تاریخ شروع و اتمام تألیف کتاب صراط المستقیم میرداماد و نیز تاریخ تدریس آن

علینقی کمره ای این سه بیت پایانی را در قطعه ای برای تاریخ کتاب صراط المستقیم استادش میرداماد سروده است:

چون صراط المستقیمی طیب است از هر خطا
چون صراط المستقیمی هادی هر طالب است

شد صراط المستقیم هادیش سال شروع
سال اتمامش صراط المستقیم طیب است

سال اشراقات درس آن مشرق الانوار را
هست اشراقات اگر طبعت بفکرش راغب است
سال شروع تألیف: «صراط المستقیم هادی» = 1001
سال اتمام : «صراط المستقیم طیب» = 1002
سال تدریس : «اشراقات» = 1003
@sepahsalaar

آغاز کتاب تلخیص الخلاف و خلاصة الاختلاف صیمری
این کتاب که سال 1408 به چاپ رسیده بر اساس دو نسخه ای موجودی بوده که از آغاز حدودا 10 سطر افتادگی داشته است .
در این نسخه (شماره 12356) این افتادگی را ندارد .
@sepahsalaar

یادداشتی از محمد حسین آل کاشف الغطاء (م1373ق)
ایشان در بازدیدی که در 13 ذی القعده 1369 از کتابخانه سپهسالار داشته اند این چند کلمه را به رسم یادگاری در دفتر یادداشت کتابخانه تحریر نمودند .

خط الشيخ محمد حسين كاشف الغطاء بدفتر سجل زوار مكتبة سبهسالار بطهران

@sepahsalaar

ای پادشه خوبان داد از غم تنهایی
دیوان حافظ دانشگاه پرینستون
کتابت :جمادی الثانی ۹۲۶ هجری قمری
@sepahsalaar

معرفی سه کتیبه از فرامین شاه عباس در شهر دربند روسیه:

شهر دربند، قدیمی‌ترین شهر روسیه است که توسط قبادِ یکم و فرزندش خسرو انوشیروان بعنوان بام امپراتوری ساسانی پایه‌گذاری گردید. این شهر دارای تعداد زیادی کتیبۀ فارسی است، از جمله چند کتیبه از فرامین شاه عباس صفوی:

فرمان مرمت مسجدجمعه:
بفرمان شه جم شاه عباس، که او را صد سکندر هست چاکر/
غلام درگهش حیدر قلی ساخت، چنین سدی بگردید از فلک سر/
پی تاریخ اتمامش که کردند، باقبال شهنشاهی میسر/
چو پیشانیش در آن سد خرد گفت، بنای ثانی سد سکندر (۱۰۲۲ق)

فرمان ساخت مسجد شاه عباس:
هذا بناء ابوالمظفر شاه عباس بهادرخان حسینی/
و بسعی قرخان بیگ سوازلو ولد پولادبیگ/
خوش گوشۀ با صفاست آنجا، گویا نظر خداست آنجا/
نوشتن این تاریخ بارس ئیل سنۀ ۱۰۳۶ق

فرمان لایروبی چشمه:
در زمان عدالت آنشه، شاه عباس چاکر حیدر/
قلت آب قلعۀ دربند، چون شنید آنشه خجسته سیر/
حکم بر خان شیروان فرمود، آن عدالت بنا نیکو محضر/
آنکه نامش نجفقلی‌خان است، که زعدلش نمانده آفت و شر/
حاجی یعقوب را مقرر کرد، تا برآرد، زسنگ خاره، گهر/ .....

#مرتضی_رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی

کتیبه، کانالی برای معرفی ایران فرهنگی

«کورِ حقیقی »

آورده اند که صالحی مستحقّی به درِ خانهٔ خواجهٔ بخیلی رفت و گفت: شنیده ام که تو در راهِ خدا نذری کرده ای که به درویشان رسانی ومن به غایت پریشانم . خواجه از بخلی که داشت گفت: من نذر کرده ام که به مردمِ کور بدهم وتو کور نیستی . آن صالح گفت: که تو غلط کرده ای ¹ که کور حقیقی منم که رو از درگاهِ رزّاقِ حقیقی برتافته به تو آورده ام. این بگفت و روان شد. خواجه هرچند عجز نمود که چیزی ازو بگیرد نگرفت و برفت .

«بیت»

برای یک کفِ نان دربه در چه می گردی
تو راهِ درگهِ حق را مگر نمی دانی

_
1_در این متن به معنی اشتباه کردن آمده با اصطلاح امروزی که معنی فحش می دهد اشتباه نشود.


