‍ یادگاری‌نویسی و لمس تزئینات، یادگارهای آرامگاه تاریخی را تهدید می‌کند
نفس‌های آخر نقوش بایزید


فاطمه رضایی
آرامگاه بایزید بسطامی، عارف نامدار ایرانی، واقع در شهر تاریخی بسطام، نه تنها یک مکان مذهبی و معنوی، بلکه گنجینه‌ای ارزشمند از هنر و معماری ایرانی است. با این حال، حفظ و صیانت از این بنای تاریخی با چالش‌های جدی روبرو است که نیازمند توجه و اقدام فوری مسئولان و کارشناسان میراث فرهنگی است.

تخریب ناشی از تعاملات بازدیدکنندگان
نقوش زیبا و اصیل دوره قاجار بر دیواره‌ها و سقف این آرامگاه، حکایت از ظرافت و غنای هنر ایرانی دارد. این نقوش ارزشمند به دلیل عدم نظارت کافی و فقدان آگاهی فرهنگی برخی بازدیدکنندگان، در معرض آسیب جدی قرار گرفته‌اند. نوشته‌های یادگاری و لمس مستقیم تزئینات داخلی، با وجود نصب دوربین‌های نظارتی، به بافت تاریخی و معنوی این مکان آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کرده است.
این رفتارها نه تنها موجب تخریب فیزیکی اثر می‌شود، بلکه اصالت و یکپارچگی تاریخی آن را نیز خدشه‌دار می‌کند.
راهکارهای پیشنهادی برای حفاظت و مرمت
کارشناسان و متخصصان میراث فرهنگی با درک عمق این بحران، راهکارهایی را برای جلوگیری از تخریب بیشتر پیشنهاد داده‌اند. یکی ازاین پیشنهادات، نصب شیشه محافظ در ورودی مقبره است. اگرچه نصب شیشه‌ محافظ هم نیاز به بررسی‌های کارشناسایی و سنجش میزان نوری که بازتاب می‌دهد و میزان رطوبتی که ایجاد می‌‌کند، دارد. این راهکار امکان زیارت و مشاهده را از راه دور فراهم می‌سازد و در عین حال، از آسیب‌های ناشی از تماس فیزیکی جلوگیری می‌کند. این اقدام نه تنها حرمت زیارت را حفظ می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که نسل‌های آینده نیز بتوانند شاهد این میراث ارزشمند باشند.
با توجه به جایگاه بین‌المللی بایزید بسطامی به عنوان یک شخصیت عرفانی برجسته و اهمیت تاریخی و معماری آرامگاه او، انتظار می‌رود سازمان‌های مسئول، به ویژه اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان، هر چه سریع‌تر نسبت به مرمت، حفاظت و ساماندهی شرایط بازدید از این مکان اقدام کنند. این اقدامات نه تنها یک وظیفه ملی، بلکه یک تعهد فرهنگی برای حفظ میراثی است که به بشریت تعلق دارد.

بی‌توجهی به یک دستبرد تاریخی!



سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی از تاخت و تاز آزادانه و بی‌هراسِ قاچاقچیان در تُل و تپه‌های تاریخی بسیار ارزشمند شهرستان داراب خبر داد و گفت: این تپه‌ها که به حال خود رها شده‌اند، همواره مورد دستبرد قرار گرفته‌اند و گودال‌هایی که حفر شده‌اند نیز با خاک پوشانده می‌شود.

این کنشگر میراث فرهنگی ادامه داد: یکی از انگیزه‌های کاستی در حفاظت یادمان‌های تاریخی در شهرستان داراب و البته سراسر استان، کمبود نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی و تجهیزات لجستیکی و کمبود بودجه است. و همین موضوع سبب شده است تا وضعیت حفاظتی و نگهداری یادمان‌های تاریخی شهرستان داراب نامناسب و گاهی بد باشد. جدا از آن و در چندین سال گذشته، بارها به مسئولان و مدیران میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و شهرستان داراب درباره وضعیت نامناسب حفاظتی و نگهداری یادمان‌های تاریخی هشدار داده و خواستار پیگیری و رسیدگی و حفاظت بیشتر از یادگارهای ملی و تاریخی شده‌ام. اما شوربختانه «در بر همان پاشنه می‌چرخد» و هر بار که به داراب سفر می‌کنم و در بازدیدهای میدانی خود، وضعیت آثار و بناهای تاریخی را بدتر از پیش می‌بینم.

