Кўқон хонлигининг Россия томонидан босиб олиниши ҳақида

1875 йилнинг сентябрида рус қўшинлари жанг билан Кўқонни эгаллайди. Бу воқеа бутун Марказий Осиё тақдирида бурилиш нуқтаси бўлди. Шу билан қарийб икки аср давомида мустақил давлат бўлган Кўқон хонлиги ўз мавжудлигини йўқотади.

Кўқон хонлигига 1709 йили Минглар сулоласи томонидан асос солинган бўлиб, ҳозирги Ўзбекистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Қозоғистон ҳудудларини ўз ичига олганди. XVIII–XIX асрларда Кўқон минтақадаги энг кучли давлатлардан бирига айланади. Мадалихон даврида хонлик иқтисодий жиҳатдан юксалади, ҳунармандчилик ва савдо ривожланади, Тошкент ва Хўжанд каби муҳим шаҳарлар унинг ҳудудига қўшилади.

Лекин 1842 йилда Бухоро амири Насрулла Кўқонни босиб олади, Мадалихон, укалари ва онаси Ножирабегим қатл этилади ва хонликда ички урушлар бошланади. XIX асрнинг иккинчи ярмига келиб, бу заифликдан Россия фойдаланади. “Катта ўйин” даврида, яъни Британия билан Марказий Осиёдаги нуфуз учун кураш пайтида рус қўшинлари Туркистон томон юра бошлайди. 1865 йилда Тошкент, 1866 йилда Хўжанд босиб олинади ва Туркистон генерал-губернаторлиги ташкил этилади.

1875 йилда Кўқонда рус мустамлакачилигига қарши катта халқ исёни бошланади. Бу ҳаракатни кўпчилик қўллаб-қувватлаган бўлса-да, қўзғолон рус армиясига қарши тура олмайди. 10 сентябрда генераллар Кауфман ва Скобелев қўшинлари Кўқонни эгаллайди. Бир йилдан кейин хонлик бутунлай тугатилади, унинг ҳудуди Фарғона вилояти сифатида Туркистон генерал-губернаторлигига қўшилади.

Шу тариқа, Кўқон хонлиги Россия мустамлакасига айланиб, “Тинч Туркистон” деб аталган, лекин амалда мустақиллик йўқотилган янги тарихий давр бошланади.

🌟@nurbekalimov

Аушвиц — инсониятнинг энг қоронғу саҳифаларидан бири

Аушвиц (немисча Auschwitz, полякча Oświęncim) — дунё тарихида геноцид билан чамбарчас боғланган ном. Бу концентрацион лагер 1940 йили Германиянинг Польшадаги оккупацияси даврида ташкил этилган бўлиб, кейинчалик нацизмнинг энг даҳшатли рамзига айланди.

Аушвиц лагери дастлаб сиёсий маҳбуслар учун ташкил этилганди, лекин қисқа вақт ичида у оммавий қирғин марказига айланади. Комплекс уч асосий қисмдан иборат бўлган: Auschwitz I — бош лагер, маъмурий марказ; Auschwitz II – Birkenau — энг катта ва ҳалокатли қисми, газ камералари ва крематорийлар жойлашган; Auschwitz III – Monowitz — мажбурий меҳнат лагери. Ундан ташқари 40 дан ортиқ кичик филиал лагерлар ҳам мавжуд бўлган.

1942 йилдан бошлаб бу ерда “Яҳудийлар масаласининг якуний ечими” (Endlösung der Judenfrage) деб аталган геноцид режаси амалга оширилади. Миллионлаб одамлар, яҳудийлар, поляклар, совет ҳарбий асирлари, ромлар (лўлилар), бошқа миллат ва динга мансуб шахслар бу ерда йўқ қилинади. Ҳисоб-китобларга кўра, фақат Аушвицда 1,1 млндан ортиқ киши ҳалок бўлган, шуларнинг камида 900 минг нафари газ камераларида заҳарлаб ўлдирилган.

Маҳбуслар лагерга етиб келганда у ерга “иш орқали озодликка эришилади” (Arbeit macht frei) деган ёзувли дарвозалар орқали кирганлар. Аслида эса уларнинг кўпчилиги лагерга кирган куннинг ўзида ёки бир неча соат ичида ҳалок бўлган. Тирик қолганлар эса очлик, қаттиқ меҳнат, касаллик ва шафқатсиз жазолар ичида кун кечирган. Нацистлар одамлар устида тиббий тажрибалар ҳам ўтказишган, айниқса, лагер “шифокори” Йозеф Менгеле номи бу билан боғлиқ эди.

