📍شفاف‌سازی پاشنه آشیل وزارت میراث‌فرهنگی

🔺طرح جامع مرودشت چه نسخه‌ای برای درمان فرونشست دارد؟

‼️آیا بارگذاری گردشگری به جای کشاورزی جلوی فرونشست محدوده تخت جمشید و نقش رستم را می‌گیرد؟

🔸به گزارش میراث‌باشی؛ بحث الحاق روستای مهدیه به محدوده شهر مرودشت در طرح جامع این شهر در حالی با حاشیه‌های جدی از سوی دغدغه‌مندان حوزه میراث فرهنگی مواجه شد که به گفته کارشناسان وزارت میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی این طرح در کمیته‌ها و شوراهای متعدد با حضور کارشناسان بررسی شده و هیچ گونه خدشه‌ای به حریم تخت جمشید وارد نمی‌کند و نه تنها همان ضوابط حریم تخت جمشید بر منطقه الحاقی جاری است که قرار است برای این محدوده «طرح ویژه گردشگری» تهیه شود که آن هم باید به تصویب شورای عالی راه و شهرسازی و میراث فرهنگی برسد و هرگونه اقدامی بدون حضور کارشناسان پژوهشگاه میراث فرهنگی در صورت رویت آثار احتمالی میسر نیست و ضوابط ارتفاعی هم همان ۸.۵ متر است که در حریم تخت جمشید پیش از تعریف شده بود.

📍اما ذیل همه این گفته‌ها ذکر چند نکته ضروری است:

1⃣نخست چرا وزارت میراث فرهنگی از ساخت حتی یک فیلم کوتاه که در آن مدیران و کارشناسان توضیحات مکفی و شفاف به دغدغه‌مندان بدهند دریغ می‌کند. چرا یک نشست رسانه‌ای با حضور مدیر دفتر بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی و مدیر کل دفتر امور پایگاههای ملی و جهانی و مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی و کارشناسان برگزار نکرده است تا به پرسش‌‌های افکار عمومی پاسخ دهد؟
وزارت میراث فرهنگی از درک این نکته عاجز است که ارسال متن‌های اداری فاقد هرگونه شفافیت زایی است و بر ابهامات و شایعات بیش‌تر می‌افزاید و این نخستین مورد هم نیست که با موضوع‌های حساسیت‌زا چنین برخورد می‌شود.

2⃣این که موضوع در جلسات شورای عالی معماری و شهرسازی و کمیته‌های تخصصی آن و در شوراهای وزارت میراث فرهنگی مطرح شده و نتیجه ماحصل یک خرد جمعی است، قبول. اما چرا وزارت میراث فرهنگی همین اقدامات را پیش‌تر مرحله به مرحله اعلام نکرده است.

3⃣ کارشناسان اعلام می‌کنند با این اقدام روستای مهدیه از بلاتکلیفی درآمده و قرار است در آن بارگذاری‌های گردشگری انجام شود و آن را اقدام مثبتی تلقی می‌کنند اما پرسش اصلی اینجاست که  توسعه شهری در مرودشت با توجه به فرونشست شدید که به نقش رستم و تخت جمشید رسیده و آثارش کاملا مشهود هست، با چه رویکردی انجام خواهد شد؟! چه فرقی بین شهر مرودشت با این حجم از آثار ثبت جهانی و ملی با شهری که به این میزان در معرض فرونشست آثار جهانی نیست وجود دارد؟ چه راهکاری برای جلوگیری یا کاهش فرونشست هست؟ اراضی واقع در حریم شهر و کشاورزی در آنها که اتفاقا در مرودشت بسیار رونق دارد، چاه‌های غیر مجاز، آیا تکلیف این موارد در طرح جامع مشخص شده است؟ تکالیف سایر دستگاه‌ها در خصوص این فرونشست‌ها چیست؟

🔸آیا صرف این که در جلسه کمیته فنی و شورای‌عالی همه راضی باشند که طرح ویژه گردشگری برای روستای الحاقی مهدیه دیده شده و ... کافی است؟
 
✅واقعا طرح جامع به این شرایط خاص چگونه پاسخ داده و مواجهه‌اش با از بین رفتن تدریجی نقش رستم چیست؟
مسئله اصلی ارزیابی توان سرزمین برای بارگذاری است. چه گردشگری چه کشاورزی چه هر چیز دیگر.مسئله اصلی الحاق مهدیه و ... نیست. چون این محدوده‌ها همین الان هم ساخت و ساز و جمعیت خود را با رعایت ضابطه ارتفاعی دارد و این ضوابط در این طرح الحاق فرقی نکرده است.