آریا اضافه کرد: این درحالی است که بارها وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و فرماندهی یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور با وجود ابراز کمبود نیرو و امکانات حفاظتی، در سخنان خود گفته‌اند که به خوبی از آثار و بناهای تاریخی محافظت و راه را بر سودجویان تنگ می‌کنیم. اما در شهرستان داراب این موضوع کامل وارونه است و سودجویان همچنان آزادانه بر یادمان‌های تاریخی و هویت ملی می‌تازند و بدون هراس به محوطه‌های تاریخی دستبرد می‌زنند.

گرارش کامل را در پیوند زیر بخوانید:


isna.ir/xdV6Xf

بی‌توجهی به آثار ۳هزارساله؛ زنگ خطر برای میراث اردبیل
فریاد بی‌دهان‌های شهر یئری
‍ ✍🏻فاطمه رضایی

محوطه باستانی شهر یئری در مشگین‌شهر، استان اردبیل، یکی از مهم‌ترین و مرموزترین سایت‌های باستان‌شناسی ایران است که شهرت خود را مدیون پیکره‌های سنگی بدون دهان خود دارد. این پیکره‌ها، که نمادی از هنر و فرهنگ هزاره‌های پیش از تاریخ به شمار می‌روند، در حال حاضر با چالش‌های جدی حفاظتی روبرو هستند.
وضعیت اسفبار یک پیکره رهاشده
🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺بررسی‌های میدانی اخیر نشان می‌دهد که یکی از این مجسمه‌های ارزشمند، خارج از محدوده حفاظتی موزه روباز شهر یئری و بدون هیچ‌گونه نظارت، درون یک گودال رها شده است. این وضعیت نه تنها خطر آسیب فیزیکی به اثر را افزایش می‌دهد، بلکه آن را در برابر عوامل جوی و اقدامات مخرب انسانی مانند سرقت یا تخریب ناخواسته آسیب‌پذیر می‌سازد. این سهل‌انگاری در حفاظت از یک اثر باستانی با چنین ارزش بالایی، زنگ خطری برای میراث فرهنگی منطقه و کشور است.
▫️اهمیت و جایگاه تاریخی محوطه باستانی شهر یئری
قدمت آثار کشف‌شده در شهر یئری، به ویژه پیکره‌های سنگی، به بیش از سه هزار سال پیش بازمی‌گردد. این محوطه باستانی، علاوه بر پیکره‌ها، شامل بقایای سکونتگاه‌های باستانی، گورستان‌های کهن و معابد مرموزی است که همگی آن را به یک مرکز مهم برای پژوهش‌های باستان‌شناسی تبدیل کرده‌اند. حفاظت از این آثار، نه تنها یک وظیفه ملی است، بلکه گامی اساسی در حفظ هویت فرهنگی ایران و توسعه گردشگری مسئولانه در شمال‌غرب کشور محسوب می‌شود.
👈🏻پیشنهادهای حفاظتی و راهکارهای پیش‌رو با توجه به این وضعیت نگران‌کننده، انتظار می‌رود اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل به سرعت اقدامات لازم را انجام دهد:
* بازگرداندن فوری مجسمه به داخل محوطه امن موزه
* مرمت تخصصی اثر در صورت نیاز
* نصب تابلوهای اطلاع‌رسانی و هشداردهنده برای آگاه‌سازی بازدیدکنندگان
* ایجاد نظارت دائمی برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی
این اقدامات نه تنها از تخریب یک اثر منحصربه‌فرد جلوگیری می‌کند، بلکه نشان‌دهنده تعهد مسئولان به صیانت از میراث ملی خواهد شد.
عکس‌ها مهر ۱۴۰۳ گرفته شده است.
#یئری#مشگین_شهر #مجسمه_های_شهر-یئری#میراث_فرهنگی_ایران #میراث_خبر#خیاو#روستای_ارجق

🔴تمدن سیلک در محاصره قانون گریزی مدیران فرهنگی کاشان



🔰آیا قانون گریزی مدیران نادیده گرفته می شود؟


▪️سیمین ـ کاشان ، در روزهای اخیر شهرداری کاشان اقدام به حفاری و خاکبرداری در حریم تپه‌های باستانی سیلک با استفاده از بیل مکانیکی و لودر کرد عملیات به بهانه احداث آمفی‌تئاتر رو باز ، انجام پذیرفت.

▪️این موضوع ، نگرانی‌ درباره تخریب و آسیب به یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی کشور را دو چندان کرد.

