Atque ubi solitudinem faciunt, pacem appellant.

Tatsitning "Agrikola" asaridan olingan mashhur parcha. Unda britaniyalik sarkarda Kalgakka tegishli deb hisoblangan nutq mavjud. Unda Rim imperiyasining kengayish siyosati tanqid qilinadi. Bu parchada imperiya ochko‘zligi va bosqinchiligi kuchli qoralanib, Rim o‘z yo‘lida uchragan barcha narsani vayron qiluvchi kuch sifatida tasvirlanadi. Eng achinarlisi, Rim bu vayronkorlikni "tinchlik o‘rnatish" deb oqlaydi.

"Dunyo talonchilariga endi yer kamlik qilgach, endi dengizni ham ko‘zdan kechirishmoqda: agar dushman boy bo‘lsa, ular ochko‘z; agar kambag‘al bo‘lsa, ular dimog'dor; ularni na Sharq, na G‘arb to‘ydira oldi; ular yagona insoniyatki, kambag‘allikni ham, boylikni ham bir xil ehtiros bilan istaydilar. Talon-toroj, qirg‘in, o‘g‘irlik - bularni ular imperiya deb ataydilar: ular sahro yaratib, buni tinchlik deb nomlaydilar."

Oradan 2000 yil o'tdi. Hech narsa o'zgarmagan.

@panda_books

#intervyu
“Yangi Oʻzbekiston” gazetasiga kichik intervyu bergandim. Oʻsha chiqibdi. Shunchaki ma’lumot uchun.

@panda_books

Muqaddas Ramazon oyi muborak boʻlsin!
Tutajak ro'zalaringizni Alloh dargohida qabul qilsin, Ilohim!

@panda_books

#sarhisob #fevral

Oy Sarhisobi.

Bu oyni Diagon Alleyga safar qilishdan boshlagandim. York shahri go'zalligiga maftun bo'lib, keyin bir necha kitoblar aro yana "sarguzashtlar"ga chiqdim.

Shuni tushundimki, endi hech qayerga shoshilmayapman, xotirjamman. Istagan narsalarimga baribir erishaman, Xudo xohlasa, qo'limda bo'lmagan narsalarga esa siqilganimdan aslo foyda yo'q.

Fevral qisqa oy, ammo uni imkon qadar mazmunli o'tkazganimdan xursandman. Shukr.

O'qilgan kitoblar:
♻️ Toni Morrison — "Eng moviy ko'zlar"
Taqriz 👉 ko'k yozuvni bosing

♻️ Madlen Miller — "Kirka"
Taqriz 👉 ko'k yozuvni bosing

♻️ Nikolas Nassim Taleb — ''Tasodifga aldanganlar" (Fooled by Randomness)
Taqriz 👉 ko'k yozuvni bosing

Oyning eng qiziqarli postlari:
👉 Yorkdan Rimga: Tarixni o'zgartirgan joy
👉 "I'm sorry, my English rambunctious, eloquent and fabulous as it could be"
👉 Osmon - “uzoq”, Yer - “qattiq”.
👉 Amerikaliklardek pofigist xalq boshqa bo'lmasa kerak
👉 Nikohda baxt
👉 Maktabim kutubxonasi
👉 Xona
👉 Jorj Oruell oʻzining “1984” romanini yozgan kutubxona
👉 Atque ubi solitudinem faciunt, pacem appellant.

Siz-chi, bu oy qaysi kitoblarni mutolaa qildingiz?

@panda_books

Instagram | Youtube | Tiktok

Kanal hoshiyasidagi bitiklar

"Ba'zan yozasan-yozasanu, keyin klaviaturadan qo'ling bo'shab, o'zi qayerga kelganingni anglash uchun shundoq ortingga bir o'giriladigan vaqting bo'ladi. Oq-qora satrlar aro nimalarni topding, nimalarni yo'qotding? Boshlanishida ko'pchilik bilan boshlaysan, oxirida esa doim yakka o'zing qolasan".

"Anonimlik yaxshi narsa. Bizda anonimlik qadrlanadi. Sirlilik niqobi yaxshi, ammo men ortiqcha sirli bo'lishni istamaganman hech. Chunki fikrlarni avvalo jamiyat emas, individ yaratadi, anonimlikda yaratilgan fikrlaringga esa afsuski haqqingni da'vo qilolmay qolishing mumkin";

"2 yil oldin menga yaxshigina donat qilib, iliq gaplar yozib - o'ziga xos motvatsiya berib turadigan obunachim bor edi. Kimligini bilmayman, lekin boshqa donat beruvchilardan ajralib turishini sezardim. Vot hozir o'sha obunachimni yo'qotib qo'ygandekman😢..."

