📚 «فراز و فرود شفافیت: نوآوری نهادی دوران جنگ و پیامدهای سرنوشت‌ساز حذف آن بر اقتصاد و عدالت اجتماعی ایران»


✍🏻 بازخوانی سخنرانی دکتر فرشاد مومنی

▫️بخش اول

چکیده

این گزارش به تحلیل یکی از برجسته‌ترین تجربه‌های نهادی در تاریخ معاصر ایران می‌پردازد؛ تجربه‌ای که در دوران جنگ تحمیلی، با محوریت شفاف‌سازی تخصیص دلارهای نفتی، به تحقق رسید و نقطه عطفی در تاریخ اقتصاد سیاسی کشور بود.
این نوآوری نهادی، که با هدایت و بینش مرحوم استاد عالی‌نسب و پشتیبانی مستقیم مهندس میرحسین موسوی، برای نخستین بار در ساختار اقتصاد ایران شفافیت، پاسخ‌گویی و ضدیت با مناسبات رانتی را به‌صورت نهادمند پیاده کرد.
تحلیل حاضر نشان می‌دهد که حذف این تجربه پس از پایان جنگ و استقرار برنامه‌های تعدیل ساختاری و شوک‌درمانی، زمینه‌ساز گسترش فقر، تشدید نابرابری، تضعیف تولید داخلی و ظهور مافیاهای رسانه‌ای و اقتصادی شد که با بهره‌گیری از تکنیک‌های تبلیغاتی، فضای تصمیم‌گیری کشور را در خدمت منافع رانت‌جویانه حفظ کرده‌اند.

۱. مقدمه: زمینه تاریخی و نهادی

دوره اجرای برنامه تعدیل ساختاری در ایران، یکی از فصول بحرانی در تاریخ اقتصاد کشور به شمار می‌آید. در این دوره، تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی در بستری شکل گرفته است که رانت، پنهان‌کاری و مشارکت‌زدایی از کارشناسان مستقل به ویژگی غالب تبدیل شده است.
در چنین فضایی، بازگشت به تجربه‌ی دوره جنگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ دوره‌ای که در آن، علی‌رغم دشواری‌های اقتصادی و فشارهای خارجی، نوآوری‌های نهادی در راستای عدالت اجتماعی و شفافیت اقتصادی به وقوع پیوست.
یکی از این نوآوری‌ها، شفاف‌سازی نحوه تخصیص دلارهای نفتی بود(واگذاری تخصیص دلارهای نفتی از دولت به مجلس شورای اسلامی)؛ اقدامی که برای نخستین بار در تاریخ اقتصاد ایران، جریان تخصیص منابع ارزی را از تاریکی پنهان‌کاری خارج ساخت.

۲. نوآوری نهادی دوران جنگ و نقش استاد عالی‌نسب

در دوران جنگ، تصمیم‌گیران اقتصادی کشور به درک تازه‌ای از ضرورت پاسخ‌گویی و شفافیت رسیده بودند. مرحوم استاد عالی‌نسب، که از شخصیت‌های محوری در سیاست‌گذاری اقتصادی آن زمان بود، بر این باور بود که بقای مناسبات رانتی در گرو پنهان‌کاری است و تنها راه مقابله با آن، شفاف‌سازی عمومی داده‌های اقتصادی، به‌ویژه در حوزه‌ی فروش و تخصیص دلارهای نفتی است.
در آن زمان، برخی چهره‌ها نگران بودند که انتشار داده‌های ارزی می‌تواند مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد. در پاسخ، عالی‌نسب تصریح کرد که داده‌های مربوط به قیمت و مقدار فروش نفت، در همه کشورهای جهان از شفاف‌ترین اطلاعات عمومی است و پنهان‌کاری در این زمینه نه تنها بی‌فایده بلکه زیان‌بار است.
او در جلسات رسمی بارها تأکید می‌کرد که پنهان‌کاری ابزار استمرار رانت است و شفافیت، ابزار صیانت از منافع ملی.