✅مسئله جدی و حیاتی فرونشست است. آیا کارشناسان کشاورزی و زمین‌شناسی و آب تشخیص داده‌اند بارگذاری گردشگری راهکاری قابل اتکا به جای کاربری کشاورزی خواهد بود؟  

✅واقعا اساس و‌ حیات و ممات طرح جامع مرودشت باید بر اساس الگوی کاهش فرونشست برای کل این شهر و دشت‌های اطراف آن طراحی می‌شد. طرح جامع  مرودشت چه پاسخی به معضل اساسی و حیاتی ترک‌هایی که تا بیخ گوش آرامگاه‌های نقش رستم رسیده دارد؟ در طرح جامع چه‌ جایگزین‌هایی برای جلوگیری از فرونشست مرودشت دیده شده است؟  

http://instagram.com/miras_bashi
@mirasbashi

‍ بیل‌وکلنگ به دست انسان یا حیوان؟
تپه ایلامی «هیربدان» پر از حفره‌های کوچک
عیسی فولادفر
در تازه‌ترین مشاهدات میدانی، تپهٔ ایلامی «هیربدان» نیز سوراخ‌سوراخ شده و برای پنهان‌کاری، حفره‌های کوچک پر شده‌اند تا کمتر جلب توجه کنند. جالب آنکه در زمین‌های کشاورزی اطراف تپه‌ها نیز همان حفره‌ها دیده می‌شود و گسترهٔ این حفاری‌ها در پیرامون تپه‌ها نیز مشهود است. این در حالی است که مسئولان با اعلام وضعیت امن و امان، اخبار مربوط به حفاری‌های هدفمند در داراب را سیاه‌نمایی می‌خوانند.
حفاران غیرمجاز در داراب، هیچ نقطه‌ای را از قلم نمی‌اندازند و برای یافتن گنج،همهٔ عرصه‌های تاریخی را زیر و رو می‌کنند. در ماه های گذشته، تپهٔ «تل یونجه» هدف حفاری هدفمند قرار گرفت. در واکنش به این رویداد، عده‌ای با طرح بحث اینکه حیوانات و جانوران هستند که گودال‌ها را ایجاد می‌کنند، کوشیدند واقعیت را تحت‌تأثیر قرار دهند، این‌طور به‌نظر می‌رسد که جانوران این منطقه با بیل و کلنگ به حفاری غیرمجاز می‌روند، پس از پایان کار، چاله‌ها را به آرامی پر می‌کنند و سپس در تپه‌ای دیگر به کار خود ادامه می‌دهند.
روند نگران‌کنندهٔ این حفاری‌ها با سرعت زیادی در حال پیشروی است و الگویی ثابت از چندین سال پیش، در تپه‌ها و آثار تاریخی داراب دنبال می‌شود. مسئولان با ارائهٔ گزارش‌های رسمی، این رویدادها را سیاه‌نمایی خوانده‌اند، اما همین تکذیب‌ها و ساده‌انگاری‌ها سبب شده که بسیاری از محوطه‌های داراب سوراخ سوراخ شود.
به‌نظر می‌رسد، حفاران در مرحلهٔ نخست، چندین نقطه از اثر را با حفاری‌های کوچک می‌آزمایند و پس از دستیابی به لایه‌های زیرین خاک، به نقطهٔ بعدی می‌روند. این نقاط با فاصله‌ای سه تا چهار ‌متری و در مواردی بسته به وسعت اثر در نقاط دورتری حفر می‌شوند تا به هدف نهایی برسند.
طی دو سه سال گذشته، بارها از حفاری‌های هدفمند سخن گفته شد،اما به جای پیگیری و شناسایی عاملان، به تحریف و تکذیب اکتفا شد.این در حالی است که روند حفاری‌ها روزبه‌روز در حال پیشرفت است و هر ماه یک اثر مورد هدف قرار می‌گیرد. گویا مدیران مربوطه هنوز تصمیمی برای مقابله با حفاران غیرمجاز در دستور کار ندارند وعزم جدی برای توقف این روند دیده نمی‌شود.
دوستداران میراث‌فرهنگی امیدوارند که مسئولان میراث فرهنگی استان فارس پیگیر باشند تا شاید سرنخی از این حفاری‌ها به دست آید.

