مذاکرات حماس و آمریکا شروع شده و تا آخر هفته اتفاقی رخ میدهد.

اگر حماس گروگان‌ها را آزاد کرد، دیگر کار تمام است. یعنی اهمیتی ندارد بعدا بپذیرد سلاح را زمین میگذارند یا نه، در آینده‌ی سیاسی باید باشند یا نه، همینکه گروگان‌ها را داد، چه از راه نرم(پذیرفتن همه طرح و خلع سلاح) چه از راه سخت(جنگ تا نابودی) نابود خواهد شد و اثری از آن در غزه باقی نمی‌ماند. گرچه خود اندیشه نابود‌نشدنی است.

پس با آزادی گروگان‌ها بقیه شروط خود به خود اجرا می‌شوند، فقط روش اجرا شدنش ممکن است فرق کند؛ زبان خوش یا زبان نرم.

اگر گروگان‌ها را ندهند، نه تنها بقیه شروط به نفع مردم غزه، اجرا نمیشود، بلکه نخست حماس از راه سخت‌تر نابود میشود، سپس برخی بندهای طرح که اسرائیل دوستشان ندارد به این دلیل که حماس اصلا طرح را نپذیرفته خط میخورند. مثلا ممکن است عقب نشینی نکنند یا خیلی دیرتر کنند ـ حتی بعد از نابودی حماس ـ یا اجازه تشکیل دولت ندهند ؛ در این سناریو(ندادن گروگان‌ها) با احتمالا کشته‌شدن همه ۲۰ گروگان باقی مانده، همزمان فشار مردم اسرائیل روی دولت فعلی هم تشدید می‌شود. اما در نهایت اسرائیل به اهدافش یعنی نابودی حماس میرسد.

بنابراین منطقی‌ترین(اگر لحظه‌ای بی‌طرف باشیم) راه برای حماس آزادی گروگان‌هاست، چون در هر صورت این گروه از بین می‌رود. پس اگر این راه را انتخاب کند حداقل در نابودی‌اش یک فایده‌های کوچکی ـ حتی ناخواسته ـ برای مردم غزه باقی میماند، و البته جان خودشان را هم نجات میدهند.(به شرط اینکه بعدا اسرائیل و آمریکا زیر طرح مذکور نزنند چون از این کارها به شدت از این دو انتظار میرود به ویژه آمریکا که هیچ خط قرمزی ندارد).

من بر این باورم که حذف صفر از پول ملی می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات اقتصادی دولت تا امروز باشد. با اجرای این سیاست، به طور مثال دلار ۱۲۰۰۰۰ تومانی به ۱۲ تومان تبدیل می‌شود. این تغییر، از نظر روانی تأثیر بسیار مهمی بر بازار خواهد داشت، زیرا مردم سال‌ها با ارقام بزرگ ده هزار، صد هزار، میلیون و صد میلیون تومان سر و کار داشته‌اند و ذهن آنها با اعداد کوچک جدید هماهنگ نیست.

وقتی دلار به ۱۲ تومان کاهش می‌یابد، امکان جهش سریع قیمت‌ها وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که در عرض چند روز ممکن است به ۵۰ تومان و سپس به ۵۰۰ تومان برسد (به پول امروز معادل پنج میلیون تومان). دلیل این جهش، همان اثر روانی ناشی از کوچک شدن عددهاست؛ افزایش قیمت روزانه ۱۰، ۱۰۰ یا ۱۰۰۰ تومانی در واحد پول جدید، معادل چند ده هزار یا چند صد هزار تومان در پول فعلی است.

از منظر روانشناسی اقتصادی، وقتی صفرها حذف می‌شوند و اعداد کوچک می‌شوند، ذهن مردم به سرعت سعی می‌کند آنها را بزرگ‌تر کند. برای مثال، تبدیل یک عدد ۱۰ تومانی (به پول امروز ۱۰۰ هزار تومان) به ۱۰۰۰ تومان (به پول امروز ۱۰ میلیون تومان) از نظر ذهنی برای افراد بازار عددی قابل پذیرش و کوچک به نظر می‌رسد. بنابراین، افزایش قیمت‌ها حتی اگر از نظر اقتصادی توجیهی نداشته باشد، به سرعت رخ می‌دهد و جهش‌های بزرگ قیمتی در کوتاه‌مدت اجتناب‌ناپذیر می‌شود.

