Бугун @sakurabooksuz дан дунё гўзалига 4 та ривожлантирувчи китоб совғага келди.
Эрталабдан бери уйимизда жанг, китобларга қоровуллик қиляпти:) 4-5-6 ёшлилар учун ажойиб китоблар. Совға учун катта раҳмат.
Ҳамма нега #Saidatalks чиқмаяпти дейди. Чунки, Саидани ўзи тилга кириб кетди. Яна сал кутсам, ўзи шарҳлаб ўтиради:)
Китобларни Узум маркет ва asaxiy.uz дан буюртма берса бўлади.
Эрталабдан бери уйимизда жанг, китобларга қоровуллик қиляпти:) 4-5-6 ёшлилар учун ажойиб китоблар. Совға учун катта раҳмат.
Ҳамма нега #Saidatalks чиқмаяпти дейди. Чунки, Саидани ўзи тилга кириб кетди. Яна сал кутсам, ўзи шарҳлаб ўтиради:)
Китобларни Узум маркет ва asaxiy.uz дан буюртма берса бўлади.
Тувшинжаргал, қайдасан?
ёки Улаанбаатардан мактуб
1/3
Бундан 24 йил аввал, 8-синфда ўқиб юрганимда, гимназиямизнинг бир гуруҳ ўқувчилари билан Ҳиндистонда ўтказилган Жаваҳарлаъл Неру номидаги “Бал Бхаван” лойиҳасининг умумжаҳон болалар фестивалида иштирок этганман. Ўшанда Мўғулистон жамоасидан келган ёшлар билан жуда яқинлашиб кетгандик. Мўғул делегацияси жуда очиқ, замонавий ва ўзига тўқ оилалар фарзанди экани сезилиб турарди. Ўша пайтда менинг қўлимда 32 та кадр олинадиган пленкали фотоаппарат бўлса, улар тадбирларни қўл видеокамерасида суратга олишарди. Бу худди қўлида кнопкали телефон турган одам илк марта сенсорли телефон кўргандек эди.
Мен 13 яшар қизча шаддод ва шўх мўғул болаларининг ҳаддан ортиқ эркинлигидан ҳайрон бўлганим эсимда. Уларнинг аксарияти русча, айримлари инглизча ҳам гаплаша оларди. Мўғулистонликлар орасидан бир қиз мен унга ҳеч нарса совға қилмасам-да, Чингизхон сурати туширилган сувенир, значок ҳамда Мўғулистон кенгликлари тасвирланган открытка совға қилган. Открытка тагига «Тувшинжаргал» деб ёзилганди. Мен аввал бундай тадбирларда қатнашмаганман ва ўзим билан айтарли ҳеч нарса олиб бормаганман, Тувшинжаргаалга жавобан ҳеч қандай совға беролмаганимга роса уялгандим.
Ўзбекистон Президентининг Мўғулистонга ташрифидан икки кун аввал чемоданимга нарсаларимни жойлаётиб, Тувшинжаргални эсладим. Негадир уни қидиргим келди. Биргаликда суратимиз йўқ, лекин хаёлимда кўринишини элас-элас эслайман. Ўзимча Инстаграм ва Линкеднга қидирувга бериб кўрдим, 10 га яқин мўғул қизлари саҳифаси чиқди. Қизиғи, ҳаммаси бир-бирини такрорлайди ва мен таниган Тувшинжаргал уларнинг ҳар бирига қуйиб қўйгандек ўхшайди. Бири салонда ишлайди, иккинчиси оператор, ўқитувчи, чет элда кимдир. 2001 йиллардаги тадбирлар ҳақидаги ахборотлар интернет кенгликларида деярли топилмайди. Ҳиндистоннинг Миллий Бал Бхаван институти сайтида ҳам ўша фестивал ҳақида ҳеч нарса йўқ.
Одатим шунақа, умуман кутилмаганда, роса ишим кўплигида, умуман зарур бўлмаган нарсаларни қидириб қолиб, титкилаб, ўқиб чиқиб, кўп вақтимни ўтказиб, охирида ҳеч нарса топмаслигим ва нега керак бўлди бу менга деган саволимга ўзим жавоб беролмаслигим мумкин)
Нега Тувшинжаргални қидирдим? Балки унга менам совға бергим, уни эсдан чиқармаганимни айтгим келгандир ёки тасодифлар қувончини ҳис қилгим келгандир. Очиғи, ўшанда у кийимимга тақиб қўйган Чингизхон значогини дарров ечиб олганман. Чунки ўша пайтда тарих китобимизда мўғуллар босқини ҳақида жуда қизиқиб ўқиганман ва тарихий образ сифатида уни салбий қаҳрамон деб эслаб қолгандим. Катта бўлганим сари тушундимки, биз Соҳибқирон Амир Темурдан фахрланган каби улар ҳам дунёнинг энг катта империясини тузолган ўз Чингизхонидан фахрланади. Аслида иккисининг ҳам миссияси ва бажарган ишлари бир-бириникига ўхшайди. Ҳатто Темур ўз салтанатида легитимлигига эришиш учун Чингизхон авлодидан бўлган Бибихонимга уйланади ва Кўрагоний (Хоннинг куёви) деган мақомни олади. Бу салтанатини мустаҳкамлашда сиёсий стратегик қадам эди.
