🏋️‍♂️ Odat 66 kun ichida shakllanadi

U yoki bu harakatlar qanchalik tez bizning odatlarimizga aylanishini o’rganayotgan olimlar, bu uchun bizga o’rtacha 66 kun kerakligini aniqlashdi. Biz ega bo’lmoqchi bo’lgan odat qanchalik qiyin bo’lsa, unga ega bo’lish uchun shunchalik ko’p vaqt kerak bo’ladi. Shunday qilib, jismoniy mashqlarni bajarish odati avtomatik bo’lib qolishi uchun, tushlikka meva yeyish odatini singdiruvchilarga sarflanadigan vaqtga nisbatan1,5 barobar ko’proq vaqt sarflanadi. Hatto siz bir yoki ikki kunni tashlab o’tsangiz, bu odatni rivojlantirishga hech ham ta’sir qilmaydi, lekin izma-iz bir nechta bajarilmagan kunlar jarayonni sekinlashtirishi mumkin.

@qiziqfan

Eng, eng, eng

Everest togʻi (8848 m) sayyoramizning eng baland nuqtasi sifatida tanilgan, Tinch okeanida joylashgan Mariana chuqurligi esa (11022 m) eng chuqur joyi hisoblanadi.

@qiziqfan

🇭🇷 Xorvatiya — tarix, tabiat va madaniyat uyg‘unligi

Xorvatiya bugungi kunda Yevropaning janubi-sharqida joylashgan mustaqil davlat bo‘lib, rasmiy ravishda 1991-yil 25-iyun kuni Yugoslaviya tarkibidan chiqib, o‘z mustaqilligini e’lon qilgan. Bu sana uni yosh jihatdan O‘zbekiston bilan tenglashtiradi, chunki O‘zbekiston ham 1991-yilda mustaqil davlatga aylangan.

Aholisi va geografiyasi
✔️ Xorvatiyaning aholisi 4 million 188 mingdan ortiq (so‘nggi statistik ma’lumotlarga ko‘ra bu raqam biroz kamaygan).

✔️ Maydoni 56 ming kvadrat kilometrdan ortiq.

✔️ Poytaxti — Zagreb shahri.

✔️ Mamlakat hududining uchdan bir qismini o‘rmonlar egallagan. Bu ekologik tozalik va bioxilma-xillik uchun juda katta ahamiyatga ega.

✔️ Adriatika dengizi sohilida joylashgani sababli, Xorvatiya jahonning eng go‘zal qirg‘oqbo‘yi davlatlaridan biri hisoblanadi. Plitvice ko‘llari milliy bog‘i esa UNESCO merosi ro‘yxatiga kiritilgan.

Madaniyati va qadriyatlari
✔️ Xorvatiya juda boy madaniy merosga ega. U yerda Rim imperiyasi davriga oid ko‘plab tarixiy obidalar mavjud.

✔️ Bu mamlakat dunyoga mashhur dolmatin zotli kuchuklar vatani hisoblanadi. Oq terisida qora dog‘lar bilan ajralib turadigan ushbu zot ilk bor aynan Xorvatiyada paydo bo‘lgan.

Galstuklar vatani
✔️ Xorvatiya dunyoda “galstuklar vatani” sifatida tanilgan. Bunga sabab esa “kravat” (fransuz tilidagi “cravate” so‘zi) aynan xorvat harbiy kiyimining bir qismi bo‘lgan bo‘yinga bog‘lovchi matodan kelib chiqqanidir.

✔️ “Croata” so‘zi — ko‘plab tillarda “galstuk” ma’nosida ishlatiladigan so‘zning ildizi hisoblanadi. Bu esa Xorvatiya nomining xalqaro modaga ham ta’sir ko‘rsatganini ko‘rsatadi.

✔️ Xorvatlar har yili 18-oktyabrda “Galstuklar kuni”ni nishonlaydilar. Bu kun xalqaro darajada ham tan olingan bo‘lib, turli yurtlarda galstuk taqib yurish orqali Xorvatiya madaniyatiga hurmat bildiriladi.

Sayyohlik salohiyati
✔️ Xorvatiya turizm sohasida kuchli rivojlangan. Dubrovnik shahri, Split, Zadar va boshqa shaharlar yil davomida millionlab sayyohlarni jalb qiladi.