1945 йил январь ойида совет қўшинлари Аушвицни озод қилади. Улар кўрган манзара — миллионлаб ўликлар, озғин, касал ва умидсиз тириклар бутун дунё жамоатчилигини ларзага солади. Кейинчалик бу жиноятлар халқаро Нюрнберг трибуналида ошкор этилади.

Бугунги кунда Аушвиц ёдгорлик ва музей сифатида сақланяпти. Бу жой қурбонларнинг хотираси учун ва инсониятни яна шундай қирғинлар такрорланмаслигига огоҳлантириш учун хизмат қилади.

🌟@nurbekalimov

Муссолини озод этилган кун

1943 йилда немис махсус хизматларининг машҳур офицери Отто Скорцени Италия диктатори Бенито Муссолинини қамоқдан озод этади. Бу воқеа Иккинчи жаҳон уруши тарихида муҳим бурилиш бўлди, чунки у фашизмнинг Италиядаги йиқилиши, диктаторнинг шахсий фожиаси ва Германиянинг Италия ишларига тўлиқ аралашуви билан боғлиқ эди.

Сентябрь ойи жаҳон уруши тарихида муҳим сана ва воқеаларга тўла: Польшага босқин, Япониянинг таслим бўлиши, Европадаги ҳал қилувчи жанглар… Лекин Италиядаги фашистик режимнинг қулаши кўпинча соя остида қолиб кетади. Айнан шу воқеалар итальян халқи учун ҳақиқий бурилиш нуқтаси бўлганди.

1943 йилга келиб, Италия бутунлай хароб аҳволга тушганди. Колониялар йўқолган, иқтисод таназзулга юз тутган, озиқ-овқат карточкалар орқали берилаётган, қора бозор ва коррупция авж олган пайтлар. Фронтлардаги мағлубиятлардан сўнг ҳатто фашистик тузум остида ҳам иш ташлашлар бошланади. Бу эса диктатуранинг сўнгги белгиси эди.

Муссолинининг ўзи ҳам буни ҳис қиларди. У Тунис ва Сицилиянинг йўқотилиши Италия учун ҳалокатли эканини англайди. Лекин энди кеч эди. Немислар бу ҳолатдан фойдаланиб, Италияни назорат остига олишга тайёрлана бошлайдилар. Шу пайтда генерал Амброзио, Итальян армиясининг юқори қўмондони дучега “сиёсий ечим керак, чунки ҳарбий йўл тугади”, деб очиқ айта бошлайди.

1943 йил 19 июлида Муссолини Гитлер билан учрашади. У умид билан “нейтрал давлатга айланиш” ёки янги иттифоқ тузиш ҳақида гапирмоқчи бўлади, лекин Гитлер унга ҳатто гапириш имконини ҳам бермайди. У фақат итальян армиясини немис қўмондонлигига топшириш ва мамлакат шимолини оккупация қилиш ҳақида гапиради. Шу учрашув чоғида Римни америкаликлар бомбалаётгани ҳақида хабар келгач, дуче йиғилишни тарк этади.

Шундан сўнг Италиядаги вазият кескин ёмонлашади. Ҳукумат аъзолари Муссолинига қарши чиқишади, у эса ҳибсга олинади. Лекин орадан бир неча ҳафта ўтиб, Отто Скорцени бошчилигидаги махсус гуруҳ уни тоғдаги қамоқдан драматик тарзда озод қилади. Бу операция «Eiche» номи билан тарихга киради.

Муссолини озод бўлди, лекин унинг ҳукмронлиги тугаганди. Германия уни шимолдаги “Сало республикаси”нинг раҳбари қилиб тайинлайди. Лекин бу фақат фашизмнинг сўнгги нафаслари эди. Италия эса ўз тақдирини қайтадан ёзиш жараёнини бошлайди.

🌟@nurbekalimov

Фиуме — “Гўзаллик Республикаси” тарихи

106 йил аввал италиялик шоир, ҳарбий ва сиёсий авантюрист Габриэле Д’Аннунцио Адриатика қирғоғида жойлашган Фиуме шаҳрида ғалати ва бир вақтнинг ўзида утопик ҳамда фожиали давлат — Фиуме Республикасини тузади. Бу шаҳар италияликлар билан гавжум бўлиб, унга янги ташкил топган Серб, Хорват ва Словенлар Қироллиги ҳам даъво қиларди.