«جامعۀ باستان‌شناسی ایران»، نگرانی عمیق خود را نسبت به طرحی با عنوان «مقابله با نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی و دولت‌ها یا نهادهای بیگانه در کشور» که محدودیت‌های گسترده‌ای بر همکارهای علمی، فرهنگی و پژوهشی با نهادها، مؤسسات و دانشگاه‌های خارجی اعمال می‌کند، اعلام می‌دارد. در حالی که این طرح ناظر بر برخی دغدغه‌های امنیتی است، به موارد و مسائلی از جمله حوزۀ میراث فرهنگی و یافته‌های باستان‌شناسی نیز پرداخته که عملاً ماهیتی امنیتی ندارند. امنیتی کردن مسائل فرهنگی نه تنها موجب صیانت از آن‌ها نخواهد شد بلکه به آسیب‌رسانی به این حوزه منجر می‌شود.

در شرایطی که وضعیت حفاری‌های غیرمجاز و غارت اموال فرهنگی وارد مرحلۀ بحرانی شده و آسیب‌های ناشی از این فعالیت‌ها مصداق بارز نقض امنیت و تمامیت ارضی کشور است، طرح یادشده به جای تمرکز بر این معضل اساسی، محدویت‌های گسترده‌ای را بر ارتباط میان پژوهشگران ایرانی و نهادهای علمی جهانی اعمال می‌کند. این امر نه تنها موجب انزوای بیشتر جامعۀ علمی ایران خواهد شد؛ بلکه روند تحقیق، پژوهش، مستندسازی و معرفی میراث فرهنگی این سرزمین را نیز با آسیب جدی مواجه می‌سازد.

همکاری‌های علمی بین‌المللی، از جمله پروژه‌های باستان‌شناسی مشترک، بر پایۀ اصول شفافیت، اعتماد متقابل و احترام به حاکمیت ملی کشورها شکل می گیرند و نقش مهمی در حفاظت از میراث فرهنگی و گسترش نتایج پژوهش‌های علمی ایفا می‌کنند. مطابق مواد ۳، ۴ و 5 این طرح، هرگونه ارائۀ اطلاعات، گزارش یا آمار به نهادهای غیر ایرانی یا تابع خارج بدون مجوز وزارت اطلاعات ممنوع بوده و «مرتکب به حبس و محرومیت دائمی از شغل مربوط محکوم می‌گردد». همچنین هرگونه همکاری با سایر نهادهای غیرایرانی، از جمله ارسال نمونه‌های پژوهشی و باستان‌شناسی به نهادهایی که در فهرست مجاز وزارت اطلاعات نام آن‌ها ذکر نشده است، ممنوع و مشمول مجازات خواهد بود. اجرای چنین قانونی، در عمل به معنای انسداد ارتباطات علمی ایران با جهان و توقف همکاری‌های پژوهشی در حوزه‌هایی مانند باستان‌شناسی، دیرینه اقلیم‌شناسی، ژنتیک و علوم میان‌رشته‌ای مرتبط با فهم زیست انسان است.