▪️به گزارش منبع آگاه ، عمق خاکبرداری‌ بیش از یک متر بوده و این امر علاوه بر تهدید مستقیم لایه‌های باستان‌شناسی، می‌تواند زمینه‌ساز حفاری‌ غیرمجاز و قاچاق اشیای تاریخی شود. 

▪️رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان در پاسخ پیگیری خبرنگار سیمین در این خصوص ، گفت : این موضوع ناهماهنگ شده انجام گرفت و مدیر پایگاه ملی سیلک فردی دغدغه مند هستند و چه بهتر بود که با هماهنگی و اطلاع رسانی قبلی و با اخذ مجوز ، اقدام می کردند .

▪️علیرضا عبدالله زاده ، افزود : مجموعه ی شهرداری کاشان با هماهنگی با مدیر این پایگاه این تخریب غیرقانونی را انجام داده است .

▪️وی تصریح کرد : پس از اطلاع ، سریع این تخریب را متوقف کردیم.

▪️مطابق قوانین، از جمله قانون حفاظت از آثار تاریخی مصوب ۱۳۰۹ و مواد ۵۶۴ تا ۵۶۶ قانون مجازات اسلامی، هرگونه اقدام عمرانی، مرمت، تغییر یا توسعه در عرصه و حریم آثار ثبت ملی تنها با مجوز سازمان میراث فرهنگی مجاز است و تخلف از آن می‌تواند مجازات حبس و جبران خسارت در پی داشته باشد.

▪️سوالی که مطرح است ، آیا با مدیران ادارات دولتی و خلاف قانون آشکار آنها مطابق با قانون صورت می گیرد یا چشم پوشی می شود .

▪️قدمت تپه سیلک ، حدود  ۸۰۰۰ سال می باشد و این تپه نه فقط تپه ای خاکی خاموش بلکه گواهی زنده بر تمدن‌هایی از تاریخ فلات مرکزی ایران ‌است.


📝متن کامل خبر👇
https://siminkhabar.ir/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%84%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/12439/


🆔 @kioskkashan

تخلف آشکار در حریم تپه‌های منحصربه‌فرد آذربایجان‌غربی با توجیه «حفاظت»

میراث را به یونجه فروختند
| فاطمه علی‌اصغر - فرزانه قبادی |

🔺اینجا «ربط» است، یکی از مهمترین محوطه‌های باستانی آذربایجان‌غربی؛ جایی که گمان می‌رود حلقه اتصال تمدن آشور، اورارتو با مانناییان باشد. باوجوداین، مشاهدات میدانی «پیام ما» تکان‌دهنده است. کشاورزان روی شیب این تپه باستانی سخت مشغول به کشت‌وکارند. اینجا دیگر نه بحث حریم مطرح است و نه حتی عرصه، روی محوطه‌ای که کشفیات آن جامعه‌ باستان‌شناسی را به سرنخ‌های دنیای کهن متصل می‌کند، کشاورزی در حال انجام است. پیگیری‌های «پیام ما» اما به نتایج عجیب‌تری هم می‌رسد؛ مدیران میراث‌فرهنگی شهرستان‌ها، خودشان اجازه کشاورزی را داده‌اند! بررسی‌های بعدی گویای آن است که اجاره‌ دادن زمین‌های عرصه و حریم محوطه‌های باستانی که به تملک وزارت میراث‌فرهنگی درآمده‌اند، در استان آذربایجان‌غربی به رسمی عادی بدل شده است و حتی کارمندان میراث‌فرهنگی این استان، به آن وجهه‌ حفاظتی و قانونی می‌دهند و سعی در توسعه آن دارند.

🔺هرچند مدیرکل دفتر ثبت آثار وزارت میراث‌فرهنگی این اتفاق را تخلفی آشکار می‌داند و مدیرکل میراث‌فرهنگی استان آن را تکذیب می‌کند، این رویه اما روی عرصه تپه‌های باستانی «ربط»، «قلایچی» و «موت‌آباد» دیده می‌شود. جالب اینجاست که مدیران اداره میراث‌فرهنگی شهرستان‌ها از کشاورزان اجاره‌بها می‌گیرند؛ اما آنقدر اندک که گاهی به یک یا دو میلیون هم نمی‌رسد. سؤال اینجاست که چطور تا امروز این مسئله از سوی مدیران ارشد وزارتخانه میراث‌فرهنگی نظارت نشده و هیچ‌ مسئولی عملکرد مدیران این استان را زیر سؤال نبرده و مانع نابودی محوطه‌های باستانی نشده است؟

گزارش کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/139445

#میراث_فرهنگی #محوطه‌_باستانی #کشاورزی #آذربایجان‌_غربی #پیام_ما

@payamema ⁩

🎥فیلم ارسالی
تخریب تپه باستانی «کُرد لاغری» یاسوج

‼️ کارشناسان میراث فرهنگی با ارسال فیلمی به میراث‌باشی از تخریب و تسطیح یک تپه باستانی با بیل مکانیکی و ادوات راهسازی در یاسوج خبر دادند.