Мана 2 кундан бери Мўғулистон пойтахтидаман. Ҳамкасбларимиз билан Президентимизнинг илк ташрифига тайёргарлик кўряпмиз. Мустақиллик тарихида ҳали бирор марта Ўзбекистон раҳбари бу ерга келмаган.
Қаерга қарамай, давлат бинолари номида, ресторан ва кўчаларда Чингизхон ва буюк мўғул салтанати тарихини ёдга суратлар, ҳайкаллар, бинолар, ёзувлар.
Пештоқлардаги ёзувлар кириллицада бўлгани учун ўқийверасиз, лекин умуман тушунмайсиз, талаффузда кхт, ткх товуши, қўш ундошлар кўп учрайди, томоқ қириб гапираётгандек туюлишади. Шундай бўлса-да, ягона этномуҳитда яшаганимиз ва тилларимиз олтой тиллари илдизига бориб тақалгани учун ўзбек ва мўғул тилларида бир-бирида учрайдиган сўзларни кўплаб топиш мумкин. Масалан, Тошкентдаги «Дўрмон», «Дархон» мавзелари номи ҳам аслида мўғулча сўз экан.
давоми қуйида
ёки Улаанбаатардан мактуб
1/3
Бундан 24 йил аввал, 8-синфда ўқиб юрганимда, гимназиямизнинг бир гуруҳ ўқувчилари билан Ҳиндистонда ўтказилган Жаваҳарлаъл Неру номидаги “Бал Бхаван” лойиҳасининг умумжаҳон болалар фестивалида иштирок этганман. Ўшанда Мўғулистон жамоасидан келган ёшлар билан жуда яқинлашиб кетгандик. Мўғул делегацияси жуда очиқ, замонавий ва ўзига тўқ оилалар фарзанди экани сезилиб турарди. Ўша пайтда менинг қўлимда 32 та кадр олинадиган пленкали фотоаппарат бўлса, улар тадбирларни қўл видеокамерасида суратга олишарди. Бу худди қўлида кнопкали телефон турган одам илк марта сенсорли телефон кўргандек эди.
Мен 13 яшар қизча шаддод ва шўх мўғул болаларининг ҳаддан ортиқ эркинлигидан ҳайрон бўлганим эсимда. Уларнинг аксарияти русча, айримлари инглизча ҳам гаплаша оларди. Мўғулистонликлар орасидан бир қиз мен унга ҳеч нарса совға қилмасам-да, Чингизхон сурати туширилган сувенир, значок ҳамда Мўғулистон кенгликлари тасвирланган открытка совға қилган. Открытка тагига «Тувшинжаргал» деб ёзилганди. Мен аввал бундай тадбирларда қатнашмаганман ва ўзим билан айтарли ҳеч нарса олиб бормаганман, Тувшинжаргаалга жавобан ҳеч қандай совға беролмаганимга роса уялгандим.
Ўзбекистон Президентининг Мўғулистонга ташрифидан икки кун аввал чемоданимга нарсаларимни жойлаётиб, Тувшинжаргални эсладим. Негадир уни қидиргим келди. Биргаликда суратимиз йўқ, лекин хаёлимда кўринишини элас-элас эслайман. Ўзимча Инстаграм ва Линкеднга қидирувга бериб кўрдим, 10 га яқин мўғул қизлари саҳифаси чиқди. Қизиғи, ҳаммаси бир-бирини такрорлайди ва мен таниган Тувшинжаргал уларнинг ҳар бирига қуйиб қўйгандек ўхшайди. Бири салонда ишлайди, иккинчиси оператор, ўқитувчи, чет элда кимдир. 2001 йиллардаги тадбирлар ҳақидаги ахборотлар интернет кенгликларида деярли топилмайди. Ҳиндистоннинг Миллий Бал Бхаван институти сайтида ҳам ўша фестивал ҳақида ҳеч нарса йўқ.