✔️ Dubrovnik serial va kino olamida ham mashhur — “Game of Thrones” serialining bir qismi aynan shu shaharda suratga olingan.

Xorvatiya o‘zining boy madaniyati, tabiiy go‘zalliklari va tarixiy ildizlari bilan Yevropaning eng qiziqarli va o‘ziga xos davlatlaridan biri hisoblanadi.

@qiziqfan

Yuqoridagi xarita Open Street Maps’ning velosiped qatnovi qatlami asosida tuzilgan bo‘lib, Niderlandiya va Belgiya velosiped yo‘llari tarmog‘i zichligi Fransiya, Germaniya yoki Buyuk Britaniyadagidan ancha yuqori ekanini ko‘rsatadi.

Vikipediyadan, Niderlandiya haqida:

“Taxminan 35 000 km veloyo‘l avtomobil harakatidan jismonan ajratilgan bo‘lib, bu mamlakatning umumiy 140 000 km yo‘l tarmog‘ining to‘rtdan bir qismiga teng.”

Shuningdek, “gollandiyaliklarning 36 foizi odatiy kundalik hayotida eng ko‘p foydalanadigan transport vositasi sifatida velosipedni ko‘rsatgan.”

@qiziqfan

Qon guruhlari bo'yicha dunyo davlatlari statistikasi

To‘rtta turdagi qon mavjud: A (1), B (2), O (3) va AB (4). Ularning har biri musbat yoki salbiy bo‘lishi mumkin, bu esa qizil qon tanachalarida “Rh omili” deb ataladigan oqsilning mavjudligi yoki yo‘qligiga bog‘liq. Har bir qon guruhi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Masalan, O- guruhiga ega odamlar universal donor hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, ular istalgan kishiga qon bera olishadi. AB+ esa aksincha, universal qabul qiluvchi bo‘lib, istalgan qon guruhidan qon qabul qila oladi. Dunyo bo‘yicha atigi yetti foiz odamlar Rh salbiy qon guruhiga ega.

Quyidagi xaritada ko‘rsatilganidek, butun dunyo bo‘ylab eng keng tarqalgan qon guruhi O musbat hisoblanadi. Biroq, Yevropada vaziyat biroz boshqacha: ko‘pchilik mamlakatlar aholisi A musbat qon guruhiga ega. World Population Review ma’lumotlariga ko‘ra, faqat ikkita mamlakat — Pokiston va Bangladesh —da B musbat qon guruhi aholining asosiy qismini tashkil etadi.

Ushbu jadval mintaqaviy qon guruhlarining umumiy ko‘rinishini tushunishda foydali bo‘lsa-da, ba’zi nozik tafsilotlarni yashiradi. Masalan, Xitoy va Hindistonda aholining sezilarli qismi B+ qon guruhiga ega. Yevropada esa ko‘pchilik mamlakatlarda O+ va A+ o‘rtasida ancha teng taqsimot kuzatiladi. Albatta, ozgina farqlar va istisnolar ham mavjud; masalan, Skandinaviya mamlakatlarida A+ guruhi O+ ga nisbatan biroz ko‘proq tarqalgan, deya xabar beradi World Population Review. AQShda esa taqsimot ancha yaqin: aholining 37,4 foizi O+, 35,7 foizi A+, va atigi 8,5 foizi B+ guruhiga ega.

Qon guruhi aniq ustunlik qiladigan mamlakatlar qatorida Ekvador, Peru va Zimbabve bor — bu davlatlarda mos ravishda aholining 75 foizi, 70 foizi va 63 foizi O+ guruhiga ega.

American Red Cross ma’lumotlariga ko‘ra, plazma quyish qoidalarida esa aksincha holat kuzatiladi. Ya’ni, O- qon guruhiga ega odamlar faqat boshqa O- bemorlarga plazma bera oladi, universal plazma donori esa AB guruhi hisoblanadi.

O‘zbekistonda aholining asosiy qismi A musbat (A+) qon, yani 2- qon guruhiga ega.

A+ guruhi Yevropada ham ko‘p tarqalgan, bu O‘zbekistonning Yevropaga o‘xshash qon guruhi tendentsiyasiga ega ekanini ko‘rsatadi.

A+ guruhi qabul qiladigan donorlar: A+, A-, O+, O-.

A+ qon guruhi quyidagi guruhlarga qon bera oladi: A+ va AB+.

@qiziqfan