ما تأکید می‌کنیم که همکاری‌های علمی بین‌المللی باید بر اساس معیارهای علمی و اخلاق حرفه‌ای، نه نگاه‌های امنیتی یا محدودکننده، تنظیم شوند. مشارکت پژوهشگران ایران در پروژه‌های بین المللی، یکی از ابزارهای اصلی انتقال دانش، ارتقای استانداردهای پژوهشی و حفاظت از میراث فرهنگی این سرزمین است. هرگونه محدودسازی یا جرم انگاری ارتباطات علمی نه تنها به زیان جامعۀ دانشگاهی ایران خواهد بود، بلکه به اعتبار علمی و فرهنگی ایران در عرصه بین‌المللی آسیب جدی وارد می‌کند.

در نهایت، اگر هدف واقعی صیانت و حفاظت از میراث و فرهنگ ایران است، راه آن بستن درها نیست، بلکه گشودن آن به روی همکاری، دانش و تعامل فرهنگی است. دفاع از منافع و هویت ایران در عرصۀ جهانی زمانی ممکن است که ایران در گفتگوی فرهنگی و علمی فعال باشد. هر صدایی که خلاف این مسیر را تبلیغ کند، در عمل نه مدافع، بلکه مانع رشد و اعتلا و صیانت فرهنگ و هویت ایران است.

جامعۀ باستان‌شناسی ایران از دولت و مجلس شورای اسلامی می‌خواهد پیش از تصویب نهایی این طرح، با جامعۀ علمی و نهادهای فرهنگی کشور مشورت کنند تا از تصویب قوانینی که به انزوای علمی و تضعیف همکاری‌های بین‌المللی منجر می شود، جلوگیری گردد.

@SocietyIranianArchaeology

کاروانسراهای ثبت جهانی آهوان در سایه بی‌توجهی مسئولان، در معرض نابودی قرار دارند

فروش قناتِ کاروانسرای جهانی
| مریم فاخر |

🔺«قنات مرتبط با یکی از کاروانسراهای آهوان به فروش رفته است.» این را «هادی احمدی‌ روئینی»، مدیر پایگاه میراث جهانی کاروانسراهای ایران، در نشست «میراث فراموش‌شده» که به بررسی وضعیت دو کاروانسرای آهوان سمنان اختصاص داشت، می‌گوید. به‌گفته او، هیچ نظارتی بر عملکرد مالک این دو کاروانسرا که «ستاد اجرایی فرمان امام» است و اقدام به فروش بخش‌هایی از این میراث ملی و جهانی کرده، وجود ندارد: «حتی در گذشته آگهی فروش این بناها در روزنامه‌ها و سایت‌ها منتشر شده، هدف فقط فروش است. اما چه چیزی را می‌خواهند بفروشند؟ بنای تاریخی که متعلق به همه مردم است؟»

🔺«این کاروانسراها وضعیت خوبی ندارند و اصلاً در شأن ارائه جهانی نیستند. آیا وضعیت کاروانسرایی که ثبت جهانی شده، باید این باشد؟ قسمت‌های زیادی در سقف‌ها سوراخ شده و ممکن است باز هم تخریب شود. مالک آن‌ که یک نهاد دولتی است؛ سال‌هاست آن‌ را رها کرده و اگر همین‌طور باقی بماند، از بین می‌رود. این مکان تاریخی حتماً باید مرمت و نگهداری شود.» این را «محمدمهدی کلانتری»، دبیر پویش ملی نجات بناها و بافت‌های تاریخی ایران، درباره وضعیت دو کاروانسرای آهوان سمنان می‌گوید.

🔺«هادی احمدی‌ روئینی»، مدیر پایگاه میراث جهانی کاروانسراهای ایران، در جواب این سؤال که چه برنامه‌ای برای حفاظت از این دو کاروانسرا دارید، می‌گوید: «این مجموعه هزار سال است که همین‌طور باقی مانده است. اگر در این چندسال بی‌پولی هم همین‌طور باقی بماند و مرمت نشود، اتفاقی برای آن رخ نمی‌دهد. در حال حاضر حفاظت از کاروانسراها اولویت دولت نیست و این اولویت را مردم تعیین می‌کنند.»