این پدیده ناشی از عادت مردم به اعداد بزرگ و عدم آشنایی با ارقام جدید است و اثرات آن بلافاصله پس از حذف صفرها در بازار مشاهده خواهد شد. به همین دلیل، حذف صفر حتی با آماده‌سازی روانی و اطلاع‌رسانی گسترده، می‌تواند باعث آشفتگی شدید و ابر جهش‌ها در قیمت‌ها شود.

برخی منظور من را متوجه شدند برخی نه،
فقط امیدوارم کاملا اشتباه کنم.

اگر این رخ دهد در همان ساعات و روزهای اولیه با معیار پول امروز شاهد افزایش قیمت هر چیزی به اندازه چند صد هزار یا چند میلیون تومان در هر روز خواهیم بود(در حالی که تنها چند ده تومن بالا رفته است).

سام آریامنش

توضیح بیشتر در پست بعدی

اگر دلار امروز ۱۰۰۰ تومن ۱۰۰۰ تومن بالا میرود
با حذف صفر ها در آن روز معادل ۳۰ تومن ۴۰ تومن ۱۰۰ تومن در هر روز بالا میرود(با معیار الان معادل چند صد هزار تومن در هر روز)

چرا؟

چون ۳۰ تومن ۴۰ تومن و ۱۰۰ تومن بالا رفتن، اعداد کوچکی برای ذهن مردم و بازار هستند و بالا می‌رود چون فکر‌ میکنیم کوچکند. در حالی که معادل چند میلیون تومان در هر روز هستند.
کلا یک موضوع روانشناسی هست.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖

بعد از یکسال اینطور میشود:

دلاری که با حذف ۴ صفر ۱۲ تومن شده ، میشود مثلا ۶۰۰ تومن (اینطور رشد کرده، چون روان جامعه کاملا آماده‌ی پذیرش افزایش مثلا ۱۰ تومنی یا ۳۰ تومنی در روز بوده، چون این اعداد برایشان بسیار کوچک هستند در مورد دلار، در حالی که در حقیقت نیستند و تنها صفرشان حذف شده )

شاید فکر کنید ۶۰۰ تومن عدد کوچکی هست در یک سال
اما ۴ صفر را برگردانید تا متوجه بشید:

با برگرداندن ۴ صفر داریم:

انگار دلار از ۱۲۰ هزار تومن در ۱ سال شده ۶ میلیون تومان!

این دلار ۶۰۰ تومنی که ۴ صفرش حذف شده، تورم بسیار بالایی دارد ؛ به ویژه اینکه در عرض یک سال رخ داده

اگر صفر را حذف نمی‌کردند، حداکثر در طول ۱ سال آینده دلار ۱۲۰ هزار تومانی امروز، میشد ۲۰۰ هزار تومن.

۲۰۰ هزار تومان کجا، ۶ میلیون تومان کجا.
تورم ناشی از این دو اصلا قابل مقایسه نیست.

امیدوارم متوجه منظور من باشید.


+دلار امروز چنده؟
ـ ۱۲ تومان
+ عه چقدر کم

فردا:
+ دلار امروز چنده؟
ـ ۲۵ تومن
+ عه چقدر کم، پس هنوز جا داره، ما یک زمانی دلار ۱۲۰۰۰۰ تومانی داشتیم!!

اما همین افزایش میدونید به پول واقعی چقدر زیاد است؟ معادل ۱۲۰۰۰۰ تومان قیمت دلار در یک روز است!

 
حالا تصور‌ کنید بعد از ۱ سال دلار بشه ۳۰۰ تومان یا ۶۰۰ تومان
چون روان جامعه پذیرای این اعداد کوچک است  تصور میکنند کوچک است در حالی که نیست.
این معادل ۳ میلیون یا ۶ میلیون تومان در سال هست

خیلی دست پایین گرفتم.
و امیدوارم کلا موضوع را اشتباه کنم و اشتباه پیشبینی کرده باشم.


این «کوچک دیده شدن عدد» باعث می‌شود مردم و بازار افزایش قیمت‌ها را سریع‌تر بپذیرند، چون مغزشان هنوز با مقیاس جدید هماهنگ نشده است.
یعنی افزایش ده تومن ده تومنی در هر روز برایشان اهمیتی نخواهد داشت در حالی که در حقیقت دارد افزایش صد هزار صد هزار در هر روز رخ میدهد.

