محققان یک رابط
مغز–رایانه‌ای (Brain–Computer Interface) آزمایشی ساخته‌اند که می‌تواند جملاتِ در ذهن را رمزگشایی کرده و به گفتار تبدیل کند، اما با یک نکته مهم:
این سیستم فقط زمانی فعال می‌شود که کاربر ابتدا «کلمه رمز» موردنظر را در ذهن خود بگوید (به آن فکر کند).
این مثل یک «رمز عبور ذهنی» عمل می‌کند تا دستگاه فقط همان جملاتی را بخواند که کاربر واقعاً می‌خواهد، نه افکار خصوصی یا گفت‌وگوهای درونیِ ناخودآگاه.
هدف این فناوری، کمک به افرادی است که مشکل تکلم دارند، بدون این‌که حریم خصوصی‌شان به خطر بیفتد.
در مطالعه این رابط توانسته تا ۷۴٪ از جملات تصور شده در ذهن را با دفت تشخیص دهد.

گزارش از نیچر: لینک
دسترسی به مقاله این پروژه در مجله Cell: لینک

@Scientometric

تحریم‌ها اثرات مخربی بر سلامت عمومی دارند و تلفات ناشی از آن تقریبا با جنگ‌ها برابری می‌کند


یک مطالعه جدید که در مجله The Lancet Global Health منتشر شده، داده‌های ۱۵۲ کشور بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۲۰۲۱ را بررسی کرده و نشان داده که تحریم‌ها به‌طور مستقیم باعث افزایش مرگ‌ومیر می‌شوند. پژوهشگران برای اینکه رابطه علی را دقیقتر بسنحند، از روش‌های آماری پیشرفته مثل entropy balancing، Granger causality، instrumental variables و … استفاده کرده اند.

نتایج نشان‌دهنده‌ی وجود یک ارتباط علیتی معنادار بین تحریم‌ها و افزایش مرگ‌ومیر بوده است:

بیشترین اثر مرگبار از تحریم‌ها، مربوط به تحریم‌های یک‌جانبه، اقتصادی و تحریم‌های آمریکا بوده.

در مقابل، برای تحریم‌های سازمان ملل شواهد معناداری پیدا نسده است.

تحریم‌ها باعث افزایش مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال به میزان حدود ۸/۴log points و در افراد ۶۰ تا ۸۰ سال حدود ۲/۴ log points شده است. (تقریبا معادل ۸/۷ و ۲/۴ درصد افزایش مرگ‌)

فقط تحریم‌های یک‌ طرفه (unilateral)، سالانه با بیش از ۵۶۰ هزار مرگ (بین ۳۶۷ تا ۷۶۰ هزار مرگ) در جهان مرتبط بوده‌اند؛ عددی تقریبا برابر با تلفات ناشی از جنگ‌ها.

سهم اقتصاد جهانی که زیر فشار تحریم‌های یک‌جانبه قرار گرفته، از حدود ۵/۴ درصد در دهه ۱۹۶۰ به نزدیک ۲۵ درصد در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ رسیده.

در سال‌های اخیر، در بیشتر تحریم‌های سازمان ملل (نه همه آنها) تلاش شده تا به‌گونه ای باشند که آسیب کمتری به مردم عادی برسد، هرچند هنوز بحث بر سر میزان موفقیت آن‌ها ادامه دارد. اما معمولا تحریم‌های آمریکا معمولا هدفشان تغییر رژیم یا وادار کردن کشورها به تغییر رفتار سیاسی است. حتی در برخی موارد، سیاست‌گذاران اذعان کرده‌اند که بدتر شدن شرایط زندگی مردم در کشورهای هدف بخشی از مکانیسمی است که قرار است به رسیدن به هدف کمک کند. از طرفی، آمریکا و تا حدی اروپا ابزارهایی دارند که اثر اقتصادی و انسانی تحریم‌ها را شدیدتر می‌کند. از جمله نقش دلار و یورو در مبادلات بانکی جهانی و استفاده آن‌ها به‌عنوان ارز ذخیره بین‌المللی و همچنین اجرای فراسرزمینی تحریم‌ها به‌ویژه توسط آمریکا.

وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، یک‌بار تحریم‌ها را «چیزی عظیم‌تر از جنگ» نامید. حالا این مقاله نشان می‌دهد او بی‌راه نمی‌گفته و در دهه گذشته، تحریم‌های یک‌جانبه هر سال با حدود ۵۶۰ هزار مرگ در جهان مرتبط بوده‌اند.

سخت است سیاست دیگری را تصور کنیم که چنین اثرات مرگباری بر جان انسان‌ها داسته و با این حال همچنان به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد.

محققان در پایان تاکید داشته‌اند که باید در طراحی و اجرای تحریمها به عنوان ابزار سیاست خارجی تجدیدنظر جدی شود.

دسترسی به فایل پی دی اف مقاله: لینک

@Scientometric

بعد از Resmetirom، حالا FDA به داروی Wegovy هم برای درمان بیماران مبتلا به MASH با فیبروز متوسط تا شدید، مجوز مصرف داد. قبلا در مورد مطالعه‌ تاثیرگذاری Semaglutide (با همان نامهای Ozempic و Wegovy برای درمان دیابت و چاقی) برای درمان MASH در مجله‌‌ی NEJM نوشته بودم که از اینحا می‌توانید بخوانید:

https://www.tg-me.com/scientometric/7020


بیشتر از ۳۰ درصد جمعیت دنیا و تقریبا ۷۰ درصد افراد با چاقی یا دیابت نوع دوم، درگیر بیماری کبد چرب غیر الکی (همان NAFLD یا MASLD)‌‌می‌باشند. کبد چرب غیر الکلی می‌تواند به شکل استئوهپاتیت غیر الکلی (NASH یا همان MASH) تبدیل شود. مطالعات بسیاری ارتباط این بیماری را با بیماری های متابولیک دیگر، سرطان کبد و حتی سرطان‌های خارج کبدی نشان داده‌اند.


