💠 زاکانی، گذشته ماست، بکوشیم آینده ما نشود!

این نقشه را ببینید: جایی است حد فاصل میدان توپخانه تا خیابان انقلاب در دوره قاجار. از میان آن همه باغ که در نقشه دیده می‌شود، فقط دو تا باقی مانده‌: پارک اتابک که دست سفارت روسیه است و باغ سفارت انگلیس که از اول دست خودشان بود. اگر در اختیار ما بود، تا الان همه را مثل صدها باغ دیگرِ تهران و شمیران به باد فنا داده بودیم!

زاکانی که امروز با ساخت مسجد و ساختمان‌های آموزشی و هتل و غیره در پارک‌ها به فضای سبز تهران آسیب می‌رساند، بیش و کم همان کاری را می‌کند که خیلی از شهرداران در صد سال گذشته کرده‌اند. کار او، شبیه رفتاری است که پدران و پدربزرگان ما با باغ‌ها و خانه-باغ‌های این شهر داشته‌اند: یا فروخته‌اند و یا کوبیده‌اند و ساخته‌اند. حالت سومی سراغ دارید؟

اگر کار این آقا به چشم می‌آید، به این دلیل است که فضای سبز پایتخت به حداقل ممکن رسیده و جایی برای خراب‌کاری بیشتر نمانده و در عین حال، حداقلی از آگاهی نزد بخشی از جامعه پدید آمده است.

خوب یا بد، زاکانی آیینه گذشته ماست، بکوشیم که آینده ما و سرنوشت فرزندان‌مان نشود!

🔺تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon

💠خانه منشورالملک اشانتیون بود!
🖌حمیدرضا حسینی

چقدر اهل محله خوشحال بودند. کمتر کسی خبر داشت که چنین عمارت زیبایی برِ خیابان فخرآباد جا خوش کرده است. شاید شصت هفتاد سال پیش در حیاط جلویی، دو خانه بزرگ ساخته بودند و در حیاط پشتی خانه‌ای دیگر. شهرداری هر سه را خرید، خراب کرد و ناگهان عمارتی که قبلا فقط شیروانی‌اش معلوم بود، ظاهر شد. واقعا حیف نبود این همه شکوه و زیبایی از نظرها پنهان بماند؟ مرمتش کردند و در حیاطش حوض و باغچه ساختند و درخت و شمشاد و گل کاشتند و نیمکت چیدند.

طبقه بالای عمارت به دفتر مدیریت بافت تاریخی شهرداری منطقه دوازده اختصاص پیدا کرد. طبقه پایین، موزه و گالری شد و در زیرزمین، کتابخانه و فیلم‌خانه‌ای جمع و جور درست کردند. سمت راستِ عمارت هم سفره‌خانه شد. خلاصه، خانه منشورالملک شد چشم و چراغ محله فخرآباد.

البته وقتی جایی در چشم باشد، حکما چشم می‌خورد و از ما بهترانی پیدا می‌شوند که طالبش باشند و کسی نتواند دست رد به سینه‌شان بزند. شنیده شد که چند مداح معروف به دفتر قالیباف رفته و گفته بودند: حالا که هنرمندان و خوشنویسان و سینماگران و اندیشمندان جوان و فلان و بهمان خانه دارند، چرا ما نداشته باشیم؟ شهردار هم نکرده بود که بگوید: آقاجان! آن‌ها که خانه دارند، فقط همان خانه را دارند. شما که کل مملکت را در اختیار دارید، خانه می‌خواهید چه‌کار؟! فی‌المجلس پیشکش کرده بود خدمت‌شان.

دفتر و گالری و موزه و کتابخانه و فیلم‌خانه و کافه را که همه با پول ملت درست شده بود، جمع کردند و عمارت را سپردند به حضرات. فقط جهت خالی نبودن عریضه، شرط کردند که حیاط برای استفاده مردم باز باشد. و چون از قدیم گفته‌اند که «به روی باز کسی می‌روند نه درِ باز»، در را نیمه‌باز گذاشتند و رو تُرُش کردند که: تو چرا با اسکوتر آمده‌ای؟ تو چرا بدحجابی؟ تو چرا عکس می‌اندازی؟ تو چرا شلوارک پوشیده‌ای؟ تو چرا دوچرخه‌ات را این‌جا بسته‌ای؟ و...