Одатим шунақа, умуман кутилмаганда, роса ишим кўплигида, умуман зарур бўлмаган нарсаларни қидириб қолиб, титкилаб, ўқиб чиқиб, кўп вақтимни ўтказиб, охирида ҳеч нарса топмаслигим ва нега керак бўлди бу менга деган саволимга ўзим жавоб беролмаслигим мумкин)
Нега Тувшинжаргални қидирдим? Балки унга менам совға бергим, уни эсдан чиқармаганимни айтгим келгандир ёки тасодифлар қувончини ҳис қилгим келгандир. Очиғи, ўшанда у кийимимга тақиб қўйган Чингизхон значогини дарров ечиб олганман. Чунки ўша пайтда тарих китобимизда мўғуллар босқини ҳақида жуда қизиқиб ўқиганман ва тарихий образ сифатида уни салбий қаҳрамон деб эслаб қолгандим. Катта бўлганим сари тушундимки, биз Соҳибқирон Амир Темурдан фахрланган каби улар ҳам дунёнинг энг катта империясини тузолган ўз Чингизхонидан фахрланади. Аслида иккисининг ҳам миссияси ва бажарган ишлари бир-бириникига ўхшайди. Ҳатто Темур ўз салтанатида легитимлигига эришиш учун Чингизхон авлодидан бўлган Бибихонимга уйланади ва Кўрагоний (Хоннинг куёви) деган мақомни олади. Бу салтанатини мустаҳкамлашда сиёсий стратегик қадам эди.
Мана 2 кундан бери Мўғулистон пойтахтидаман. Ҳамкасбларимиз билан Президентимизнинг илк ташрифига тайёргарлик кўряпмиз. Мустақиллик тарихида ҳали бирор марта Ўзбекистон раҳбари бу ерга келмаган.
Қаерга қарамай, давлат бинолари номида, ресторан ва кўчаларда Чингизхон ва буюк мўғул салтанати тарихини ёдга суратлар, ҳайкаллар, бинолар, ёзувлар.
Пештоқлардаги ёзувлар кириллицада бўлгани учун ўқийверасиз, лекин умуман тушунмайсиз, талаффузда кхт, ткх товуши, қўш ундошлар кўп учрайди, томоқ қириб гапираётгандек туюлишади. Шундай бўлса-да, ягона этномуҳитда яшаганимиз ва тилларимиз олтой тиллари илдизига бориб тақалгани учун ўзбек ва мўғул тилларида бир-бирида учрайдиган сўзларни кўплаб топиш мумкин. Масалан, Тошкентдаги «Дўрмон», «Дархон» мавзелари номи ҳам аслида мўғулча сўз экан.
давоми қуйида
2/3
Мўғулистон ҳам худди Ўзбекистон сингари денгизга чиқолмайдиган қуруқлик билан ёпиқ давлат. Катталиги жиҳатидан дунёда 18-ўринда туради, аҳоли зичлиги бўйича эса энг қуйилардан бирида. Аҳолиси 3.5 миллион киши.
Хитой ва Россия билан энг узун чегараларга эгалиги учун ҳам иккала режим, маданий, тарихий муҳитнинг таъсири жуда сезилади. Катта авлод оз-моз рус тилини тушунади, ёшлар эса инглиз тилини афзал кўради, улар кийинишида корейс ва япон маданиятига тақлид кучли эканини кузатдим.
Кўчада айримларни кўрасиз, ғирт ўзбекку бу дегингиз келади. Ҳар ҳолда 8 асрдан буён мўғуллар билан ассимилияция бўлиб кетганимиз, бир-биримизда қонимиз оқиши бор гап.
Бизни Мўғулистонга нима бошлаб келди?
Президент Ухнаагийн Хурэлсух Ўзбекистонга икки марта ташриф буюрган. Бунгача Президент Шавкат Мирзиёев билан Самарқандда, Дубайда тор доирада учрашувлар ўтказишган. Роппа роса 1 йил аввал Мўғулистон Президенти Тошкентда давлат ташрифи билан бўлган.
Бу динамик мулоқотлар ортидан бизнес алоқалар кучайиб боряпти. Икки давлатда ҳам ўзаро визасиз тизим жорий этилган.
2018 йилда ўзаро савдо айланмаси 2 миллион долларга ҳам бормасди. 6 йилда бу кўрсаткич 10 каррага ошиб, 20 миллион долларга етган.
Мўғулистонда тоғ-кон саноати ва чорвачилик яхши ривожланган. Кеча бизнес форумда иштирок этаётган мўғул ва ўзбек тадбиркорларидан гўштнинг нархини сўрасам, улгуржи сотиб олинса, 1 кг гўшт 3.5 долларга тўғри келаркан.
Мана нима учун мўғул ошхонасида 4 киши 388 мингга (135.000 мўғул тугрук) мазза қилиб овқатландик!
Бизга гўшт, чарм, жун маҳсулотлари керак, уларга эса текстил ва меваларимизни экспорт қилишимиз учун талаб бор. Ўзи умуман иккала давлатнинг бир-бирига бериши мумкин бўлган кўп нарсаси мавжуд.