گزارش کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/141127

#میراث_فرهنگی #محیط_زیست #گردشگری #پیام_ما

@payamema

نعره غول های آهنین ، تن تاریخ را در شیراز می لرزاند

فعالیت یک‌ساله تاورکرین در قلب بافت تاریخی شیراز و لرزه بی‌وقفه فعالیت جرثقیل غول‌پیکر پشت سرای مشیر و خانه‌های تاریخی ادامه دارد.
این جرثقیل درست چسبیده به بنای ثبت‌ملی‌شده سرای مشیر و در مجاورت خانه‌های تاریخی ثبت‌شده‌ای چون خانه صدرایی (هتل بوتیک زیبا) و فروغی قرار دارد. اما با وجود اعتراض‌های پیاپی مالکان این بناها طی یک‌سال گذشته، نه‌تنها اقدامی مؤثر برای توقف فعالیت آن انجام نشده، بلکه تاورکرین همچنان در این محدوده تاریخی مستقر و مشغول به کار است.

در این ساخت‌وساز در بافت تاریخی، تخلف دو نهاد شهرداری منطقه هشت و اداره‌کل میراث فرهنگی فارس در صدور مجوز صددرصدی ساخت یک بنا همراه با گودبرداری عمیق در پشت سرای مشیر آشکار است. این نوع گودبرداری عمیق در بافت تاریخی در حریم درجه‌یک تخلف محسوب می‌شود.

https://shahrmardomdaily.ir/?p=87955

یونسکو: ما نگران تخت جمشید هستیم / نامه‌های هشدار آمیز به وزارت میراث فرهنگی ارسال شده‌است (+فیلم پاسخ دبیرکل)

فیلم گزارش را اینجا ببینید: asriran.com/004dgC

📽 ویدئوهای دیدنی دیگر در کانال های آپارات و یوتیوب عصر ایران
👇👇👇
https://www.aparat.com/asriran/videos

youtube.com/@asriran_official/videos

@MyAsriran

گزارش اختصاصی
🎥 معدن‌کاری در نزدیکی جایی که شاهان ساسانی تاجگذاری می‌کردند / ردپای ۴ درصدی‌ها یا آقا زاده‌ها : چرا حتی دادستانی هم نمی‌تواند جلوی تخلفات یک معدن خاص در تکاب را بگیرد؟ (فیلم)

▪️حسن ظهوری

🔹معدن قزل‌قشلاق در نزدیکی چند اثر تاریخی از جمله قرمزتپه، که در فهرست میراث ملی ثبت شده، و «زندان برنجه»، یک اثر طبیعی با گودالی شبیه به استخر تخت سلیمان، قرار دارد. فاصله معدن تا کوه سنگر کمتر از ۵۰۰ متر است، منطقه‌ای که بخشی از حریم تاریخی تخت سلیمان محسوب می‌شود، جایی که روزگاری محل تاجگذاری شاهان ساسانی بود.

فیلم گزارش را اینجا ببینید: asriran.com/004dj0

📽 ویدئوهای دیدنی دیگر در کانال های آپارات و یوتیوب عصر ایران
👇👇👇
https://www.aparat.com/asriran/videos

youtube.com/@asriran_official/videos

@MyAsriran

دیدگاه استاد دکتر عبدالمجید ارفعی درباره رواج جشن‌های بیگانه در میان ایرانیان به‌جای جشن‌های ایرانی


عبدالمجید ارفعی
زاده ۹ شهریور ۱۳۱۸ اِوَز #فارس
پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی
پدر کتیبه‌خوانی ایران زمین

https://www.tg-me.com/parsomad

‍ اصالت زیر تیغ بی‌برنامگی، اکریلیک و پارالویید!
فاجعه مرمت در گنبدهای تاریخی مراغه