🔸به گزارش میراث باشی نکته قابل تامل و شوک برانگیز در خصوص تپه «کردلاغری» این است که تپه در سال ۹۵ به ثبت ملی رسیده و در سال ۹۷ از ثبت ملی خارج شده است!

🔸چه کسانی با چه انگیزه‌ای چنین اقدامی را در اداره کل میراث‌فرهنگی کهگیلویه و بویر احمد انجام داده‌اند؟

🔸این محوطه تاریخی در دهستان سررود جنوبی در شهرستان بویراحمد مربوط به هزاره دوم و سوم قبل از میلاد است.

🔸در فرودین ۹۶ مسعود شفیعی معاون میراث فرهنگی استان اعلام کرده بود كه محوطه تاریخی« كرد لاغری» از سال گذشته تاكنون در حال اقدام برای ثبت ملی بود اما به دلیل داشتن حكم تخریب از طرف معارض اجتماعی ثبت ملی آن با تأخیر انجام شده است.

🔸 این اثر میراث فرهنگی به شماره ۳۱۶۹۲ در روز ۲۵ اسفند سال ۱۳۹۵ ثبت ملی آن ابلاغ شد.

http://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

🔴 مسجد جامع ارومیه از فهرست ثبت جهانی «مساجد ایرانی» خارج شد

🔻مسجد جامع ارومیه به‌دلیل بی‌نتیجه ماندن تلاش‌ها برای آزادسازی عرضه و حریمش به‌طور موقت از فهرست ثبت جهانی «مساجد ایرانی» خارج شد.

🔻مسجد جامع ارومیه، که به عنوان یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین مساجد تاریخی ایران، بارها در پرونده ثبت جهانی مساجد ایرانی مورد توجه قرار گرفته است، اکنون به دلیل عدم اصلاح پارکینگ طبقاتی ـ عامل تجاوز به حریم منظری مسجد ـ و همچنین عدم تعیین تکلیف برای انتقال مدرسه علوم دینی به طور موقت از فهرست ثبت جهانی مساجد ایرانی خارج شده است.

🔻معاون میراث‌فرهنگی آذربایجان‌غربی با تایید این خبر به جماران گفت: در صورت عدم همکاری دستگاه های درگیر و ادامه بلاتکلیفی درباره آزادسازی وعرصه و حریم این اثر ثبت ملی، فرصت ثبت جهانی مسجد جامع از دست می رود./ جماران

https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1682794

🇮🇷 @jamarannews

آب قنات «نبادان» که منبع تغذیه سرو ابرکوه است، به زمین‌های کشاورزی منتقل شد
اعلامیه فوت قناتی زنده
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه میراث‌‌فرهنگی: نبادان باید احیا شود و آبی را که به لوله‌ها برده‌اند، باید به رشته‌قنات برگردانند...

https://payamema.ir/payam/139529

https://www.tg-me.com/didehbaanzistboom

‍ آسیب‌ نادیده به یکی از مهمترین آثار تاریخی جهان
فیلترسیگارها امان تخت‌جمشید را بریدند