Президентларнинг аввалги музокаралари натижасида имтиёзли савдо режими йўлга қўйилган. Асосий масала бу — логистика. Экспорт ва импорт маҳсулотларини ёки Россия орқали, ёки Хитой ва Қирғизистон орқали транспортировка қилиш мумкин. Яъни, бизнинг бизнес алоқаларимиз ривожи учун учинчи ва балки тўртинчи мамлакат билан мультимодал логистика йўлига келишимиз керак. Президентларнинг бугунги музокараларида назаримда бу масалалар албатта муҳокама этилади. Бугун эрталаб Мўғулистон Президентининг ташқи сиёсат масалалари бўйича маслаҳатчиси Одбаяр Эрденетсогтдан интервью олдим. Унинг айтишича, Мўғулистон кўп томонлама шериклик ўрнатган Марказий Осиёдаги илк давлат Ўзбекистон бўлиши кутилмоқда.
Кеча марказий Сухбаатар майдонида жойлашган Ҳукумат саройига бордик. Тўғрисида Чингизхон ўз тахтида ўтирибди. Икки ён томонига Ўзбекистон ва Мўғулистоннинг улкан байроқлари илинган. Мен учун жуда қизиқ бўлган, аввал ҳеч кузатилмаган ҳолатни кўрдим. Бу бинода Мўғулистон Президенти ҳам, Парламент ҳам, Вазирлар маҳкамаси ҳам фаолият олиб боради. Бинога бир асрдан ошган, ҳашамат йўқ, одмигина. Бу 3.5 млн аҳолига эга давлат учун катта ва алоҳида бинолар ортиқча ҳашамат ҳисобланар балки.
Вазирлардан биридан интервью олдим, унинг кичик кабинетида ундан ташқари яна 3 киши ўтирибди. Ҳа, ҳар қанақасини кўргандиму бунақасига биринчи бор дуч келдим.
Бинода бирорта жойида кондиционер кўрмадим, чунки Мўғулистонда иссиқ кунлар унчаям кўп бўлмас экан, кеча кундузи жуда иссиқ эди, соат кечга томон чунонам шаррос ёмғир қуйдики, ҳаммаёқ бир пасда дарё бўлди.
Кеча Сухбаатаар майдонида бир гуруҳ одамлар жимгина катта плакатлар кўтариб турганини кўрдим. Улар кўтарган ёзувларни СИга таржима қилдирсам, қурилиш компанияси ойликларини кўтаришни сўрашибди, тв камераси олдида 3 киши сочларини устарада хотиржам олиб ташлашди. Бу мўғулларга хос эътироз билдиришнинг ўзига хос акти экан.
Мўғулистонда ҳукумат таркиби тўлиқ янгиланига кўп бўлмади. Масалан, мен лавозимга ўтирганига 5 кун бўлган Соғлиқни сақлаш вазиридан, иш бошлаганига бир кун бўлган Савдо саноат палатаси президентидан интервью олдим. Бу ерда жамоатчилик эътирозлари ортидан истеъфога чиқиш амалиёти кўп кузатилади.
Давоми қуйида
Мўғулистон ҳам худди Ўзбекистон сингари денгизга чиқолмайдиган қуруқлик билан ёпиқ давлат. Катталиги жиҳатидан дунёда 18-ўринда туради, аҳоли зичлиги бўйича эса энг қуйилардан бирида. Аҳолиси 3.5 миллион киши.
Хитой ва Россия билан энг узун чегараларга эгалиги учун ҳам иккала режим, маданий, тарихий муҳитнинг таъсири жуда сезилади. Катта авлод оз-моз рус тилини тушунади, ёшлар эса инглиз тилини афзал кўради, улар кийинишида корейс ва япон маданиятига тақлид кучли эканини кузатдим.
Кўчада айримларни кўрасиз, ғирт ўзбекку бу дегингиз келади. Ҳар ҳолда 8 асрдан буён мўғуллар билан ассимилияция бўлиб кетганимиз, бир-биримизда қонимиз оқиши бор гап.
Бизни Мўғулистонга нима бошлаб келди?
Президент Ухнаагийн Хурэлсух Ўзбекистонга икки марта ташриф буюрган. Бунгача Президент Шавкат Мирзиёев билан Самарқандда, Дубайда тор доирада учрашувлар ўтказишган. Роппа роса 1 йил аввал Мўғулистон Президенти Тошкентда давлат ташрифи билан бўлган.
Бу динамик мулоқотлар ортидан бизнес алоқалар кучайиб боряпти. Икки давлатда ҳам ўзаро визасиз тизим жорий этилган.
2018 йилда ўзаро савдо айланмаси 2 миллион долларга ҳам бормасди. 6 йилда бу кўрсаткич 10 каррага ошиб, 20 миллион долларга етган.
Мўғулистонда тоғ-кон саноати ва чорвачилик яхши ривожланган. Кеча бизнес форумда иштирок этаётган мўғул ва ўзбек тадбиркорларидан гўштнинг нархини сўрасам, улгуржи сотиб олинса, 1 кг гўшт 3.5 долларга тўғри келаркан.
