومی و جهولی ندامت سخت آن را خواهیم کشید. چون جناب جلالت‌مآب عالی به همهٔ این نکات به خوبی و بهتر از همه ملتفت می‌باشند، بنده هم به اقتضای غیرت بندگی و ملّی خود تذكاراً زحمت‌افزا شدم تا چه کند همّت والای تو. (میرزا محبّعلی‌خان، 1404: 8/377)

مأخذ: میرزا محبّعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

افسانه‌ها، قصه‌ها و حکایت‌ها در هنر سغدی

کتاب «افسانه‌ها، قصه‌ها و حکایت‌ها در هنر سغدی» نوشته باریس مارشاک با ترجمه محمد محمدی عرضه شد.

https://mirasmaktoob.com/افسانهها،-قصهها-و-حکایتها-در-هنر/

گفت‌وگو درباره «یادگارهای یزد» و میراث پژوهشی ایرج افشار

سی‌ونهمین نشست «صد کتاب ماندگار قرن» با محوریت کتاب «یادگارهای یزد» اثر ایرج افشار، با حضور و سخنرانی بهرام پروین‌گنابادی، علی بلوکباشی، علی‌اشرف صادقی، حسین مسرّت، اکبر قلم‌سیاه و سید مصطفی محقق داماد برگزار شد.

https://mirasmaktoob.com/گفتوگو-درباره-یادگارهای-یزد-و-میرا/