این طوری دور می‌خوریم

نمی‌دانم این کتاب جایی در کتابفروشی‌ها پیدا می‌شود یا نه اما بدانید که در پیشگفتار این کتاب بزرگ و مهم، بخشی هست با عنوان «نقطه چین» که دکتر احمد مجاهد درباره هزل‌ها و نام بردن از اندام جنسی در کتاب‌های فکاهی و هزل نوشته است.

نوشته‌‌ای درخشان و بی‌لکنت است و تا چاپ سوم کتاب در ۱۳۹۰ نقطه چینی وجود ندارد. یعنی آن کلمات را آورده است. اما مثلاً اگر کلمه «خسته» است این طور نوشته است: «خ س ت ه»

خواستم اشاره کنم تا خاطرتان باشد شاید روزی کتاب را جایی پیدا کردید.
@resaki

ذهن باز بهداد

حامد بهداد آزاداندیش است. مدت‌هاست که نه فقط فیلم‌ها که گفت‌وگوهایش را نیز دنبال می‌کنم. او در گفت‌وگو رها و بی‌پرواست و خصلت روشنفکرانه دارد. بهداد بدون اینکه ادعا کند، نگاهی متفاوت به زندگی دارد. شبیه فیلسوف‌ها می‌اندیشد و حرف می‌زند.

نکته جالب درباره او این است که گاه نامش در گوگل با عبارت «لذت می‌برم از زیستن حتی به غلط» بالا می‌آید. سخنی فلسفی که مورد توجه مخاطبانش هم قرار گرفته است و نشان‌دهنده وسعت نگاه و مطالعات اوست.

زیاده‌‌گویی نمی‌کنم، عرضم این است که بهداد در این زمانه آدم مهمی است. نه فقط چون بازیگر بزرگی است، بلکه چون در قامت روشنفکر به ایران و پیرامونش می‌اندیشد.

گفت‌وگوهایش را دنبال کنید. قطعا خواهید آموخت.
https://www.youtube.com/watch?v=TXCqgcmmsxU

«انبار» واژه‌ای پارسی است و شهر انبار هم که یکی از شهرهای بزرگ و نام‌بردار ساسانی بود به این دلیل انبار نامیده می‌شد که محل انباشت کالاهای بازرگانی بود و انبار آذوقه.

این شهر تا قرن‌ها پس از سقوط ساسانیان برپا بود و آخرین بار در ۸۲۴ هجری نامش در کتاب‌ها آمده است.

انبار را «فیروز شاپور» هم می‌گفته‌‌اند و به نام «شاپور دوم» یا همان «ذوالاکتاف» به این نام هم خوانده می‌شده است.

نکته‌ای که می‌خواهم بگویم درباره تعریب است و عربی پنداشتن انبار. برخی نویسندگان بعدها درباره ریشه انبار که به روشنی پارسی است این گونه نوشته‌اند که ریشه‌اش از فعل «نبر» است که به صورت اسم «نَبر» است و واژه «منبر» در عربی از آن مشتق شده است، به معنی ارتفاع یافتن و بلندی کالاها و آذوقه‌ها.

با همین روش نام «بصره» و «بغداد» را هم عربی گرفته‌اند. در حالی که هر دو پارسی‌اند.
#محمدی_ملایری

برگرفته از: کتاب «تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی» نوشته دکتر محمد محمدی ملایری:

https://kakheaseman.ir/aseman.php?index_2=0&id=103

بندر «جده» و رونقی که ایرانیان به آن دادند

دکتر محمد محمدی ملایری در کتاب «تاریخ و فرهنگ ایران در دوره انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی» به نقش ایرانیان در آبادانی و رونق بندر جده پرداخته است. ویژگی کار او در این است که روایت خود را بر پایه منابع معتبر عربی و اسلامی قرون نخستین، به‌ویژه قرن سوم و چهارم هجری قمری، استوار کرده است؛ منابعی که یا به قلم مورخان و جغرافی‌نویسان عرب نوشته شده‌اند یا به‌وسیله ایرانیانی که آثار خود را به زبان عربی نگاشته‌اند.

بر اساس این منابع، بندر جده از آبادترین بندرهای سواحل عربستان بود که بازرگانان و دریانوردان ایرانی در شکوفایی آن سهم چشمگیری داشتند. در کتاب «تاریخ جده» آمده است که ایرانیان این بندر را پیش از اسلام بنا نهاده و آباد کرده بودند و از آن به‌عنوان مرکز بازرگانی دریایی برای دادوستد کالا با مکه استفاده می‌کردند؛ شهری که خود در آن زمان یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و مبادله کالا در غرب شبه‌جزیره عربستان به‌شمار می‌رفت. نکته مهم آوردن متن منایع به زبان عربی در این کتاب است.