Бизга гўшт, чарм, жун маҳсулотлари керак, уларга эса текстил ва меваларимизни экспорт қилишимиз учун талаб бор. Ўзи умуман иккала давлатнинг бир-бирига бериши мумкин бўлган кўп нарсаси мавжуд.
Президентларнинг аввалги музокаралари натижасида имтиёзли савдо режими йўлга қўйилган. Асосий масала бу — логистика. Экспорт ва импорт маҳсулотларини ёки Россия орқали, ёки Хитой ва Қирғизистон орқали транспортировка қилиш мумкин. Яъни, бизнинг бизнес алоқаларимиз ривожи учун учинчи ва балки тўртинчи мамлакат билан мультимодал логистика йўлига келишимиз керак. Президентларнинг бугунги музокараларида назаримда бу масалалар албатта муҳокама этилади. Бугун эрталаб Мўғулистон Президентининг ташқи сиёсат масалалари бўйича маслаҳатчиси Одбаяр Эрденетсогтдан интервью олдим. Унинг айтишича, Мўғулистон кўп томонлама шериклик ўрнатган Марказий Осиёдаги илк давлат Ўзбекистон бўлиши кутилмоқда.
Кеча марказий Сухбаатар майдонида жойлашган Ҳукумат саройига бордик. Тўғрисида Чингизхон ўз тахтида ўтирибди. Икки ён томонига Ўзбекистон ва Мўғулистоннинг улкан байроқлари илинган. Мен учун жуда қизиқ бўлган, аввал ҳеч кузатилмаган ҳолатни кўрдим. Бу бинода Мўғулистон Президенти ҳам, Парламент ҳам, Вазирлар маҳкамаси ҳам фаолият олиб боради. Бинога бир асрдан ошган, ҳашамат йўқ, одмигина. Бу 3.5 млн аҳолига эга давлат учун катта ва алоҳида бинолар ортиқча ҳашамат ҳисобланар балки.
Вазирлардан биридан интервью олдим, унинг кичик кабинетида ундан ташқари яна 3 киши ўтирибди. Ҳа, ҳар қанақасини кўргандиму бунақасига биринчи бор дуч келдим.
Бинода бирорта жойида кондиционер кўрмадим, чунки Мўғулистонда иссиқ кунлар унчаям кўп бўлмас экан, кеча кундузи жуда иссиқ эди, соат кечга томон чунонам шаррос ёмғир қуйдики, ҳаммаёқ бир пасда дарё бўлди.
Кеча Сухбаатаар майдонида бир гуруҳ одамлар жимгина катта плакатлар кўтариб турганини кўрдим. Улар кўтарган ёзувларни СИга таржима қилдирсам, қурилиш компанияси ойликларини кўтаришни сўрашибди, тв камераси олдида 3 киши сочларини устарада хотиржам олиб ташлашди. Бу мўғулларга хос эътироз билдиришнинг ўзига хос акти экан.
Мўғулистонда ҳукумат таркиби тўлиқ янгиланига кўп бўлмади. Масалан, мен лавозимга ўтирганига 5 кун бўлган Соғлиқни сақлаш вазиридан, иш бошлаганига бир кун бўлган Савдо саноат палатаси президентидан интервью олдим. Бу ерда жамоатчилик эътирозлари ортидан истеъфога чиқиш амалиёти кўп кузатилади.
Давоми қуйида
3/3
Мен 24 йил аввал Деҳлида кўрган мўғул ёшларининг шаддод қиёфаси нега ўшанда менга тушунарсиз бўлганини шундан кейин пайқадим. Мўғул халқи жуда очиқ, ўйлаганини зумда айтади ва қонида Чингизхоннинг шиддати борлиги кўриниб турибди. Улар билан ҳисоблашмасликка қўймайди.
Улаанбаатар (ўзлари шундай ёзишар экан) нинг муаммолари ва ютуқлари Тошкентга ўхшаш: улар ҳам экологик муаммолар, пробкаларга қарши курашяпти, қишлоқ аҳолиси ҳаммаси марказга интиляпти. Пойтахт ўзига хос шаҳар-давлатга айланган. Шунинг учун ҳам Мўғулистон Президенти ўз бошқарувида яшил энергетика, истеъмол иқтисоди эмас, ишлаб чиқариш ва саноатлашишга асосланган иқтисодни қуриш йўлида ишлаяпти. Ҳозир натижалари яхши: 2023 йилда Мўғулистон Осиёдаги энг тез ривожланаётган давлат мақомини олган.
Бугуннинг ўзида Ўзбекистон раҳбарининг олий даражадаги музокаралари бошланади. Бу сафар икки давлат раҳбарлари журналистларга ташриф натижалари бўйича баёнот беришади. Эшитганларимни насиб қилса, яна бўлишаман.