Биринчи жаҳон урушида Антанта тарафида жанг қилган Италия эса, “махфий келишувлар”га биноан Фиумени ўз ҳудуди деб ҳисобларди. Лекин урушдан кейин ғолиб давлатлар Италияга ваъда қилинган ерларни беришдан бош тортади. Фиуме эса халқаро назорат остида қолади.

1919 йил 12 сентябрда Д’Аннунцио бошчилигида 2,5 мингга яқин италиялик миллатчи, социалист ва анархистлар шаҳарга кириб келишади. Улар “Алала!” деб бақиришар, Антанта гарнизонини қуролсизлантириб, Фиумени “озод этилган” деб эълон қилишади. Д’Аннунцио янги “Фиат” автомобилида шаҳарга тантанали кириб келиб, ўзини Италия қироли уни қабул қилгунига қадар “регент” деб атайди.

У Фиуме учун ғалати бир конституция ёзади. “Ким бизга қарши?!” деган савол билан бошланадиган бу ҳужжат анархизм, миллатчилик ва демократия ғояларининг аралашмаси эди. Унда хусусий мулкнинг абадий эмаслиги, жамоавий меҳнатнинг қадри, санъат ва гўзалликнинг марказий ўрни таъкидланган. Ҳукумат лавозимларини актёрлар, мусиқа ва театр арбоблари эгаллайди. Фиумеда ҳар бир фуқаро поэзия, мусиқа ёки тасвирий санъат бўйича таълим олиши шарт деб белгиланади. Шу сабабли бу давлат Гўзаллик Республикаси деб аталган.

Лекин бу гўзалликнинг нариги томонида қўпол хаос яширинарди. Республика иқтисодиёти асосан қора бозор, контрабанда ва қароқчилик ҳисобига яшарди. Ҳатто ҳарбийлар ғалабадан кейин одамларга гўшт ва бошқа маҳсулотлар билан бирга кокаин ҳам тарқатарди. Шаҳарни артистлар, савдогарлар, жиноятчилар ва сайёҳлар тўлдириб юборади.

1920 йилга келиб, Италия ҳукумати Фиумедаги исённи ҳарбий куч билан босади. Республика фаолияти тўхтатилади, Д’Аннунцио эса нафақага чиқиб, сиёсатдан четга тортилади. Кейинроқ, 1924 йилда Фиуме Рим шартномасига биноан Италия ва Серб–Хорват–Словен қироллиги ўртасида бўлиб олинади.

🌟@nurbekalimov

Карфагенлик Ганноннинг сири ёхуд Африка қирғоқлари бўйлаб буюк саёҳат ва “гориллалар” билан учрашув

Милоддан аввалги V асрда карфагенлик денгизчи Ганнон антик дунё тарихидаги энг жасур саёҳатлардан бирини амалга оширади. У ғарбий Африка қирғоқлари бўйлаб узоқ экспедицияга чиқади. Бу саёҳат ҳақидаги маълумотлар “Ганнон перипли” номли қадимий юнон манбасида сақланиб қолган бўлиб, у инсон цивилизациясининг илк географик кашфиётларидан бири ҳисобланади.

Экспедициянинг асосий мақсади янги колониялар барпо этиш ва савдо йўлларини топиш эди. Саёҳат Гибралтар бўғозидан бошланиб, замонавий Марокаш ҳудудидаги илк манзил — Тимиатирион қишлоғида тўхтаган. Кейин улар Сахрои Кабир қирғоқлари бўйлаб ҳаракатланиб, маҳаллий халқлар билан алоқалар ўрнатишган ва савдо нуқталарини ташкил қилишган.

Ганноннинг жамоаси Керна оролига етиб боради, у бугунги Яшил Бурун (Кабо-Верде) ҳудуди билан боғланади. Саёҳат давомида карфагенликлар фаол вулқонни кузатишади ва уни “Илҳомлар араваси” деб аташади. Бу, эҳтимол, бугунги Камерун ёки Сьерра-Леонедаги вулқон бўлган.

Энг қизиқ воқеа эса уларнинг “горилла” деб аталган махлуқлар билан учрашуви бўлган. Ганноннинг ёзувларига кўра, улар денгиз бўйидаги оролда қизиқ бир жонзотлар — танаси тук билан қопланган, одамга ўхшаш ҳайвонларга дуч келади. Карфагенликлар уларни тутишга уринишади, лекин фақат учтасини ушлаб, кейин уларнинг терисини Карфагенга олиб боришади. Бу воқеа тарихда горилла ҳақидаги илк ёзма қайдлардан бири сифатида қаралади.