این تصمیم در شرایطی اتخاذ شد که فضای عمومی کشور پر از تهدید و فشارهای جنگی بود، اما به گفته شاهدان حاضر در جلسات تصمیم‌گیری، در آن زمان روحیه‌ی شرافت، شجاعت و آزادی کارشناسی در بالاترین حد ممکن جریان داشت.
اگر مقام مافوق سخنی بی‌پایه می‌گفت، کارشناسان مستقل و شرافتمندی چون حسین عظیمی، شبیری‌نژاد و فیروزه خلعتبری بدون ترس از تنبیه یا حذف، نقد خود را به‌صراحت مطرح می‌کردند.

مهندس موسوی، نخست‌وزیر وقت، اصرار داشت که استدلال‌های این کارشناسان را مستقیماً بشنود؛ چه در موافقت با یک تصمیم و چه در مخالفت با آن. این سطح از بلوغ نهادی و احترام به تخصص، امروز در ساختار تصمیم‌گیری اقتصادی کشور بسیار نادر است.

_ _ _
🗓 ۲۷ شهریورماه ۱۴۰۴
🔗 رک مقاله نوآوری نهادی کاهنده هزینه مبادله و توسعه اقتصادی: نگاهی به تجربه ایران



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

‍ ✔️رازِ وفاقِ عام بر حافظ
✍🏼سهند ایرانمهر

حافظ را نه به فقه توان شناخت و نه به فلسفه. او فرزندِ هیچ طایفه‌ای نیست و از آنِ همه است. حافظ در مرز میانِ ایمان و حیرت می‌زید؛ نه در دامن کفر می‌افتد و نه در حصارِ شرع محبوس می‌ماند. همین «میان‌بودگی»، او را به آیینه‌ای بدل کرده که هر ناظر، چهره خود را در او باز می‌بیند.

در او عرفان هست، اما نه بی‌خِرد؛ و شریعت هست، اما نه بی‌مهر. حافظ نه همچون مولوی در وجد و حال می‌سوزد، نه چون خیام در شک و سردی می‌ماند. او در میانه این دو آتش ایستاده است: عقل را می‌شناسد و از او درمی‌گذرد؛ عشق را در می‌یابد، نه چون مریدی بی‌چون و چرا، بل چون سالکی هوشیار که می‌داند در عشق نیز فتنه‌ای نهفته است. حافظ مردی است که در باطن، آزاد و در ظاهر، آشناست؛ او زبانِ اعتراض را در لباسِ تذکار پوشانیده است. حافظ از می و خرابات سخن می‌گوید، نه چون صوفی‌ای که رمزی برمی‌کشد و نه چون لاابالی‌ای که حرمت می‌شکند؛ او این دو را در هم می‌آمیزد تا مرز میان تقدّس و طغیان را مبهم سازد. در جهانِ او، شراب هم طهارت است و هم ناپاکی، و رند هم گناه‌کار است و هم قدّیس. این دوگانگی، نه ترفندی برای گریز از اتهام، بلکه شیوه‌ای برای گفتنِ ناگفتنی‌هاست.

سخن او چندوجهی است، همچون منشورِ نور که از هر سوی رنگی می‌تاباند. از همین‌رو دیوانش، هم بر سفره مریدان می‌نشیند و هم در کنارِ قرآن؛ چراکه هرکس در آینه چندوجهیِ او چهره خویش را می‌یابد: زاهد، آیه زهد را؛ رند، آیه رندی را؛ عارف، باده معرفت را و عامی سخن دل را.

حافظ میانِ گفتن و نگفتن، میانِ آشکار و پنهان، هنرمندانه راه می‌پوید. سخنش چون جامی است که درونش باده حقیقت است، اما لبش به شوخیِ مجاز آغشته. او خود می‌دانست که «رازِ دل» را نباید بی‌پرده گفت، وگرنه نه تنها مستی می‌پرد، که ساقی را نیز بر دار می‌کشند. ازین‌رو آنچه را در یک بیت می‌سوزاند، در بیت دیگر می‌پوشاند؛ بی‌آنکه دروغ گوید یا به ریا پناه برد. حافظ نه متناقض‌گوست، نه سازش‌کار؛ بلکه جامع‌گوست وهم‌زمان هم دعوت است و هم نقد، هم شک است و هم ایمان.

رازِ مقبولیت عامّ حافظ در همین جامعیت است: او زبانِ «میانه» را یافته بود؛ زبانی که در آن شورِ عارفانه با شعور فلسفی آشتی کرده، و نقدد اجتماعی با ادبب عرفانی درآمیخته است. ازین‌رو هیچ صنفی او را از خود نمی‌داند، اما همه به او منسوب‌اند.