مراغه، یکی از گنجینه‌های معماری ایران و شهرت‌یافته به «شهر گنبدها»، امروز با خطر جدی دست‌کاری‌های غیرمسئولانه در قلب هویت تاریخی خود روبروست. گزارش‌های مستند و میدانی، پرده از یک فاجعه مرمتی در دو بنای ارزشمند، یعنی گنبد سرخ و گنبد غفاریه، برمی‌دارد. این اقدام نه تنها از ریشه غیراصولی است، بلکه اصالت و ارزش این آثار ملی را به شدت خدشه‌دار کرده است. بر پایه گفت‌وگو با کارشناسانی که نخواستند نامشان آورده شود. مشکلات مرمتی ایجادشده درباره بناهای تاریخی مراغه آورده می‌شود. لازم به ذکر است که پیش‌از این، این مشکلات به پژوهشگاه میراث‌فرهنگی هم ارسال شده اما تا کنون اقدامی صورت نگرفته است:
مرمت یا تخریب؟ نقض آشکار اصول فنی:
انتقاد اصلی متوجه روند مرمتی است که در غیاب کامل "طرح مصوب" و با تکیه بر تصمیمات سلیقه‌ای و غیرعلمی انجام شده است.
گنبد سرخ، قربانی بی‌سوادی فنی:
کتیبه‌های این بنای سلجوقی، که سند هویت معماری آن هستند، به طور فاجعه‌باری با گل اخرا رنگ‌آمیزی شده‌اند. این اقدام ناشی از "عدم خوانش دقیق و شناخت شیوه مرمت" است و نشان می‌دهد که مجریان حتی ابتدایی‌ترین درک از تاریخ‌شناسی و مرمت آثار تاریخی نداشته‌اند.
گنبد غفاریه، پوشیده از رنگ نامناسب اکریلیک و تثبیت‌کننده آسیب‌زا:
در این بنای ایلخانی، به جای استفاده از ملات و آجرهای لعابدار اصیل، ستون‌ها با رنگ اکریلیک پوشانده شده‌اند. نگران‌کننده‌تر آنکه، برای «استحکام‌بخشی و ثبات این رنگ اکریلیک نامتجانس»، ماده شیمیایی پارالویید (Paraloid) نیز به آن افزوده شده است. اکریلیک و پارالویید، موادی کاملاً غیرمتجانس و آسیب‌رسان هستند که به وضوح با آثار ریزش بر روی سنگ‌ها، چهره زشت یک "مرمت غیرحرفه‌ای" را به نمایش گذاشته و جلوه تاریخی بنا را به‌طور اسفباری مخدوش کرده است.
هشداری برای آینده:
بخش تکان‌دهنده‌تر حکایت از اهمال و بروکراسی فلج‌کننده در میراث فرهنگی دارد. به‌رغم ارسال گزارش‌های تصویری و نامه‌نگاری رسمی در تاریخ ۲۲ مهرماه به نهادهای عالی‌رتبه، روند این اقدامات همچنان ادامه دارد.
این تعلل در مواجهه با تخریبی که هر لحظه بر شدت آن افزوده می‌شود، پرسش‌های جدی را مطرح می‌کند: چرا به‌رغم هشدارهای رسمی، روند آسیب‌رسان متوقف نشده است؟ آیا منافع شخصی یا بی‌کفایتی مفرط، مهم‌تر از حفظ هویت ملی است؟
نگرانی مضاعف، داربست‌های گنبد کبود و برج مدور:
در حال حاضر، گنبد کبود و برج مدور مراغه نیز داربست‌گذاری شده‌اند و در مسیر شروع مرمت قرار دارند. با توجه به فاجعه اخیر در گنبد سرخ و غفاریه، جامعه تخصصی میراث فرهنگی به شدت نگران است که این دو گنجینه نیز قربانی همین «بی‌برنامگی و بی‌سوادی فنی» شوند. متخصصان عمیقاً امیدوارند که پیش از هر اقدام جدیدی، طرح‌های مرمتی اصولی و مصوب تهیه و به کار گرفته شود تا تاریخ مراغه زیر تیغ این مرمت‌های سلیقه‌ای، بیشتر اضمحلال پیدا نکند.
معماری مراغه در آستانه اضمحلال
این کارشناسان اعلام می‌کنند که ادامه چنین اقداماتی، اصالت معماری و ارزش تاریخی گنبدهای ثبت‌شده مراغه را به‌شدت خدشه‌دار و غیرقابل جبران خواهد کرد و باید فوراً با عوامل این تخریب برخورد قاطع شده و متخصصان واقعی برای نجات این گنجینه‌های ملی وارد عمل شوند.