Ганнон экспедицияси нафақат географик, балки сиёсий жиҳатдан ҳам муҳим аҳамиятга эга эди. Карфаген Африкадаги савдо йўллари ва ресурсларга бўлган назоратни қўлга киритади. Бу саёҳат жаҳон географияси ривожида муҳим бурилиш нуқтаси бўлиб, инсонларнинг дунё ҳақидаги тасаввурини кенгайтирган ва Африка қитъасининг номаълум қирғоқларини харитага киритишга замин яратган.

🌟@nurbekalimov

Энтони Жозеф Дрексел Биддл ким эди?

Полковник Энтони Жозеф Дрексел Биддл АҚШнинг дипломат ва ҳарбий арбоби бўлиб, ХХ асрнинг биринчи ярмида АҚШ ташқи сиёсатида муҳим ўрин тутган шахслардан бири саналади. У 1897 йил 17 декабрда Пенсилвания штатидаги Филаделфия шаҳрида туғилган. Биддл машҳур Дрексел оиласидан бўлиб, бу оила Америкадаги йирик молиячи ва хайриячи сифатида танилган.

Биддлнинг хизмат фаолияти Биринчи жаҳон уруши даврида бошланган. У оддий аскар сифатида хизматга кириб, кейинчалик капитан даражасигача кўтарилган. Урушдан кейин давлат хизматига ўтган Биддл 1935 йилда Норвегия бўйича фавқулодда ва мухтор элчи этиб тайинланади. 1937 йилда эса Польшада элчи сифатида фаолият бошлайди. Унинг дипломатик фаолияти айнан Польша орқали катта тарихий аҳамият касб этган. Чунки Иккинчи жаҳон уруши арафасида ва унинг бошланиш пайтида Польша геосиёсий жиҳатдан Европа марказидаги муҳим давлат эди.

1939 йил сентябрида Германиянинг Польшага бостириб кириши билан Биддл Польша ҳукумати билан бирга Францияга, кейинчалик Лондонга кўчади ва у ерда Польша ҳукумати сиёсий бошпанада бўлган даврда АҚШнинг расмий элчиси сифатида ишлайди. Шу билан бирга, у Белгия, Нидерландия, Югославия ва Греция ҳукуматларининг ҳам хориждaги элчилари билан алоқаларни йўлга қўяди. Унинг фаолияти уруш давридаги дипломатиянинг энг мураккаб ва масъулиятли йўналишларидан бири бўлган.

1944 йилда Биддл АҚШ Қўшма Экспедиция Кучлари (SHAEF) штаби таркибида хизмат қилади ва у ерда иттифоқчи кучлар билан сиёсий-ҳарбий муносабатларни мувофиқлаштиришда иштирок этади. Урушдан сўнг у Пенсилвания миллий гвардиясининг адъютант генерали лавозимида хизматини давом эттиради.

Биддл нафақат ҳарбий ва дипломат сифатида, балки маданият, этикет ва жамоат фаолияти соҳасида ҳам таниқли шахс эди. Унинг оиласи Америкадаги машҳур Дрексел университети билан яқин алоқада бўлган ва таълим ҳамда маданият соҳаларида кўплаб хайрия ишларини амалга оширган.

Энтони Жозеф Дрексел Биддл 1961 йил 13 ноябрда Вашингтонда вафот этади. Унинг номини АҚШ дипломатияси ва ҳарбий тарихида, айниқса, Иккинчи жаҳон уруши давридаги элчихона фаолияти билан боғлиқ ҳолда тилга олишади.

🌟@nurbekalimov

Хо Ши Мин — мустақил Вьетнам отаси

Хо Ши Мин (асл исми Нгуен Шин Кунг) 1890 йилда Вьетнамнинг марказий қисмидаги кичик қишлоқда дунёга келган. У ўз ҳаётини мустамлакачиликка қарши кураш ва миллатнинг эркинлигига бағишланган. Ёшлигидан француз мустамлакачиларининг золим сиёсатига гувоҳ бўлган Хо Ши Мин Вьетнам озодлиги учун бутун умрини сарфлайди.