پست‌های قبلی ساینتومتریکس در مورد داروهای موثر در درمان MASH:

✅ داروهای مهارکننده‌ی‌ SGLT2 مثل Empagliflozin، برای درمان دیابت استفاده می‌شوند و برای نارسایی قلبی و کلیوی هم مفید ‌می‌باشند.
اخیرا یک مطالعه کارآزمایی بالینی در مجله‌ی‌ ‌BMJ، موثر بودن داروی dapagliflozin از این خانواده را در درمان MASH (نوع شدیدی از بیماری کبد چرب) نشان داده است: لینک


✅ داروی Resmetirom، داروی تایید شده توسط FDA برای درمان MASH می‌باشد. در مورد این دارو و در مورد MASH از اینجا بخوانید:

https://www.tg-me.com/scientometric/6837
https://www.tg-me.com/scientometric/6737



✅ مطالعه‌‌ی ‌کار آزمایی بالینی فاز دوم از Survodutide برای درمان MASH در NEJM:

https://www.tg-me.com/scientometric/6841

✅ مطالعه‌‌ی‌کار آزمایی بالینی فاز دوم از Tirzepatide برای درمان MASH در NEJM:

https://www.tg-me.com/scientometric/6843

✅ داروی efruxifermin، توانسته تا با مصرف تا هفته ۹۶، فیبروز در بیماران مبتلا به سیروز جبران شده ناشی از MASH را کاهش دهد. در مورد این مطالعه هم از اینجا بخوانید:

https://www.tg-me.com/scientometric/6977

قبلاً در کانال در مورد پیوند عضو از خوک به انسان برای کبد، کلیه، تیموس و قلب نوشته بودم. کارآزمایی بالینی این روش در مورد پیوند کلیه از غذا و داروی آمریکا هم مجوز شروع مطالعه گرفته است.
حالا برای اولین بار پیوند ریه‌ی خوک به شکل ویرایش‌ ژنتیکی شده، به یک انسان مرگ‌ مغزی در چین انجام شده که توانسته ۹ روز عملکرد داشته باشد.
مقاله پروژه : لینک
گزارش ساینس: لینک

@Scientometric

روز گذشته، مقاله‌ای کوتاه در مجله لنست درباره پیامدهای جنگ بر سلامت مردم ایران و منطقه منتشر شده است.

دکتر مازیار مرادی لاکه، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران، به همراه چند محقق ایرانی دیگر از دانشگاه‌های انگلستان (دکتر رضا مجدزاده)، آلمان (دکتر محمدرضا فرزانگان) و آمریکا (دکتر محسن نقوی)، در یک مقاله کارسپاندنس در مجله‌ی لنست با عنوان «Iran and beyond: perilous threats to population health» به بررسی تأثیرات جنگ بر ایران و منطقه مدیترانه شرقی (EMRO) از منظر بهداشت و سلامت پرداخته‌اند (فایل پی دی اف مقاله).

مقاله با اشاره‌ به شروع جنگ بین ایران و اسرائیل آغاز می‌شود (حمله نظامی اسرائیل به ایران و حمله تلافی‌جویانه ایران، حمله آمریکا به سایت‌های کلیدی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، تنها چند روز پس از اعلام یک بازه دو هفته‌ای برای دیپلماسی و سپس حمله تلافی‌جویانه بعدی ایران به یک پایگاه نظامی آمریکا در منطقه و در نهایت آتش‌بس ناپایدار با میانجی‌گری قطر و رئیس‌جمهور آمریکا) و این طور عنوان می شود که دلایل اصلی و علل سیاسی پشت این تحولات مرتبط با این مقاله نیست و هدف مقاله بررسی پیامدهای بحران فعلی از منظر سلامت است.

نویسندگان سپس شواهد مربوط به افزایش بار بیماری‌ها پس از مداخلات نظامی در سه کشور منطقه را بیان می‌کنند:

عراق، بعد از حمله آمریکا در ۲۰۰۳

سوریه، در جریان درگیری طولانی پس از ناآرامی‌های ۲۰۱۱

لیبی، پس از مداخله بین‌المللی و سقوط قذافی در ۲۰۱۱

همه این موارد نشان‌دهنده افزایش شدید بار بیماری‌ها و آسیب‌ها نسبت به قبل از مداخلات هستند که فقط محدود به اثرات مستقیم جنگ نیست و پیامدهای گسترده‌تر جنگ بر اقتصاد، زیرساخت‌های نظام سلامت، اشتغال و ارائه خدمات را نیز منعکس می‌کند. چنین بحران‌هایی اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت جمعیت دارند و حتی پس از اینکه کشورها روند رو به تثبیت را در پیش می‌گیرند، اغلب از مسیرهای بهبود سلامت که قبلاً پیش‌بینی می‌شده است، عقب می‌مانند.

در ادامه، وضعیت ایران از ابعاد اقتصادی و سلامت بررسی می‌شود: «برای بیش از چهار دهه، ایران شاهد یک انقلاب، یک جنگ هشت‌ساله و تحریم‌های گسترده چندجانبه و یک‌جانبه بوده است. این عوامل، همراه با ناکارآمدی‌های نهادی که در شاخص‌های بانک جهانی منعکس شده‌اند، تاثیر ویرانگری بر اقتصاد و توسعه کشور داشته‌اند.»

در مورد طرح‌های اصلاحی در نظام سلامت نیز صحبت می‌شود، مانند معرفی بیمه سلامت روستایی در ۲۰۰۴ و اجرای طرح تحول نظام سلامت در ۲۰۱۴. اگرچه مطابق بامطالعات بار بیماری‌ها، این دو طرح تغییر قابل‌توجهی بر شاخص‌های سلامت جمعیت ایران نداشته‌اند، تحریم‌ها با افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر مرتبط بوده‌اند.
محققین ایران را با جمعیتی بیش از جمعیت کل عراق، لیبی و سوریه و جامعه‌ای متنوع و غنی از نظر فرهنگی، حالا با وجود تهدید قریب‌الوقوع جنگ، با خطر بی‌سابقه‌ای برای سلامت مواجه می‌دانند. آنها وقوع درگیری‌ و چنگ داخلی در ایران را تهدیدی جدی برای سلامت نه تنها مردم ایران، بلکه کل منطقه می‌دانند.