Мен тасодифан топиб қоламан деб ишонганим Тувшинжаргални кўролмаслигим энди ҳақиқатга яқин, қачондир яна бошқа тасодиф бўлишига ишониб, постимни ҳозирча якунлайман.
Бошидан охиригача ўқиган бўлсангиз, #кўрагоний деб ёзинг:)
Мен 24 йил аввал Деҳлида кўрган мўғул ёшларининг шаддод қиёфаси нега ўшанда менга тушунарсиз бўлганини шундан кейин пайқадим. Мўғул халқи жуда очиқ, ўйлаганини зумда айтади ва қонида Чингизхоннинг шиддати борлиги кўриниб турибди. Улар билан ҳисоблашмасликка қўймайди.
Улаанбаатар (ўзлари шундай ёзишар экан) нинг муаммолари ва ютуқлари Тошкентга ўхшаш: улар ҳам экологик муаммолар, пробкаларга қарши курашяпти, қишлоқ аҳолиси ҳаммаси марказга интиляпти. Пойтахт ўзига хос шаҳар-давлатга айланган. Шунинг учун ҳам Мўғулистон Президенти ўз бошқарувида яшил энергетика, истеъмол иқтисоди эмас, ишлаб чиқариш ва саноатлашишга асосланган иқтисодни қуриш йўлида ишлаяпти. Ҳозир натижалари яхши: 2023 йилда Мўғулистон Осиёдаги энг тез ривожланаётган давлат мақомини олган.
Бугуннинг ўзида Ўзбекистон раҳбарининг олий даражадаги музокаралари бошланади. Бу сафар икки давлат раҳбарлари журналистларга ташриф натижалари бўйича баёнот беришади. Эшитганларимни насиб қилса, яна бўлишаман.
Мен тасодифан топиб қоламан деб ишонганим Тувшинжаргални кўролмаслигим энди ҳақиқатга яқин, қачондир яна бошқа тасодиф бўлишига ишониб, постимни ҳозирча якунлайман.
Бошидан охиригача ўқиган бўлсангиз, #кўрагоний деб ёзинг:)
Технология, критик металлар ва ресурслар: MINEX Asia 2025 старт олди!
Бугун Тошкентда Ўзбекистон учун тоғ-кон саноатида стратегик аҳамиятга эга форум очилди. Унда минтақадаги энг йирик ресурслар ҳақида сўз борди — 3 триллион долларлик қазилма захираси!
Очилиш маросимида MINEX форуми Ижроия қўмитаси раиси томонидан форум ташаббускорлари бўлган Тоғ-кон ва геология вазирлиги ҳамда Ўзбекистон технологик металлар комбинати (ТМК)га махсус сертификат берилди.
- Европа Иттифоқи бутун дунё бўйлаб ишончли ҳамкорлар билан алоқаларни кучайтирмоқда. Ўзбекистон эса бу жараёнда муҳим шерикдир.
Ўзбекистон кенг геологик бойликлар ва жадал ривожланаётган кон-металлургия саноатига эга. Сизлар қазиб олишда ўзингиз эгалик қилишни, ўз саноатингизни ривожлантиришни, иш ўринлари яратишни, малака ва билимларни шакллантиришни, ҳамда қиймат занжири бўйлаб юқорига кўтарилишни хоҳлайсиз. Европа таклифининг туб моҳияти ҳам айнан шу.
Биз бу ерга фақат ресурс қазиб олиш учун келмадик. Биз узоқ муддатли шерикликни истаймиз — бу сармоя, қиймат яратиш ва ўзаро манфаат асосидаги шерикликдир, - Европа Иттифоқининг Ўзбекистондаги элчиси Тоиво Клаарнинг MINEX Central Asia 2025 форумининг 1-сессиясидаги нутқида.
Шунингдек, форумда Қозоғистон Республикаси Саноат ва қурилиш вазири ўринбосари Иран Шархан ҳам ўз нутқида Ўзбекистонда мавжуд бўлган фойдали қазилмалар сектори Қозоғистон учун энг истиқболли йўналишлардан бири эканлигини таъкидлади.
Ҳозирда биз Марказий Осиё, хусусан, Ўзбекистон билан критик минераллар соҳасидаги ҳамкорликни чуқурлаштириш бўйича таклифлар устида ишлаяпмиз, дейди вазир ўринбосари.
Форум давом этмоқда.
Бугун Тошкентда Ўзбекистон учун тоғ-кон саноатида стратегик аҳамиятга эга форум очилди. Унда минтақадаги энг йирик ресурслар ҳақида сўз борди — 3 триллион долларлик қазилма захираси!