1911 йилда у дунё бўйлаб саёҳатга чиқиб, Африка, Америка ва Европада ишлайди, таълим олади, сиёсий тажриба тўплайди. Париждаги фаолияти даврида у Вьетнам мустақиллиги ғоясини илгари суриб, кейинчалик Ҳиндихитой коммунистик партиясини тузади.

1945 йилда Япония таслим бўлганидан сўнг, Хо Ши Мин Вьетнам мустақиллигини эълон қилади ва мамлакатнинг биринчи президенти бўлади. Унинг бошчилигидаги курашлар Францияга қарши урушда ва кейинчалик АҚШ билан бўлган оғир Вьетнам урушида ҳам халқни бирлаштиради.

Хо Ши Мин нафақат сиёсий арбоб, балки оддий ҳаёт тарзи, халққа яқинлиги ва қатъиятли иродаси билан ҳам тарихда из қолдирган. Вьетнамликлар уни “Бош Ҳо”, яъни “отамиз Хо” деб ҳурмат билан атайдилар. Бугунги кунда унинг номи Вьетнам пойтахти Хо Ши Мин шаҳрида абадий яшаб келяпти.

🌟@nurbekalimov

Холокостнинг даҳшатли рамзи — Бабий яр қирғини

1941 йил 29 сентябрь куни Киев шаҳрининг шимолий-ғарбида жойлашган Бабий яр жарида инсоният тарихидаги энг қонли фожеалардан бири содир бўлади. Нацистлар ва уларнинг маҳаллий ҳамкорлари шаҳарнинг яҳудий аҳолисини “кўчирилиш” баҳонаси билан йиғишга буюрадилар. Одамлар ҳужжатларини ва бир нечта буюмларини олиб, кўрсатилган манзилга келадилар. Лекин уларни кутиб турган нарса ўлим эди.

29–30 сентябрь кунлари икки кун давомида 33 771 нафар яҳудий — эркаклар, аёллар, болалар ва қариялар отиб ўлдирилади. Бу Холокост тарихидаги энг йирик ва даҳшатли оммавий қирғинлардан бири бўлди. Кейинчалик бу ерда циганлар, совет ҳарбий асирлари, украин партизанлари ва бошқа минглаб бегуноҳ инсонлар ҳам қатл этилади. Тарихчиларнинг ҳисоб-китобига кўра, Бабий ярда ҳалок бўлганлар сони 100–150 минг кишигача етган.

Бобий яр қирғини нафақат яҳудий халқига, балки бутун инсониятга қарши жиноят эди. Нацизм ва миллатчилик нафратининг қанчалик ҳалокатли кучга айланиши мумкинлигини бу фожиа абадий ёдга солиб туради.

Совет даврида узоқ йиллар давомида бу воқеа ҳақида очиқ сўзлаш тақиқланган, қурбонларнинг яҳудий экани яширилган. Фақат 1960-йилларда шоир Евгений Евтушенконинг “Бабий яр” шеъри ва композитор Дмитрий Шостаковичнинг “Он тринадцатая” симфонияси орқали ҳақиқат баланд куйланди.

Бугунги кунда Бобий ярда ёдгорлик мажмуаси барпо этилган. Бу жой нафрат ва урушнинг оқибатларини эслатиб турувчи муқаддас хотира масканига айланган. Ҳар йили минглаб одамлар бу ерга келиб, қурбонлар хотирасига таъзим қилишади.

🌟@nurbekalimov

Лувр музейи ўғирланган заргарлик буюмларининг қийматини 88 миллион еврога баҳоланибди.

Ўғирланган буюмлар орасида қироллик сафир маржони, зумрад маржон ва унга мос сирғалар ҳамда Наполеон III нинг рафиқаси императрица Евгения тақиб юрган диадема ҳам бор эди.

Айни вақтда жиноятчилар ҳали топилмаган.

Бизни оддий музейлардаги уборшица холалар ҳам жуда жиддий қарайди шу темага. Битта музейда шунчаки битта 1 минутли эпизодни суратга олиш учун салкам "гўрковдан справка" опкеганмиз🤣

🌟@nurbekalimov

Алоқа операторлари сохта рақамларни блоклай бошлабди

Beeline ва Mobiuz операторларининг маълумот беришича, бу тизим қўнғироқларнинг ҳақиқийлигини текширади.

Агар қўнғироқ гўёки чет элдан қилинаётган, лекин маҳаллий +998 префикси остида яширинган бўлса автоматик равишда блокланади. Айтишларича, бу тизим орқали фирибгарлар томонидан хориждан юборилаётган сохта қўнғироқлар сони кескин камайган. Тизим барча абонентлар учун автоматик ва бепул фаоллаштирилибди.