مخلص کلام اینکه حافظ نه عارفِ حرفه‌ای بود، نه عالمِ مدرسه‌ای؛ اما شعبده دلربایی با سخن دل را می‌دانست. عقل را می‌فهمید بی‌آنکه به زنجیرش درآید؛ عشق را می‌ستود بی‌آنکه در غوغایش غرق شود. حافظ «تعادل در طغیان» است؛ «طغیانِ متعادل»؛ و همین ترکیبِ متناقض‌نماست که او را بر صدر مجلس عشاق نشانده است.

به مناسبت روز بزرگداشت حافظ


🆔@MohandesMirHosseinMousavi

#میر_حسین_موسوی ؛
ما زمانی موفق به برقراری ارتباط موثر با یکدیگر خواهیم شد که در شعاری مشترک همصدا شویم؛ شعاری دقیق و عمیق که قادر به تأمین خواسته‌های ما باشد.


#پنج_هزار_و_سیصد_و_پنجاه_و_سه_روز_زندان !

چه تلخ می‌شماریم روزشمار #زندان ( #حصر_خانگی ) #غیر_قانونی #غیر_اخلاقی و #ظالمانه را
به #یادآریم_۵۳۵۳_روز ...
#ننگ_است_فراموشی
#میر_حسین_موسوی
#بانو_زهرا_رهنورد



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

➖زبان ساده، سیاست پیچیده پزشکیان

✍علی اصغر شفیعیان

🔻پزشکیان ساده و بی‌پرده «حرف» می‌زند چون می‌خواهد برای «عمل»، مردم را در تصمیمات شریک کند. از نقدها نمی‌ترسد و دستور سکوت برای رسانه‌ها نمی‌دهد. حرفش شفاف است تا مردم در جریان باشند، نه برای جلب لایک. اوج‌گیری حملات و تخریب‌های علنیِ جریان‌ها اما عجیب است.

🔻او پنج دوره نماینده‌ی مردم بوده و می‌داند تصمیم درست، بدون همراهی مردم ممکن نیست. طرح عمومی مسائل، برای راه جلب همراهی و دریافت بازخورد برای تصمیم‌های دقیق‌تر است، نه فرار از مسئولیت. در برجام هم اگر با مردم صادقانه حرف زده می‌شد، شاید مسیر دیگری طی می‌شد.

🔻مثلا در دیدار با مدیران رسانه‌ها، آن‌قدر صریح و شفاف سخن گفت که مردم بدانند او شرایط آنها را به خوبی درک می‌کند؛ در همان حال، با طرح پرسش‌هایی خواست جریان‌های سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها به‌نفع مردم همراه شوند و مقاومت نکنند.

🔻منتقدان امروز چند دسته‌اند: بعضی هنوز نمی‌خواهند مردم بدانند، بعضی همان‌هایی‌اند که وضع موجود را ساخته‌اند، و برخی هم از رقبای انتخاباتی و سهم‌خواهانند که با هر تغییری حمله می‌کنند.

🔻در این یک سال علی رغم جنگی بودن منطقه، اما فضای داخلی تغییر کرده؛ از جمع شدن گشت ارشاد تا کاهش تنش‌های اجتماعی و سیاسی و اجماع نسبی در سطح عالی برای حل مسائل. اما عده‌ای هنوز به جای دیدن مسیر کلی، با عینک رقابت‌های گذشته قضاوت می‌کنند.

🔻در ماجرای حجاب صریح گفت اجرا نمی‌کند و برایش اجماع ساخت؛ در مذاکره هم علنی گفت و پایش ایستاد، و وقتی جنگ شد هم با دیپلماسی پایان داد؛ انتخابی بر خلاف دهه‌ی ۶۰ که پس از خرمشهر جنگ ادامه یافت.

🔻پروژه‌ی اصلی پزشکیان «امید، وحدت و بازگرداندن مردم به صحنه» است. نه با فریاد و حذف، بلکه با گفت‌وگو و عقلانیت.

🔻ایران در آتش‌بس سیاسی و منطقه‌ای است؛ حالا وقتِ ملی فکر کردن است، نه تسویه‌حساب.

🔻در چنین زمانی، سیاست صادقانه خودش بزرگ‌ترین سرمایه‌ی ملی است.