ایران همچنین میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان (قانونی یا غیرقانونی) است که تحت تاثیذ حملات نظامی اخیر قرار گرفته‌اند. به‌عنوان یکی از اولین تحولات پس از جنگ دوازده روزه، تعداد قابل توجهی از مهاجران افغان در ایران اکنون یا تحت فشار یا به انتخاب خود در حال ترک کشور هستند. این روند ناشی از ترکیبی از ناامنی، تشدید اخراج‌های اجباری و بدتر شدن شرایط اقتصادی در ایران است. این تحولات وضعیت شکننده انسانی افغانستان، به‌ویژه برای زنان و کودکان را هم بدتر کرده است.

به عقیده دکتر مرادی و همکارانش در این مقاله، چه برای منطقه و چه برای جهان، عواقب و پیامدهای بالقوه برای امنیت، ثبات اقتصادی و همبستگی اجتماعی، عمیق و غیرقابل پیش‌بینی هستند. گرچه اقدامات دیپلماتیک اخیر ممکن است راهی برای کاهش تنش‌ها ارائه دهند، اما وضعیت کلی همچنان شکننده است و تضمین سلامت، عزت و رفاه جمعیت ایران نیازمند نه ‌تنها پایان خشونت، بلکه سرمایه‌گذاری پایدار در راه‌ حل‌های صلح‌آمیز و تقویت تاب‌آوری در برابر درگیری‌های آینده است.

@Scientometric

افرادی که اختلال روان‌پزشکی دارند، بیشتر احتمال دارد با کسی که همان اختلال را دارد ازدواج کنند تا با کسی که چنین اختلالی ندارد.
این الگو در فرهنگ‌ها و نسل‌های مختلف دیده شده و ادامه دارد.

مقاله مطالعه در مجله‌ی Nature Human Behaviour منتشر شده است و نزدیک به ۱۵ میلیون نفر از تایوان، دانمارک و سوئد بررسی شده‌اند تا مشخص شود چه نسبتی از افراد در بین زوجها یکی از ۹ اختلال روان‌پزشکی اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی، اضطراب، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، اوتیسم، اختلال وسواس جبری (OCD)، اختلال مصرف مواد و بی‌اشتهایی عصبی را داشته‌اند.

نتیجه‌ی مهم این مطالعه این است که این الگو در کشورهای مختلف، فرهنگ‌های مختلف و البته نسل‌های مختلف برقرار است. حتی تغییرات در مراقبت‌های روان‌پزشکی طی ۵۰ سال گذشته هم نتوانسته این روند را تغییر دهد.

چند فرضیه برای این موضوع مطرح شده است. افراد ممکن است به کسانی جذب شوند که شبیه خودشان هستند. شاید به دلیل تجربه‌های مشترک، یکدیگر را بهتر درک می‌کنند و بنابراین جذب هم می‌شوند. از طرفی زندگی در یک محیط مشترک می‌تواند همسران را شبیه هم کند (همگرایی). همین طور انگ اجتماعی مرتبط با داشتن اختلال روان‌پزشکی، انتخاب‌های فرد برای همسر را محدود می‌کند.

گزارش نیچر: لینک

دسترسی به مقاله: لینک

@Scientometric

دستاوردی بی‌سابقه در درمان دیابت

برای نخستین بار در تاریخ پزشکی، سلول‌های پانکراس اهداشده از یک فرد فوت‌شده با استفاده از فناوری CRISPR ویرایش شده و سپس به یک مرد مبتلا به دیابت نوع یک پیوند زده شده‌اند. این سلول‌ها توانسته‌اند ماه‌ها انسولین تولید کنند و به تغییر قند خون پاسخ دهند، بدون آن‌که سیستم ایمنی را تحریک کنند و نیازی به داروهای سرکوب‌کننده ایمنی باشد.

در حال حاضر، تنها راه برای اینکه فرد مبتلا به دیابت نوع یک از وابستگی به تزریق انسولین رها شود، پیوند سلول‌های جزایر پانکراس از اهداکننده فوت‌شده است. این روش می‌تواند تولید انسولین را برای سال‌ها بازگرداند، اما به ندرت انجام می‌شود. چرا که هم تعداد پانکراس‌های اهداشده محدود است و هم نیاز به مصرف مادام‌العمر داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دارد که می‌تواند باعث عفونت و سرطان و یبا سایر عوارض جدی شود.

برای غلبه بر مشکل کمبود پانکراس اهدا شده، برخی شرکت‌ها به فناوری سلول‌های بنیادی روی آورده‌اند. شرکت Vertex در این مسیر پیشتاز است. این شرکت جزایر پانکراس گرفته شده از سلول‌های بنیادی را در ۱۲ فرد مبتلا به دیابت نوع یک پیوند زده است. پس از یک سال، ده نفر از این افراد دیگر نیازی به تزریق انسولین نداشته‌اند. این شرکت برنامه دارد که سال آینده برای این درمان سلولی مجوزهای قانونی را دریافت کند.

از سویی دیگر در چین نیز محققین در حال تولید سلول‌های جزایر پانکراس از سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده هستند که از بافت چربی خود بیمار گرفته شده‌اند و گزارش‌های اولیه از موفقیت آن‌ها حکایت دارد.

با این حال در هر دو روش ذکر شده باید از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استقاده کرد. اما استراتژی جدید با روش CRISPR کمک می‌کند تا دیگر نیاز به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نباشد.

در مطالعه جدید با استفاده از ویرایش ژنی CRISPR، دو ژنی غیرفعال شده‌اند که معمولاً سلول‌ها را به سلول‌های T معرفی می‌کنند. سپس با کمک یک ویروس، دستورالعمل‌های ژنتیکی پروتئین CD47 را وارد این سلول‌ها کرده‌اند. این پروتئین مثل یک سیگنال مخافظتی «do not eat me: من را نخور» عمل می‌کند و از حمله سلول‌های NK cell به سلول‌های ویرایش‌شده جلوگیری می‌کند.