Лекин қизиқиб кўрсам, Россиядаги йирик операторлар шундай хизматларни пулли тарифлар билан тақдим қилар экан. Балки бизда ҳам кейинроқ бу хизматлар синовдан ўтиб олгач, пулли бўлиб кетар. Алоқа операторларимизни биламиз-ку😇

Нима бўлганда ҳам жуда кўп одамларга муаммо туғдираётган сохта қўнғироқларга қарши яхши чора бўлибди. Лекин бу тизим фақат телефон қўнғироқлари учун ишлайди. Фирмалар, алоқадан ташқари платформа аргументлари ёки SMS/мессенжер орқали келаётган фирибгарликлардан ҳимояламайди. Шунинг учун ҳам шубҳали қўнғироқларга жавоб бермаслик, банк картаси ва шахсий маълумотларни очиқламаслик керак.

Ўзи умуман шунчаки контактларингизга сақлаб олинмаган рақамлардан қўнғироқ бўлса кўтарманг. Яхши одат. Бош оғриқ анча камаяди. Синалган. Фойдаланинг.

🌟@nurbekalimov

Франциянинг Лангре шаҳрида жойлашган “Дени Дидро маърифат уйи” музейига ҳам ўғри тушибди

20 октябрь куни эрталаб ишга келган музей ходимлари кириш эшиги бузилганини, олтин ва кумуш тангалар солинган шиша витрина синганини аниқлади. Жиноятчилар музейга қўйилган тангаларнинг бир қисмини ўғирлаб кетган.

Гап 1790—1840 йилларда зарб этилган ва 2011 йилда музей биносини реставрация қилиш пайтида топилган тангалар тўплами (1 633 та кумуш ва 319 та олтин) ҳақида кетмоқда. Уларнинг умумий қиймати 90 минг еврога баҳоланган.

Францияда сентябрь ойи бошидан бери музейлар ва коллексиялар талон-тарож қилинмоқда

Октябрь ўрталарида мамлакат жануби-ғарбидаги Сарран шаҳрида жойлашган Жак Ширак музейи икки кун ичида икки марта ўғрилик қурбони бўлди. Жиноятчилар собиқ президент Жак Ширакка дипломатик совға сифатида берилган соатлар ва заргарлик буюмларини ўғирлаган. Зарар миқдори ҳали тўлиқ баҳоланмаган, тергов давом этмоқда.

Сентябрь ойида Лимож шаҳридаги Адриэн Дюбуше миллий музейидан 6,5 миллион евро қийматидаги учта Хитой чинни буюми ўғирланган. Улар “миллий бойлик” мақомига эга эди.

Бир неча кун ўтгач, Париждаги Табиий тарих музейидан 1,5 миллион евролик бир нечта асл олтин ўғирлаб кетилди. 24 ёшли гумонланувчи Барселонада қўлга олинган, унинг эҳтимолий шериклари бутун Европа бўйлаб қидирилмоқда.

Франция музейларининг қўриқчилари:

🌟@nurbekalimov

Келажакда судьялар сунъий интеллект бўлиши керак деб ўйлашим ҳақида

Тасаввур қилинг, судьяни қорни оч, эрталаб хотини билан айтишиб қолган, ишга келишида камига йўлда ит қувлаган... Уни ҳукм чиқаришида бу нарсаларни ўрни қанча деб ўйлайсиз? Даниел Канеманнинг "Шовқин" деб номланган илмий асарига кўра буни ўрни жуда юқори.

Судьяларнинг ҳукм чиқариши барибир инсон факторига бориб тақалади. Ҳа бор одил судьялар улар жуда кўп бўлиши ҳам мумкин. Лекин сиз адолатли деб ўйлаган ҳукм қонун бўйича озроқ берилиши ҳам мумкин эди.

Адолат ва қонунийлик ўртасида баъзан жуда катта жарликлар ётади. Қонун бўйича кимдир болаларни зўрлагани учун камгина срок олиб, қамоқдан чиқиб, яна ўша ишни қилади. Бу адолатданмиди? Йўқ албатта.

Шу сабабли ҳам мана шу балансларни топадиган, ҳукмда унга ҳеч қандай "шовқин" халақит қилмайдиган сунъий интеллект келажакда энг одил судья бўла олишига умидим бор.

🌟@nurbekalimov