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

امروز تولد بهترین رئیس جمهور ایرانه❤️❤️
آقای خاتمی عزیز تولدت خیلی مبارکه
به امید روزهای بهتر برای همه مردم

‎#خاتمی_حذف_شدنی_نیست



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

🎥 افشاگری ولی‌الله سیف از فشارهای نمایندگان حامی یک اخلالگر اقتصادی!

سیف، رئیس بانک مرکزی دولت روحانی:

میرعلی مدیر موسسه ثامن‌الحجج، یک اسلحه به کمرش بسته بود!

۹۰ نماینده علیه من و در حمایت از میرعلی، نامه امضا کردند.

زمان بانک مرکزی، بارها به مجلس احضار می‌شدم که عامل اصلی‌اش همین نمایندگانی حامی میرعلی بودند که می‌خواستند فشارمان روی میرعلی را کم کنیم!



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

🎥 به مناسبت سالروز تولد سیدمحمد خاتمی،
دوباره از مردی خواهیم گفت که اندیشه و آزادی را مقدم بر هر چیزی می دانست


✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

صادق زیباکلام خطاب به پزشکیان:

فرصت تاریخی شرم‌الشیخ را از دست ندهید، سیاست خارجی را از ایدئولوژی به منافع ملی برگردانید



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

✍️ گفتگویی بلند درباره دشواری های فعالیت حقوق بشری، مرزبندی کنش‌های شبه حقوق بشری و کنش های اصیل تر، دفاع از لغو اعدام، همراه با  نقد شعار《نه به اعدام》 اپوزیسیون سیاسی، نیز بازی سیاسی با حقوق بشر و مجازات اعدام و...
امپراطوری رسانه‌ای حکومتی و ضد حکومتی چه از لحاظ اختصاص وقت موسع و چه از نظر محتوا، مجال طرح این گفتگوها را نمی‌دهند و هر دو، این نظرات را خوش نمی دارند.
فرصتی بود که نظرات خود را به. روشنی بگویم، فرصتی که رسانه‌های رسمی در داخل از آن دریغ می‌کنند. تصورم این بود که این نظرات را در میان جمعی از اپوزیسیون مسالمت جو بیان می کنم تا در معرض نقد آنها قرار گیرد.

عمادالدین باقی



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

#بی‌رودربایستی

🚨آقای #دکتر_پزشکیان و حضرات تصمیم‌گیر!
دعوت به نشست #شرم‌الشیخ توسط ژنرال عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهوری مصر انجام شده بود.

🇪🇬🇮🇷میزبان اصلی کشور دوست و برادر و مسلمان! مصر است و نه ترامپ قمارباز و آمریکای جهانخوار❗️

👈کاش حداقل برای خودتان ارزش قائل بودید و از این #فرصت_تاریخی برای نشان دادن حسن‌نیت خود(حداقل) به اعراب استفاده می‌کردید.

❌اصلا گور پدر آمریکا و اروپا! کاش دلتان برای ایران و ایرانی می‌سوخت❗️



✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

🔻مهاجری: اگر بنای اعتماد سازی این باشد که مثلا ایران ۶ ماه غنی‌سازی نکند به نظرم ایرادی ندارد

🔻این اعتمادسازی کمک می‌کند تا ایران از این پیچ خطرناک تاریخی عبور کند

👤محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا به روزنامه اعتماد گفت‌:

🔹روشن است اگر امریکایی‌ها دست از لجاجت بردارند، راه برای هرگونه تفاهمی باز است. معتقدم پس از فعال‌سازی مکانیسم ماشه که عملیاتی شدن آن چندان هم برای غربی‌ها موفقیت‌آمیز نبود و اساسا کشورهایی چون چین و روسیه نیز رسما اعلام کردند علاقه‌ای به اعمال تحریم‌های برآمده از اسنپ‌بک ندارند، ایران باید نوع خاصی از اعتماد‌سازی را هم در دستور کار قرار بدهد تا فضای مسمومی که اسراییل و سایر طرف‌ها علیه ایران ایجاد کرده‌اند، کنترل شود. اگر بنای اعتمادسازی این باشد که مثلا ایران ۶ ماه غنی‌سازی نکند به نظرم ایرادی ندارد. این اعتمادسازی کمک می‌کند تا ایران از این پیچ خطرناک تاریخی عبور کند./ اعتماد


✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

🔴 انتقاد تند عباس عبدی از یک سوال آزمون فرهنگیان/ می دانید هدف از این سوال که در آن دروغ مطرح شده است چیست؟

💢 عباس عبدی

📌 یکی از سوالات آزمون ضمن خدمت فرهنگیان (نه حتی دانش‌آموزان) که باید از امور آگاه باشند این است: «کدام کشور برای اولین ‌بار در دنیا موفق شد، چهار فروند از جنگنده‌های F-35 را منهدم کند؟»

📌 گزینه‌ها: ۱ـ روسیه ۲ـ کره‌شمالی ۳ـ ایران ۴ـ امریکا

📌 جناب آقای پزشکیان! این یک اشتباه عادی نیست. این یک دروغ نظام‌مند است که حتی هدف آن القای مطلب دروغ هم نیست، بلکه به ابتذال کشیدن شخصیت پاسخگو است.

📌 می‌گوید که ما و تو می‌دانیم که این دروغ است ولی تو باید برای آموزگار شدن رسما پاسخ دروغ را انتخاب و خود را تحقیر کنی. باید دانش‌آموزان خود را هم بر همین سیاق و روش آموزش بدهی.

📌 به نظر شما اگر کلاس و مدرسه نداشته باشیم بهتر است یا هنگامی که کلاس داریم و چنین آموزگاری را روانه کلاس کنیم؟

🔻 کدام آدم با وجدان و عاقلی حاضر می‌شود، فرزند خود را روانه این محیط ضدآموزشی کند؟ مساله شما و دولت در درجه اول اصلاح این است و نه ساختن مدرسه و کلاس./اعتماد


✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

📸 عذرخواهی آموزنده وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از برخورد نامناسب یکی از معاونان خود با یک خبرنگار

✍ توییت: رحمت‌‌اله بیگدلی

احسنت بر وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی!

تخصص، کارآمدی، سلامت، پاسخگویی، نقدپذیری، تواضع و فروتنی از ویژگی‌های بارز دکتر ظفرقندی است.

بسیار خرسندم که در شورای راهبری انتخاب اعضای دولت چهاردهم، قاطعانه از وزارت ایشان حمایت کردم.

عذرخواهی دکتر ظفرقندی از برخورد نامناسب یکی از معاونان خود با یک خبرنگار حاکی از مسؤولیت‌پذیری یک مقام طراز ملت بزرگ ایران است.


✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi

🎥 چه زمانی دلیل سقوط هواپیمای اوکراینی به روحانی اعلام شد؟

🔹۴۰ روز پس از سقوط هواپیمای اوکراینی، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در دوره‌های یازدهم و دوازدهم، ۲۷ بهمن ۱۳۹۸ در نشست خبری با خبرنگاران داخلی و بین‌المللی، سیر زمانی ماجرا، از رخداد تا اطلاع و اعلام را تشریح کرد و گفت: در موضوع هواپیمای اوکراینی آنچه در دولت مطرح شد، یک سانحه بود. بعدازظهر چهارشنبه جلسه شورای عالی امنیت ملی باز هم مسأله سانحه مطرح بود نه چیز دیگر؛ پنجشنبه یک مقدار شبهات بیشتر شد. غروب پنجشنبه که با رئیس ستادکل صحبت می‌کردم تقریباً این احتمال دیگر قوی بود. اولین لحظه‌ای که به طور رسمی به من اعلام شد سقوط هواپیمای اوکراینی ناشی از خطای انسانی بوده، ساعت ۴٫۵ بعدازظهر جمعه بود و من همان لحظه گفتم که همین الان اعلام شود؛ گفتند باشد؛ بعد که دیدم اعلام نشد پرسیدم و دیدم در نهایت تصمیمی گرفته شده که جلسه شورای عالی امنیت ملی تشکیل شود. تصمیم نهایی اتخاذ شد که رسماً اعلام شود و مسئولیت را بپذیرند؛ ساعت ۱۲ دیدم اعلام نشده تعجب کردم؛ صبح شنبه اعلام شد.


✳️ حامیان‌ مصطفی تاجزاده

✳️ حامیان سبز میرحسین

🆔@MohandesMirHosseinMousavi