Очилиш маросимида MINEX форуми Ижроия қўмитаси раиси томонидан форум ташаббускорлари бўлган Тоғ-кон ва геология вазирлиги ҳамда Ўзбекистон технологик металлар комбинати (ТМК)га махсус сертификат берилди.
- Европа Иттифоқи бутун дунё бўйлаб ишончли ҳамкорлар билан алоқаларни кучайтирмоқда. Ўзбекистон эса бу жараёнда муҳим шерикдир.
Ўзбекистон кенг геологик бойликлар ва жадал ривожланаётган кон-металлургия саноатига эга. Сизлар қазиб олишда ўзингиз эгалик қилишни, ўз саноатингизни ривожлантиришни, иш ўринлари яратишни, малака ва билимларни шакллантиришни, ҳамда қиймат занжири бўйлаб юқорига кўтарилишни хоҳлайсиз. Европа таклифининг туб моҳияти ҳам айнан шу.
Биз бу ерга фақат ресурс қазиб олиш учун келмадик. Биз узоқ муддатли шерикликни истаймиз — бу сармоя, қиймат яратиш ва ўзаро манфаат асосидаги шерикликдир, - Европа Иттифоқининг Ўзбекистондаги элчиси Тоиво Клаарнинг MINEX Central Asia 2025 форумининг 1-сессиясидаги нутқида.
Шунингдек, форумда Қозоғистон Республикаси Саноат ва қурилиш вазири ўринбосари Иран Шархан ҳам ўз нутқида Ўзбекистонда мавжуд бўлган фойдали қазилмалар сектори Қозоғистон учун энг истиқболли йўналишлардан бири эканлигини таъкидлади.
Ҳозирда биз Марказий Осиё, хусусан, Ўзбекистон билан критик минераллар соҳасидаги ҳамкорликни чуқурлаштириш бўйича таклифлар устида ишлаяпмиз, дейди вазир ўринбосари.
Форум давом этмоқда.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Кеча Чингизхон ҳақида ўқий туриб, жуда қизиқ маълумотга кўзим тушди: дунёдаги ҳар 200-эркакда Чингизхон қони оқади!
2003 йилда генетик олимлар ғайриоддий тарзда бир хил бўлган Y-хромосомал линияни аниқлашади. Бу линия Осиёнинг Тинч океанидан Каспий денгизигача чўзилган кенг ҳудуддаги 16 та халқ популяциясида учрайди: ушбу минтақадаги эркакларнинг тахминан 8 фоизи ушбу хромосомани олиб юради. Бу эса дунёдаги барча эркаклар популяциясининг 0,5 фоизини ташкил этади. Яъни, 16 миллион эркакнинг ота илдизи битта.
Бу линия тахминан 1000 йил муқаддам Мўғулистон ҳудудида пайдо бўлган. Олимлар бундай кенг миқёсли ва шиддатли тарқалиш тасодифий эмас — бу ҳолат ижтимоий ёки табиий танланиш натижаси бўлиши аниқ деган хулосага келишади. Ўша даврда эса Чингизхондан каттароқ таъсирга эга бўлган эркак бўлмаган. Таҳминларга кўра, бу хромосомал линия Чингизхон ва унинг эркак авлодлари орқали тарқалган.
Асл исми Темучин бўлган Чингизхон 1162 йиллар атрофида Мўғулистонда туғилган. У илк бор 16 ёшида уйланган. Унинг биринчи рафиқаси Бортэдан 4 нафар ўғил туғилган, улар кейинчалик сулола давомчиларига айланган.
Чингизхон ҳукмронлиги даврида Мўғул армияси бутун Осиё бўйлаб ҳужумкор ва шиддатли урушлар олиб борган. Унинг аскарлари Хитойдан то Эронгача, Россия ва Европанинг баъзи ҳудудларигача бора олган. Чингизхон 25 йил ичида энг катта ер майдонини эгаллаган империя асосчисига айланган. Ундан кейин бу рекордни Буюк Британия янгилаган.
Чингизхон ва унинг армияси жуда шафқатсиз эди. Ҳар гал янги шаҳарни эгаллашганида, аҳолининг катта қисми қирғин қилинган. Тирик қолганлар эса талон-тарож бўлган, аёллар тажовузларга учраган. Мағлуб бўлган юрт аҳолисидан ҳатто кейинги ҳужумларда мўғул армияси олдида тирик қалқон сифатида фойдаланилган.
Забт этилган ҳудудлардан кейин Чингизхон кўплаб аёлларни ўзининг ҳарамига қўшган. Айтишларича, Чингизхон ҳарамида 1000 дан ортиқ аёл сақланган. Ҳарам аёллари кўпинча забт этилган давлатлардан келган маликалар, асиралар, иттифоқчиларнинг совғалари эди. Улардан жами қанча фарзанд туғилгани номаълум.
Хон 1227 йилда вафот этган. Ўлими сабаби ва қаерга кўмилгани номаълум.