بیمار هیچ داروی سرکوب‌کننده ایمنی دریافت نکرده و پس از ۱۲ هفته هیچ پاسخ ایمنی علیه سلول‌های ویرایش‌شده نشان نداده است.

اندازه‌گیری C-peptide نیز نشان داده است که سلول‌ها، انسولین را به‌ صورت پایدار و پاسخگو به قند خون تولید کرده‌اند.

داده های اولیه مطالعه واقعا نویدبخش یک درمان کامل برای این بیماری خودایمن است اما تکرارپذیری این روش و اینکه واقعا بتواند سلول‌های ویرایش‌شده را از شناسایی توسط سیستم ایمنی محافظت کند هنوز مورد تردید است. از سوی دیگر این مطالعه تنها روی یک فرد انجام شده و دوز کمی از سلول‌ها را برای مدتی کوتاه دریافت کرده و این میزان برای بی‌نیاز شدن از تزریق انسولین کافی نبوده است. در نتیجه اثربخشی بالینی این روش نیز هنوز ثابت نشده است

هدف نهایی این است که سلول‌های بنیادی برای تبدیل شدن به سلول‌های جزایر پانکراس ترشح‌کننده انسولین رسد داده شوند و در عین حال با ویرایش‌های ژنی از دید سیستم ایمنی پنهان بمانند تا نیاز به استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نباشد.

گزارش نیچر: لینک
مقاله اصلی در NEJM: لینک


@Scientometric

مطالعه‌ای تازه در مجله‌ی Lancet منتشر شده که تغییرات مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و ... را در بازه‌ی زمانی ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ بررسی می‌کند.

در این مطالعه، ۱۸۵ کشور بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ بررسی شده‌اند و نتایج نشان می‌دهد که خطر مرگ ناشی از بیماری‌های مزمن مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و دیابت در تقریبا ۱۵۰ کشور (۱۵۲ کشور برای زنان و ۱۴۷ کشور برای مردان) کاهش یافته است، اما در ۳۳ کشور برای زنان و ۳۸ کشور برای مردان افزایش داشته است.

انتهای این پست اطلاعات مربوط به ایران را قرارداده‌ام.

در سال ۲۰۱۹، زنان ژاپن و کره جنوبی و مردان سنگاپور و سوئیس کمترین و زنان افغانستان و مردان اسواتینی بیشترین خطر مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را داشته‌اند. در بیش از نیمی از کشورها، سرعت کاهش مرگ‌ومیر در دهه ۲۰۱۰ نسبت به دهه قبل کندتر بوده است.

تمام ۲۵ کشور با درآمد بالا، کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را تجربه کرده اند (دانمارک بیشترین کاهش برای هر دو جنس و آمریکا کمترین کاهش)

بیماری‌های قلبی و عروقی بیشترین نقش را در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر بین ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ در بیشتر کشورها داشته‌اند و برخی سرطان‌ها (مثلا سرطان معده و روده برای هر دو جنس، سرطان دهانه رحم و پستان برای زنان، و سرطان ریه و پروستات برای مردان) نیز در بسیاری از کشورها باعث کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۰ شده‌اند.


مهم‌ترین دلایل این کاهش احتمالا شامل گنجاندن درمان‌ها و روش‌های پیشگیری بهتر در سیستم‌های بهداشتی، استفاده گسترده از استاتین‌ها و داروهای ضد فشار خون برای کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی و تولید و استفاده از واکسن‌های هپاتیت و HPV برای پیشگیری از سرطان کبد و دهانه رحم است. همچنین محدودیت‌های وضع‌شده توسط دولت‌ها برای مصرف سیگار و الکل نیز به کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های مرتبط با آن‌ها مانند سرطان ریه کمک کرده است.

مقاله اطلاعات بسیار زیادی در مورد کشورهای مختلف دارد و خودش مثل یک دیتابیس است که می تواند برای ارزیابی سیستم بهداشتی و درمانی کشورها از آنها استفاده کرد. حتی برای نشر مقالات مختلف از آن می‌توان استفاده کرد.

🔴 با در نظر گرفتن این نکته که کیفیت اطلاعات مورد استفاده برای ایران متوسط بوده من اینجا به برخی نکات برای ایران هم اشاره میکنم:

✅ هم زنان و هم مردان در دهه اول (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰) روند کاهشی و رو به بهبود را تجربه کرده اند.

✅ در دهه دوم روند برای زنان افزایشی شده و برای مردان سرعت کاهش نسبت به دهه قبل کمتر شده است. این یعنی روند کنترل مرگ ناشی از بیماری های مزمن در ایران رو به بدتر شدن رفته است.

✅ بیماری هایی که بیشترین نقش را در بدتر شدن این روند برای دهه دوم از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ داشته‌اند عبارت اند از دیابت (شامل CKD ناشی از دیابت)، سرطان کبد و سرطان پستان (برای خانمها)

✅ برای زنان، گروه‌های سنی که بیشترین نقش را در بدتر شدن روند برای دهه دوم داشته‌اند، ۷۵ تا ۸۰، ۶۰ تا ۶۵ و ۳۵ تا ۴۰ سال بوده‌اند و برای مردان، گروه‌های سنی ۵۵ تا ۶۰ و ۷۵ تا ۸۰ سال.

✅ وقتی دههٔ ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ را با دههٔ قبل از آن (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰) مقایسه می‌کنیم، مشخص می‌شود که بیماری ایسکمی قلبی، سکته مغزی، سرطان کبد و دیابت (شامل CKD ناشی از دیابت) بیشترین سهم را در بدتر شدن وضعیت در زنان داشته‌اند.
برای مردان نیز بیماری ایسکمی قلبی، سکته مغزی و سرطان کبد اصلی‌ترین عوامل بدتر شدن وضعیت نسبت به دههٔ قبل بوده‌اند.
بیشترین سهم در بدتر شدن وضعیت این دهه نسبت به دههٔ قبل، در زنان مربوط به گروه سنی ۷۵ تا ۸۰ سال و به طور کلی‌تر در گروه‌های بالای ۶۰ سال بوده است. در مردان نیز الگو تقریبا مشابه است، هرچند شدت بدتر شدن در گروه سنی ۷۵ تا ۸۰ سال در زنان بیشتر از مردان بوده است.