🌾🍃🍃@madihehvamarsiah

غزلی از ملا محراب قزوینی
آن را که به دل مهر تو جا داشته باشد
آئینه خورشید نما داشته باشد

چون آب ز جوی رگ هر غنچه گذشتیم
شاید که یکی بوی تو را داشته باشد

زنهار مجویید علاج غم عاشق
حیف است که این درد دوا داشته باشد

در زلف تو بیتابی دل کرد کبابم
این خون شده یا رب چه بلا داشته باشد

گیرم که ببالد دلم از فیض شکفتن
یک گل چه قدر نشو نما داشته باشد!؟

چون خضر دگر تا ابد از پای نیفتیم
گر خنجر نازت سر ما داشته باشد

بلبل ز فغان نیست حریف دل زارم
پیداست که مرغی چه نوا داشته باشد

آن را که به سر افسری از دولت فقر است
سر سایه از بال هما داشته باشد

محراب گذشت از سر خون ریختنت یار
یارب که بدل از تو چها داشته باشد

ظاهرا این شاعر در اواخر قرن 11 و احتمالا اوائل قرن 12 می زیسته است ، در بین نسخه های خطی چندین نسخه به خط محمد محسن بن ملا محراب قزوینی گزارش شده است که آخرین تاریخ آن 1124قمری بوده است و احتمالا وی فرزند همین ملا محراب قزوینی بوده است .
اتفاقا این غزل نیز در اوائل قرن 12 تحریر شده است .
@sepahsalaar

نسخه 250 که دیوان قطران تبریزی است به خط محمد علی بن محمد باقر تنکابنی (معروف به ملا محمد علی ملا باشی (م1287) ) در 1250 قمری تحریر شده است . این نسخه را به سفارش شاهزاده محمد محسن میرزا که گویا شاگردش بوده کتابت کرده است محمد محسن میرزا (م1292) فرزند عبد الله میرزا بوده و این نسخه در تملک وی بوده و ظاهرا پرتره استادش محمد علی ملا باشی را پس از ترقیمه نسخه نقاشی کرده است .
@sepahsalaar

مطلع شدیم : عالم ، محقق ، مصحح ، رجالی ، استاد ارجمند سید محمد رضا حسینی جلالی دعوت حق را لبیک گفته اند .
خداوند متعال روح این عالم بزرگ را قرین رحمت خود گرداند .
این عالم بزرگ در زمینه تصحیح و تحقیق و احیاء تراث اسلامی خدمات ارزنده ای ارائه نمودند و آثاری نیز در فهرست نسخه های خطی تألیف نموده اند .

*بخش خطی کتابخانه سپهسالار برای بازماندگان و ارادتمندان ایشان که برخی از اعضای همین کانال هستند عرض تسلیت دارد .
@sepahsalaar

خدایا به حق حسین و علی
نظر کن تو بر سید موسوی
@sepahsalaar

بر خوان دهر دست ارادت مکن دراز
کالوده کرده اند به زهر این نواله * را
————————————————————-
*لقمه
@sepahsalaar

نهج البلاغة
کتابت: ربیع الاول 567 قمری
کاتب: علی بن محمد بن ابی سعید بن منصور
محل نگهداری : کتابخانه رئیس الکتاب ترکیه
شماره نسخه: 942
تعداد اوراق: 171 برگ
@sepahsalaar

جستار:
انجامه‌های ویژه.
کاتبی به‌نام : "بنده‌ای از بندگان خدا".

در گفت‌و‌گوهایی که در پیش داریم، گاهی "انجامه‌"‌های ویژه را می‌شناسانیم.
نخستین نمونه از آن‌ها، این انجامۀ دست‌نویس کلیات سنایی در کتابخانۀ ولی‌الدین ترکیه است.
کاتبان، در معرفی خود در انجامه، گاهی به افراط می‌رفته‌اند و تا نام چندین نسل از اجداد خویش را، جهت "بارنامه"، یاد می‌کرده‌اند. باید به‌یاد داشت که هر انجامه برای کاتب حرفه‌ای حکم تبلیغی بوده برای گرفتن کارهای تازه.‌
کار این کاتب از لونی دیگر است؛ او خود را «عبد من عبادالله، بنده‌‌ای از بندگان خدا» معرفی کرده‌است؛ همین.
روان این کاتب شاد باد و آفرین به او که گویی در خلال استنساخ کلیات حکیم سنایی، بویی از حکمت و معنویت کلام این گویندۀ بزرگ پارسی به او رسیده و قلمش تنها بر کاغذ نگریسته بوده، بلکه کلمات را هم‌زمان به بخور تبدیل می‌کرده و جان کاتب را از معنویت آن کلمات می‌انباشته، آن‌‌چنان‌که او در پایان کار خویشتن را به‌کلّی فراموش کرده بوده‌است.