"Har bir loyihada xuddi serialdagi mavsumlar kabi bir to'xtab-yangitdan boshlanadigan joyi bo'larkan. Men bir xil ritmdan charchagan odamlarni uyg'otish uchun ochgandim bu kanalni. Ko'tarilish va tushishni birdek qabul qilishim shundan";

"Oldin do'sting kimligiga qarab kimligingni aytishardi. Hozir ijtimoiy tarmoqda kimga layk bosishing va follow bo'lganingga qarab, kimligingni aytib berishyapti";

"Insonning "samotsenkasi" ko'tarish ba'zan juda oson. Ertalabdan ko'rinishiga nisbatan aytilgan bitta yaxshi kompliment bilan ayol kishi kun bo'yi xush kayfiyat yurishi mumkin. Xuddi shunday yigit kishi ham ko'chada o'tib ketayotgan biror qizning unga qarab bitta tabassum qilishidan juda baxtiyor bo'lishi mumkin".

@panda_books

Adabiyotshunos do’sting birinchi uchrashuvga chiqqanda:

@panda_books

Tirikligida bittayam kartinasini sotolmay qashshoqlikda umr kechirgandi.

Bugun esa butun dunyo seni qoshingga keladi. Ammo sen yo’qsan Vinsent…

@panda_books

Bu endi Pol Sezan.

National Gallery London.

@panda_books

Afsuski, yana bir bratim boʻlmish Da Vinchining kartinalari turgan xonalar yopiq ekan.

Nasib keyingi safar…

Hammadan uzr, lekin toʻlov usuli sifatida buyrakni qabul qilishmas ekan..

Van Gog tirik boʻganda hozir merch sotib milliarder boʻlardi…. Ehh

@panda_books

#reading

Ba’zan shunaqa boʻladi: biror bir kitobni olib, oʻqiysanu: “Nega buni oldinroq oʻqimagan ekanman?!” deysan. It’s ok.

Ba’zan esa shunaqa bir asarlarni mutolaa qila boshlaysan va tushunib yetasanki, bu kitobni ayni paytida o’qiyapsan. Oʻz vaqtida. Yoshroq va g’o’rroq paytingda oʻqiganingda, balki bu soʻzlarning ma’nosini toʻliq tushunib yetmasding, yozuvchi chertib-chertib tanlagan jumlalar senga begona tuyular, satrlar aro yoyilgan ogʻriq-u iztiroblarni esa qalbing his qilmasdi.

Soljenitsin bilan menda shunday boʻlayapti.

@panda_books

Xabarlarga koʻra, Fanlar akademiyasi qoshidagi Atamalar komissiyasining ishchi kengashi 30 ta atamaning oʻzbekcha muqobilini taklif etayotgan ekan.

Avvaliga quvonib, e’tibir bilan 30 ta “yangi atama”ni koʻrib chiqmoqchi boʻldim. Ammo afsuski, olimlar taklif etgan soʻzlardan koʻnglim toʻlgani yoʻq.

Birinchidan, 5-6 ta atamadan boshqasi umuman yangi emas. Allaqachon odamlar biladigan, faol foydalanayotgan soʻzlar. Masalan, “chellenj” atamasining muqobili “chorlov” ekanini kamida 6 yil avval bilganman. Feysbuk tarmogʻida “chorlov” tarzida koʻp ishlatardik. “Dostavka” esa “yetkazish” ekanini xalqqa taqdim qilish uchun Fanlar akademiyasi ovvora boʻlmay qoʻyaversin edi. Shundoq ham bilib, tushunib, tilimizga singdirib boʻlganmiz.

Qolgan soʻzlarni-ku aytmasam ham boʻlar. Kulgili, judayam achinarli. Nahotki “instrument”, “diskussiya”, “zona”, “konstruksiya”, “lider”, “marshrut”, “vnedorojnik”, “svetofor” kabi atamalarning allaqachon oʻzbekcha muqobili mavjudligi, hatto lugʻatlardan joy olgani, matnlarda qariyb har kuni qoʻllanayotganidan olimlar bexabar boʻlsa?

Menga qolsa, Fanlar akademiyasi degan mahobatli nomi bor tashkilot bunaqa qoʻl uchida ishlashni oʻziga ep koʻrmagani ma’qul.