در صفحه ۱۳۴ جلد سوم کتاب «تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی» آمده است:

«یكی دیگر از بندرهای معروف و آباد سواحل عربستان كه بازرگانان و دریانوردان ایرانی در آبادی و رونق آنجا سهم زیادی داشته‌اند و اخبار و آثاری از فعالیت‌های آنان از پیش از اسلام تا دوره‌های اسلامی در نوشته‌های مورخان و جغرافی‌نویسان عربی و اسلامی برجای مانده بندر «جده» است.
در كتاب «تاریخ جده» آمده است كه این بندر را ایرانیان پیش از اسلام ساخته و آباد كرده بودند و از آن به‌عنوان یك مركز بازرگانی دریائی و دادوستد كالا برای مكه كه آن هم یك مركز مهم بازرگانی و مبادله كالا در بخش غربی شبه‌جزیره عربستان شده بود استفاده می‌كردند.»

#محمدی_ملایری

https://kakheaseman.ir/aseman.php?name_id=78825&b=tarikhsasany/&name=103

اگه خواستید «چرندپرند» بخرید و بخونید یا از کتابخانه بگیرید و بخونید از این چاپ استفاده کنید:
انتشارات نیلوفر به کوشش ولی‌الله درودیان
@resaki

وقتی یمنی‌ها ایرانیان را «آزادگان» خواندند

در جلد سوم کتاب «تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی»، بخش‌هایی درباره حضور و نقش ایرانیان در یمن آمده که به‌راستی خواندنی است. در گفتار ششم این جلد، نویسنده با مرور داستان‌های تاریخی ایرانی و یمنی، به پیوستگی دیرینه این دو سرزمین پرداخته است. از فتح یمن در دوران خسرو انوشیروان گرفته تا روایت‌های شاهنامه، از ماجرای رفتن شاه کاووس به هاماوران و ازدواج او با سودابه تا حضور رستم و اتفاقات پر فراز و نشیب آن قصه.

سپس روایت‌های عربی و اسلامی این داستان‌ها بررسی شده و سرگذشت‌هایی چون قصه فیروزشاه و دودمان کیانی – که از فارسی به عربی راه یافته – و داستان بهمن اردشیر نیز مطرح می‌شود.

در گفتار دهم، آثار اجتماعی و اقتصادی حکومت ایرانیان در یمن و حمله حبشی‌ها به این سرزمین شرح داده شده است. روایت به جایی می‌رسد که خسرو انوشیروان سپاهی به یمن می‌فرستد، حبشی‌ها را بیرون می‌کند و حکومتی پنجاه‌ساله را آغاز می‌کند. نکته جالب این است که یمنی‌ها ایرانیان را «بنی احرار» یا «آزادزادگان» می‌نامیدند و حبشی‌ها را «اشرار». این پرسش پیش می‌آید که چطور ممکن است ملتی به فاتحان سرزمین خود چنین نامی بدهد؟
دکتر ملایری توضیح می‌دهد که علت این احترام، رفتار غیراستعماری ایرانیان بوده است؛ همان‌طور که در «حیره» خاندان مُنذِر را بر سر کار گذاشته بودند، در یمن هم حکومت را به بومیان یا حِمیَریان سپردند و صرفاً برای کنترل آبراه‌ها و مسیرهای بازرگانی و جلوگیری از نفوذ روم و حمله حبشی‌‌ها حضور داشتند.

ایرانیان در یمن نه‌تنها نگاه از بالا به پایین نداشتند، بلکه با مردم معاشرت می‌کردند، وصلت خانوادگی داشتند و حتی پس از چند نسل زبان عربی را مانند فارسی، به‌عنوان زبان مادری آموختند. در ادامه، نویسنده به «سال عام‌الفیل» و روایت‌های قرآنی اشاره می‌کند و سپس ماجرای اَسَود عَنسی – که در زمان پیامبر اسلام در یمن دعوی پیامبری کرد – را می‌آورد. جالب آنکه این ایرانیان یمن بودند که شورش او را سرکوب کردند و این خبر خوش، مسلمانان را خشنود ساخت.