#انجامه
#انجامه‌های_ویژه
#سنایی
#کاتبان_گمنام
#بندۀ_خدا

@Anjaame

اعمال الاشهر الثلاثة ، اعمال شهور ثلاثه
در اعمال سه ماه رجب و شعبان و رمضان می باشد.
تألیف: دوست محمد بن عبدالرحيم حسيني (ق10یا11)
شماره نسخه: 2163
@sepahsalaar

بهارستان ارم
شیروانی می گوید كه روزی پس از بازگشت محمد بیك بین مصطفی پاشا از سفر حجاز و مكه به شهر طرابلس كه محل حكومت او بوده، در مجلس او با بزرگانی چون رستم چلبی آشنا شده و دست ارادت بدو داده و نزد او كتابی دیده مشتمل بر رباعیاتی كه مشایخ كبار در جواب یكدگر سروده بودند. اول آن رباعیات از آن شمس الدین محمد تبریزی بوده كه شیروانی آن را به شكرستان تبریز تعبیر كرده ،دوم از آن میرقوام الدین سنجابی كه به گلستان خواف، و سوم از آن میر زین العابدین قاسمی كه به روضة البیان مهرآباد تعبیر شده است. شیروانی به خواهش رستم چلبی رباعیاتی نیز در جواب برین رباعیات افزوده است.
@sepahsalaar

تاليف: ادریس‌بن‌حسام‌الدین‌علی بدلیسی
در طبیعت هر یك از فصول سال و حقیقت فضل فصل بهار بر سایر فصول ، یا انشائی ادبی و تقدیم شده به سلطان یعقوب و در چهار فصل مانند فصول اربعه سال با تكمله هائی برای هر كدام ، بدین تفصیل : فصل اول : در بیان علل حدوث فصل اربعه . فصل دوم : در طبایع فصول. فصل سوم : در فضل فصل بهار بر سایر فصول. فصل چهارم :‌ در سبب حدوث كائنات جو.
@sepahsalaar

❇️ خاطرۀ عيسی‌خان صديق در «يادگار عمر» از کتابخانۀ سپهسالار و مدير آن

🔻يکی از خاطرات دل‌انگيز از رفتن به کتابخانۀ مدرسۀ سپهسالار که در ذهنم باقی مانده، اين است که از حاج‌آقا احمد آل‌آقا رئيس کتابخانه خواستم نفيس‌ترين کتاب کتابخانه را ارائه دهند.

🔻کتابی که نشان دادند نسخۀ خطی خمسۀ نظامی بود به قطع بزرگ و خط نستعليق عالی با پنج سرلوح و سی مجلس نقاشی فوق‌العاده ظريف که رنگ‌آميزی آنها چشم را خيره می‌کند، با کاغذ خان‌بالغ و جلد سوختۀ اعلا. ظاهراً و به موجب تاريخ کتابت، اين نسخه برای شاه طهماسب اول در قرن دهم هجری تهيه شده است.

🔻چون از پروفسور پوپ شنيده بودم که نسخۀ مذکور چهارصد هزار دلار ارزش دارد، از رئيس کتابخانه که در آن تاريخ هفتادساله می‌نمود، پرسيدم: اين گوهر کم‌نظير چگونه در سنوات انقلاب و دوران هرج‌ومرج تا کودتای 1299 محفوظ مانده، در صورتی که مدرسۀ سپهسالار در جنب مجلس شورای ملی، يکی از مراکز آشوب و غارتگری بوده است؟ حاج‌آقا احمد با کمال آرامی و وقار و با لحن اطمينان‌بخش جواب داد که من چه در زمان طلبگی در اين مدرسه و چه بعد از آن، به وظيفۀ شرعی خود عمل کردم و در ايام انقلاب و تاراج مجلس مراقبتم شديدتر بود و هر وقت هم فرد غيرصالحی مانند فلان و فلان (که از ذکر نام آنها خودداری می‌شود) به رياست مدرسه منصوب می‌شد، کتب نفيس را از دسترس کتابداران خارج می‌کردم و به احدی نشان نمی‌دادم.

🔻از حقوق رئيس کتابخانه جويا شدم، معلوم شد ماهی چهل و پنج تومان است. پس از اظهار قدرشناسی از دقت و امانت‌داری و مساعی جميلۀ ايشان، چون در آن تاريخ وزير فرهنگ وقت نايب‌التوليۀ مدرسۀ سپهسالار بود، فی‌المجلس يک ثلث بر حقوق ايشان افزود و همان‌جا ابلاغ آن امضا و صادر شد.

https://www.postbook.ir/uploaded/122-s.jpg
🔻🔻🔻
@post_book

رفت دوران جوانی نوبت پیری رسید
ای دریغ از صحبت یاران و ایام شباب

وقت پیری هم غنیمت دان که از عمر عزیز
هر دمی کان بگذرد دیگر نمی بینی به خواب
@sepahsalaar

ماده تاریخ وفات اشرف الکتاب زین العابدین اصفهانی
زین العابدین اصفهانی که 113 سال عمر کرده اند از خوشنویسان قرن سیزدهم بوده اند که به سال 1296 دعوت حق را لبیک گفته اند .
سید محمد بقا که شاگرد ایشان در خط بوده و اهل ادب و شعر نیز بوده در حاشیه رقعه ای که استادش در آخرین لحظات حیاتش نوشته اند ، دو بیت شعر سروده اند که عبارت «کو اشرف الکتاب زین العابدین» (=1296) را به عنوان ماده تاریخ در آن آورده اند .
@sepahsalaar