➖➖➖➖➖➖

فرقی نداره دلار ۱۲۰۰۰۰۰ ریالی رو بکنند ۱۲۰ ریال
یا دلار ۱۲۰۰۰۰ تومانی رو بکنند ۱۲ تومن

فرقی نداره، همون تاثیر روانی رو داره. اعداد کوچک میشود، و ذهن مردم برای افزایش قیمت در هر روز آن هم با شدت بالا کاملا آماده میشود، در حالی که خبر ندارند ولی به شدت روی زندگیشان و قدرت خریدشان تاثیر میگذارد.


اگر اولی رخ بده افزایش و ابر جهش ها رو از ۱۲۰ ریال حساب کنید
اگر دومی رخ بده از ۱۲ تومن شروع کنید

این صورت علمی قضیه هم پیدا کردم دقیقا در نظریه های علمی اقتصاد هست این موضوع

امیدوارم رخ ندهد؛ فقط همین.

دهه ۹۰ در برزیل هم رخ داده

اگر الان هزار تومن به دلار افزوده بشه قدرت خرید مردم نسبت به روز قبل چقدر کاهش پیدا میکنه؟ خیلی کم، تقریبا هیچی

ولی در اون روزهای آینده که ۴ صفر حذف شده،  افزایش ۵ ریالی و ۱۰ ریالی دلار در هر روز به شدت تاثیر میگذاره روی قدرت خرید مردم

یعنی اگر مردم در امروز ما‌به‌تفاوت قیمت‌ها را در هر چند ماه احساس و تجربه میکنند، اونجا احتمالا به روز یا حتی ساعت میکشد.

یعنی اگر فشار ناشی از دلار ده تومنی در سال ۵۷ به ۱۲۰ هزار تومان تا ۱۴۰۴ را ۵۰ سال تجربه کردند آنگاه در اون روز که ۴ صفر حذف بشه، در شاید تنها در طول سه سال اون فشار ۵۰ ساله رو تجربه کنند.
(اگر پدیده مقطعی باشد، فشار را در طول یکی دوماه تجربه میکنند ولی بعدا آرام میشود)
یک چیز روانشناسی هست کلا.
اما سو استفاده از شرایط برای گرانی بنزین رو حتما مد نظر قرار بدید.
➖➖➖➖➖➖
برخی دوستان میگن این پدیده، به احتمال زیاد رخ میده، اما مقطعی است؛ مثلا چند روز یا حداکثر یک یا دوماه طول میکشد.
ولی من این احتمال را هم پیش میکشم که شاید دو سه سالی درگیرش شویم وگرنه بله مقطعی منطقی‌تر است و امیدوارم من اشتباه کنم.

Monetary Economics / Hyperinflation Studies
mental accounting و numerical framing effect

برخی جاسوسان که از کشور فرار کردند و الان زندگی احتمالا مناسبی دارند تصور میکنند در حکومت بعدی برایشان جایزه‌‌ای کنار گذاشته‌اند.

اما قانون در حکومت بعدی که سکولار و‌ دموکراتیک و مبتنی بر حقوق بشر است، پوست شما را خواهد کند.

تصور کرده‌اید میتوانید در کشته شدن نزدیک به ۱۰۰ ایرانی غیرنظامی در جنگ، مشارکت فعال داشته باشید تحت جاسوسی و مزدوری و افرادی هم به جای شما الان زندانی شوند و اعدام شوند به جرم ناکرده، و شما از مشارکت در جنایت جنگی به بهانه کمک به آزادی کشور یا درمان خانواده، یا زندگی مرفه در خارج فرار کنید؟
شما در دادگاه، روی صندلی‌ای می‌نشینید که سران حکومت فعلی؛

هرکجا باشید شما را قانون پیدا خواهد کرد.
هیچکس بالاتر از قانون و حقوق انسانی و قوانین حقوقی بین‌المللی نیست، آن هم زمانی که حکومت قرار است بر این مبنا ساخته شود.

این خیال خام را فراموش کنید.

حداقل ۱۰۰ شکایت، به جز شکایت ملت و دولت بعدی علیه شما، و شکایت خانواده‌های ارتشی‌هایی که کشته شدند ـ پای پدافندی که هرگز دشمن ایرانی نبوده‌اند چون با پدافند نمیتوان مردم را سرکوب کرد و پدافند هرگز سد راه قیام مردم نبوده ـ تنظیم خواهد شد.