اطلاعات جزئی تر برای ایران را من اینجا در این پست در کانال پشتیبان ساینتومتریکس نوشته ام.

فایل اصلی مقاله از اینجا و فایل اطلاعات تکمیلی آن هم از اینجا در دسترس است.

🔴 همین‌طور، دو نمودار (ورق بزنید)مربوط به این پست (ساخته شده با هوش مصنوعی) اولا نشان می‌دهد کدام بیماری‌ها در دهه ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ بیشترین نقش را در کاهش یا افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های مزمن در ایران برای مردان و زنان داشته‌اند و دوما نشان می‌دهد کدام بیماری ها بیشترین نقش را در کاهش یا افزایش مرگ در دهه ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ نسبت به دهه قبل از آن (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰) داشته اند.

@Scientoemtric

بعد از مرگ مهسا امینی، شاید اولین واکنش یک نهاد علمی به این موضوع و همین طور گشت ارشاد و حجاب مربوط به نامه انجمن علمی روان پزشکان ایران به دولت بود. در نامه آمده بود که ….تجربه‌ی ۴۴ سال اجبار حجاب به ویژه از طریق سازوکار اجرایی موسوم به گشت ارشاد، شکست این سیاست در توسعه‌ی حجاب در کنار عوارضی چون هتک حرمت زنان و تضعیف سلامت روانی-اجتماعی جامعه و افزایش روزافزون شکاف میان مردم و حاکمیت را آشکارا نشان داده است.


بعد از آن، تاکنون من خلاصه هایی از ۲۷ مقاله یا گزارش در معتبرترین مجلات علمی دنیا و یا مجلات علوم پزشکی داخلی کشور در مورد اعتراضات در ایران، موضوعات مرتبط به آن و یا با اشاره به #مهسا_امینی را در ساینتومتریکس قرار دادم که از لینکهای زیر می‌توانید ببینید:

✅ ۸ مورد از لنست
https://www.tg-me.com/scientometric/5978
https://www.tg-me.com/scientometric/5983
https://www.tg-me.com/scientometric/5994
https://www.tg-me.com/scientometric/6017
https://www.tg-me.com/scientometric/6020
https://www.tg-me.com/scientometric/6322
https://www.tg-me.com/scientometric/6470
https://www.tg-me.com/scientometric/6547


✅ یک مورد از NEJM
https://www.tg-me.com/scientometric/6602

✅ ۵ مورد از ساینس
https://www.tg-me.com/scientometric/5979
https://www.tg-me.com/scientometric/5980
https://www.tg-me.com/scientometric/6007
https://www.tg-me.com/scientometric/6130
https://www.tg-me.com/scientometric/6465

✅ ۴ مورد از نیچر
https://www.tg-me.com/scientometric/5982
https://www.tg-me.com/scientometric/5990
https://www.tg-me.com/scientometric/6221
گزارش مجله نیچر در مورد انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رییس جمهور :

https://www.tg-me.com/scientometric/6876


✅ ۱ مورد در اتوفاژی
https://www.tg-me.com/scientometric/6008

✅ ۳ مورد در BMJ
https://www.tg-me.com/scientometric/6023
https://www.tg-me.com/scientometric/6033
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37714529/

✅ ۲ مورد در Nature Human Behaviour
https://www.tg-me.com/scientometric/6131
https://www.tg-me.com/scientometric/6132

✅ ۱ مورد در نیچر مدیسین
https://www.tg-me.com/scientometric/6202


✅ ۱ مورد در Biochemistry and Cell Biology

https://www.tg-me.com/scientometric/6312


✅ یک مورد پیش مقاله با عنوان The Effect of the “Woman Life Freedom” Protests on Life Satisfaction in Iran: Evidence from Survey Data :

https://www.tg-me.com/scientometric/6475

✅ یک مورد در مجله Medicine, Conflict and Survival

https://www.tg-me.com/scientometric/6564


✅ مقالاتی زیادی هم هستند که متاسفانه فرصت بررسی آنها را پیدا نکردم از جمله:

Systematic Oppression of Tertiary Education in Iran Under the Islamic Republic (لینک)

Population, abortion, contraception, and the relation between biopolitics, bioethics, and biolaw in Iran (لینک)

Riots or revolution? A framing analysis of the Mahsa Amini protests in U.S. and Iranian media (لینک)

Juridical Study of the Death of Mahsa Amini Based on Islamic Law and International Human Rights (لینک)

Representational meanings in the poster of Mahsa Amini’s death: A multimodal discourse analysis (لینک)

Woman, Life, Freedom, One Year Later: Will the Iran Protests Succeed? (لینک)

Woman, Life, Freedom in Iran (لینک)

Politics of the body in the 'woman, life, freedom' movement in Iran (لینک)

Woman, life, freedom movement: dynamics of a movement in progress (لینک)

Conceptualizing feminist solidarity through resistance in the “Woman, Life, Freedom” movement (لینک)




✅ از محققین و اعضای هیئت علمی داخل کشور من فقط یک مورد در مجله اخلاق و تاریخ پزشکی دیدم که در لینک زیر بررسی کردم. نویسنده مقاله که سردبیر مجله بودند، به علت نشر مقاله از سمت سردبیری برکنار شدند:

https://www.tg-me.com/scientometric/6561

سعی کردم اینجا قسمتها یا حداقل عناوینی را از برخی از گزارش های پست قبل (لینک) قرار دهم تا مرور مختصری باشد بر آنچه در زمان اعتراضات در مجلات معتبری مثل لنست، نیچر، ساینس و NEJM منتشر می‌شد.