این روایت‌ها نشان می‌دهد پیوند ایران و یمن نه حاصل امروز، که ریشه‌دار در تاریخ کهن است؛ شاید همین سابقه هزاران‌ساله است که باعث شده این دو ملت در طول تاریخ، حتی تا امروز، گاه در صف متحدان یکدیگر قرار گیرند. کتاب دکتر ملایری در این بخش، هم پرجزئیات است و هم نگاه تازه‌ای به تاریخ روابط ایران و یمن ارائه می‌دهد.
#محمدی_ملایری
@resaki

استثناگرایی آمریکایی

در کتاب «بگذار آشغال بخورند» با زیرعنوان «چگونه سرمایه‌داری گرسنگی و چاقی می‌آفریند»، عوامل تاریخی منحصر به‌فرد که باعث اوج‌گیری اقتصادی ایالات متحده شده‌اند عبارت‌اند از:

۱. تقاضای فزاینده و نبودِ رقابت از جانب دیگر قدرت‌های سرمایه‌داری، در دوران پس از جنگ دوم.
۲. نظام پولی بین‌المللی دلار–طلا که دست‌کم تا سال‌های دهه‌ی ۱۹۶۰ تا حد زیادی نگرانی‌های ایالات متحده را بابت کسری‌های تراز پرداخت‌هایش از بین برد.
۳. وجود گاز طبیعی و نفت ارزان و فراوان که موجب ظهور انقلاب پتروشیمیایی، فناوری‌های جدید و همچنین مصرف انبوه کالاهای مصرفی بادوام شد.
۴. حضور انحصارهای چندقطبی در بخش‌های اصلی اقتصاد که نه تنها قدرت اقتصادی بلکه قدرت سیاسی و ایدئولوژیکی شرکت‌ها را هم افزایش می‌داد.
۵. به وجود آمدن آرامش نسبی در صنایع به دنبال رشد نرخ بهره‌وری و نرخ سود. این آرامش نسبی باعث تداوم در فرایند چانه‌زنی جمعی شد و مزدهای واقعی، مزایا و شرایط کاری را در بخش‌های اصلی انباشت صنعتی بهبود بخشید.
۶. وجود احساس همبستگی، همبستگی مستحکمی که به‌دنبال پیروزی در جنگ جهانی دوم به وجود آمد و در دوران جنگ سرد هم حفظ شد.
۷. وجود دولت رفاهی که سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زیرساخت‌های اساسی و اجتماعی کرد.
۸. رشد سریع جمعیت.
۹. زمین ارزان.
۱۰. غذای ارزان.
۱۱. گسترش انواع بدهی.
۱۲. نبود نگرانی‌های زیست‌محیطی.
۱۳. وجود صنعت خودروسازی که بدل به موتور رشد اقتصادی شد و شرایط را برای توسعه‌ی اتوموبیل‌محور فراهم کرد.
۱۴. فرایند گسترش حومه‌های شهری که با توسعه‌ی اتوموبیل‌محور مطابقت داشت، مصرف انبوه کالاهای مصرفی بادوام را رونق بخشید، اما در عمل سیستم اسکان تفکیک نژادی شدیدی را ایجاد کرد.
۱۵. وجود تلویزیون، که فرصت‌های جدید و گسترده‌ای را برای تجاری کردن زندگی و دستکاری ایدئولوژیک گشود، و تا حد زیادی به «افسون توده‌ها» بدل شد.

حالا برای آگاهی از استثناگرایی آمریکایی این مجموعه یادداشت را از آرش رئیسی‌نژاد بخوانید:
https://golvani.ir/tag/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ab%d9%86%d8%a7%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a2%d9%85%d8%b1%db%8c%da%a9%d8%a7%db%8c%db%8c/

تازه‌ترین تصویر مجید قهرودی از دماوند
@resaki

امروز برای کار بانکی به دو بانک رفتم.
بانک اول سیستم قطع داشت با هوای خنک
بانک دوم سیستم قطع داشت با هوای گرم
پیاز خریدم و برگشتم.

سخنگوی دولت: «ظرفیت‌های زیستی دشت تهران دیگر جوابگو نیست، باید بتوانیم به صورت قانونی جلوی برخی از موضوعات را بگیریم، حریم‌های تهران بیش از حد نباید گسترش پیداکند.»

ویرایش من:
«ظرفیت‌های زیستی دشت تهران دیگر جوابگو نبود، باید می‌توانستیم به صورت قانونی جلوی برخی از موضوعات را بگیریم، حریم‌های تهران بیش از حد نباید گسترش پیدا می‌‌کرد.»