فاطمه رضایی✍🏻

▫️تخت جمشید به عنوان یک میراث جهانی یونسکو، با یک تهدید جدی از سوی فیلترهای سیگار مواجه است. گزارش‌ها حاکی از سیگار کشیدن کارکنان و بازدیدکنندگان در محوطه و رها کردن فیلترها در این مکان باستانی است. این شرایط، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این اثر تاریخی وارد می‌کند.
🔺🔺چرا این موضوع خطرناک است؟ بنا بر تحقیقات انجام شده از سوی کارشناسان میراث‌فرهنگی:
* آسیب‌های شیمیایی: فیلترهای سیگار حاوی بیش از ۴ هزار ماده سمی هستند. این مواد در مواجهه با رطوبت، به تدریج آزاد شده و با نفوذ به سنگ‌های آهکی و مرمرین تخت جمشید، باعث خوردگی، تغییر رنگ و تسریع فرسایش در نقوش برجسته و کتیبه‌ها می‌شوند.
* خطر آتش‌سوزی: با توجه به اقلیم خشک منطقه، یک فیلتر سیگار نیم‌سوز می‌تواند به راحتی باعث آتش‌سوزی گسترده شود که مهار آن دشوار و موجب نابودی بخش‌های بزرگی از این میراث ارزشمند می‌شود.
* آلودگی بصری و بی‌احترامی: رها کردن ته سیگار، علاوه بر آلودگی محیطی، به تصویر فرهنگی و تاریخی تخت‌جمشید نیز آسیب می‌زند و نمایانگر بی‌احترامی به ارزش‌های باستانی است.
▫️▫️راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با این معضل، می‌توان اقدامات زیر را در نظر گرفت:
* نصب تابلوهای هشداردهنده: نصب تابلوهای دو زبانه با محتوای تخصصی در مورد آسیب‌های شیمیایی و خطرات آتش‌سوزی ناشی از فیلتر سیگار در نقاط پرتردد محوطه.
* آموزش کارکنان و بازدیدکنندگان: کارکنان میراث فرهنگی باید خود به عنوان اولین محافظان به این قوانین پایبند باشند و بازدیدکنندگان را به رعایت آن تشویق کنند.
* تعیین مناطق مشخص برای سیگار کشیدن: ایجاد مناطق مشخص و محدود در خارج از محوطه اصلی با فراهم کردن سطل‌های مخصوص دفع فیلتر سیگار.
* جریمه‌های مالی: تعیین جریمه‌های سنگین مالی برای متخلفین برای ایجاد بازدارندگی و حفاظت از این گنجینه ملی.
حفاظت از تخت جمشید وظیفه همه ماست و نیازمند اقدامات فوری و قاطع برای مقابله با این معضل است.
#تخت_جمشید #سیگار#فارس#میراث_فرهنگی_ایران #میراث_خبر

⛏️تخریب خانه تاریخی هدایت در دل بیمارستان ۵۰۲ ارتش

⛏️تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که تزئینات آجری و نماهای تاریخی بنا، به‌ویژه قاب‌بندی‌ها و آجرکاری‌های ظریف اطراف پنجره‌ها، تخریب شده و بخش مهمی از هویت معماری آن از بین رفته است.

🎖️امیرسرلشگر دکتر کریم هدایت که عموی صادق هدایت بود، ریاست این بیمارستان را به عهده داشت و این عمارت تاریخی توسط خاندان هدایت به ارتش اهدا شده بود.

🏅به پاس خدمات ایشان، یک خیابان در شیراز به نام خیابان هدایت نامگذاری شد و هنوز به این نام باقی مانده است

👇عکسهای تخریب و اطلاعات بیشتر را در سایت سفرنویس بخوانید و ببینید
https://safarnevis.com/gozaresh/destruction-of-hedayat-house/

©️سفرنویس

📆دیگر اول آبان و روز بزرگداشت غریبانه بوالفضل بیهقی در را هست!

از آنجا که چند سالی‌است مسئولان حکومتی سبزوار در روز بزرگداشت بیهقی از شرم بی‌همیتی‌هاشان (در رهاکردن چندین ساله نماد بزرگداشت ابوالفضل بیهقی) دیگر برای یکی دو ساعت هم به زادگاه وی نمی‌روند! امسال اول آبان با همت عالی به روستای حارث‌آباد (در چند کیلومتی شهر سبزوار) و کنار نماد نیمه کاره رها شده بیهقی خواهیم رفت و پس از شکستن لقمه نانی بر خوان همولایتی‌های بوالفضل بیهقی (اهالی حارث‌آباد) یادش را گرامی خواهیم داشت، تا شاید برگزارکنندگان همایش حکومت مرام! سبزواری بفهمند که بیش از این نمی‌توان به سبب بی‌عنایتی به نماد یادمان بیهقی بزرگداشت فرمایشی او را تنها در سالن‌های نیمه در بسته دانشگاه حکیم سبزواری برگزار کرد.

منتظر اعلام همکاری وهمراهی شما یاران هستم (@Mehdiseyediiii )

(مهدی سیدی، مصحح و شارح تاریخ بیهقی و پیشنهاد دهنده روز بزرگداشت بیهقی)