سردبیر مجله لنست بعد از آن سراغ مرگ #مهسا_امینی می رود و می‌گوید مرگ این دختر ۲۲ ساله، در حالی که در بازداشت «پلیس اخلاق» ایران به اتهام نقض مقررات سختگیرانه حجاب جمهوری اسلامی ایران بود، یکی دیگر از موارد خشمگین کننده‌ای است که شبکه های اجتماعی را بسیج کرده است. گسترش سریع اعتراضات عمومی - که با ویدئوهایی از زنان در حال برداشتن و سوزاندن روسری، کوتاه کردن موهای خود و سرپیچی از پلیس ایران تقویت شد - مقامات دولتی را به سمت قطع اینترنت سوق داد.
زن، زندگی، آزادی، شعار اصلی این نافرمانی رو به گسترش شده است.

https://www.tg-me.com/scientometric/5978



لنست در مقاله‌ای (World Report) با عنوان "پزشکان ایرانی در خط مقدم اعتراضات" به ماجرای اعتراضات پزشکان در جلوی نظام پزشکی تهران، استعفای رئیس و قائم مقام رئیس نظام پزشکی تهران، مشکلات کادر پزشکی و خواسته های آنها در اعتراضات اخیر پرداخته است.

https://www.tg-me.com/scientometric/5994

جای کودکان معترض ایران در کانون اصلاح و تربیت نیست.

https://www.tg-me.com/scientometric/6017


لنست در مقاله جدیدی به موضوع سوءِ استفاده سیاسی از خدمات روانپزشکی در ایران در جریان اعتراضات اخیر پرداخته است.

https://www.tg-me.com/scientometric/6020

«علم‌ در ایران، قربانی آشفتگی سیاسی»، عنوان مقاله کارسپاندنس در مجله لنست می‌باشد که دیروز منتشر شده است.

https://www.tg-me.com/scientometric/6322


مقاله لنست “ایران باید استفاده از گلوله ساچمه ای برای هدف قرار دادن و کور کردن معترضان را متوقف کند.”

https://www.tg-me.com/scientometric/6547


زن، زندگی، آزادی : عنوان مقاله منتشر شده در NEJM

https://www.tg-me.com/scientometric/6602


گزارش ساینس:
سرکوب وحشیانه روز یکشنبه علیه دانشجویان معترض در یکی از معتبرترین دانشگاه های ایران، دانشگاهیان و دانشجویان ایرانی را در سراسر جهان شوکه کرده است.

https://www.tg-me.com/scientometric/5979

مجله ساینس به قلم پوریا ناظمی، گزارشی در مورد ناامیدی بسیاری از دانشمندان ایرانی از انتصاب یک روحانی محافظه کار تندرو (عبدالحسین خسروپناه)، توسط رئیس جمهوری و با تایید رهبری ایران، به عنوان دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر کرده است.

https://www.tg-me.com/scientometric/6130

در یک مقاله کارسپاندنس در مجله نیچر به چندین حمله خشونت آمیز علیه دانشگاههای ایران در چند هفته اخیر اشاره شده است. نویسندگان این مقاله از جمع بیش از ۵۰۰ محقق و استادی هستند که در یک نامه سرگشاده، این حملات بی‌رحمانه را محکوم کرده‌اند و خواستار آزادی فوری همه فعالان از جمله دانشجویان شده‌اند. آنها از جامعه علمی جهانی خواسته‌اند تا صدای این افراد باشند

https://www.tg-me.com/scientometric/5991

مجله BMJ گرارشی در مورد اعتراضات در ایران با تمرکز بر نقش پزشکان منتشر کرده است

https://www.tg-me.com/scientometric/6023

داروهای Semaglutide (مثل Ozempic و Wegovy) و Tirzepatide(با نامهای Mounjaro ‌و Zepbound) برای اهداف مختلف درمانی مثل دیابت و چاقی در افراد با شرایط خاص تایید شده و مجوز مصرف دارند که به شکل تزریق زیرجلدی استفاده می‌شوند.

حالا دو کارآزمایی بالینی جداگانه، منتشر شده در مجله‌ی NEJM، تاثیرگذاری موفق داروهایی از این خانواده ها را به شکل قرص هم نشان داده‌اند.

داروی Orforglipron (از شرکت Eli Lilly)، مشابه داروی Semaglutide یک آگونیست گیرنده GLP-1 می‌باشد. مطالعه در افراد با چاقی و بدون دیابت انجام شده است. در‌گروهی که دوز ۳۶ میلی‌گرمی از قرص Orforglipron را استفاده می‌کرده‌اند، در هفته ۷۲، بیش از نیمی از افراد حداقل ۱۰ درصد، ۳۶٪ افراد حداقل ۱۵٪ و ۱۸ درصد افراد حداقل ۲۰٪ ، کاهش وزن داشته‌اند. این برای دارونما در بهترین حالت نزدیک به ۱۳ درصد بوده است. همین طور مقدار فشارخون سیستولیک، دور کمر و چربی خون هم در گروه دارو به شکل معناداری کاهش داشته است. (لینک)

مطالعه دیگری نیز برای قرص Semaglutide (از Novo Nordisk) انجام شده است. مطالعه در افراد با شاخص توده بدنی حداقل ۳۰ (و یا حداقل ۲۷ به همراه حداقل یک عارضه مرتبط با چاقی)انجام شده است. میانگین کاهش وزن تا هفته ۶۴ برای گروه دارو و دارونما به ترتیب ۱۳/۶ و ۲/۲ بوده است. فراوانی کاهش وزنهای حداقل ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد همگی در گروه قرص Semaglutide بیشتر بوده است. (لینک)

@Scientometric

آیا راهی وجود دارد که بفهمیم مثلا تا بیست سال آینده به چه بیماری‌هایی مبتلا خواهیم شد؟ پاسخ مثبت است. یک مدل جدید هوش مصنوعی می‌تواند این کار را با دقت بالایی برای ما انجام دهد.