Ikkinchidan, menga yangilik boʻlgan oʻsha besh-oltita soʻz ham juda maqtagulik emas. Sun’iy, majburan va chuqur oʻylamay yasalgan, oʻzbek tiliga singib ketishi dargumon soʻzlar.

Misol uchun, “karving” atamasi muqobili sifatida “meva bezakchiligi” soʻz birikmasi taqdim etilmoqda. Menimcha, qisqa soʻzni bunchalik uzun ifodalash uning tilga koʻchishiga toʻsqinlik qiladi. “Keshbek” atamasi ham shunday yoʻl bilan oʻzbekchalaahtirilgan: “hadya-qaytim”. Bunday urinishlar oʻzini oqlamasligi tabiiy. “Selfi” atamasini esa “oʻzchekim” koʻrinishida qoʻllash tavsiya qilingan. Yoʻq-yoʻq, hurmatli olimlar, yana takrorlayman: soʻzni murakkablashtirib, jimjimador qilib emas, oddiy va loʻndagina koʻrinishda tilimizga olib kirish lozim. Shundagina siz yaratgan yangi soʻzlar yashab keta oladi. Aksincha boʻlsa, shunchaki “selfi”, “karving”, “keshbek” kabi ixchamgina ajnabiy iboralarga yutqazib qoʻyaveradi. Shuni inobatga olsangiz, oʻzbek tilida soʻzlovchi kishi oʻlaroq boshim osmonga yetgan boʻlardi.

Qolaversa, yana bir ginamni aytib ketay: modomiki, atamlarni oʻzbekchalashtirishga bel bogʻlabsiz, yo ular hali tilimizga oʻrnashib ulgurmasidan sof oʻzbekona yangraydigan soʻzlar bilan almashtirishni taklif eting, yoki toʻgʻri kelgan atamani yoppa-barakasiga yasab tashlamang. Hamma atamani ham oʻzbekchada jaranglatib boʻlmasligini, ba’zan shart emasligini ham inobatga olaylik.

@usmonosphere

Shu mavzuda Oʻzim yozishga eringandim, mendanam yaxshiroq va ekspert odam yozgam insonni postini olib keldim.

#reading

Soljenitsinning "Hibs" bo'limini 2 marta o'qib chiqdim. Naqadar dahashtli tarzda yozilgan haqiqatlar....Qalb qo'ringgacha larzaga soluvchi qo'rquv, terror va zolimlik.

Stalin jamiyatda nihoyat darajada qo'rquv va odamlarning bir-biriga bo'lgan ishonchini o'ldirib qo'ygan ediki, quyidagi parchada bu yaqqol ko'rinadi (mening erkin tarjimam):

"Mana, o‘sha yillarning manzarasi. Moskva viloyatidagi tumanlardan birida partiya konferensiyasi bo'lib o‘tmoqda. Uni yaqinda qamoqqa olingan raykom kotibi o‘rniga qo'yilgan yangi kotib boshqarmoqda. Konferensiya yakunida o‘rtoq Stalinga sadoqat murojaati qabul qilinadi. Tabiiyki, hamma o‘rnidan turadi (xuddi konferensiya davomida uning nomi har tilga olinganda hamma sapchib turgani kabi). Kichik zaldagi hammasi "qizg‘in qarsaklar, olqishlarga aylanib ketadi". Uch daqiqa, to‘rt daqiqa, besh daqiqa - ular hamon qizg‘in va to'xtovsiz olqishlardilar. Biroq endi kaftlar og‘riy boshladi. Ko‘tarilgan qo‘llar qotib qoldi. Keksalar nafas ololmay qolishdi. Bu hatto Stalinni chin dildan sevadigan odamlar uchun ham chidab bo‘lmas darajada bema’ni edi. O'n bir daqiqalik qarsakdan so'ng, birinchi bo'lib fabrika direktori to'xtaydi. Darhol barcha jo'r bo'lib to'xtashadi.

Ammo kimlardir mustaqil fikrli odamlarni aynan shundan aniqlab olishadi. Shunday ularni yo‘q qilishadi. O‘sha kechasi fabrika direktori qamoqqa olinadi. Uni butunlay boshqa bahona bilan o‘n yilga osongina qamashadi. Biroq 206-sonli (yakuniy tergov bayonnomasi) imzolangach, tergovchi unga eslatadi: "Hech qachon birinchi bo‘lib qarsakni to‘xtatmang!" (Nima qilish kerak? Unda qanday to‘xtash mumkin?..) Mana sizga Darvinning tabiiy tanlanish nazariyasi. Ana shu bema’nilik bilan charchatishdir."

@panda_books