2003 йилда генетик олимлар ғайриоддий тарзда бир хил бўлган Y-хромосомал линияни аниқлашади. Бу линия Осиёнинг Тинч океанидан Каспий денгизигача чўзилган кенг ҳудуддаги 16 та халқ популяциясида учрайди: ушбу минтақадаги эркакларнинг тахминан 8 фоизи ушбу хромосомани олиб юради. Бу эса дунёдаги барча эркаклар популяциясининг 0,5 фоизини ташкил этади. Яъни, 16 миллион эркакнинг ота илдизи битта.
Бу линия тахминан 1000 йил муқаддам Мўғулистон ҳудудида пайдо бўлган. Олимлар бундай кенг миқёсли ва шиддатли тарқалиш тасодифий эмас — бу ҳолат ижтимоий ёки табиий танланиш натижаси бўлиши аниқ деган хулосага келишади. Ўша даврда эса Чингизхондан каттароқ таъсирга эга бўлган эркак бўлмаган. Таҳминларга кўра, бу хромосомал линия Чингизхон ва унинг эркак авлодлари орқали тарқалган.
Асл исми Темучин бўлган Чингизхон 1162 йиллар атрофида Мўғулистонда туғилган. У илк бор 16 ёшида уйланган. Унинг биринчи рафиқаси Бортэдан 4 нафар ўғил туғилган, улар кейинчалик сулола давомчиларига айланган.
Чингизхон ҳукмронлиги даврида Мўғул армияси бутун Осиё бўйлаб ҳужумкор ва шиддатли урушлар олиб борган. Унинг аскарлари Хитойдан то Эронгача, Россия ва Европанинг баъзи ҳудудларигача бора олган. Чингизхон 25 йил ичида энг катта ер майдонини эгаллаган империя асосчисига айланган. Ундан кейин бу рекордни Буюк Британия янгилаган.
Чингизхон ва унинг армияси жуда шафқатсиз эди. Ҳар гал янги шаҳарни эгаллашганида, аҳолининг катта қисми қирғин қилинган. Тирик қолганлар эса талон-тарож бўлган, аёллар тажовузларга учраган. Мағлуб бўлган юрт аҳолисидан ҳатто кейинги ҳужумларда мўғул армияси олдида тирик қалқон сифатида фойдаланилган.
Забт этилган ҳудудлардан кейин Чингизхон кўплаб аёлларни ўзининг ҳарамига қўшган. Айтишларича, Чингизхон ҳарамида 1000 дан ортиқ аёл сақланган. Ҳарам аёллари кўпинча забт этилган давлатлардан келган маликалар, асиралар, иттифоқчиларнинг совғалари эди. Улардан жами қанча фарзанд туғилгани номаълум.
Хон 1227 йилда вафот этган. Ўлими сабаби ва қаерга кўмилгани номаълум.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Ўзбекистон Президентининг Мўғулистонга давлат ташрифи мўғул халқининг энг севимли ёз байрами арафасида бўлиб ўтмоқда. 11-12 июль кунлари бутун Мўғулистонда катта фестивал бошланади.
Бугун Их Тэнгэрийн мажмуасида давлатимиз раҳбари шарафига ушбу миллий байрам саҳналари ташкил этилди.
Фестивалнинг энг ёрқин воқеаси бу “надаам” мусобақалари. Унда мўғул ботирлари учта асосий беллашув - кураш, отда югуриш, камондан ўқ отиш бўйича курашадилар.
Концертдан сўнг, жуда қизиқарли мусобақа бўлди, бизнинг ошиқ ўйинини эслатувчи суяк отиш мусобақаси ўтказилди. Ўзбекистон томонидан Маданият вазири Озодбек Назарбеков ўзини синаб кўрди. Ошиқ отишда омад келмади)), лекин камон отиш мусобақасида ўқ нишонга етиб борди.
Надаам ўйинлари ЮНЕСКОнинг номоддий маданий мерос рўйхатига киритилган.
Бугун Их Тэнгэрийн мажмуасида давлатимиз раҳбари шарафига ушбу миллий байрам саҳналари ташкил этилди.
Фестивалнинг энг ёрқин воқеаси бу “надаам” мусобақалари. Унда мўғул ботирлари учта асосий беллашув - кураш, отда югуриш, камондан ўқ отиш бўйича курашадилар.
Концертдан сўнг, жуда қизиқарли мусобақа бўлди, бизнинг ошиқ ўйинини эслатувчи суяк отиш мусобақаси ўтказилди. Ўзбекистон томонидан Маданият вазири Озодбек Назарбеков ўзини синаб кўрди. Ошиқ отишда омад келмади)), лекин камон отиш мусобақасида ўқ нишонга етиб борди.
Надаам ўйинлари ЮНЕСКОнинг номоддий маданий мерос рўйхатига киритилган.