این مقاله جدید مجله‌ی Nature، شاید یکی از مهم‌ترین مقالات پزشکی باشد که تا به حال منتشر شده است. در این مقاله، یک مدل جدید هوش مصنوعی معرفی شده که قادر است خطر ابتلای فرد به بیش از ۱۰۰۰ بیماری مختلف، از جمله انواع سرطان‌ها و بیماری‌های خودایمن، و حتی مرگ فرد را (تا بیست سال آینده) پیش‌بینی کند.

مدل های هوش مصنوعی زبانی مثل ChatGPT ، باتوجه به قرارگبری کلمات مختلف در کنارهم می‌توانند کلمه بعدی را پیش بینی کنند. این مدل هوش مصنوعی جدید با نام Delphi-2M هم در واقع فاکتورهای مختلفی مثل سن، جسنیت، مصرف سیگار‌ و الکل، شاخص توده بدنی، بیماری ها و سبک زندگی و … را در کنارهم قرار می‌دهد و به این ترتیب می‌تواند بیماری بعدی (۱۲۵۸ بیماری) را پیش بینی کند.

دقت مدل (AUC) برای پیش‌بینی بیماری‌ها به طور کلی ۷۶٪ و برای دوره ۱۰ ساله ۷۰٪ گزارش شده است. برای پیامد مرگ، دقت مدل ۹۷٪ ذکر شده است.

مدل با داده‌های ۴۰۰ هزار نفر در UK Biobank آموزش دیده و سپس روی جمعیت ۱/۹ میلیون نفری دانمارک نیز اعتبارسنجی شده است.

اینکه یک مدل هوش مصنوعی بتواند احتمال ابتلا به یک بیماری خاص را پیش‌بینی کند، پیش‌تر هم ارائه شده بود. اما نکته مهم درباره Delphi-2M این است که فقط یک بیماری را پیش‌بینی نمی‌کند، بلکه می‌تواند چندین بیماری مختلف را (در صورت وجود ریسک) و همچنین زمان بروز هرکدام را برای هر فرد تخمین بزند.

عملکرد Delphi-2M برای بیشتر بیماری‌ها به اندازه بهترین مدل‌های تک‌بیماری فعلی مانند بیماری‌های قلبی و حتی در برخی موارد کمی بهتر بوده است. تنها استثنا دیابت نوع ۲ بوده که با مارکر HbA1c بهتر پیش‌بینی می‌شود.

حالا فرص کنید به این مدل ، داده های دقیق‌تر دیگر مثل بیومارکرها و داده های ژنتیکی و … هم اضافه شود که در نتیجه دقت مدل بسیار بالاتر می‌رود. احتمالا زمان زیادی لازم است تا چنین مدلهایی در دسترس قرار بگیرند اما وقتی به عنوان روش معمول و استاندارد قرار گرفتند، کمک بزرگی به پیشگیری اولیه از بیمارها به شکل واقعی خواهند کرد.

گزارش نیچر: لینک

مقاله اصلی در نیچر: لینک

@Scientometric

درباره درمان امیدوار کننده و تازه ای که برای مهار بیماری هانتیگتون معرفی شده است

https://pourianazemi.com/nazemi/8533/

تحریم‌ها اثرات مخربی بر سلامت عمومی دارند و تلفات ناشی از آن تقریبا با جنگ‌ها برابری می‌کند


یک مطالعه جدید که در مجله The Lancet Global Health منتشر شده، داده‌های ۱۵۲ کشور بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۲۰۲۱ را بررسی کرده و نشان داده که تحریم‌ها به‌طور مستقیم باعث افزایش مرگ‌ومیر می‌شوند. پژوهشگران برای اینکه رابطه علی را دقیقتر بسنحند، از روش‌های آماری پیشرفته مثل entropy balancing، Granger causality، instrumental variables و … استفاده کرده اند.

نتایج نشان‌دهنده‌ی وجود یک ارتباط علیتی معنادار بین تحریم‌ها و افزایش مرگ‌ومیر بوده است:

بیشترین اثر مرگبار از تحریم‌ها، مربوط به تحریم‌های یک‌جانبه، اقتصادی و تحریم‌های آمریکا بوده.

در مقابل، برای تحریم‌های سازمان ملل شواهد معناداری پیدا نسده است.

تحریم‌ها باعث افزایش مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال به میزان حدود ۸/۴log points و در افراد ۶۰ تا ۸۰ سال حدود ۲/۴ log points شده است. (تقریبا معادل ۸/۷ و ۲/۴ درصد افزایش مرگ‌)

فقط تحریم‌های یک‌ طرفه (unilateral)، سالانه با بیش از ۵۶۰ هزار مرگ (بین ۳۶۷ تا ۷۶۰ هزار مرگ) در جهان مرتبط بوده‌اند؛ عددی تقریبا برابر با تلفات ناشی از جنگ‌ها.

سهم اقتصاد جهانی که زیر فشار تحریم‌های یک‌جانبه قرار گرفته، از حدود ۵/۴ درصد در دهه ۱۹۶۰ به نزدیک ۲۵ درصد در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ رسیده.

در سال‌های اخیر، در بیشتر تحریم‌های سازمان ملل (نه همه آنها) تلاش شده تا به‌گونه ای باشند که آسیب کمتری به مردم عادی برسد، هرچند هنوز بحث بر سر میزان موفقیت آن‌ها ادامه دارد. اما معمولا تحریم‌های آمریکا معمولا هدفشان تغییر رژیم یا وادار کردن کشورها به تغییر رفتار سیاسی است. حتی در برخی موارد، سیاست‌گذاران اذعان کرده‌اند که بدتر شدن شرایط زندگی مردم در کشورهای هدف بخشی از مکانیسمی است که قرار است به رسیدن به هدف کمک کند. از طرفی، آمریکا و تا حدی اروپا ابزارهایی دارند که اثر اقتصادی و انسانی تحریم‌ها را شدیدتر می‌کند. از جمله نقش دلار و یورو در مبادلات بانکی جهانی و استفاده آن‌ها به‌عنوان ارز ذخیره بین‌المللی و همچنین اجرای فراسرزمینی تحریم‌ها به‌ویژه توسط آمریکا.

وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، یک‌بار تحریم‌ها را «چیزی عظیم‌تر از جنگ» نامید. حالا این مقاله نشان می‌دهد او بی‌راه نمی‌گفته و در دهه گذشته، تحریم‌های یک‌جانبه هر سال با حدود ۵۶۰ هزار مرگ در جهان مرتبط بوده‌اند.

سخت است سیاست دیگری را تصور کنیم که چنین اثرات مرگباری بر جان انسان‌ها داسته و با این حال همچنان به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد.

محققان در پایان تاکید داشته‌اند که باید در طراحی و اجرای تحریمها به عنوان ابزار سیاست خارجی تجدیدنظر جدی شود.

دسترسی به فایل پی دی اف مقاله: لینک

@Scientometric

نامه انجمن جهانی پزشکی به مقامات ایران

انجمن جهانی پزشکی (WMA) با ارسال نامه‌ای فوری به تاریخ 2 اکتبر 2025 به مقامات ایرانی، خواستار آزادی بی‌قید و شرط دکتر احمدرضا جلالی شده است. دکتر جلالی، پزشک متخصص طب اورژانس و استاد دانشگاه، از سال ۲۰۱۶ به‌طور خودسرانه در ایران زندانی شده است.

«ما دکتر احمدرضا جلالی را زندانی عقیدتی می‌دانیم. او تنها به‌دلیل انجام وظایف حرفه‌ای و علمی خود به‌طور ناعادلانه زندانی شده و تحت رفتارهای غیرانسانی قرار گرفته است. ما از مقامات ایرانی می‌خواهیم فوراً و بدون هیچ شرطی او را آزاد کنند.»
دکتر آشوک فیلیپ، رئیس انجمن جهانی پزشکی

انجمن جهانی پزشکی همچنین خواستار آن شده که تا زمان آزادی دکتر جلالی، به او اجازه ملاقات با خانواده و وکلایش داده شود، مراقبت‌های پزشکی مناسب دریافت کند و از شکنجه یا هرگونه بدرفتاری دیگر در امان باشد. این انجمن بار دیگر از ایران خواسته است که اجرای حکم اعدام را متوقف کند و این را گامی اولیه برای لغو کامل آن دانسته است.

این نخستین بار نیست که انجمن جهانی پزشکی از دکتر جلالی حمایت می‌کند. این انجمن در سال‌های گذشته بارها از مقامات ایرانی خواسته است که به استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر، اخلاق پزشکی و عدالت پایبند باشند. پزشکان و متخصصان پزشکی در سراسر جهان باید بتوانند بدون ترس از آزار و پیگرد، وظایف خود را انجام دهند.

نقل از خبرنامه انجمن جهانی پزشکی

لنست، از معتبرترین مجلات علوم پزشکی، از سال ۲۰۲۳ تا کنون حدود ۸۰ مقاله یا گزارش در مورد جنگ غزه منتشر کرده است.
تقریبا هر هفته مقالاتی در این مجله در این مورد منتشر می شود.

دسترسی به جستجوی مربوطه در این مورد در پابمد: لینک

@Scientometric

از توئیتر دکتر احمدی (لینک):

ماه اکتبر ماه اطلاع رسانی در مورد ⁧ #سرطان⁩ پستانه و یکسری نکات رو من به مطلب دوستمون اضافه می کنم

‏سوالات پرتکرار و مهم:
‏از کی ماموگرافی کنیم ؟ هر چند سال ؟
‏
واقعیت اینه برای جواب دادن به این سوال اول باید ریسک سرطان رو تو اون آدم اندازه گیری کنید. یه نفر که مثلا خواهرش مبتلا به ⁧ #سرطان_پستان⁩ شده با کسی که هیچ سابقه ای نداره، متفاوته
‏من برای مطالبم به «انجمن جراحان پستان آمریکا» و «انجمن سرطان آمریکا» استناد می کنم.
‏
در افرادی که هیچ سابقه و مشکلی ندارند و به قولی افراد کم ریسکی هستند توصیه برای ⁧ #ماموگرافی⁩ از ۴۰ سالگی و تکرارش هر ساله.
‏
اگر در ماموگرافی ضایعه مشکوکی داشته باشیم باید همون موقع تکلیفش مشخص بشه. یا بررسی تکمیلی مثل بزرگنمایی و سونوگرافی و … اضافه میشه یا نمونه برداری باید انجام بشه. اگر ضایعه مشکوک نباشه ولی به هر علتی رادیولوژیست روی نقطه‌ای حساس باشه ماموگرافی ۶ ماه بعد ممکنه تکرار بشه و معمولا ماموگرافی زیر ۶ماه درخواست نمیشه.

در بحث غربالگری، سونوگرافی جایگاهی نداره. اگر یک خانم بسیار های ریسک رو تو سن خیلی کم بخوان بررسی کنن از MRI استفاده می کنن.

ماموگرافی تو سن پایین، خطری نداره. چرا انجام نمیدن؟ چون تراکم بافت زیاده و دقت کمی داره.

@Scientometric

۵ اکتبر ۱۸۲۳ اولین شماره مجله Lancet به چاپ رسید
بیش از ۲۰۰ سال از ان زمان گذشته است و این مجله در پیشبرد دانش پزشکی نقش عمده ای ایفاء کرده است.
به همین مناسبت در سال ۲۰۲۳ مجله لانست ۵ حیطه اصلی که باید مورد توجه نظام‌های سلامت قرار گیرند مشخص کرده است

۱-تغییرات اقلیمی و سلامت

۲-سلامت کودکان و نوجوانان

۳-پژوهش و نقش آن در سلامت: علم بزرگترین و مهمترین اختراع بشر است که میتواند به سوالات بشر پاسخ دهد. مبارزه با شبه علم و ضد علم وظیفه ماست.

۴-دسترسی همگانی به خدمات بهداشتی

۵-بهداشت روان

http://www.youtube.com/watch?v=khkOfsFgEeA

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://www.tg-me.com/pubethicsmums/2804