حالا نه این‌که فکر کنید چون تابلو زده‌اند: «خانه مداحان اهل‌البیت» واقعا کار خاصی برای اهل بیت می‌کنند و مثلا محرم و صفر یا ایام فاطمیه، مجلس روضه‌ ترتیب می‌دهند یا شب قدر دعایی می‌خوانند و قرآنی سر می‌گیرند. اتفاقا خانه مداحان در چنین ایام و لیالی، سوت و کورتر از همیشه است.

آخرین شاهکارشان، ساخت مقبره درست جلوی درِ حیاط است تا رهگذران از تماشای منظره آن عمارت دلگشا محروم شوند. (این مرحله حتی در زمان قالیباف هم قفل بود.) کجای کاریم ما؟! مملکت مالِ این‌هاست. خانه منشورالملک حکم اشانتیونی را دارد که روی خرید کلی تقدیم حضور می‌شود!

پی‌نوشت:
به اشتباه چنین گفته شده که خانه مورد گفت‌وگو متعلق به بانو فخرالدوله، دختر مظفرالدین‌شاه قاجار و مادر دکتر علی امینی بوده است. چنین نیست. خانواده امینی تعلق این خانه به فخرالدوله را رد کرده‌اند. زنده‌یاد سیدعبدالله انوار آن را خانه شخصی به‌نام منشورالملک می‌دانست که در دوره دبیرستان با پسرهایش رفیق بود و گاه برای درس خواندن به آن‌جا می‌رفت.
https://www.tg-me.com/nafetehroon/2356

🔺تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon

💠کجای دنیا نام چنین جایی را موزه می‌گذارند؟

به این عکس خوب نگاه کنید. ظروفی را در ویترین‌های داخل اتاق چیده‌اند. سپس با وجودی که ویترین‌ها شیشه دارند، یک شیشه اضافه هم جلوی‌شان گذاشته‌اند. بعد درِ اتاق را با شیشه دیگری مسدود کرده‌اند که کسی وارد نشود!

می‌دانید این‌جا کجاست؟ موزه ظروف سلطنتی سعدآباد که چند روز پیش دچار آب‌گرفتگی شدید شد. خودشان جوری از میراث فرهنگی و اموال عمومی حفاظت می‌کنند که موزه را آب ببرد، بعد در موزه‌ها چنان مانع می‌گذارند که انگار بازدیدکنندگان لشکریان چنگیزخان مغول یا سارقان حرفه‌ای آثار تاریخی هستند. کجای دنیا نام چنین جایی را موزه می‌گذارند؟

عکس در فروردین سال ۱۴۰۲ گرفته شده است.

🔺تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon

خاک وجود ما را از آب دیده گِل کن
ویران سرای دل را گاه عمارت آمد

سوم اردیبهشت‌ماه، روز معمار بر همه معماران و دوستداران معماری مبارک باد!

🔺تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon

🌀نمایی از موزه همایونی، نخستین موزه ایران در تالار سلام کاخ گلستان

نخستین موزه ایران را که موزه‌ای سلطنتی بود، ناصرالدین‌شاه قاجار بنیان نهاد و «موزه همایونی» خواند. جایگاه این موزه در عمارت خروجی کاخ گلستان بود اما پس از سفر اول ناصرالدین‌شاه به فرنگ، عمارت بزرگی را به سبک بناهای اروپایی در شمال باغ گلستان ساختند و موزه را با تغییراتی به یکی از تالارهای این عمارت به‌نام «تالار سلام» یا «اطاق موزه» منتقل کردند.

آثار موجود در موزه همایونی شامل آثار هنری و تاریخی متعلق به دربار ایران، هدایای کشورهای خارجی به شاهان قاجار و برخی آثار خریداری شده از کشورهای اروپایی بود که هنوز اغلب آن‌ها در کاخ گلستان نگهداری می‌شوند.

روز جمعه، ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، هم‌زمان با روز جهانی موزه به کاخ گلستان می‌رویم تا ضمن گردش در باغ دلگشای گلستان و تماشای برخی عمارت‌های زیبای آن با پیشینه برپایی موزه در ایران آشنا شویم.

🔺برای آگاهی بیشتر و ثبت‌نام این‌جا را ببینید👈https://www.tg-me.com/Mashghetarikh/3032

@mashghetarikh