ما مثل این حکومت نخواهیم بود که بگوییم این فرد در زمان شاه بمب گذاری کرده و در راه آزادی جنگیده پس طرف ماست و باید از او تقدیر شود.
داداگاه عادلانه در حکومت بعدی، فرای حکومت‌هاست؛ وقتی جان یک انسان بی‌گناه گرفته میشود فرای حکومت تصمیم میگیرد. دادگاه ما حکومتی نخواهد بود.

جان یک ایرانی، جان یک انسان، بی‌ارزش نیست، و بازیچه شما نیست؛ ‌و کار شما یعنی جاسوسی و مزدوری برای جنگی که منجر به کشته شدن ایرانیان غیرنظامی شد، «مصداق مشارکت فعال در جنایت جنگی» بوده است، حال هر هدفی که داشته‌اید؛ هدف وسیله را توجیه نمیکند.

پس تصور نکنید جایزه‌ای یا پارتی‌بازی در انتظار شماست.
مجازات عادلانه در انتظار شماست.

Article 3 - Conflicts not of an international character

Article 51 - Protection of the civilian population

Article 8 - War crimes

نوبل مجزا برای زیست شناسی نداریم!

درواقع کمیته نوبل، با معیار قرن ۱۹، زیست‌شناسی را زیرشاخه پزشکی و فیزیولوژی میدانند
درحالی که پزشکی یا فیزیولوژی زیرشاخه زیست‌شناسی است. زیست‌شناسی علم مادر است و پزشکی شاخه کاربردی آن است.

چرا زیست شناسی نداریم؟ برای اینکه به وصیت یک نفر در قرن ۱۹ عمل کنیم، برای اینکه در قرن ۱۹ زیست شناسی را حساب نمیکردند.
دنیا همینقدر احمقانه است؛ سنتی که شکسته نمی‌شود.‌

چندتا جایزه مجزا برای زیست‌شناسی وجود دارد اما فکر کنم بیشتر زیست شناسان هم خبر ندارند.

برای بقیه رشته‌هایی که نوبل ندارند جوایز معتبر وجود دارد که به اندازه نوبل معتبرند در شاخه خودشان.

➖➖➖➖➖➖

توی قرن ۲۱، ۵۰ درصد نوبل گرفته‌های فیزیک شیمی و پزشکی آمریکا، درواقع مهاجرانی بوده‌اند که از ۲۰۰۰ به اینطرف وارد آمریکا شده اند(از چین، هند، خاورمیانه، اروپا)

نوبل آمریکایی درواقع بازتاب پویایی مهاجرت علمی جهانی هست.
در ورزش و هنر هم همین قضیه برقرار است.
و به تازگی در سیاست هم.

این زیرساخت علمی و آزادی و قوانین آمریکاست که برای کشور هر سال مدال های نوبل و هر هشت سال مدال های المپیک را درو میکند.

به جرات تقریبا هر کشوری چنین زیرساخت و قوانین و آزادی داشت بسیار موفق می‌شد.

یک زمانی بود خاورمیانه به دلیل زیرساخت علمی که در دوره سلجوقی توسط وزیر ایرانی‌اش ایجاد شد به نوک قله علمی در دنیا رسید برای قرنی.
این واقعا شاهکار است که در وسط تباهی و سیاهی دینی که «ضد انسانی و ضد اخلاق و ضد علمی» است، به چنین جایگاهی برسند.

نبوغ و استعداد انسان ها همیشه منتظر قوانین و آزادی و زیرساخت علمی است تا شکوفا شود و نتیجه دهد.

خاورمیانه هرگز آزاد نبوده است؛ در عدم آزادی هم زمانی به موفقیت رسیده بود چون وزیران و شاهان اهمیتش را دریافته بودند برای مدتی. هرچند در نهایت به اسم اسلامی تمام شد، در حالی که اسلام نه تنها هیچ تاثیری بر روی پیشرفت علم و فلسفه و خردگرایی نداشت، بلکه به شدت مانع و سدی در مقابلش بود؛ علم نزد اسلام یعنی همان دانش طهارت و حرام و حلال و خالی کردن جیب بقیه و آموزش قتل و غارت که اکنون در برخی کشورهایی که اسلام الگوی سیاسیشان است شاهد هستیم.

حال تصور کنید خاورمیانه آزاد شود؛ به ویژه ایران؛ حقوق انسانی داشته باشد و زیرساختهای علمی. باور دارم نبوغ و استعدادش را داریم بیشتر از ترکیه و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و پاکستان.
و یک روزی این حرف من دوباره اثبات می‌شود. دوباره تاریخ تکرار میشود اما اینبار با شرایط متفاوتی.